1.- Nguï-ngoân laém truyeän nöïc cöôøi,
Thieân-tieân maø laïi ñaëm muøi phieàn-hoa.
Huoáng chi loøng theá-gian ta,
Tham vaøng, boû nghóa cuõng laø thoùi quen.

Nhôù xöa ôû choán Ñaøo-vieân,
Baø Vöông-maãu môû thoï-dieân vui möøng.
Quaân-thieân-nhaïc taáu vang-löøng,
Tieäc la-yû môû töng-böøng xoân-xao.

II-

Hoa vöông teân goïi Maãu-ñôn,
Ngoïc vaøng, saém ñuû moïi baøn kính daâng.
Keùn ngöôøi giaûo-hoaït noùi naêng,
Cho laøm chaùnh-söù ñeà daâng leã thaønh.
Quen giao-thieäp coù moät anh,
Naùo-döông hoa ñoù thöïc raønh khoân-ngoan.
Saéc phong chaùnh-söù, khaâm-ban,
20.- Kíp theo hoä-toáng xe loan vaøo chaàu.
Coøn ñöông saém-söûa cuøng nhau,
Troâng ra ñaõ thaáy côø ñaâu rôïp ñöôøng.
Côø ñeà hai chöõ: Caàm-vöông,
Tieàn hoâ, haäu uûng ra tuoàng uy-nghi.
Rôïp trôøi thaéng ngoïn tinh-kyø,
Tieáng ñaø giaäy khaép sôn-kheâ ñuøng-ñuøng.
Quaân ñi laãm-lieät oai-phong,
Giao-trì cung-khuyeát, nhaùc troâng gaàn gaàn.
Caàm-vöông truyeàn goïi söù-thaàn,

Baùch-thanh thieän-kieám, thaàn-phong,
Taøi bieän-baùc cuõng moät loøng Toâ, Tröông.
Tìm Maãu-ñôn keå moïi ñöôøng,
Raèng : "Vua ta thöïc roõ-raøng anh-quaân,
Ñaõ hay coù nghóa, coù nhaân,
50.-Laïi goàm trí, tín, möôøi phaân veïn möôøi.
Vaû xöa nay tính khaùc ngöôøi,
Trí cao hôn caû muoân loaøi quaàn-sinh.
Tung-hoaønh ôû choá vaân-trình,
Muoân loaøi sinh-ñoäng, cuõng ñaønh döôùi ta.
Ñeán ñaây khoâng muoán khoe ra,
Coøn nhieàu taøi-töû cuøng laø vaên-nhaân.
Heã ai ñöùc thònh thôøi hôn,
Coøn nhö phuù-quí phuø-vaân keå gì !
Cöù trong ñieàu aáy maø suy,
60.- Vua ta haún ñöôïc tröôùc ñi vaøo möøng."

Döông-hoa leân tieáng noùi raèng :
"Khoân ngoan cuõng ôû nuùi röøng moät phöông !
Sao baèng ta ôû Laïc-döông,
Laàu Taàn, vöôøn Haùn veû-vang moät nhaø.
Vöôøn Kim-coác cuõng coù ta,
Gaëp xuaân ñaàm-aám röôøm-raø töû-vi,
Höông xoâng söïc-nöùc moïi beà,
Nhìn xem theá-giôùi khaùc gì caåm-la.
Baáy laâu nöùc thieáng danh-gia,
70.- So beà phuù-quí, vua ta hôn ngöôøi."

Baùch-thanh nghe noùi, caû cöôøi.
Raèng : "Ñöøng hôïm cuûa, khinh ñôøi laøm chi !
Nöôùc ta vaên-vaät thieáu gì,
Kìa nhö Khoång-töôùc vaên nghi ai baèng;
So taøi maãn tieäp noùi-naêng,
Luïc-y söù-giaû vaø chaøng Thaêng-ca
Baïch-haïc coù chí cao-xa,
Haûi-aâu tình-tính thöïc laø töï do.
Kìa nhö keû kheùo toan lo,
80.- Coù anh Hoaøng-ñieåu ôû goø ung-dung.
Anh Hoàng, anh Hoäc laï-luøng,
Cao-cöôøng thuû-ñoaïn bay tung ngang trôøi.
Ñaïi-baøng chí caû tuyeät vôøi,
Ñöôøng maây vuøng-vaãy beân trôøi bay cao;
Phöôïng-soà danh-giaù bieát bao,
Höng-döông, Traàn-baûo ai naøo daùm ñang.
Thô ngaâm ríu-rít Oanh vaøng,
Veùo-von raàm-ró laïi caøng theâm thay.
Baùt-aâm ñieäu môùi raát hay,
90.- Hoïa-mi noåi tieáng xöa nay ñaõ nhieàu.
Ñeïp duyeân caàm saét kính yeâu,
Uyeân-öông phu-phuï daäp-dìu ñoan-vieân.
Doác tình baèng-höõu chu-tuyeàn,
Nghóa Hoàng-nhaïn vaãn coøn truyeàn xöa nay.
Nghìn thu nöùc tieáng khen hay,
Quaï laø hieáu-ñieåu ngaøy ngaøy phuïng thaân.
Bieát bao taøi-töû, giai nhaân,
Thaät laø xuaát-loaïi, sieâu-quaàn. chaúng ngoa !
Tieáng laønh daäy khaép gaàn xa,
100.- Traêm phaàn, ngöôøi haù ñöôïc vaøi phaàn chaêng ?"

