Thi, họa-sĩ Vũ Hối

Sơ lược về thi họa

Trên thế-giới, mỗi nước có một lối viết chữ riêng. Người Anh gọi là Caligraphy, người Trung-Hoa gọi là Thư-đạo hay Thư-pháp. Viết trong dịp khai bút đầu năm, người Nhật gọi là Thư-sơ (Kakizome). Ở Trung hoa, các bậc đại-thư thường là các bậc đại thi và họa hoằn mới có một người viết chữ đẹp, và họ thường nói "Nhan Cân, Liễu Cốt" (Cân là bút lực, Cốt là cốt cách riêng của mỗi thư gia): bút lực của Nhan Châu Khanh, và cốt cách của Liễu Công Quyền. Được gọi là thư pháp là viết chữ như rồng bay phượng núa, đường nết bay bướm, đậm nhạt huyền ảo, làm thế nào bài thơ truyền đạt hết ý tứ, tâm tư gửi gấm được rung động, xúc cảm qua nét thư-pháp uyển chuyển, trường hợp như Thội-Hiệu đề thơ. Lục thư là cách viết cùng một chữ, thông thường là bốn lối: Triện, Lệ, Thảo và Khải (chân phương).
Dưới triều Đường ở Trung Hoa, các thư gia nổi tiếng nhất có Tam Đường Lục Đại Gia..Sơ Đường có Vương Hi Chi; Thịnh Đường có Nhan Châu Khanh; Vãn Đường có Liễu Công Quyền.
Ngày xưa, ở nước ta có chữ của Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát, Tô Như...được liệt vào hạng danh gia nhưng tiếc thay đến nay hầu như bị thất lạc hoàn toàn. Gần đây, cố thi sĩ Đông Hồ chữ cũng ảo mờ, rõ nét...
Hiện nay có nhà danh hoa Vũ Hối đã sáng chế ra một lối chữ viết độc đáo đã được hầu hết các nhà bình luận tiếng tăm trên văn đàn cũng như báo chí ở hải ngoại công nhận là một thư pháp gia số một ở hậu bán thế kỷ thứ xx. Họa sĩ Vũ Hối đã thể hiện được hết bản sắc dân tộc qua những nét chữ quốc ngữ, không lai căng nét bút của Tàu, không vay mượn nét chữ của Nhật hay bất cứ nước nào v.v...Người nghệ sĩ tài hoa này đã sáng tạo ra được một lối viết mà như vẽ chữ, được mệnh danh là Thư Họa. Lối viết dễ đọc, không cầu kỳ, đơn giản mà bay bướm, tài tình sống động- thoát hết được ý thơ bay bổng hoà nhập sự rung cảm tuyệt vời của nhà thơ.
Thư họa gia Vũ Hối ngoài lối viết trên giấy, trên lụa bồi, trên sơn mài v. v... còn đặc biệt viết trên đĩa sành bằng chất men sứ, sau đó đem nung lại. Đĩa thơ nghệ thuật này có thể gắn trên tường, để trong tủ kiếng. Đây cũng là hình thức phổ biến thơ sâu rộng nhất đến với giới thưởng ngoạn qua lối thư họa của Vũ Hối, người đã có công nghiên cứu lâu năm, đưa cái đẹp của lối viết chữ Quốc Ngũ lên cao, nên được rất nhiều người yêu chuộng. Đây cũng còn là một niềm tự hào của người Việt Nam, trong cũng như ngoài nước.
Sự thành công về Thư Họa của Vũ Hối cũng dễ hiểu vì chẳng những ông là một họa sĩ từng nổi tiếng trên thế giới hơn nửa thế kỷ cầm cọ vẽ tranh, cầm bút sáng tác thi ca và bây giờ lại thêm nổi tiếng với ngọn bút rồng bay phượng múa qua lối thư họa độc đáo có một không hai. Tên tuổi ông đã được đưa vào Tự Điển Larousse và giới yêu chuộng nghệ thuật Quốc tế cũng đã biết đến ông qua loạt tranh sinh động "Painting in motion". Đây cũng là một sáng tạo độc đáo của Vũ Hối nhằm mục đích đưa ý thơ hoà lẫn sắc màu trong Bộ Tranh "Hoạ Thi Giai Điệu". Những bức tranh vẽ trên lụa quê hương, với màu sắc hư thực đầy tính chất Liêu Trai được các phê bình gia nghệ thuật quốc tế như bà Karen Lawson và ông Dave Jones nhận xét :
"Với đề tài thuần túy qua bút pháp Á Đông kết hợp với sự đồng nhất diệu kỳ của Trường Phái Trừu Tượng Phương Tây, họa sĩ Vữ Hối đã tạo ra được một phong cách nghệ thuật sinh động riêng, tuyệt vời, trong nghệ thuật sáng tạo đầy mới lạ ở thời cận đại". Và họa phẩm của ông đã được cả thế giới thẩm định giá trị qua lời giải thích bằng Đại Số Học ứng học từ công thức của nhà bác học Einstein. Ai muốn bảo cổ thì rõ là rất cổ kính, nhưng ai nhận thấy tân kỳ thì quả thật nét bút ấy mang nhiều màu sắc rất mới mẻ.
Thi sĩ Thanh Vân đã tặng cho Vũ Hối 2 câu thơ chữ Hán:

