Ngô, Mạnh Tông phụ-thân sớm khuất,
Thờ mẫu-thân lòng thực khăng khăng,
Tuổi già trằn-trọc băn-khoăn,
Khi đau nhớ bát canh măng những thèm.
Trời đông tuyết biết đâu tìm được,
Chốn trúc lâm phải bước chân đi.
Một thân ngồi tựa gốc tre,
Ôm cây kêu khóc nằn-nì với cây.
Giữa bình-địa phút giây bỗng nứt,
Mấy dò măng mặt đất nổi lên,
Đem về điều đặt bữa canh,
Ăn rồi bệnh mẹ lại lành như xưa.
Măng mùa lạnh bây giờ mới thấy,
Để về sau nhớ lấy cỏ cây,
Cho hay hiếu động cao dày,
Tình sâu nên khiến cỏ cây cũng tình
22- Sứu Kìm Lâu nước Tề
Sứu Kìm Lâu có danh Tề-quốc,
Huyện Bình-lăng nhận chức thân dân,
Tới nha chưa được một tuần,
Bồ-hôi như dội, tâm-thần thường đau.
Treo ấn ruổi vó câu buồn-bã,
Về thăm cha bệnh đã hai ngày,
Nếm dơ vâng cứ lời thầy,
Ngọt-ngào đầu lưỡi, chua-cay trong lòng,
Thấy chữ dạy "bệnh trung nghi khổ" .
Ước làm sao bệnh đỡ mới cam,
Đêm đêm hướng bắc triều tam,
Xin đem tính-mệnh thay làm thân cha.
Lòng cầu-khẩn thấu tòa tinh-tú,
Chữ bình-an vui-thú đình-vi,
Cho hay máy động huyền-vi,
Thay mình truyện trước còn ghi kim-đằng.
23- Đường-Thị vợ họ Thôi
Dâu họ Thôi ai bằng Đường-thị,
Thương mẹ chồng niên-kỷ đã cao,
Không răng ăn dễ được nào.
Ngày ngày lau-chải ra vào thăm coi.
Lấy sửa ngọt thay mùi cơm cháo,
Mấy năm trời chẳng gạo mà no,
Vì đâu dốc dạ thờ cô,
Da mồi tóc bạc bốn mùa như xuân,
Ơn lòng ấy khôn phần báo lại,
Buổi lâm-chung nhủ với hoàng-thiên
Xin cho nguyền được như nguyền,
Dâu dâu ngày khác lại hiền như dâu.
Ai nghe cũng răn nhau hiếu kính.
Cửa Thôi-gia hưng-thịnh đời đời,
Cho hay gia-khánh lâu dài,
Báu nào còn báu hơn người dâu ngoan,
24- Chu Thọ Xương nhà Tống
Chu thọ Xương làm quan Tống-đại,
Mẹ sinh ra bảy tuổi lìa lòng,
Bởi vì đích-mẫu chẳng dung.
Đem thân bồ-liễu, bạn cùng nước non,
Muôn nghìn dặm, mẹ con xa khuất,
Năm mươi năm trời đất bơ-vơ,
Sinh con những tưởng cậy-nhờ,
Cái thân sung-sương bây giờ mà chi ?
Bỏ quan chức, quyết đi tìm-tõi,
Năm lời thề nói với gia-nhân,
"Thân này chẳng gặp từ-thân ,
"Thời liều sống thác với thân cho đành."
Trời đâu phụ lòng thành hiếu-tử,
Chốn Đổng-châu bỡ-ngỡ gặp nhau,
Nét mừng ai vẽ nên đâu,
Mẹ đầu nhuốm tuyết, con đầu hoa râm.
Đã bõ lúc than thầm khóc ngấm,
Lại vầy nên trên ấm dưới êm,
Cho hay máu chảy ruột mềm,
Không trời ai tưởng còn tìm được đây ?
25- Hoàng Đình Kiên (Tăng Trực) nhà Tống
Triều Nguyên-hựu có thầy Tăng Trực.
Là họ Hoàng ngồi chức Sử-thần,
Ơn vua đã nhẹ tấm thân,
Phận con vẫn giữ thờ thân như ngày,
Đồ dơ-bẩn thân tay lau-chuốt,
Việc tầm-thường chẳng chút đơn sai,
Há rằng sai-khiến không ai,
Đem thân quan-trưởng thay người gia-nô
Chức nhân-tử phải cho cần-khổ,
Có mẹ cha mới có thân ta,
Cho hay đạo chẳng ở xa,
Hay làm hiếu-tử mới ra trung-thần,
KẾT-LUÂN
Bấy nhiêu tích cổ-nhân về trước,
Cách nghìn xưa như tạc một lòng.
Kể chi kẻ đạt người cùng.
Lọt lòng ai trốn khỏi vòng di-luân.
Buổi công hạ cảm thân dày đội,
Xa hương-quan gần cõi thánh-hiền,
Trông vào những thẹn bóng đèn,
Muốn lưu gia-phạm, nên truyền quốc-âm
= CHUNG =
|