Döông-hoa leân tieáng maéng raèng :
"Gôùm thay aên noùi khoe-khoang laï ñôøi !
Quen thaân moät taác ñeán trôøi,
Khaùc naøo nhö theå eách ngoài gieáng saâu. !
Trôøi cao naøo coù bieát ñaâu,
Khoe mình nhöng ñaõ deã haàu hôn ai !
Daïi neân ta daïy cho hay,
Ñöøng khoe gioïng löôõi, laïi raày coù phen.
Nöôùc ta coù chuù Thanh-lieân.,
110.- Loøng quaân-töû, daùng trung-hieàn thaûo-ngay ;
Haûi-ñöôøng, tieân caùch ai taøy,
Trung-thaønh, Quì voán loøng naøy höôùng döông..
Taûo-mai. toát soá rôõ-raøng,
Thieáu-nieân ñaõ ñöùng ñaàu haøng baùch quan.
Ñöôïc vua yeâu, coù höông Lan.,
Tö-phong yeåu-ñieäu, coù naøng Ngoïc-traâm..
Baáy laâu nöùc tieáng phöông-laâm.,
Ngoïc-lan ñaõ noåi tieáng-taêm vang-löøng.
Traø-mi teân hieäu Traàm-höông,
120.- Phöôïng-tieân. teân laïi goïi raèng Nöõ-nhi.
Dung-nhan yeåu-ñieäu phöông-phi,
Tieân-ñaøo maët aáy coù khi khuynh-thaønh.
Thuûy-tieân coát-caùch caøng xinh,
Taây-thi-cuùc. daùng nhö hình Taây-thi,
Nhaø Dieâu, cöûa Nguïy. thieáu gì,
Coøn Phan-huyeän. vôùi Tuøy-ñeâ. cuõng nhieàu,
Giai-nhaân, taøi-töû daäp-dìu,
Trai Töû-vi., gaùi Tieåu-kieàu. toát töôi !
Phong-löu sang-troïng ñuû muøi,
130.- Gaëp xuaân thì laïi ñaày trôøi höông xoâng.
Caøng xuaân höông nöùc caøng noàng,
Döôùi traàn, ai daùm xöng huøng cho qua !
Coøn nhieàu phuù-quí vinh-hoa,
Kieâm toaøn nguõ phuùc., chuùa ta hôn ngöôøi".

Baùch-thanh nghe noùi, caû cöôøi,
Raèng : "Mi chaúng sôï mieäng ñôøi cheâ-bai !
Thoâi ñöøng khoaùc-laùc ngoõ ngoaøi,
Tuy mình beûo-leûo, naøo ai tin mình.
Toaøn laø nhöõng gioáng vuï danh.,
140.- YÛ-phong, haøm-tieáu. ra tình daâm-oâ.
Nhö Giaï-hôïp. chaúng ra troø,
Canh khuya haønh-loä. laø ñoà baát löông.
Caáp-tính., noùng-naûy voäi-vaøng,
Vinh-hoa Moäc-caän., cuõng phöôøng boû ñi.
Baùch-nhaät-hoàng. coù ra gì,
Voâ höông, höõu saéc, ai thì buoàn troâng.
Ngoï thôøi. kia môùi naõo-nuøng,
Côù sao sôùm nôû, toái khoâng thaáy roài.
Gôùm thay cho gaùi hoï Nhaøi.,
150.- Döôùi traêng ñoùn gioù laû-lôi khoe maøu.
Ña tình chi hôõi chaøng Ngaâu.,
Thöông xuaân voán nhöõng daõi-daàu pha-phoâi.
Soùi, Hoøe, tính cuõng hay chôi,
Phuø-hoa maøu-môõ coù ngöôøi naøo khen.
Moäc kia tính-khí nhoû-nhen,
Khoâng öa sôn veõ, laïi quen luùi-xuøi..
Coù vaøng chòu giöõ maø ngoài,
Cuùc kia hoaøi-bích. ra noøi thaát-phu.
Xöa kia Lieãu vaãn buoâng tô,
160.- Tuy raèng oùng-aû nhöng xô-xaùc maønh.
Bao giôø Ñoäc-döôïc. coù laønh;
Maøo-gaø, Phöôïng-vó möôïn danh doái ngöôøi.
Thoâi ñöøng caäy toát, khoe töôi,
Gioù thu moät traän ñi ñôøi phoàn-hoa.!
Noùi thôøi ra daùng ta ñaây,
Song ngöôøi nghe thaáy thöïc laø traùi tai.

