Ngö Tieàu Y thuaät Vaán Ñaùp

Thaân nhaân cuûa toâi ñem töø Vieät-Nam qua,1998, hai quyeån "Ngö tieàu vaán ñaùp":
1/- Quyeån 1 ñöôïc xuaát baûn bôûi Ty Vaên hoaù vaø Thoâng-tin Long-An 1982, ñeå kyû-nieäm 160 naêm sinh cuûa Nguyeãn-ñình-Chieåu. Quyeån naøy coù lôøi giôùi-thieäu cuûa giaùo-sö Leâ-trí-Vieãn taïi thaønh Hoà. Trong ñoaïn naøy oâng Vieãn ñaõ coù phaân-tích veà hai nghóa quan troïng trong taùc phaåm:

Ñaây laø ñieàu toâi muoán nhaán maïnh veà nhöõng vieäc laøm sai traùi coá tình löøa bòp ngöôøi daân qua caùc khaåu hieäu nhö:
2/- Quyeån 2 ñöôïc xuaát baûn naêm 1983 bôûi nhaø xuaát baûn Y-hoïc taïi Haø-Noäi. Do Leâ-traàn-Ñöùc bieân soaïn, moûng hôn coù keøm theo moät soá sô ñoà. Sau khi tra cöùu toâi coù theå seõ boå tuùc vaøo quyeån moät laø taùc phaåm chính toâi ñem vaøo maïng löôùi ñieän-toaùn.
Caû hai khoâng coøn nhöõng chuù-thích baèng chöõ Haùn nhö saùch cuûa nhaø xuaát-baûn tö nhaân Taân-Vieät. Moät cô-sôû tö-nhaân coøn coù khaû-naêng hôn caùc cô-sôû cuûa caùi goïi laø nhaø nöôùc xaõ-hoäi chuû-nghóa!!!


Lôøi daãn (trích töø quyeån 1)

Ñeå phuïc vuï vieäc nghieân cöùu toaøn dieän veà Nguyeãn Ñình Chieåu, quyeån Ngö Tieàu y thuaät vaán ñaùp xuaát baûn laàn naøy ñöôïc bieân soaïn treân nguyeân taéc ñaûm baûo tính chaát veà maët vaên baûn vaø coù cô sôû khoa hoïc veà maët chuù thích. Coâng taùc hieäu ñính vaên baûn taùc phaåm naøy ñöôïc tieán haønh treân cô sôû ba taøi lieäu sau:
1- Ngö Tieàu vaán ñaùp nho y dieãn ca, baûn chöõ Noâm cheùp tay cuûa Nam trung cö só Khaùnh Vaân naêm Taân hôïi (1911), goàm 3632 caâu thô luïc baùt vaø moät soá baøi thô, phuù ...chöõ Noâm vaø Haùn cheùp xen keõ, ngoaøi ra coøn coù hai baøi:

