26- Gieát oâng Duïc-ñöùc vaø caùc hoaøng thaân
Ñaõ yeân vieäc noãi Taây kia,
Baáy giôø maáy keû hieàm nghi lo tröø.
Thöông oâng Duïc-ñöùc Hoaøng-tröø,
Daõ yeân thaân phaän chaúng nhôø khoan aân.
Vu cho beø-ñaûng phæ nhaân,
U-giam caám coá, nghieâm raên canh giôø.
Nöôùc côm caám chaúng cho ñöa,
Laøm cho saáu-töû chaúng chôø saéc ban.
Xoùt thaàm quaân lính thôû than,
Giaáu ñem aên uoáng ñôõ ñöôøng khaùt khao.
Quyeàn thaàn saâu hieåm döôøng naøo,
Beøn trao thuoác ñoäc ñoå vaøo cheát mau.
Oan tình ai chaúng maøy chau,
Moät ngaøi Thaùi-haäu thaûm saàu chi nguoâi.
Raèng khoâng kieâng-vò thì thoâi,
Phaûi chaêng phoù maëc coù trôøi vôùi ai.
Thuïy-coâng tröôùc ñaõ tính roài,
Gia-höng-Coâng cuõng hoïa lai tôùi tuaàn.
Chöa quen caäy döïa thaân thaàn,
Laøm cho bieát maët keûo chaêng kieâng deø.
Bôûi ngöôøi chaúng bieát giöõ e,
Hoïa sinh tröôùc maët saéc meâ trong loøng.
Ñeå cho ñeán noãi maéc voøng,
Baét chöng loái aáy, khoân mong khoûi naøo.
Truyeàn thu chöùc töôùc maïo baøo,
Caûi toøng maäu tính aûi Lao löu hình.
Thaùnh-töø nghe raát thöông tình,
Raèng: "Laøm chi thaùi quaù khoâng ñaønh loøng ta."
Vaû chaêng pheùp trò trong nhaø,
Chaúng neân baøi boá ngöôøi ta cheâ cöôøi.
Töôùc quyeàn thaûy ñaõ caát roài,
Khaù cho giöõ phaän ngoõ coi söûa mình.
Phieán taâu raèng: "Pheùp duø khinh,
AÙt laø khoân noãi hoùa haønh trò nhaân.
Phaûi lo bieát pheùp nghieâm raên,
Sau nhôø khoan xaù laàn laàn cuõng tha."
Luoáng ñem phaùp luaät dôû ra,
Daãu lôøi truyeàn duï ai maø khöùng tuaân.
Xöa nay heã vieäc quyeàn thaàn,
Ñaõ chaâm aét quyeát noùi-naêng ñaëng naøo.
Moät ngöôøi ñaøy choán aûi Lao,
Moät ngöôøi nguïc thaát ñem giao giam caàm.
Thaáy thoâi, ai cuõng kinh taâm,
Pheùp laøm thaùi quaù, chí laêm thöông taøn.
Thaø raèng moät giaác cho an,
Chaúng thaø chòu nhuïc taân toan ôû ñôøi.
Phoøng sau chaén tröôùc chaúng lôi,
Vieäc ngöôøi döôøng aáy, ñaïo trôøi döôøng bao.
27- Laøm leã Taán toân baø Töø-duï Thaùi-haäu
Taán toân lo vieäc lôùn lao,
Göûi raèng: "Di-chieáu chuùc trao lôøi vaøng.
Baáy nay quoác söï vaân mang,
Ñeå laâu chaäm treã khoâng an taác loøng."
Phaùn raèng: "AÁy haõy thong dong,
Phaûi lo vieäc nöôùc cho xong môùi ñaønh."
Vua toâi taâu göûi heát tình,
Xin cho vieäc aáy cöû haønh tröôùc ñi.
Heát lôøi khoân leõ coá vi,
Thaùng ba naêm Daäu caùt kyø taán toân.
Duï raèng: "Baøy vieäc theâm buoàn,
Raèng noi leà tröôùc, nhòn tuoàng ña nghi
Caùc nôi leã phaåm tha ñi,
Leã loøng cuõng chaúng chuùt gì duïng ñaâu."
Nghe truyeàn toâi chuùa lo saàu,
Taùi tam laïy luïc xin thaâu toán thaønh.
Löôïng treân ngöôøi chaúng vui tình,
Daãu nhieàu hay nheõ chaúng ñaønh doaõn du.
Vì lôøi di-chuùc phaûi cho,
AÂn ban cöù leä, ñaøm phu xa gaàn.
