Ngöôøi tai maét: Laøm ngöôøi phaûi tai nghe tinh, maét troâng saùng.
Göông treo ñaát nghóa trôøi kinh: Bôûi caâu : Hieáu gæa thieân chi kinh daõ, ñòa chi nghóa daõ ôû saùch Hieáu-kính nghóa laø : hieáu laø ñaïo thöôøng cuûa trôøi, leõ phaûi cuûa ñaát.
traêm neát ñeàu neân: Bôûi caâu : Hieáu vi baùch haïnh chi tieân : hieái laø ñaàu traêm neát. Vaø caâu : Nhaát hieáu laäp nhi vaïn thieân toâng : ñaõ bieát hieáu thì muoân ñieàu hay bôûi ñaáy maø ra.
Thaûo: töùc laø hieáu.
muoân thu: Muøa thu töùc laø naêm. Muoân thu : muoân naêm.
vua Thuaán: Teân laø Thuaán, laøm vua nhaø Ñaïi-Ngu beân Taøu ngaøy xöa
tieàm long: Bôûi chöõ Tieàm-long trong queû Kieàn. Kinh Dòch : con roàng coøn aån naáp döôùi vöïc, yù noùi chöa gaëp thôøi.
Tuoåi xanh:luùc coøn ít tuoåi, tuoåi coøn xanh.
töø-vi: Töø laø laønh , hieàn ; vi laø caùi maøn che trong nhaø noùi boùng laø baø meï . Caâu naøy noùi boùng laø meï cheát sôùm.
Coå Taåu: Coå Taåu : muø loøa, vì cha sinh ra vua Thuaán khoâng bieát keû hay ngöôøi dôû, coù maét cuõng nhö muø, cho neân ngöôøi ñôøi baáy giôø taëng cho caùi teân laø Coå Taåu.
[Back to the top]
Meï gheû: töùc laø meï keá
khe-khaét: AÙc nghieät.
Em Töôïng: Em cuøng cha khaùc meï vôùi vua Thuaán.
thuaän caû vöøa ba: Cha, meï vaø em laø ba ngöôøi.
Xoùt tình khoùc toái, keâu mai: Bôûi caâu chöõ Haùn trong saùch Maïnh-töû : Thuaán vaõng vu ñieàn, haøo khaép vu maân thieân : vua Thuaán moãi khi ra caøy ruoäng, laïi keâu khoùc vôùi trôøi, caàu cho cha meï keá ñoåi taâm laïi.
Xui loøng ghen-gheùt hoùa vui daàn daàn: Loøng cha vaø meï keá gheùt vua Thuaán, thì daàn daàn cuõng hoài taâm laïi.
non Lòch: nuùi Lòch-sôn
Coû, chim vì nhaët, ruoäng, voi vì caøy: Bôûi caâu chöõ Haùn : Töôïng canh ñieåu vaân : voi caøy ruoäng chim nhaët coû, yù noùi loøng hieáu caûm caû ñeán loaøi chim muoâng laø loaøi voâ tri-thöùc.
höõu: laø hoaø-thuaän vaø yeâu-daáu em.
beä thaùnh: Choã vua ngoài, ñeán tai vua Nghieâu bieát laø ngöôøi hieáu höõu. [Back to the top]
Tröng-duïng: goïi ra maø duøng, trao chính-quyeàn cho
xieâm aùo thaûnh-thôi: Bôû caâu : Thuyø thöôøng nhi thieân-haï tri : maëc aùo xieâm ngoài daáy maø thieân haï thònh trò.
Haùn-ñaïi: ñôøi nhaø Haùn
Phieân-vöông: moät chöùc vua Chö-haàu. Vaên-ñeá tröôùc ñöôïc anh laø Hueä-ñeá phong laøm vöông ôû ñaát Ñaïi neân goïi laø Phieân-vöông
Baïc-haäu: meï ñeû vua VVaên-ñeá, laø vôï thöù cuûa vua Haùn cao-toå
leã thöôøng chaúng sai: töùc laø Thaàn ñònh hoân tænh : saùng vieáng toái thaêm, leã thöôøng cuûa ñaïo laøm con.
ngaïi gioù kinh möa: OÁm ñau
Maét chong boùng daùm sai giaác nguû: thöùc caû ñeâm khoâng daùm nguû
AÙo luoân mình daùm soå ñai löng: Cöù ñoùng muõ aùo ñai caân ñöùng haàu meï oám khoâng daùm côûi aùo boû ñai
Coù töôøng trong mieäng, môùi daâng döôùi maøn: ngöôøi ñöa thuoác ñeán thì Vaên-ñeá phaûi neám tröôùc xem coù thuoác ñoäc khoâng ñaõ, r62i môùi daùm daâng haàu meï uoáng. Theo ñuùng caâu " thaân aåm döôïc töû tieân thöôøng chi" [Back to the top]
nhaân-hieáu: Nhaân : coù loøng nhaân-töø ñoái vôùi nhaân-daân. Hieáu : coù loøng hieáu vôùi meï.