2- Ngö tieàu vaán ñaùp y thuaät do Phan Vaên Huøm hieäu ñính vaø chuù thích, Nhöôïng Toáng taêng bình vaø boå chuù, Nxb. Taân Vieät, Saøi Goøn,1952, ñaùnh soá ñeán 3644 caâu thô luïc baùt, tuy nhieân bò soùt maát hai caâu 1787 vaø 1788, ngoaøi ra coøn cheùp nhaäp boán chöõ ñaàu cuûa caâu 1475 vôùi boán chöõ sau cuûa caâu 1476 thaønh moät caâu taùm chöõ sau caâu 1474. Baûn naøy cuõng coù moät soá baøi thô, phuù...chöõ Noâm vaø Haùn cheùp xen keõ cuõng nhö hai baøi: 3- Ngö Tieàu vaán ñaùp y thuaät dieãn khuùc ca, baûn chöõ Noâm cheùp tay cuûa Nguyeãn Thònh Ñöùc naêm Taân maõo (1951) chæ coù phaàn ñaàu goàm 1034 caâu thô luïc baùt vaø nhöõng baøi thô chöõ Noâm vaø Haùn xen keõ ôû phaàn naøy (kyù hieäu laø baûn Ñ). Chuùng toâi duøng baûn V laøm baûn truïc vaø hieäu ñính treân treân cô sôû hai baûn kia. tröôøng hôïp nhöõng caâu, chöõ trong baûn truïc thaáy caàn ñöôïc thay ñoåi cho hôïp lyù, chuùng toâi chæ laáy nhöõng caâu, chöõ trong phaïm vi hai baûn kia, tuyeät ñoái khoâng theâm bôùt hay ñaët ra nhöõng chöõ môùi. Veà chính taû, caùc aâm ñöôïc thoáng nhaát theo caùch phaùt aâm phoå thoâng. Ñoái vôùi caùc töø Haùn Vieät, tröø nhöõng tröôøng hôïp vì phaûi baûo ñaûm vaàn ñieäu caâu thô nhö nho = nhu, cöông = cang...chuùng toâi giöõ nguyeân caùch ñoïc ñòa phöông, coøn ngoaøi ra ñeàu theo aâm phoå thoâng. Caùc tröôøng hôïp naøy, chuùng toâi khoâng ñöa vaøo phaàn khaûo dò. Coù nhöõng chöõ ôû baûn H xeùt ra do loãi chính taû nhö giaèn (daèn), maët (maëc) chuùng toâi cuõng khoâng ñöa vaøo phaàn khaûo dò, tröø caùc chöõ ñoù coù theå ñöa ñeán caùch hieåu khaùc veà caâu thô.
Beân caïnh phaàn nguyeân taùc cuûa Nguyeãn ñình Chieåu, Ngö tieàu y thuaät vaán ñaùp coøn trích daãn, sao cheùp raát nhieàu caùc baøi thô, phuù...chöõ Haùn töø caùc saùch y hoïc (Ñoâng y) Trung Quoác cuõ. Ñoái vôùi caùc baøi naøy, chuùng toâi khoâng laøm coâng vieäc khaûo dò vaên baûn, maø chæ söû duïng nguyeân vaên caùc baøi ñoù trong caùc saùch thuoác Ñoâng y, maø chuû yeáu laø trong y hoïc nhaäp moân, Lyù dieân bieân chuù, Vieät Ñoâng Haùn vaên ñöôøng taøng baûn, Quang töï Maäu tuaát nieân (baûn khaéc goã). Tuy nhieân trong ñieàu kieän in aán hieän taïi, chuùng toâi chæ coù theå giôùi thieäu baûn dòch nghóa cuûa caùc baøi naøy maø thoâi.
Phaàn khaûo dò vaên baûn ñöôïc xeáp rieâng ôû sau cuøng quyeån saùch.
Veà maët chuù thích, chuùng toâi chuû yeáu chuù thích caùc ñieån tích, teân ngöôøi, caùc chöõ vaø caâu khoù hieåu ñoái vôùi ngöôøi ñoïc bình thöôøng. Maët khaùc, chuùng toâi cuõng löu yù chuù thích ôû moät möùc ñoä nhaát ñònh caùc thuaät ngöõ, caùc vaán ñeà chuyeân moân cuûa Ñoâng y, treân nguyeân taéc ngaén goïn nhöng baûo ñaûm tính chính xaùc.
Moãi chuù thích ñöôïc ñaùnh daáu baèng soá caâu, ñöôïc xeáp ngay ôû phaàn moãi trang saùch. Tröôøng hôïp truøng laëp, chuùng toâi khoâng chuù thích maø chæ ghi "Xem..." hoaëc caàn phaûi tham khaûo theâm thì ghi "Xem theâm.." ñeå ngöôøi ñoïc tieän tra cöùu.
Nhoùm bieân soaïn

Hoaøn caûnh xaõ-hoäi vaø muïc ñích bieân soaïn Ngö tieàu vaán ñaùp Y thuaät (trích töø quyeån 2)

