1- Maáy lôøi giôùi-thieäu nöõ Tuù-taøi :
Thung-dung nhaân thuûa thanh-nhaøn,
Thaáy trong "Kim-coå kyø-quan" saùch ngoaøi.
Hoï Vaên, coù nöõ tuù-taøi,
Con quan Tham-töôùng tuoåi vôøi xuaân-xanh.
Vaû theâm quoác saéc khuynh thaønh,
Ñaõ hay ngheà ngöïa, laïi laønh ngheà cung
Chaân thieáu-nöõ, giaû anh-huøng,
Tröôïng-phu, maáy keû ñòch cuøng keùm xa.
Ñaët teân laø aû Phi Nga,
Huyeân-ñöôøng, sôùm vaéng, coøn nhaø nghieâm-quaân,.
2- Phi Nga caûi-trang theo hoïc vaên
Toáng-trieàu ñaïi chaán tö-vaên,
Nho-phong thì thaém, vuõ-thaàn thì khinh,.
Phi Nga coù chí caäy mình,
Quyeát loøng naáu söû, xoâi kinh, theo thì.
Quaàn chaân, aùo chít, caøi khuy,
Traù hình laøm ñaáng nam-nhi, hoïc-haønh.
Caûi danh hieäu ñích Tuaán Khanh,
Laïy cha, thoâi môùi khôûi trình toøng sö,.
Ñeâm ngaøy luyeän-taäp thi, thö,
Phong-tö chænh-cheä ngoân-töø khoan-dung,.
Baïn cuøng Nguïy Soaïn,Töû Trung,,
Ñua nhau traän buùt vaãy-vuøng kình, coân.
3- Sau khi ñoã Tuù-taøi.
Moät phen caù vöôït vuõ-moân,
Ba chaøng cuøng chieám khoâi-nguyeân tuù-taøi.
Tieáng ñoàn vang ñoäng khaép nôi,
Keû xin söûa tuùi, ngöôøi naøi naâng khaên.
Böôùm dôøn, ong lieäng vöôøn xuaân.
Ai hay raèng keû vaên-nhaân, nöõ taøi.
Ba chaøng kinh-söû, duøi-maøi,
Maët ai keát chæ, maëc ai gieo caàu.
4- Keû noùi voâ tình, ngöôøi nghe höõu yù
Moät hoâm thanh-vaéng thö-laâu
Töû Trung noùi côït trình haàu Tuaán Khanh.
Raèng: "Hai ta tuoåi xuaân-xanh,
"Ñoàng nieân, ñoàng caùn, khoa-danh cuøng ñoàng.
"Öôùc gì bieán-dòch thö, huøng,
"Moät trai moät gaùi vôï choàng ñeïp ñoâi !"
Soaïn Chi nghe noùi mæm cöôøi,
Raèng: "AÂm-döông voán khí trôøi baåm sinh.
"Ví maø bieán töôùng caûi hình,
"Laáy nhau, ñaây cuõng thuaän tình gaû cho !"
Tuaán Khanh coù yù theïn-thoø,
Leä khi ngoài ñöùng loõa-loà hình-dong.
Thôøi ta khoân neûo ñeà-phoøng,
Giaû raèng qui tænh phuû-coâng ra veà.
Nghó mình phaän gaùi khoân beà,
Sôùm khuya beø-baïn gaàn keà löûa-höông.
Cuøng nhau chung chieáu, chung giöôøng,
Töû Trung, Nguïy Soaïn hai chaøng xöa nay.
Hoïa laø coù keû bieát hay,
Thôøi ta xa chaïy cao bay neûo naøo ?
Daãu maø kheùp neùp ra vaøo,
Nöông-long ñoät-khôûi maù-ñaøo haây-haây.
Deã maø gìn-giöõ ñeâm ngaøy,
Löûa gaàn rôm, lôõ söï naøy bieát sao !
Ñaõ hay raèng chaúng theá naøo,
Song xem Ñoã Töû öôùc-ao tính-tình.
5--Tuaán Khanh ñònh laáy moät trong hai baïn
Tuoåi cuøng thaäp-baùt xuaân-xanh,
Soaïn Chi nhò-thaäp hai anh quoác-taøi.
AÂu ta phaûi laáy moät ngöôøi,
Keát laøm phu-phuï hôïp ñoâi phæ nguyeàn.
Caùt ñaèng nhôø gioù ñöa duyeân,
Song hai gaõ aáy taøi hieàn ngang nhau.
Naøo ñaâu ñaõ haún hôn ñaâu,
Deã maø keát chæ gieo caàu cho xong.
