Ngày nay, phẩm chất của âm nhạc Phật giáo đã thoái hoá. Chúng ta thiếu thốn các người tài giỏi, không phải chỉ riêng những nghệ-sĩ Phật giáo có đầu óc sáng tạo. Như thế, một nghệ-sĩ Phật giáo phải là một người đã học xâu xa, chỉ khi đó người ấy mới có thể dạy người khác và diễn đạt được chân, thiện, mỹ và sự khôn ngoan. Những đạo sư ngày trước, đạt giác ngộ ở mức độ cao đã đặt ra lời của những bài hát Phật giáo, nhưng ngày nay tâm tư của người hát còn bị vọng động nên sự diễn tả không được thanh tịnh. Về phương diện tâm linh, họ cần phải đạt được giác ngộ thì mới làm cho chúng ta cảm nhận được. Sự suy giảm của nghệ-thuật sảy ra vì thiếu những người có tài, nó không có nghĩa là Phật-giáo thiếu yếu tố-nghệ-thuật.
Người nào đã viếng Trung hoa và có dịp đi xem tranh ở bức tường tại Dunhuang hay các hang ở Yungang, hay những bản kinh khắc trên đá ở huyện Fangshan, Bắc kinh thì sẽ thấy những sản-phẩm ấy đẹp là dường nào. Những phiến đá khắc kinh Phật được tìm thấy sau những năm có Cách-mạng Văn hóa và còn nhiều hơn Trường Bộ kinh. Một số kinh được dịch sau Trường Bộ kinh. Rất may mắn, chúng sống sót ở địa điểm có tên Fangshan. Những phiến đá này được khắc cả hai mặt với những chữ to bằng đầu ngón tay cái. Công trình đòi hỏi bốn trăm năm để hoàn thành, tương đương với việc xây Vạn lý trường thành. Sự sưu tập vừa được phát giác này gồm cả chục ngàn phiến đá được cất ở bảy cái hang. Ngày nay, chỉ có hai hang là được mở cho công chúng coi. Chúng ta bị tràn ngập bởi sự kính phục khi nhìn những phiến đá này, và không khỏi ngưỡng mộ tổ tiên của chúng ta đã để lại di sản này.
Ngày nay, trường học và viện bảo tàng thì được tách riêng ra. Trong khi, hệ-thống các trường đại-học Phật-giáo là một tổng hợp của trường-học và viện bảo tàng, vì nghệ-thuật có sự học ở trong, không phải chỉ thuần là nghệ-thuật. Chúng phơi bày sự gợi cảm và khôn ngoan mà một thường nhân không phân biệt được. Thí-dụ, khi người ta trông thấy hình của các vị Phật và các Bồ-tát, người ta kết-luận là Phật giáo thờ cúng nhiều thần và như thế là một tôn-giáo, làm giảm giá trị của nó xuống.
Đa số người tin là một tôn-giáo tiến bộ chỉ thờ một vị thần mà thôi. Họ không hiểu là Phật-giáo không phải là một tôn-giáo, và chúng ta không thờ cúng các Vị Phật và Bồ-tát nhưng xem đó là những sự trợ giúp cho việc tu học, giúp chúng ta hiểu sự khác biệt giữa các phương-pháp tu học. Một hình ảnh hay một phương-pháp thì không đủ để diễn tả các hiện tượng của thế-giới chúng ta, vì thế Phật giáo dùng nhiều tác phẩm nghệ-thuật để diễn tả chúng. Một khi chúng ta hiểu giá-trị tu học của những tác-phẩm Phật giáo thì chúng ta sẽ ngưỡng mộ và đánh giá cao.
