Deâ nghe noùi coâng-leânh nheï naëng,
Môùi bieát suy hôn thieät moïi ñieàu :
"Thoâi, thoâi, noùi ít bieát nhieàu,
Deâ xin chòu laäp tôø töï-thuaän"
Gaø coøn haõy chöa nguoâi côn giaän,
Beøn phaùt ngoân thöa chuû moät lôøi :
"Nhö chuùng gaø voán ñaïo laøm toâi,
Giöõ moät tieát thöùc khuya daäy sôùm.
Thuûa aáu thô ngöôøi coøn tríu-trôùn;
Ñeán lôùn khoân ñeàu coù rieâng quan.
Ai sieâng böôi, sieâng moùc thì no,
Baèng bieáng laët, bieáng tìm thì ñoùi.
Gaø gaãm laïi thaân gaø theâm tuûi,
Laøm toâi ngöôøi khoâng ñaëng nhôø chi.
Heo aên roài nguû ngaùy sì-sì,
Giaû ngaây daïi, bieát gì vieäc chuû.
Ngaém dieän maïo, dò hình, dò thuù,
Xem dung-nhan khaùc theá laï ñôøi.
Nhö nuoâi chôi, chaúng phaûi gioáng chôi
Chaïy rau caùm, nhö tieàn noäi-aùn.
No ñuù môõ, nhaûy quanh, nhaûy quaát,
Ñoùi xeùp hoâng, caén maùng, caén chuoàng.
Moãi moät ngaøy ba böõa roøng roøng,
Ñaõ chaúng thaáy böõa naøo sai chaïy,
Baùn-boái gì maø ngöôøi yeâu vaäy ?
Muø quaùng chi maø phaûi baùo coâ?"
Vaäy chuû beøn phaân-ñoaùn,
Pheâ moät caâu khuùc taän kyø tình :
"Gaø bieát chöõ xaû sinh thuû ngaõi ;
Heo ñaëng caâu tònh sinh, tònh duïc "
Nhaân raûnh thaûo ra moät luùc,
Cheùp ra cho roõ söï ñôøi
Söï naøy cuõng söï noùi chôi,
Ai muoán thì ñoïc maø cöôøi cho vui.
chôùp caùnh: Voã caùnh.
Nhaân, duõng, tín, voõ, vaên, goàm ñuû: Haøn-thi ngoaïi truyeän : gaø coù naêm ñöùc-tính : coù aên thì goïi nhau laø nhaân ; coù chí phaán-ñaáu haêng haùi laø duõng; ñeâm gaùy ñuùng goïi laø tín; chaân coù cöïa saét laø voõ; ñaàu coù maøo ñoû laø vaên,
vaên-quan: Muõ quan vaên
thaàn-thöông: Giaùi saét,
thieân-nhaät taùc thì: Thôøi giôø baét ñaàu cho ñuùng.
quoác-toä taùc xöông: Ngoâi vua thònh-vöôïng cho laâu-beàn.
nhaân-gian taùc laïc: Coõi ngöôøi baét ñaàu yeân-vui.
Maïnh-thöôøng ñaëng thoaùt: Söû-kyù : Maïnh-thöôøng Quaân khi ñi tò naïn, ñeán cöûa quan thì cöûa quan ñaõ ñoùng maát roài, nhôø coù ngöôøi gia-khaùch giaû laøm gaø gaùy saùng, ngöôøi coi thaønh ngôõ laø ñaõ saùng, môû cöûa thaønh, vì theá maø Maïnh-thöôøng Quaân thoaùt naïn.
Taán-só naêm canh:Taán-thö : Toå Ñòch vaø Löu Coân laø hai chí-só ôû ñôøi Taán, ñeâm nghe gaø gaùy trôû daäy muùa göôm.
Gaø cuõng bieát tænh, meâ, giaác ñieäp: Maïnh-töû : Keâ minh vi thieän : Nhöõng ngöôøi toát nghe gaø gaùy ñaõ daäy ngay ñeå laøm ñieàu laønh.