có nghĩa là:
quả thật đúng vậy.
(theo Như-Hiên nữ-sĩ)
(NVNY 62)
Sơ lược tiểu-sử của thi, hoạ-sĩ Vũ-Hối


Họa Sĩ Vũ Hối sinh ngày 22.11.1932 tại Tam Kỳ, Quảng Nam, xuất thân trong một gia đình Nho học. Thân phụ ông, cụ Vũ Khắc Thuyết là một nhà uyên thâm Hán học và là một Đông y có tiếng tăm khắp vùng. Cụ thân sinh họa sĩ và gia-đình là nạn nhân liên tục trong nhiều thập-niên của chính-sách khủng-bố và tiêu diệt giai-cấp Địa - Phú - Trí - Hào của CSVN.
Năm 1952, từ khu Việt Minh kiểm soát, chàng thanh niên Vũ Hối trốn thoát ra vùng tự do, theo học tại trường Khải Định, ở Huế. Năm 1953, do lệnh tổng động viên của chính quyền bảo hộ, ông gia nhập quân đội Quốc gia. Năm 1956 ông lập gia đình. Năm 1963 ông được cử sang Hoa Kỳ theo học khóa Tiếp Liệu Truyền Tin tại South Carolina và Tiểu Bang Geogia. Năm 1967, ông xin giải ngũ ra hoạt động trong ngành Mỹ Thuật.
Sau biến cố lịch sử tháng 4/1975, ông và gia đình bị ép buộc đi vùng kinh-tế mới. Không chấp nhận và công khai chống lại lệnh đày ải trá hình này, ông bị bắt giam, cùng với lúc thanh lọc hàng ngũ văn nghệ sĩ tại miền nam. Sau nhiều năm bị giam giữ, ông được thả ra với lệnh quản chế thật chặt chẽ.
Năm 1986, ông bị bắt lại với tội danh làm thơ, vẽ tranh tuyên-truyền chống đối chế độ. Đến năm 1989, nhờ sự can thiệp của tổ chức Nhân Nhân Quyền Quốc tế, các yếu nhân, trong đó có cả TNS Bob Dole, Quốc Hội Bỉ, Thủ Tướng Pháp, Nhật, ông được trả tự do.
Ông cũng là một nghệ sĩ đã vào tù ra khám nhiều lần dưới chế độ CSVN. Do chính sách tù đày khắc nghiệt, ông đã mất một mắt và mang một số thương tật vĩnh viễn. Tháng 6/1992, được sự bảo trợ của Mục Sư Frederick O.Hunt, ông cùng gia đình đến bến bờ tự do, định cư tại Rocrocville, tiểu Bang Maryland.
Theo nhà thơ Song Nhị, trong suốt gần năm thập niên, họa sĩ Vũ Hối đã đóng góp cho nền Mỹ Thuật Văn Hóa nước nhà nhiều cống hiến giá trị mà Tự Điển Văn Học của VNCH đã tuyên dương thành tích của ông, cũng như mới đây, trong cuốn Vẻ Vang Dân Việt, xb năm 1993 đã liệt kê ông là một trong những nhân vật đã đem lại cho đất nước và đồng bào một sự kính nể ở người ngoại quốc. Những hoạt động nghệ thuật của người Việt tài hoa này đã tiếp diễn một cách sôi nổi và hiệu quả trong suốt gần 50 năm qua.