Nguyeãn Ñình Chieåu sinh tröôûng giöõa luùc thöïc daân Phaùp ñang tieán haønh xaâm löôïc nöôùc ta. Naêm 1858, chuùng ñaùnh phaù haûi caûng Ñaø Naüng. Naêm 1859, chuùng ñaùnh Gia Ñònh. Hoài aáy Nguyeãn Ñình Chieåu ñang daïy hoïc ôû Gia Ñònh, phaûi chaïy veà queâ vôï ôû Caàn Giuoäc (gaàn Chôï Lôùn) laùnh naïn vaø tieáp tuïc daïy hoïc ôû ñaáy. Naêm 1861, Caàn Giuoäc cuõng bò quaân Phaùp chieám, oâng laïi phaûi chaïy veà Ba Tri, tænh Beán Tre. Naêm 1862, trieàu ñình nhaø Nguyeãn ñaàu haøng, Töï Ñöùc caét ba tænh mieàn ñoâng nhöôøng cho Phaùp. Tuy vaäy Phaùp vaãn tieáp tuïc möu ñoà xaâm löôïc. Naêm 1867, chuùng chieám luoân caû ba tænh mieàn taây Nam Boä. Theá laø caû saùu tænh Nam Boä bò Phaùp ñoâ hoä.
Nguyeãn Ñình Chieåu cuõng nhö nhaân daân mieàn Nam luùc baáy giôø voâ cuøng caêm phaãn. OÂng raát ñau xoùt veà tình caûnh ñaát nöôùc bò chia caét, nhaân daân khoå cöïc nhieàu beà : naøo bò giaëc taøn saùt, ñaøn aùp, böùc hieáp, naøo ñoùi reùt, beänh taät, cheát choùc. Nguyeãn Ñình Chieåu vì bò muø, khoâng coù ñieàu kieän caàm vuõ khí gieát giaëc, neân ñaõ duøng buùt thay göôm, vieát vaên laøm thô ñeå noùi leân loøng yeâu nöôùc thöông daân vaø noãi caêm thuø saâu saéc cuûa mình ñoái vôùi quaân cöôùp nöôùc vaø beø luõ vua quan nhaø Nguyeãn baùn nöôùc haïi daân.
Ngö Tieàu vaán ñaùp y thuaät ra ñôøi vaøo khoaûng thôøi gian sau khi Nam boä ñaõ bò Phaùp xaâm chieám. Trong taùc phaåm naøy, Nguyeãn Ñình Chieåu ñaõ möôïn boái caûnh cuûa ñaát nöôùc U Yeân ôû Trung Quoác ñôøi xöa bò giaëc nöôùc ngoaøi xaâm chieám, döïng leân caâu chuyeän maáy ngöôøi daân xöù naøy ñi laùnh naïn vaø cuõng tìm thaày hoïc thuoác, ñeå döôùi hình thöùc noùi chuyeän veà y hoïc, thoå loä loøng caêm phaãn cuûa mình ñoái vôùi thôøi cuoäc, nhaèn ñoäng vieân tinh thaàn ñaáu tranh choáng xaâm laêng cuûa nhaân daân; ñoàng thôøi ñeå noùi leân söï quan taâm cuûa mình ñoái vôùi tính maïng cuûa beänh nhaân tröôùc tình caûnh caùc dung y vuï lôïi, nhaèm boå cöùu tình hình y hoïc ñöông thôøi.


Noäi dung chuyeän Ngö tieàu vaán ñaùp Y thuaät (trích töø quyeån 2)