Tất cả những Phật là tượng trưng cho giá-trị cao quý của chúng ta. Tất cả Bồ-tát và La-hán tượng trưng cho đức hạnh của sự tu học. Không có đức hạnh của sự tu học, thì đức hạnh nội tại không thể được phơi bày ra. Vì giá trị bổ túc này mà bàn thờ Phật có cả hình của đức Phật và các vị Bồ-tát. Những Phật tượng trưng cho bản thể nguyên thủy và các Bồ-tát tượng trưng cho dụng của bản thể này. Bản thể này thì thanh tịnh và không có hình tướng, và khi có tướng thì có dụng. Đức Phật tượng trưng bản thể nguyên-thủy, và các Bồ-tát tượng trưng cho dụng. Đây là lý do trong kinh Hoa Nghiêm, đức Phật không nói về các sự tu học, bản thể nguyên thủy không có gì phải nói. Nhưng các Bồ-tát thì có điều để nói, vì đó là dụng. Chẳng những bản thể nguyên thủy không cắt nghĩa được, mà cũng không có các ý-nghĩ dấy khởi lên. Có câu nói sau: "Khi tôi mở miệng thì tôi lầm lỗi; khi tôi có một ý nghĩ thì tôi sai lầm." để diễn tả bản thể nguyên-thủy của một đức Phật. Tại sao có hai Bồ-tát để chỉ dụng? Vô lượng pháp tướng và dụng chia làm hai loại: sự khôn ngoan và sự thực hành hay Thể và Dụng. Dụng có từ thể. Thể là nguyên-tắc và Dụng là sự thực hành.
Khi chúng ta thấy hình của Phật Thích Ca thì thường có ngài A Nan Da và Ca Diếp (Kasyapa), hai vị La hán lớn ở hai bên. Đức Phật Thích Ca tượng trưng cho bản thể nguyên-thủy của chúng ta. Ngài A Nan Da nghe nhiều, tượng trưng cho sự hiểu biết và khôn ngoan. Ngài Ca Diếp, về khổ hạnh tượng trưng cho sự thực hành. Chúng ta cũng có thể thấy Phật Vairocana, báu thân của Phật Thích Ca Mâu Ni với Bồ-tát Văn Thù và Bồ-tát Vô Lượng ở hai bên. Bồ tát Văn Thù tượng trưng cho sự hiểu biết; Bồ tát Vô Lượng tượng trưng sự thực hành.
Phái Tịnh độ coi Phật A Di Đà là tính nguyên thủy với Bồ-tát Quán Thế Âm tượng trưng cho lòng từ bi và sự thực hành, và Bồ tát Đại Lực tượng trưng cho sự khôn ngoan và hiểu biết. Vì những ý nghĩa xâu xa này, không thể chỉ có hai hay ba Phật và hai hay ba Bồ tát.
Mỗi đức Phật tượng trưng cho một đức hạnh. Tất cả các phần đều hoàn toàn như thế "Một là tất cả, tất cả là một." Mỗi một tên diễn tả một hạnh. Thí dụ "Thích Ca" có nghĩa là tử tế, dạy chúng ta phải đối sử với người khác cho tử tế và từ bi. "Mâu ni" có nghĩa là lặng lẽ và trong sạch. Bốn chữ Thích Ca Mâu Ni dạy chúng ta cư sử với người khác một cách tử tế và từ bi, chúng ta cố gắng đạt tâm thanh tịnh. Đây là ý nghĩa của Thích Ca Mâu Ni và là bản thể nội tại của chúng ta. A Di Đà Phật có gốc là chữ Phạn. "A Di Đà" có nghĩa là vô lượng. Vô lượng gì? Tất cả mọi thứ, không ngoan vô lượng, khả năng, đời sống, vân vân. Nhưng trong số các sự vô lượng, đời sống vô lượng thì quan trọng nhất, nếu không thì mọi thứ khác đều vô nghĩa. Với đời sống vô lượng này chúng ta hưởng được tất cả.