Ñoâi tay böng laáy quaû boàng,
Thuyeàn-quyeân thì moät, anh-huøng thì hai.
|
|
Chuù thích:
Kim-coå kyø-quan: teân moät boä tieåu-thuyeát Taøu, nghóa ñen laø nhöõng truyeän laï xöa nay. Boä naøy goàm coù 40 truyeän, Nöõ Tuø-taøi laø moät.
nöõ tuù-taøi: Tuù-taøi con gaùi, nghóa ñen tuù-taøi laø ngöôøi coù taøi toát. Vaên laø teân moät hoï beân Taøu.
Tham-töôùng: Tham-töôùng hay laø tham-nhung, moät chöùc voõ-quan beân Taøu, vò-thöù ngang vôùi chöùc phoù-töôùng laø moät chöùc taù-nhò quan Toång-binh vaø Phoù-toång-binh.
quoác saéc khuynh thaønh: saéc ñeïp nghieâng thaønh, do caâu : Nhaát tieáu khuynh nhaân thaønh, taøi tieáu khuynh nhaân quoác.
Ñaõ hay ngheà ngöïa, laïi laønh ngheà cung: Côõi ngöïa cuõng gioûi, baén cung cuõng taøi.
Chaân thieáu-nöõ, giaû anh-huøng: yù noùi laø con gaùi thöïc maø laø anh huøng giaû, nghóa laø con gaùi maø chaúng keùm ang-huøng ; coù baûn cheùp laø "gía anh-huøng"
Tröôïng-phu: con trai 20 tuoåi ñaõ laøm leã ñoäi muõ thì goïi laø tröôïng-phu, vôï goïi choàng cuõng laø tröôïng-phu, coøn coù nghóa laø taøi naêng xuaát chuùng.
Phi Nga: teân thöïc cuûa Nöõ Tuù-taøi, vai chính trong truyeän naøy.
Huyeân-ñöôøng: troû veà meï, huyeân laø moät thöù coû ñeo maø mình queân heát söï lo, kinh Thi coù caâu "An ñaéc huyeân thaûo, ngoân thuï chi boái" öôùc gì ñöôïc coû huyeân ñeå troàng ôû traùi nhaø phía baéc, vì meï hay ôû traùi nhaø phía baéc, neân thöôøng duøng chöõ huyeân ñeå troû veà meï ñaõ maát roài.
nghieâm-quaân: troû veà cha, queû Gia-nhaân trong Kinh Dòch noùi : "Gia-nhaân höõu nghieâm-quaân, phuï maãu chi vò daõ" ngöôøi nhaø coù nghieâm-quaân laø troû veà cha meï, nay chæ chuyeân duøng chöõ " nghieâm-quaân " ñeå goïi ngöôøi cha. Ñaây yù noùi chæ coøn boá.
Toáng-trieàu ñaïi chaán tö-vaên: vieäc vaên-hoïc ôû trieàu nhaø Toáng ñöông luùc toaøn thònh. ( Vì Nöõ Tuù-taøi sinh vaøo ñôøi nhaø Toáng beân Taøu).
Nho-phong thì thaém, vuõ-thaàn thì khinh: yù noùi troïng vaên khinh voõ.
naáu söû, xoâi kinh: YÙ noùi luyeän-taäp kinh-söû cho chín nhöø nhö ngöôøi naáu xoâi kyõ-löôõng.
Tuaán Khanh: coù baûn cheùp : caûi danh hieäu OÁc Tuaán Khanh.
khôûi trình toøng sö: Böôùc leân ñöôøng ñi theo thaày.
thi, thö: Teân 2 kinh trong 6 kinh.
Phong-tö chænh-cheä ngoân-töø khoan-dung: Phong-tö : daùng ñieäu , ngoân-töø : noùi-naêng.
Nguïy Soaïn, Töû Trung: hai baïn cuûa Tuaán Khanh.
kình, coân: Hai loaøi caù to ôû beå.
vuõ-moân: töùc Long-moân, moät beán soâng do vua Haï-vuõ ñaøo trong khi trò thuûy, moãi khi noåi soùng hoa ñaèo, caù tranh nhau nhaåy leân, con naøo nhaåy qua ñöôïc thì hoùa roàng, khoâng thì ñuïng ñaàu maø rôi xuoáng. "Taïng-nguyeân thi coù caâu: " Vuõ-moân tam-caáp laõng, bình ñòa nhaát thanh loâi : ba taàng soùng cöûa Vuõ, moät tieáng saám ñaát baèng, laø noùi veà ngöôøi thi ñoã ; ñaây cuõng yù aáy.
khoâi-nguyeân: Ñoã ñaàu - caâu naøy toái nghóa, coù leõ sai, khoâng leõ 3 ngöôøi cuøng ñoã ñaàu, hoaëc giaû ba ngöôøi moãi ngöôøi thi rieâng moät tröôøng chaêng ?
keát chæ: bôûi tích chæ ñoû buoäc chaân trong truyeän " Vi-coá".
gieo caàu: bôûi tích neùm quaû caàu ñeå keùn reå trong truyeän "Tam hôïp baûo kieám".
thö-laâu: laàu ñoïc saùch.