Boán phöông traêm hoï vui möøng,
Chuùc caàu thaùnh thoï muoân xuaân tuoåi daøi.
28- Phaùp lai uy-hieáp, Toân-thaát-Thuyeát ñònh choáng laïi
Vieäc toân vöøa môùi thaûnh thôi,
Caäy oai Taây laïi dôû baøi maïn khinh.
Khieán mau suùng deïp treân thaønh,
Vôùi nôi Mang-caù taän haønh ban di.
Neáu maø chaáp nhaát chaúng nghe,
Gaây ra haán khích chæn e nan trì.
Hieáp laàn Taây ñaõ chaúng vì,
Choïc gan Toân-Thuyeát chieán ky quyeát raøy.
Huoáng chi ñòa chaán ñieàm baøy,
Trôøi ñaõ khieán vaäy ta nay sôï gì.
Phen naøy phaán löïc döông uy,
Truyeàn quaân côm gaïo saém ñi saün-saøng.
Vaên-Töôøng khoân noãi khuyeân can,
Nghó laøm lôøi duï xin ban giaûi hoøa.
Duï raèng: "Haõy chòu vaäy laø,
Y lôøi ngoõ ñaïng thuaän hoøa môùi an.
Baèng coøn yû theá quaù ngang,
Thôøi ta seõ lieäu qyeát ñöôøng hôn thua."
AÂn caàn duï chæ phaân phoâ,
Vaâng nghe taïm haõy ñeå cho yeân raøy.
Rieâng lo e vieäc chaúng may,
Ñaát baèng soùng daäy coù ngaøy tai öông.
29- Laäp ñoàn Taân sôû
Vieãn ñoà tröôùc môùi lieäu phöông,
Laäp nôi Taân-sôû tính ñöôøng vöõng chaân.
Bao nhieâu baûo vaät kim ngaân,
Chaát vaøo ñaøi gaùnh daàn daàn ñem ñi.
Chæn laø thaân maät cô nghi,
Vieäc laøm roài môùi taáu tri Thaùnh-töø.
Duï : "Nay nhaø nöôùc gian nguy,
Cuõng nhôø Phuï-chính tröôùc vì lo toan.
Sao cho xaõ taéc ñieän-an,
AÁy laø chaúng phuï Tieân-hoaøng thaùc-coâ."
Göûi raèng: "Heát söùc möu lo,
Bieán thoâng tuøy theá haõy doø laàn theo.
Baèng nay raát ñoãi cheo-leo,
Choáng xe tay chaáu nghó ñieàu chaéc chi."
30- Thoáng-töôùng De Courcy vaøo Hueá
Nhöõng lo baøn baïc cô nghi,
Thaùng naêm möôøi-chín Baéc-kyø Taây voâ.
Tin truyeàn tröôùc doïn loä-ñoà,
Laïi cuøng veùt beán chöïc ñoø söûa sang.
Raèng: Nay tôùi yeát quaân vöông,
Ñem thö taëng hieáu ngoû töôøng giao laân.
Tôùi nôi söù quaùn döøng chaân,
Môøi hai Phuï-chính ñeán phaân söï tình.
Vaên-Töôøng tröôùc tôùi moät mình,
Trình raèng Toân-Thuyeát chöa laønh beänh nay.
Nghe lôøi aáy, ñoù ñaõ hay,
Raèng ñau phaûi gaéng tôùi raøy môùi nghe.
Neáu maø cöù cöôõng khoâng ñi,
Quyeát raøy baét quaùch chaúng vì chaúng tha.
Caû trieàu kinh haõi lo ba,
Nay maø chaúng thuaän aét ra söï raày.
Cuøng nhau kíp tôùi khuyeân naøi,
Xin vì nhaø nöùôc ñaëng may khoûi ngheøo.
|
|
saáu-töû: laø cheát moøn.
Caûi toøng maäu tính aûi Lao löu hình: Baét ñoåi laáy hoï meï vaø ñaøy ñi aûi Lao-baûo,
taân toan: laø cay chua, khoå-sôû.
coá vi: laø coá yù laøm traùi,
ña nghi: laø baøy veõ leã-nghi röôøm-raø.
toán thaønh: laø chuùt loøng thaønh.
doaõn du: laø cho ñöôïc
ñaøm phu: laø ôn vua môû rôïng.
ban di: laø dôøi doïn ñi choã khaùc.
ky: Chính aâm laø ky, nhöng ta thöôøng ñoïc laø cô.