Làm thế nào ta đạt được sự vô lượng này? Vô lượng này không có gì khác hơn là bản thể của ta, bản thể nguyên thủy. Lục tổ Huệ Năng nói: "Bản thể thì nội tại; từ bản thể khởi phát mọi hiện tuợng của vũ-trụ." Nói cách khác, nghĩa là vô lượng. Chúng ta dùng phương-pháp gì để đạt được sự vô lượng này? Ta thực hành các sự dạy dỗ của Bồ-tát Quán Thế Âm và Bồ-tát Đại Lực. Người trước dạy chúng ta sự từ bi; người sau dạy chúng ta chuyên chú về Phật A Di Đà. Bồ-tát Đại Lực dạy chúng ta "Chú thâm tới Phật A Di Đà không ngừng, không pha trộn với các phương-pháp khác, với cách này chúng ta chắc chắn sẽ đạt được sự khôn ngoan và đắc đạo."
Thêm vào việc này có con đường từ bi của Bồ-tát Quán Thế Âm. Cư sử thương sót những người khác và niệm "Nam Mô A Di Đà Phật" sẽ giúp chúng ta đạt được đời sống vô lượng. Với cách này chúng ta sẽ phát triển bản thể đức hạnh của chúng ta và tìm lại được những đức tính và các sự xứng đáng vô lượng. Như thế, khi chúng ta tỏ lòng kính trọng với các hình ảnh của các đức Phật hay các vị Bồ-tát, ta cần phải hiểu là mỗi người tượng trưng cho một phương-pháp tu hành và một phần sự thật của vũ-trụ.

Kiến trúc Phật giáo cũng là một biểu hiệu nghệ-thuật. Từ bên ngoài, chánh điện hình như có hai tầng, nhưng bên trong chỉ có một tầng. Hai tầng bên ngoài tượng trưng cho "sự thật tuyệt đối" hay là sự thật của đời sống trong vũ-trụ, và "sự thật tương đối" hay là cái nhìn còn bị vẩn đực bởi các vọng động. Một tầng ở bên trong để chỉ rằng cả hai cùng là một sự thật. Với kẻ còn vô minh thì hình như có hai cái khác nhau; nhưng với người đã ngộ thì chỉ là một và như nhau.
Khi bước vào một đạo tràng, điều chúng ta thấy trước nhất là Phần trước của Chính điện. Ở giữa là Bồ-tát Di Lặc, hai bên là bốn vị Hộ-Pháp. Bồ-tát Di Lạc còn được biết dưới danh hiệu "Phật Di Lặc" ở tây phương, được tượng trưng bằng hình của nhà sư Bu-Dai, một hiện thân của Bồ-tát Di Lặc. Bồ-tát Di Lặc có một nụ cười lớn hàm ý "Muốn học đạo Phật hả? Hãy vui vẻ, và chào mọi người với nụ cười. Đừng để cho nóng giận không học được." Bồ-tát này cũng có cái bụng lớn tượng trưng cho tâm tư rộng lớn, và bình đẳng; dạy cho chúng ta cư sử một cách độ lượng, kiên nhẫn và điềm đạm với người khác. Chỉ bằng phương cách ấy chúng ta mới học đạo được. Vì thế, Bồ-tát Di Lặc ngồi hướng ra cửa như để nói với chúng ta: "Chỉ những ai học được các điều vừa nói mới có thể học đạo."
Đứng bên cạnh Bồ-tát Di Lặc là bốn vị hộ pháp. Họ là những biểu tượng của các người bảo vệ cho các kẻ tu hành tại đạo tràng. Họ bảo vệ gì? Họ bảo vệ chúng ta bằng cách nhắc nhở chúng ta tu học, gìn giữ sự hiểu biết đúng đắn, mà chúng ta cần học. Mỗi vị hộ-pháp tượng trưng cho một khía cạnh của tư-tưởng hay hành động.