Ñoàng nieân, ñoàng caùn: YÙ noùi cuøng tuoåi, cuøng ngheà-ngieäp, cuøng thi ñoã, caùi gì cuõng ngang nhau.
thö, huøng: Troáng, maùi, tieáng naøy chæ rieâng veà loaøi coù caùnh, chim troáng laø huøng, chim maùi laø thö. Bieán dòch nghóa laø bieán hoaù thay ñoåi.YÙ noùi neáu thay ñoåi moät ngöôøi hoaù ra con gaùi thì hay.
AÂm-döông: Dòch Heä-töø : "Nhaát aâm nhaát döông chi vi ñaïo" , moät khí aâm moät khí döông laø ñaïo thöôøng xöa nay. "AÂm" laø khí ñaát aâm-thaàm ôû beân trong, töôïng-tröng veà nöõ giôùi vaø caùc vaät thuoäc veà gioáng caùi ; "Döông" laø khí trôøi phaùt hieän ra ngoaøi, töôïng-tröng veà nam-giôùi vaø caùc vaät thuoäc veà gioáng ñöïc.
bieán töôùng caûi hình: yù noùi thay ñoåi töôùng-maïo vaø hình-theå con trai hoaù ra con gaùi.
Leä: e sôï raèng.
qui tænh: Veà thaêm, cuõng nhö noùi tænh thaàn : thaêm cha meï.
neûo naøo: coù baûn cheùp laø " maáy naøo " nhöng nghe khoâng ñöôïc saùt vôùi caâu treân vaø caâu döôùi. "Neûo naøo" coù yù noùi : neáu ngöôøi ta bieát mình laø con gaùi thì troán ñi ñaâu ?.
Nöông-long ñoät-khôûi: yù noùi hai vuù phoàng cao, toû ra con gaùi ñaõ daäy thì.
Löûa gaàn rôm: Tuïc-ngöõ coù caâu " löûa gaàn rôm theá naøo cuõng beùn" con gaùi ôû chung-ñuïng vôùi con trai maõi, theá naøo cuõng coù khi lôõ.
thaäp-baùt: Tuaán Khanh cuøng Ñoã Töû Trung ñeàu 18 tuoåi.
nhò-thaäp: Nguïy Soaïn Chi 20 tuoåi.
phu-phuï: Vôï choàng.
Caùt ñaèng nhôø gioù ñöa duyeân: Lyù Nguyeân Anh con vua Ñöôøng cao Toå ñöôïc phong laø Ñaèng-vöông, luùc laøm Thöù-söû Hoàng-chaâu, xaây moät caùc raát cao goïi laø Ñaèng-vöông-caùc (Nay ôû phía taây thaønh tænh Giang-taây beân Taøu) caûnh trí raát ñeïp, caùc trieàu-ñaïi khaùc ñeàu coù truøng-tu. Naêm Caûnh-thaùi ñôøi Minh söûa laïi, coù bieån ñeà ngoaøi cöûa :"Giang-taây ñeä nhaát laâu" : laàu thöù nhaát ôû Giang-taây. Coå-thi coù caâu :"Thôøi lai phong toáng Ñaèng-vöông-caùc" : Khi neân gioù caùc Ñaèng-vöông, yù noùi ngöôøi ta noùi ñeán dòp may-maén.
Deã: Chöõ "Deã" treân ñaàu caâu, coù maáy baûn cheùp laø "Ñeå" thì toái nghóa. Deã môùi phaûi, vì khoâng bieát ai hôn ai thì ñaõ deã maø laáy cho xong ñöôïc.
Ñoâi tay: Coù baûn cheùp moät tay...
Thuyeàn-quyeân: Tieáng troû chung caû nhöõng maøu-saéc gì xinh-xaén töôi-ñeïp nhö traêng, hoa, con gaùi. Theo theá tuïc phaàn nhieàu duøng troû vaøo nöõ-löu.
anh-huøng: Baäc nhaân-taøi toät böïc.