Vaøo khoaûng naêm 936, ñaát U Yeân ôû Trung Quoác, do Thaïch Kính Ñöôøng laø quan ñoâ hoä söù cuûa nhaø Ñöôøng, cai trò. Thaïch Kính Ñöôøng thoâng möu vôùi quaân Khieát Ñan nöôùc Lieâu, caét ñaát nhöôïng cho Khieát Ñan, ñeå ñöôïc Khieát Ñan phong cho laøm vua xöù naøy. Daân U, Yeân rôi vaøo tình caûnh laàm than döôùi aùch ñoâ hoä cuûa nöôùc ngoaøi vaø döôùi söï aùp böùc cuûa beø luõ gian nònh buø nhìn trong nöôùc. Nhöõng ngöôøi coù taâm huyeát khoâng khuaát phuïc cheá ñoä aáy. Moät soá xieâu baït ñi nôi khaùc ñeå sinh soáng vaø tìm caùch cöùu nöôùc, cöùu daân. Trong soá ngöôøi naøy, coù nhöõng nhaân vaät ñaõ ñi tìm con ñöôøng y hoïc vaø cuøng gaëp nhau treân ñöôøng ñi tìm thaày hoïc thuoác :
- Moäng Theâ Trieàn töùc laø Tieàu, laøm ngheà ñoán cuûi (tieàu phu),
- Baûo Töû Phöôïc töùc laø Ngö, laøm ngheà chaøi löôùi (ngö oâng),
- Ñaïo Daãn vaø Nhaäp Moân laø nhöõng ngöôøi ñaõ bieát thuoác, cuøng ñi chaïy loaïn vaø tìm thaày hoïc theâm,
- Nhaân Sö laø ngöôøi thaày thuoác noåi tieáng ôû U Yeân ñi laùnh, khoâng muoán hôïp taùc vôùi giaëc.
Truyeän :
Vì tình caûnh ñaát U Yeân bò chia caét vaø ñaët döôùi söï ñoâ hoä cuûa nöôùc ngoaøi, cho neân Moäng Theâ Trieàn cuõng nhö Baûo Töû Phöôïc ñi ñaùnh caù. Chaúng may vôï con bò oám ñau nhieàu vaø cheát choùc, neân caû hai ngöôøi ñeàu muoán ñi tìm thaày hoïc thuoác. Hoï ñeàu coù yù ñònh ñi tìm Nhaân Sö laø moät thaày thuoác raát gioûi vaø cuõng laø ngöôøi U Yeân ñi aån cö. Moäng Theâ Trieàn vaø Baûo Töû Phöôïc laø hai ngöôøi baïn cuõ, bò hoaøn caûnh loaïn ly maø xa caùch nhau töø laâu, gaëp laïi nhau treân ñöôøng ñi tìm Nhaân Sö. Doïc ñöôøng hoï gaëp theâm hai baïn cuõ coù cuøng muïc ñích laø Ñaïo Daãn vaø Nhaäp Moân. Caû maáy ngöôøi cuøng daét nhau ñi tìm Nhaân Sö. Ñaïo Daãn vaø Nhaäp Moân laø nhöõng ngöôøi ñaõ bieát choã ôû cuûa Nhaân Sö. Vì hoï ñaõ ñeàu bieát thuoác, neân treân ñöôøng ñi, Ngö Tieàu hoûi chuyeän veà y hoïc raát nhieàu. Ñaïo Daãn vaø Nhaäp Moân ñaõ laàn löôït traû lôøi nhöõng caâu hoûi cuûa Ngö,Tieàu, vaø giaûi thích moät caùch roõ raøng nhieàu ñieåm veà lyù luaän y hoïc cô baûn, keøm theo ca, phuù maø phaàn chính laáy ôû Y hoïc nhaäp moân ra.
Giöõa ñöôøng, Ñaïo Daãn tìm ñöôøng ñi luyeän ñan (tu tieân), coøn Ngö, Tieàu thì theo Nhaäp Moân tieáp tuïc ñi ñeán Ñan Kyø ñeå tìm Nhaân Sö, Nhöng khi ñeán nôi thì Nhaân Sö ñang bò beänh vaø laùnh ôû Thieân Thai; song hoï ñöôïc gaëp laïi Ñaïo Daãn ôû ñaáy. Hoûi ra môùi bieát laø Nhaân Sö khoâng phaûi laø bò beänh thaät maø laø vì vua Lieâu nghe tieáng cho söù ñeán môøi Nhaân Sö vaøo laøm ngöï y, nhöng Nhaân Sö khoâng muoán laøm toâi keû thuø neân ñaõ xoâng hai maét cho muø, roài laùnh veà ôû Thieân Thai vaø löu hoïc troø laø Ñaïo Daãn ôû laïi Ñaïo Kyø ñeå töø choái vôùi söù Taây Lieâu.
Ngö, Tieàu khoâng ñöôïc gaëp Nhaân Sö vaø cuõng khoâng ôû laïi ñeå ñôïi Nhaân Sö trôû veà. Nhöng Nhaân Sö ñaõ ñeå laïi hai baøi daïy pheùp duøng thuoác (moät baøi luaän veà tieâu baûn, moät baøi noùi veà pheùp chöõa taïp beänh). Ngö, Tieàu laõnh hai baøi ñoù roài trôû veà. Sau khi töø bieät Ñaïo Daãn vaø nhaäp Moân, Ngö, Tieàu döï ñònh seõ boû ngheà cuõ ñeå ñi laøm ngheà y. Ñeâm ñi laïc ñöôøng trong röøng, vaøo nguû ôû moät caùi mieáu trong hang, naèm meâ thaáy moäng xöû aùn caùc thaày thuoác, thaày chaâm cöùu chöõa xaèng, vaø thaày pheùp, thaày chuøa gieo meâ tín dò ñoan.
Tænh ra, Ngö, Tieàu môùi bieát ñoù laø nhöõng lôøi raên, neân khi veà nhaø, caû hai ngöôøi ñeàu ra coâng hoïc thuoác cho thaät gioûi, thaáu ñaùo, roài chuyeân moãi ngöôøimoät khoa. Ngö chöõa beänh nhi khoa, Tieàu chöõa beänh phuï khoa. Hoï ñeàu trôû neân nhöõng thaày thuoác laønh ngheà vaø chaân chính.
|