thừa-diêu: nối ngôi vua
thượng thư: chức quan đứng đầu hành chánh
tỉnh đường: chức quan đứng đầu một bộ
đề hình: chức quan coi việc hình án
chuyển vận: chức quan coi việc hộ và chuyên chở lương thảo
khuyến nông, đồn điền: khuyến nông là chức quan coi việc canh nông; đồn điền là nơi lính phá vỡ đất hoang. Nhà Trần đặt chức khuyến nông để phụ-trách việc dùng binh lính phá vỡ đất hoang
tra: kiểm soát
khách nhân: người ngoại quốc
khu tào: ti (sở) coi việc quân
thống lĩnh, cấm quân: cai quản quân canh giữ nơi vua ở
[Back to the top]
phong đoàn: tên riêng đạo quân có trách nhiệm nã bắt trộm cướp; đạo quân ấy chia ra từng "đô"
biên ngu: (góc) biên thùy
thổ nghi: sản vật riêng của đất nước (Chiêm)
lưống công: phí mất công
chẳng di: chẳng thay đổi
cẩn phòng vi: cẩn là thận trọng kiêng dè, phòng vi là phòng đàn bà ở. Khi còn là thái tử, Dụ tông bị đắm ở Hồ tây, có thầy thuốc tên là Trâu Canh cứu sống, nhưng sau bị bệnh, Canh bảo ăn gan trẻ con và loạn luân mới khỏi
ưu nhân: con hát người làm trô
bài hước: phường chèo
hiến từ, hàm oan: hiến từ, tên riêng bà Hoàng thái hậu (mẹ vua Trần) bị Dương Nhật Lễ giết , hàm oan là ngậm oan (bị giết oan)
trần công, thân tàn: Trần công là Trần Nguyên Trác khởi binh đánh Nhật Lễ nhưng bị thua và bị giết, thân tân là chết
[Back to the top]
thiên hoàng: dông vua
khuất thân: khuất là co lại (nhịn nhục) thân là duỗi ra (cương-quyất) ý nói mềm mỏng, khéo léo tùy cơ mà liệu nèn cương (cừng) nhay nên nhu
tiềm mưu: mưu ngầm
tôn thần: bề tôi có với vua
yêu phân: khí yêu quái. Chỉ việc Nhật Lễ tiếm vị
tảo trừ: quét sạch
ưu nhu: nhu nhược
Đông A: chữ Đông bên cạnh chữ A, là chữ Trần
đô kỳ: kinh đô (Thăng long)
khu tào: tòa coi việc quân
[Back to the top]
báu thiêng: ngôi vua
gian-hào: gian tà
khải-du: dòm ngó
trì khu: giong ruổi
tinh kỳ: cờ (của quân ra trận)
em: tác giả lầm Phế đế là con Duệ tông
hôn ngu: ngu muội
quyền lấn trong ngoài: chiếm dần hết cả quyền ở trong triều và ở các địa phương
sàm gián: dèm pha để ly-gián vua với mọi người
tôn thân: tình thânthích với nhà vua
[Back to the top]
trẫm triệu: điềm ứng trước
bạch kê, xích chủy: vua Nghệ tông nằm mơ thấy câu thơ trong có nói "trong khoảng bụi có con khỉ mõm đỏ (xích chủy hầu) lăm le lên lầu Bạch kê, Xích chủy hầu ám chỉ Quý Ly, Bạch kê (kê tức là năm Dậu tuổi vua Nghệ tông) Câu thơ ấy báo trước Quý Ly sẽ tiếm vị của vua Nghệ tông
loạn trưng: triệu chứng loạn
đồ tứ phụ: bức vẽ bốn người bầy tôi có công giúp nhỏ (Chu Công giúp Thành Vương, Hoắc Quang giúp Thiếu Đế, Khổng Minh giúp vua cuối nhà Hán, Tô Hiến Thành giúp Lý Cao tông), vua nghệ tông cho Quý Ly bức vẽ ấy để ngỏ ý tin Quý Ly hết sức phù Trần Thuận tông Như vậy tỏ rằng Nghệ tông u mê, không khác gi đem gà co gửi quạ già
ác: con quạ
phó thác: gửi gắp
đắc nhân: người vứng đáng, đáng chọn