Đông phương Hộ-Pháp tượng-trưng trách nhiệm và lãnh-thổ, có nghĩa là chúng ta có trách-nhiệm với chính mình, gia đình, xã-hội và đất nước nói chung. Làm sao chúng ta lo tròn trách nhiệm này? Nếu mỗi chúng ta làm tròn bổn-phận, các trách nhiệm của mình, giúp đỡ những người khác và cả chúng ta nữa. Như thế thì xã-hội sẽ ổn định và đất nước phú cường, mạnh mẽ.
Nam phương Hộ-Pháp tượng trưng cho sự tiến-bộ và dạy chúng ta sự siêng năng. Làm tròn các bổn-phận thì chưa đủ. Chúng ta phải tiến bộ ngày qua ngày, nếu không sẽ bị lùi. Ông ta nhấn mạnh tầm quan-trọng của việc nỗ lực tu học để tiến bước về đạo hạnh, cách cư sử, sự khôn ngoan và khả năng; làm tốt hơn trong việc hoàn thành các bổn-phận và đời sống của chúng ta. Dựa vào đây, ta có thể nói Phật giáo thì tiến bộ, luôn luôn đi trước thời gian.
Tây Phương Hộ-Pháp tượng trưng cho cái nhìn bao quát và sự hiểu biết đạt được khi va chạm với đời. Ông ta tượng-trưng cho việc chúng ta cần mở to mắt để quan sát thiên nhiên và con người, thấy cho rõ những gì mình quan sát và phân biệt cái tốt và cái xấu.
Bắc Phương Hộ-Pháp tượng-trưng cho sự học hỏi cùng tột. Dạy chúng ta cách tu hành và làm thế nào để đạt được mục-đích về trách nhiệm và tu hành tinh tấn. Như có câu nói ở Trung hoa sau: "Đọc mười ngàn quyển sách và đi mười ngàn dặm đường." Đọc là phương cách để đạt được sự hiểu biết căn bản. Đi mười ngàn dặm để có dịp quan sát. Qua sự du lịch chúng ta học được những cái hay của người.
Chúng ta cũng thấy những cái dở của họ có thể dùng làm các sự cảnh cáo cho chúng ta để mà tránh. Với cách này chúng ta có thể xây dựng một xã-hội giầu có và một đất nước an bình. Làm như thế, chúng ta cũng bảo vệ Pháp nữa. Vì vậy, hình ảnh của các Bồ-tát và các vị Hộ-Pháp nhắc nhở chúng ta tinh tấn trong việc theo đuổi mục tiêu và trách nhiệm của mình. Như thế, chúng ta thấy Phật giáo không phải là một tôn-giáo mà cũng không hề mê-tín.
Bốn vị Hộ-Pháp cầm những đồ vật tượng trưng những khía cạnh của Pháp. Đông-phương Hộ-Pháp lo cho đất nước cầm một cây đàn tỳ-bà, tượng-trưng cho nguyên-tắc chúng ta cần phải giữ đừng có những hành động quá vội vàng, mà nên giữ trung đạo. Cũng giống như chơi đàn, nếu dây chùng quá thì không đánh được. Nếu dây căng quá thì nó sẽ bị đứt. Chúng ta phải có trách nhiệm về các bổn phận của mình và làm việc một cách cân bằng.
Nam Phương Hộ-Pháp lo về sự tăng trưởng, tay cầm thanh gươm trí-tuệ để cắt đứt tất cả những trục trặc và lo âu.
Tây Phương Hộ-Pháp cầm một con rắn hay con rồng quấn quanh người. Con rắn hay con rồng tượng trưng cho sự thay đổi. Ngày nay mọi thứ đều liên tục đổi thay, chỉ khi chúng ta nhìn rõ sự thật thì mới có thể tương giao dễ dàng, bình tĩnh.
Bắc Phương Hộ-Pháp cầm một cây dù tượng trưng sự che chở cho chúng ta khỏi các ô nhiễm luôn ở chung quanh. Trong khi tu học, chúng ta phải cố giữ cho tâm được thanh tịnh và quả tim đừng bị ô nhiễm. Hơn nữa, ta cần phải hiểu thật tướng của đời sống và vũ-trụ, có sự khôn ngoan và khả năng để tương giao với mọi người, và sự vật.