thuaàn-löông: thuaàn-haäu, löông-thieän
leâ-nguyeân: daân ñen, daân-chuùng, yù noùi caùc daân chuùng trong thieân-haï luùc baáy giôø ai cuõng hoùa ra thuaàn haäu löông thieän caû
kieàn-khoân: Kieàn : trôøi , Khoân : ñaát, yù noùi vua Vaên-ñeá ôû ngoâi hôn 20 naêm
Tam-Ñaïi: töùc nhaø Haï, nhaø Thöông vaø nhaø Chu
Thaønh, Khang: Thaønh laø vua Thaønh-vöônfg , Khang laø vua Khang-vöông nhaø Chu , hai oâng naøy laøm vua trong nöôùc ñöôïc thònh-trò caû. YÙ noùi nhaø Haùn vaøo sau nhaø Haï, nhaø Thöông, nhaø Chu, maø vua Vaên-ñeá laøm vua thieân-haï ñöôïc thònh-trò nhö ñôøi vua Thaønh vöông vaø Khang vöông ngaøy tröôùc
Chöõ hieáu ñaønh ñaù taïc vaøng in: Loøng hieáu cuûa vua Thuaán vaø vua Vaên-ñeá ñaùng laøm göông laøm bia cho moïi ngöôøi
só, thöù, ñaáng hieàn: Só ngöôøi laøm quan . Thöù ngöôøi daân thöôøng, Hieàn caùc baäc hieàn trieát
Chu-maït: ñôøi cuoái nhaø Chu.
chí thaønh: raát thaønh thöïc [Back to the top]
Cho ai, vaâng cöù ñinh-ninh chaúng rôøi: Böõa côm cha meï aên xong, coøn thöøa moùn aên gì, oâng Taêng-töû hoûi cha meï ñòng ñeå cho ai, thì cöù tuaân theo yù cuûa cha meï maø ñem cho ngöôøi aáy.
baàn-baïc: ngheøo tuùng
Quaõng muø xanh: choã röøng xa tít muø xanh
Meï ngoài töïa boùng cöûa sau: bôûi caâu : yû tö nhi voïng trong truyeän Vöông toân giaû : töïa cöûa maø mong : khi naøo con ñi vaéng, thì meï ngoài töïa cöûa mong con veà
Roái trong daï nhaân khi cuøng-tuùng: Vì con ñi kieám cuûi röøng xa vaéng, maø coù khaùch ñeán chôi, khoâng bieát laøm theá naøo cho con veà ngay ñöôïc.
Quaën ñau khuùc ruoät, böôùc doàn goùt chaân: Voäi vaøng ñi mau veà nhaø
töø, hieáu, töông-quan: loøng nhaân-töø cuûa meï vaø loøng hieáu-thaûo cuûa con coù lieân-quan vôùi nhau
Non Ñoàng khi lôû, khoân haøn tieáng chuoâng: Bôûi caâu : Ñoàng sôn taây khuynh, Laïc chung ñoàng öùng : nuùi Ñoàng ôû phöông taây bò ñoå thì caùi chuoâng ôû ñaát Laïc-döông veà phöông ñoâng töï-nhieân coù tieáng vang theo ; ví vôùi tình meï (nuùi Ñoàng) con (caùi chuoâng) coù lieân quan caûm-öùng vôùi nhau, nhö Taêng-töû ôû trong röøng, ôû nhaø meï caén ngoùn tay, maø Taêng-töû thaáy ñau ruoät.
nhaø huyeân: töùc laø huyeân ñöôøng . Huyeân töùc laø vong öu thaûo laø coû queân lo, hay laø nghi nam thaûo laø coû ñeû con trai. Ngaøy xöa choã ñaèng sau buoàng ngöôøi meï ôû hay troàng coû huyeân, ñeå cho queân söï lo buoàn vaø hay ñeû con trai, cho neân sau naøy thöôøng laáy coû huyeân ñeå noùi boùng laø meä.
quaïnh-queõ: ñaây yù noùi meï ñeû ra Maãn-töû cheát ñaõ laâu. [Back to the top]
sôùm vieáng, khuya haàu: bôûi caâu : thaàn ñònh hoân tænh
meï sau noàng-naøn: meï sau töùc laø meï keá ( ngöôøi vôï keá cuûa cha ) noàng -naøn : cay nghieät.
ñoâng-haøn laïnh-leõo: ñoâng haøn : muøa ñoâng reùt
keùp aùo: maëc nhieàu aùo.
Hoa lau: laáy hoa lau cho vaøo trong aùo giaû laøm boâng.
moät thaân: moät mình Maãn-töû
daïo: ñi daïo chôi
theo chaân xe ñaåy: ñaåy xe cho cha.
Nghieán raêng raép : yù noùi laø töùc laém
caét ñöùt giaây xöôùng tuyø: bôûi caâu phu xöôùng phuï tuøy : choàng xöôùng xuaát ra vieäc gì, vôï tuaân theo maø laøm, töùc laø ñaïo vôï choàng, ñaây yù noùi laø ngöôøi cha töùc laém muoán boû ngöôøi vôï keá aáy ñi [Back to the top]
göûi: töùc laø thöa.
Meï coøn chòu moät thaân ñôn: maãu taïi nhaát töû haøn
Meï ñi, luoáng ñeå cô-haøn caû ba: maãu khöù tam töû ñan ( lôøi Maãn-töû xin vôùi cha )
Meï nghe lôøi : bieát chuyeän nhö theá
hieáu caûm neân töø: loøng hieáu cuûa Maãn-töû laøm cho caûm ñoäng ngöôøi meï keá cay-nghieät hoùa ra nhaân töø.
Thaám laâu nhö ñaù cuõng röø: trô nhö ñaù maø nöôùc chaûy maõi cuõng phaûi moøn ñi.