Sơ lược về những vinh dự của thi, hoạ-sĩ Vũ-Hối đã làm vẻ vang cho Việt-Nam


-Họa sĩ Vũ Hối là người đoạt giải Khôi Nguyên Hội Họa Quốc tế năm 1963 tại Hoa Kỳ. Tháng 7, 1963 ông được mời vào Toà Bạch Ốc vẽ chân dung cho TT Kennedy. Năm 1967 vẽ chân dung cho TT Nam Hàn Phác Chung Hy và ông cũng đã từng vẽ chân dung cho một số yếu nhân các nước, trong đó có Tướng Abrams.
-Họa sĩ được mời đi Âu Châu để triển lãm tranh và nói chuyện về trường phái Paintings in Motion tức Luân Vũ Họa và Thư Họa (Handwriting Paintings), là trường phái do ông thành lập.
-Ông được học viện Luân Đôn bầu là nhân vật của năm Quốc Tế Nghệ Thuật 1994-1995.
- Ông được Viện Nghệ Thuật Internationnal Biographical Center of Cambridge, England tại Luân Đôn tuyên dương.
-Viện Danh Nhân Hoa Kỳ American Biographical Institute ghi tên ông là một trong 5,000 nhân vật thuộc 75 nước có óc sáng tạo của thế kỷ.
-Ông đã từng triển lãm tranh tại một số nước dưới thời VNCH. Sau ngày định cư tại Mỹ, tranh của họa sĩ được trưng bày ở nhiều nơi, như tại Thư-Viện Luther King, Memorial Art tại Washington DC tổ chức.
-Tháng 11/1994 Ông được tuyên dương trước Đại-Hội Mỹ-Thuật thế-giới tổ chức tại Atlanta.
-Tháng1/1995, Trung-Tâm Văn-Hóa Âu Châu ở Bruxelles mời triển lãm và nói chuyện ở Tây Âu.
-Cũng trong năm 1994 Viện Nghệ-Thuật Public Playhouse tiểu bang Maryland tổ chức triển lãm tranh các loại của ông từ ngày 1 đến ngày 31 tháng 5.
-Tập kỷ yếu Braun Gallery xuất bản tại Pháp năm 1985 đã liệt kê họa sĩ Vũ Hối vào danh mục những họa sĩ quốc tế lỗi lạc bên cạnh các hoạ sĩ Vinci, Picasso, Toulouse, Lautric...
-Đặc biệt cảm động và đáng ghi nhận nhất trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của ông là cuộc diện kiến giữa ông và TT Tiệp Khắc Vacla Havel ngày 5/9/1995. Hoạ sĩ được TT Tiệp mời thăm và nhân dịp này ông đã trao tặng TT bức tranh "Mộng Hòa Bình" trong cuộc tiếp kiến tại Dinh TT Tiệp trước một cử tọa đông đảo gồm phái đoàn các đoàn thể, tôn giáo từ Pháp, Đức, Bỉ, Hòa lan, Hoa Kỳ... và các giới truyền thông, báo chí. Bức tranh "Mộng Hòa Bình" thể hiện ước mơ và khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam mà tác giả Vũ Hối đã thể hiện bằng cả tâm huyết của ông, và đã được TT Valav Havel đón nhận một cách trang trọng, tạo thông cảm sâu xa giữa hai dân tộc cùng chung lý tưởng đấu tranh cho nhân quyền và hạnh phúc của toàn dân.



Sau đây là một số thi, nhạc, họa trích từ quyển "Chiêm bao trở giấc":


Thi Phẩm
Thi Phẩm (tiếp)
Thi phẩm được phổ nhạc
Thi họa
|