Tất cả các việc trên có thể học được khi viếng thăm Phòng của các vị Hộ-Pháp. Nếu chúng ta coi các vị Hộ-Pháp là các bậc thánh có phép thần thông để bảo vệ chúng ta và đốt nhang, vái lạy, cúng các hoa quả thì chúng ta lầm to. Đây là sự mê tín. Tất cả những cơ sở, hình ảnh của Phật và các vị Bồ-tát và các sự cúng dường chỉ là những dụng cụ học tập có mục-đích thúc đẩy ý-thức và sự khôn ngoan của chúng ta. Chúng cũng có công dụng nhắc nhở chúng ta tầm quan-trọng về Giác Ngộ hơn là để bị vọng động, có đức hạnh hơn là lệnh lạc, thanh tịnh hơn là ô nhiễm. Đây là ba nguyên-tắc của Phật giáo trong sự tu học.
Như thế, mọi thứ ở nơi đạo tràng có công dụng như những dụng cụ trợ học. Ngay cả đồ cúng dường cũng có tính học ở trong. Một ly nước tượng trưng cho Pháp. Nước thì trong sạch tượng trưng cho ý-thức của chúng ta phải trong sạch như là nước. Nó thì yên tĩnh không có một gợn sóng tượng trưng cho sự yên lặng của tâm ta. Nó phải trong sạch và bình đẳng. Hoa tượng trưng cho "nhân" vì hoa nở sẽ đem lạ trái. Hoa tượng trưng cho Sáu Hạnh. Trái cây không phải cúng dường cho Phật và Bồ-Tát ăn. Chúng nhắc nhở chúng ta là nếu muốn hưởng trái ngọt hay kết quả tốt thì phải trồng căn lành bằng cách làm các việc tốt, tức tạo nhân. Như thế, tất cả mọi thứ ta thấy ở một đạo tràng đều là những dụng cụ trợ học. Các đức Phật và Bồ-tát không ăn cũng không ngửi, các ngài không cần gì hết.
Chúng ta cũng thấy các đèn tượng trưng cho sự khôn ngoan và sáng suốt; nhang tượng trưng cho giới và trì tâm. Quý vị sẽ không thấy một vật gì ở đạo tràng mà không là tượng-trưng cho vài sự học. Tuy nhiên, thật là một sự đau buồn khi các Phật tử hoàn toàn không biết giá trị tượng trưng của những phẩm vật này. Họ không biết vì sao phải đốt nhang hay vì sao họ cúng dường trước các vị Phật và Bồ-tát. Lòng tin của họ là sự mê-tín. Một số người chỉ trích Phật giáo là mê-tín. Những chỉ trích này thì đúng. Có quá nhiều Phật tử bị bối rối về Phật giáo.
Chúng ta cần phải biết rõ ràng về sự học tập của chúng ta và cắt nghĩa cho người khác biết về những sự chỉ trích, rồi tôi nghĩ là họ cũng sẽ muốn học. Tôi đã giới thiệu Phật giáo vào Trung-hoa bằng cách này. Sau khi nghe các lời cắt nghĩa của tôi, họ nói là họ không biết về những sự tốt đẹp này và muốn học thêm.
Để kết luận, chính sự khôn ngoan chân thật và giác ngộ vô lượng của Phật giáo giúp đỡ các chúng sinh hữu tình đạt được những sự lợi lạc và hạnh-phúc. Đức Phật dạy tất cả mọi chúng sinh với lòng từ bi vô lượng. Trải qua lịch-sự Phật giáo của các người hành đạo dù đó là Mật tông, Thiền tông hay bất cứ tông nào, đã đạt được những sự thành đạt to lớn khi theo những nguyên-tắc và các phương-pháp này. Tuy nhiên ngày nay, người ta biết rất ít về những nguyên-tắc và phương-pháp chân chính này, vì thế có ít người đạt được đạo.
