Gia huaán ca

Vôùi baïn-höõu cuûa choàng :

Kìa nhöõng ñöùa maët thöôøng cau-coù,
Khaùch ñeán nhaø chöûi choù maéng meøo,
Caát lôøi naëng côõ ñaù ñeo,
Ñaõ ra theùt tôù laïi vaøo maéng con.
Khaùch veà ñoaïn sôï moøn maát chieáu,
Choàng ra ñöôøng chaúng keûo maët mo !
Heã ngaøy baïn-höõu giao-du,
Sai ngöôøi traûi chieáu, saép ñoà tieáp ra.
Duø traêm giaän thì ta ñeå buïng,
Coù troïng ngöôøi môùi troïng choàng ta.
Tuøy ngöôøi theát ñaõi röôïu-traø,
Nhôù raèng : Cuûa göûi choàng ta ñi ñöôøng !

Vôùi chò-em:

AÁy laø veïn cöông-thöôøng baèng-höõu,
Laïi phaûi töôøng trong ñaïo chò em,
Ñaïo em thì phaûi troâng leân,
Ñaïo chò troâng xuoáng cho eâm ñeïp chieàu.
Mieáng buøi-ngoït chia ñeàu nhö moät,
Khi naéng-möa AÁm soát ñôõ tay,
Vôùi nhau nhö baùt nöôùc ñaày,
Laù laønh ñuøm-boïc boùng caây röôøm-raø !
Ñaïo thuùc-taåu moät nhaø minh-baïch.
Laùnh hieàm nghi taêm-tích roõ-raøng,
Troäm troâng boùng ñuoác Vaân Tröôøng,
Nöùc danh ba nöôùc treo göông muoân nhaø.

Vôùi trong hoï ngoaøi laøng:

Caû trong ngoaøi cuøng laø ñaøn chaùu,
Xem nhö con yeâu-daáu chaúng sai,
Ñoàng quaø, taám baùnh hoâm mai,
Chôù ñieàu daèn-vaät, chôù lôøi gieo ñanh.
Töø hoï-maïc, laùng-gieàng, haøng xoùm,
Cuõng ôû cho trong aám ngoaøi eâm,
Tieáng chaøo, tieáng hoûi cho meàm,
Chaúng khinh ai cuõng chaúng hieàm oaùn ai.

Vôùi nhöõng khi saûn-duïc:

AÉy ngoân haïnh caùc lôøi haèng giöõ,
Laïi caàn ñieàu cö-xöû cho tuyeàn,
Heã ngaøy soùc, voïng, hoái, huyeàn,
Cuøng ngaøy nguyeät-tín phaûi khuyeân-doã choàng.
Khi thai-saûn trong phoøng gìn-giöõ,
Hoïc coå-nhaân huaán-töû trong thai,
Daâm thanh chôù ñeå vaøo tai,
AÙc ngoân chôù chuùt bôïn lôøi sam-söa !
Töø xuaát nhaäp, khôûi cö, haønh-ñoäng,
Coù leã-nghi nghieâm-troïng ñoan trinh
Ñöùng ngoài chính ñaïi quang-minh,
Cho baèng phaúng theá, chôù cheânh-leäch mình.
Chôù vin cao cuõng ñöøng mang naëng,
Ñöøng aên ñoà cay-ñaéng canh rieâu,
Ñöøng aên ít, chôù aên nhieàu,
Nuoâi töø trong daï khoûi ñieàu lo xa.
Khi sinh nôû thai hoøa voâ söï,
Caån töø khi trong cöõ ngoaøi tuaàn.
Chieàu söông chôù ñeå aùo quaàn,
Ñænh ñaàu phaûi cuùi, böôùc chaân phaûi doø.
Nôi beáp vaùch ñöøng cho hô löûa,
Ngoïn ñeøn hoa chôù quôû quaù ngoân,
Kieâng-khem traêm söï vuoâng troøn,
Tröôùc mình yeân daï, sau con ít saøi.

