Van chuong Viet-nam

Phật-giáo: Sự khôn ngoan về Từ-bi và Giác-ngộ

Chương một
Dẫn nhập
Cần phải có sự hiểu biết chính xác trước khi tu hành về đạo Phật; nếu không tất cả thời gian sẽ bị uổng phí, vì đa số những kết quả thâm sâu sẽ không đạt tới được. Vì thế, tôi muốn nói một cách sơ-lược về ý nghĩa đích thực của Phật-giáo.
Lịch-sử của Trung-Hoa cho chúng ta biết rằng lối ba nghìn năm trước, đức Phật Cồ Đàm, người sáng lập ra Phật-giáo sinh ra tại miền bắc Ấn-độ. Ngài sống bảy mươi chín năm, và dùng bốn mươi chín năm cho việc giảng dạy. Vào năm 67, một nghìn năm sau khi ngài nhập Niết-bàn, những giáo-lý của ngài được truyền bá tới Trung-hoa.
Trước hết, ta cần hiểu rõ những danh-từ Phật, Pháp, Phật pháp và những sự chỉ dạy của Phật-giáo vì chúng rất là quan-trọng cho sự học tập của chúng ta. Phật là tiếng Phạn, có nghĩa là "khôn-ngoan và hiểu biết cùng tột". Vậy tại sao nó không được dịch ra là "khôn-ngoan và hiểu biết cùng tột" mà vẫn dùng chữ Phật? Nghĩa của danh từ "Phật" thì sâu xa và thâm thúy mà các chữ 'khôn-ngoan và hiểu biết cùng tột' không thể diễn tả hết được ý-nghĩa nguyên-thủy. Vì lẽ ấy, nhiều chữ khác cũng được dùng trong sách này.
Về bản-thể chữ Phật là sự Khôn-ngoan. Trong khi ứng dụng hay chức năng thì có nghĩa là minh bạch cùng tột. Có ba mức độ khác nhau của sự Khôn ngoan:

Công dụng của sự khôn ngoan là minh bạch cùng tột. Cũng có ba mức độ của minh bạch cùng tột:

Đức Phật nói rằng sự khôn ngoan toàn hảo và đức tính thanh tịnh này thì có sẵn nơi mỗi người. Những kinh sách ghi lại các lời dạy của đức Phật đều nói "mọi chúng sinh hữu tình đều có khả năng thành phật." và "mọi người đều có các sự khôn ngoan và thanh tịnh của đức Phật." Nói cách khác về bản thể chúng ta và Phật giống nhau. Nhưng vì các ý-nghĩ của chúng ta cứ chạy nhảy lung tung và vướng mắc của chúng ta là những nguyên-nhân khổ đau và thảm họa của chúng ta, chúng ta tạm thời mất bản thể Phật của chúng ta. Hậu quả là chúng ta cứ sinh sinh tử tử trong vòng luân-hồi.
Nếu chúng ta càng loại bỏ được những ý-nghĩ chạy nhảy không ngừng, và những vướng mắc thì chúng ta càng có nhiều kinh-nghiệm về sự tự-do khỏi khổ đau, và càng đạt thêm được các sự khôn-ngoan cũng như tìm thêm được sự minh bạch. Khi chúng ta hoàn toàn không còn các ý-nghĩ hỗn loạn và các sự vướng mắc, không còn dính với những ý tưởng hay sự vật thì chúng ta tìm lại được vị phật đã mất của mình, trạng thái toàn hảo nguyên-thủy của chúng ta, vị phật của chính chúng ta.
Khi có sự khôn-ngoan và minh bạch, chúng ta thật sự biết rõ được về tất cả những gì hiện-hữu và những gì vô-tận. Sự hiểu biết này bao gồm cả những vật thể nhỏ bé như một hạt bụi hay một sợi lông tơ trên người cho chí những vật lớn lao vộ tận như vũ-trụ. Tất cả mọi thứ này đều ở trong tầm cảm nhận của sự khôn ngoan minh diệu của chúng ta.
Đức Phật dùng danh từ Pháp để tượng-trưng cho vô số hiện-tượng này. Phật pháp là sự khôn-ngoan vô tận minh diệu về sự cảm nhận mọi sự việc và mọi luật lệ về các đời sống trong vũ-trụ. Người Trung-hoa thường nói Phật pháp thì vô tận như số các sự việc cảm nhận được và sự khôn ngoan có thể cảm nhận được cũng vô-tận. Sự khôn ngoan này thì có sẵn nơi mỗi chúng ta.
Đức Phật nói: "Sự cảm nhận bẩm sinh nơi mỗi chúng ta và những sự vật ở trong vũ-trụ là Một, không phải Hai." Khi chúng ta lý-luận về vấn-đề ấy, nếu lời của đức Phật là đầy đủ và hoàn toàn, thì ta có thể tin rằng sự khôn ngoan minh diệu ấy là cùng cực và hoàn-toàn. Tuy-nhiên, nếu vật bị cảm nhận và chủ thể của sự cảm nhận là hai thì sự khôn ngoan không thể hoàn-toàn và đầy đủ, mà là giới hạn.
Đức Phật dạy chúng ta rằng vật bị biết và người biết, vật bị cảm nhận và người cảm nhận là Một không phải Hai. Điều này được gọi là Pháp Nhất Thừa, pháp cao cả nhất, vi diệu nhất được cắt nghĩa cho chúng ta trong kinh Pháp Hoa. Tây phương cực lạc của người tu Vãng sinh tịnh độ cũng thuộc và không ngoài Pháp nhất thừa. Tây phương cực lạc được phật A-Di-Đà tạo ra là nơi lý-tưởng để tu học vì những người sinh ra ở đó không còn bị luân hồi trong lục đạo nữa.
Năm 1923, một học-giả về đạo Phật có tiếng là Jing-Wu Ou-Yang đã thuyết trình tại trường sư-phạm cao đẳng Nam-Kinh với đề tài "Phật-giáo thì không phải là một Tôn-giáo mà cũng không phải là một nền Triết-học, nhưng là điều tối Quan-trọng cho Xã-hội Tân-tiến của chúng ta." Buổi nói chuyện có nhiều tiếng vang. Những dẫn chứng rõ ràng của ông ta đưa tới định-nghĩa và quan-niệm đúng hơn về Phật-giáo