Trong thời Mạt Pháp của chúng ta, con người có quá nhiều trở ngại do những nghiệp tích tụ từ các kiếp trước. Dưới những hoàn cảnh này, phương-pháp niêm danh hiệu Phật là cách có hiệu quả nhất vì nó đơn-giản và mau chóng. Nó không cần thời gian lâu, cũng không cần những nghi thức đặc-biệt. Ai cũng có thể thực hành bất cứ lúc nào, bất cứ ở đâu. Đây cũng là lý-do vì sao có nhiều người đã đạt được đạo. Đài Loan là một nước không lớn về dân số và đất đai, nhưng trong vòng bốn mươi năm qua, theo sự ước đoán khiêm tốn của tôi thì có ít nhất là năm trăm người đã đạt được vãng sinh Tây phương cực lạc ngay trong đời mình.
Để thành công, chúng ta theo đúng những sự dạy dỗ trong năm bộ kinh Tịnh-độ và một quyển Luận, để phát tâm Bồ-đề và chuyên chú tới Phật A Di Đà. Luận Thức tỉnh niềm tin nói rằng: "Giác thì có sẵn, vọng thì không". Như thế, chúng ta chắc chắn có thể tìm lại được Phật tánh có sẵn của chúng ta và có cái nhìn đúng đắn. Chúng ta chắc chắn sẽ có thể loại bỏ những gì không có sẵn, vọng động, cái nhìn không đúng và các ô nhiễm. Như thế nếu niệm một cách thành thật "Nam mô A Di Đà Phật" để loại bỏ các nghiệp dữ và thói quen xấu, sống một cuộc đời đơn giản và thực hành tinh tấn đặng đạt được Ta-ma-đề trong việc niệm danh; thì chúng ta chắc chắn sẽ đạt được sự tự do của tâm và thân, và hiểu được mọi sự việc như thực.
Khi đó chúng ta tự do muốn đi đâu thì đi. Nếu muốn sống thêm ở cõi đời này thì cũng được. Vì nhiều người đã đạt được như thế, sao chúng ta lại không? Chúng ta đã không niệm danh hiệu một cách chân thật và đủ lâu. Bao lâu thì đủ lâu? Theo như những tài liệu cổ, nhiều người đạt được sau ba năm. Sau thời gian này, chúng ta không còn lo sợ điều gì. Chúng ta sẽ cảm thấy an toàn và ý-thức được tự tại. Nếu Đệ tam thế chiến có sảy ra hôm nay và một trái bom nguyên-tử vừa nổ, chúng ta chỉ cần nói bây giờ là thời điểm đi Tây phương cực lạc. Không đau đớn, không sợ hãi, hoàn toàn tự do. Đây chính là điều nói trong kinh Vô Lượng Thọ rằng "lợi lạc cho tất cả chúng hữu tình."
Theo bất cứ cách tu học nào thì cũng đều có lợi lạc và kết quả. Chỉ có một mục-đích tối hậu cho chúng ta; làm lợi cho mọi chúng sinh hữu tình, giúp họ thoát khỏi những vọng tưởng và khổ đau, và đạt được hạnh phúc cùng sự giác ngộ. Nếu phải đánh đập mà đạt được kết quả thì cũng dùng. Nếu sự nhẹ nhàng mà thành công thì dùng nó. Chỉ nên nhớ những sự giả dối, sự quyến luyến, các tình cảm và các vọng động không dính dáng gì đến Phật giáo hay đạt mục-đích của chúng ta. Tôi hy-vọng sẽ đạt được mục-đích về sự tự-do khỏi vọng động, khỏi sự quyến luyến và khổ đau, đạt được sự sung sướng, bình lặng và hoàn toàn giác-ngộ.

| |