Vôùi con-caùi:

Ngaøy con ñaõ bieát chôi bieát chaïy,
Ñöøng cho chôi caàm gaäy, treøo cao,
Ñöøng cho chôi buùa chôi dao,
Chôi voâi, chôi löûa, chôi ao coù ngaøy.
Lau cho saïch khoâng hay daàm nöôùc,
AÊn cho vöøa, ñöøng öôùc cao-löông,
Muøa ñoâng thaùng haï thích thöôøng,
Ñöøng oâm-aáp quaù, ñöøng suoàng-saõ con.
Daïy töø thuûa haõy coøn tröùng nöôùc,
Yeâu cho ñoøn baét-chöôùc laáy ngöôøi,
Trình thöa, vaâng daï, ñöùng ngoài,
Gaùi trong kim chæ, trai ngoaøi buùt-nghieân.
Gaàn möïc ñen, gaàn ñeøn thì saùng,
ÔÛ baàu troøn, ôû oáng thì daøi,
Laï gì con coù gioáng ai,
Phuùc-ñöùc taïi maãu laø lôøi theá-gian.
Laøm meï chôù aên caøn, noùi dôû,
Vôùi con ñöøng chöûi-ruûa quaù lôøi,
Hay chi thoâ-tuïc nhöõng ngöôøi,
Hoâm nay cuï cuï, ngaøy mai baø baø.
Gieo tieáng ra cheát caây, gaõy coái,
Môû mieäng naøo coù ngoïn coù ngaønh,
Ñeán tay buït cuõng khoâng laønh,
Choàng con khinh-reû, theá tình mæa-mai !
AÁy nhöõng thoùi ôû ñôøi ngoâng-daïi,
Khoân thì chöøa, môùi phaûi gioáng ngöôøi,
Sinh con thì daïy thì nuoâi,
Bieát caâu phaûi traùi löïa lôøi khuyeân-raên.

| |

Chuù thích:

thuùc-taåu: Em choàng vôùi chò daâu.


Vaân Tröôøng: OÂng Quan Vaân Tröôøng ( Quan Vuõ ) ta quen goïi ñöùc Thaùnh Quan - bò Taøo Thaùo baét giam chung vôùi hai chò daâu trong moät nhaø kín, coù yù ñeå laøm roái ñaïo luaân thöôøng. Ngöôøi thaép ñuoác saùng ñöùng haàu hai chò daâu suoát ñeâm cho ñeán saùng, ñeå toû loøng chính tröïc quang-minh, ai cuõng phaûi kính phuïc.
ba nöôùc
: töù Tam-quoác, chuyeän ñoù, veà ñôøi Tam-quoác beân Taøu : Nguïy, Thuïc, Ngoâ.
ngoân haïnh
: Lôøi noùi vaø neát ôû, hai ñöùc trong 4 ñöùc cuûa nöõ-löu : Dung coâng ngoân haïnh,
soùc, voïng, hoái, huyeàn
: Soùc: moàng moät, voïng: ngaøy raèm, hoái: ba möôi, huyeàn : thöôïng huyeàn (moàmg 8) vaø haï huyeàn (22) hai ngaøy aáy traêng hình nhö voøng cung neân goïi laø huyeàn. Ñoù laø trong moät thaùng.
nguyeät-tín
: nguyeät kyø thaùng naøo cuõng theá, neân goïi laø nguyeät-tín, ñaây noùi veà kyø haønh kinh cuûa boïn nöû-löu.
thai-saûn
: thai saûn
huaán-töû
: daïy con.
Daâm thanh
: Tieáng daâm-ñaõng.
AÙc ngoân
: Lôøi noùi nhaûm nhí, phi leã, khoâng chính-ñaûng.
[Back to the top]

xuaát nhaäp, khôûi cö, haønh-ñoäng,
: Xuaát nhaäp : ra vaøo ; khôûi cö : ñöùng ngoài, luùc daäy luùc ôû; Haønh-ñoäng : caát-nhaéc laøm-luïng coâng-vieäc gì.
leã-nghi nghieâm-troïng ñoan trinh
: coù leã-pheùp, nghieâm-troïng : nghieâm-nghò, troïng voïng, Ñoan-trinh : ngay-thaúng, trinh baïch.
chính ñaïi quang-minh
: ngay-lôùn, saùng-suûa.
Ngoïn ñeøn hoa chôù quôû quaù ngoân
: Ngaøy xöa caùc cuï raát kính troïng thaàn Löûa, tröôùc ngoïn ñeøn vaø trong beáp giöõ-gìn raát saïch-seõ caån-thaän.
cao-löông
: moùn aên ngon-laønh beùo toát quí giaù hôn nhöõng moùn aên thöôøng.
Phuùc-ñöùc taïi maãu
: Phuùc-ñöùc ôû ngöôøi meï.