Baùch-thanh noùi chöûa döùt lôøi,
Döông hoa maët ñoû nhö trôøi raïng ñoâng.
Daàu soâi löûa daäy trong loøng,
Ra uy theùt maéng ñuøng ñuøng nhö loâi.
Raèng : "Mi sao kheùo khinh ñôøi !
Suy-caàu. bay nôõ raäm lôøi laøm chi.
Ngaãm xem loaøi gioáng nhaø mi.
Chaéc raèng hay chöûa, voäi ñi nhieác ngöôøi.
Öng kia taøn-nhaãn quen ñôøi,
Nôõ thöông ñoàng loaïi, ñaïo trôøi nghó chi.
AÙc-cöu. naøo coù ra gì,
Con aên thòt meï, keû cheâ ngöôøi cöôøi.
Yeán kia vuïng nghó roâng-daøi,
180.- Khoâng lo sau tröôùc coi trôøi baèng vung..
Tu-huù laøm bieáng laï-luøng,
Möôïn toå chim thöôùc ñeå hoøng nuoâi thaân..
Boùi-caù taøn-nhaãn, baát nhaân,
Ra uy caù-muù, xa gaàn ñeàu kinh.
Xui ngöôøi kieän-caùo ñua-tranh,
Chính laø teân Töôùc caäy mình traïng-sö..
Troâng ra boùng baåy phong-tö.,
AÊn quanh ai coù tham nhö Gieû-cuøi.
Cuù kia laø gioáng tanh-hoâi,
Quaï-khoang roäng mieäng laém lôøi ai öa.
Cuoác kia keâu cuõng baèng thöøa,
Bôûi chöng vuïng lieäu töø xöa maát roài.
Chích-choøe hoïc doát coù chuoâi,
Bôûi vì nhí-nhoeûn neân ñuoâi phaát-phôø.
Coâng kia tính laïi laúng-lô,
Caû ngaøy muùa haùt roõ dô daïi tuoàng.
Saùo ta noùng-naûy ñieân-cuoàng,
Quen chaân nhaûy-nhoùt laø phöôøng laêng-nhaêng.
Dieàu-haâu vì tuùng, xöû xaèng,
200.- Maét maøy chaáp-chôùi nhö thaèng bôïm non.
Veït kia laép-baép hoïc khoân,
Quanh naêm veït-veït, naøo coøn bieát chi.
Ñöôøng daøi noùi maõi laøm chi,
Chaúng qua laø gioáng ngu-si laï ñôøi.
Anh naøo nhan-saéc toát-töôi,
Tham aên, ngöôøi baét ñem nuoâi ôû loàng.
Anh naøo phì-noän tö-phong,
Chæ laøm toâi mieäng, phieàn loøng maø thoâi".

Ngöôøi caäy ñöùc, keû khoe taøi,
210.- Ñoâi beân to tieáng nhö trôøi noåi gioâng.
Tieáng vang ñoäng ñeán tieân-cung,
Taây-vöông-maãu phaùi Kim-ñoàng böôùc ra.
Töùc truyeàn thaùnh chæ daïy qua:

"Thoâi ñöøng caõi leõ, ngöôøi ta cheâ cöôøi.
Keå nhö ñöùc-tính hôn ngöôøi,
Phöôïng-hoaøng ñöôïc nhaát, sau thôøi Maãu-ñôn.
Nhöng maø phuù-quí laø hôn,
Phöôïng-hoaøng phaûi keùm Maãu-ñôn raønh raønh.
Thöû xem theá-thaùi nhaân-tình,
220.- Nhieàu tieàn vaãn ñöôïc hieån-danh vôùi ñôøi.
Öa nhaân, chuoäng nghóa maáy ngöôøi,
Ít tieàn, daãu ñeán vua toâi cuõng thöôøng,
Cha con trong ñaïo gia-ñöôøng,
Ít tieàn cuõng chaû ra tuoàng thaân-yeâu.
Anh em hoï maïc daäp-dìu,
Ít tieàn thì cuõng ra chieàu buoàn-teânh.
Saét caàm phu-phuï duyeân-laønh,
Ít tieàn thì cuõng ra tình thôø-ô.
Baïn chôi baát cöù thaân sô,
230.- Ít tieàn thì chaúng bao giôø ñöôïc thaân.
Thoùi quen tieâm-nhieãm daàn-daàn,
Thaønh ra aùc-taäp khoù phaàn baêng-tieâu.
Ngaãm xem trong baáy nhieâu ñieàu,
Ai ai cuõng chuoäng tieàn nhieàu laø hôn.
Thoâi ñöøng suy-tò phaøn-naøn,
Phöôïng-hoaøng phaûi keùm Maãu-ñôn haún roài".

III-