Truyeän Treâ Coùc

Truyeän ñôøi coù coå coù kim,
Ngaãm trong vaät-lyù maø xem cuõng kyø.
Nhöõng tuoàng loaøi vaät bieát gì,
Cuõng coøn söï lyù tranh thi kheùo laø.

Nhôù xöa Treâ, Coùc ñoâi nhaø,
Vì tình neân phaûi sinh ra oaùn-thuø.
Coùc quen vui thuù bôø hoà,
Khi ra ñaøi-caùc, khi voâ cung-ñình.
Tôùi khi thai saûn thaønh hình,
Xuoáng ao Treâ ñeû ñem mình thoaùt xong.
Nhìn xem Coùc nhöõng möøng loøng,
Trôû veà ngoài choán nghieâm-phoøng nghæ-ngôi.

Chaøng Treâ ñaâu môùi tôùi nôi,
Thaáy ñaøn noøng-noïc nhaûy ngoi raàm-raàm.
Nhìn xem daï nhöõng möøng thaàm,
Gioáng Treâ nhö loät chaúng laàm veû chi.
Baét veà yeâu-daáu buø-trì,
Con nuoâi cuõng chaúng khaùc gì con sinh.

Hay ñaâu Coùc cuõng voâ tình,
Nhôù ngaøy ñaày cöõ ra rình thaêm con.
Tôùi nôi chôø ñôïi næ-non,
Bôø trô, coõi vaéng, nöôùc coøn taêm khoâng.
AÂm-thaàm nghó cuõng giaän loøng,
Voäi-vaøng nhaûy xuoáng beân trong daïo tìm,
Boït-beøo laàm nöôùc toái-taêm, ?
Ñoäng tin, Treâ môùi noåi leân hoûi doø.
Laéng ra thaáy coùc beân bôø,
Treâ lieàn quaùt maéng, tri-hoâ vang raàm:
"Coùc kia! ñaâu ñoù toái-taêm ?
Daï gian-phi ñaïo, taéc daâm chaúng laønh."
Coùc raèng: "Ai keû gian-manh,
Gaây ra nhöõng söï sinh tình gôùm-gheâ.
Vì con neân phaûi sôùm khuya,
Khoâng döng ai coù ñeán chi choán naøy !"
Nghe lôøi Treâ töùc giaän thay,
Veånh raâu, maéng Coùc chua-cay laém ñieàu :
"Coùc kia caû quyeát gan lieàu,
Boïn ngöôøi coi ñaõ myõ-mieàu laém thay.
Moät ngaøy laï gioáng chuùng bay,
Ngheà boâi voâi vaãn noàng thay chaúng chöøa.
Moät toäi maát, möôøi toäi ngôø,
Bieát ñaâu maø kheùo tri-hoâ hoûi doàn.
Thoâi ñöøng ñua daïy tranh khoân,
Trôû veà ngoài toát gaäm giöôøng cho xong !"
Coùc ta döông maét tröøng-tröøng,
Raèng:" Khoân, ngöôi cuõng ôû trong ao-tuø.
Ta ñaây daãu coù heøn ngu,
Nhaø ta cuõng coù cô-ñoà ñænh-ñang.
Ra vaøo gaùc tía nhaø vaøng,
Coõi bôø maëc söùc ngheânh-ngang chôi-bôøi.
Nghieán raêng chuyeån boán phöông trôøi,
Ai ai laø chaúng ruïng rôøi sôï kinh.
Tuoàng gì gioáng caù hoâi-tanh,
May chaêng ñöôïc moät moâi canh ra gì.

Caàm loøng Coùc trôû ra veà,
Vôï choàng baøn ñònh sôùm khuya ngaïi-nguøng,
Raèng: "Con ñöông ñoä aáu-truøng,
Xa xoâi non nöôùc laï-luøng bieát sao.
Khuyeân chaøng chôù nghó thaáp cao,
Coâng bao cuõng chòu, cuûa bao cuõng ñaønh."
Coùc raèng: "Sao kheùo lo quanh,
Can chi chòu phí, xem tình laøm sao.
Ñaøn baø noâng-noåi khaùc naøo,
Bieát ñaâu nhöõng chuyeän möu cao maø baøn.
Treân kia ñaõ coù loøng tham,
Ñöôïc thua quyeát kieän moät ñôn xem maø.
Keâu oan ñeán cöûa quan-nha,
Laøm ñôn maø khoáng minh tra cho töôøng."

Ñôn raèng:

Trung-ñình phuû, Töôøng-mieáu huyeän, Bích-gia xaõ, Thaïch-coác thoân, Traàn vaên Coác, khaáu baåm vì khoå-öùc söï, moät chuùt tình duyeân, vì coù ñaøn con, voán xöa ôû caïn, tôùi khi coù ngheùn, sinh ôû ao Treâ. Trai gaùi ñeà-hueà, moät ñaøn noøng-noïc. Ñöông côn sinh-duïc, hieän coù töù beà : danh Cheùp, danh meø, danh Maêng, danh Traém ; caäy ngöôøi ñôõ taém, muï Dieác, muï Roâ, möôïn nguôøi thaêm doø anh Löôn, anh Traáu..Tìm nôi nöông-naùu, Coùc môùi veà queâ, vì noãi theâ-nhi, Coùc ra thaêm vieáng. Boán beà im tieáng, chaúng thaáy moät ai, Coùc hoûi khuùc-nhoâi, Treâ lieàn theùt maéng, sinh tình ngaïnh aùc, coá daï gian-tham. Ñaïo-nghóa cha con, khoân ñöôøng nhaãn-nhuïc. Vi thöû cuï ñôn, khaáu baåm ñöôøng quan, soi-xeùt loøng ñôn, xin ngöôøi cöùu-vaán. Nhôø ôn son phaán, yeân phaän theâ-nhi, vaïn vaïn baùi.

Kim khaáu baåm

Phuû-quan nghe toû loøng ñôn,
Truyeàn ñoøi nha-laïi caùc phieân voâ haàu.
Xem ñôn danh Coùc goùt ñaàu,
Ñoaït nhaân thuû töû nheõ ñaâu laøm vaày.
Thöïc hö tình-yù chöa hay,
Cöù trong ñôn khaát cuõng ngaày laém thoâi.
Truyeàn cho thaûo traùt voâ ñoøi,
Maáy danh chöùng-taù giaûi hoài nghieâm tra.
Caùc thaày vaâng leänh trôû ra,
Ñoøi tieàn thoâng-leä baûn-nha töùc thì.
Traùt thaûo cho daáu chöõ y,
Truyeàn cho leä-dòch töùc thì phaùt sai.

Traùt raèng:

Haûi-giang phuû, tri-phuû Ñaøm, vi phaùt leä-binh nhaát danh y phaûi tuøy haønh, cöù höông lyù-dòch, thaân daãn danh Treâ, chöùng-taù caùc beà, truyeàn ñoøi cho heát, cuøng ngöôøi baøng tieáp, danh Cheùp, danh Meø, danh Maêng, danh Traém, cuï thöû nhaát ñoaøn, duyeân coá nguyeân ñôn, danh Traàn vaên Coùc, thaân tình öùc-khoå, vi thöû ñaúng danh, ñoàng-ñaûng gian-manh, ñoaït nhaân thuû töû, vi thöû hôïp traùt, giang giaûi hoài trình, laäp töùc daãn thoâi, y nhö traùt noäi, hôïp traùt.

Leä-binh vaâng traùt thoâi ñoøi,
Boä-haønh môùi keùo veà nôi Thanh-trì.
Truyeàn ñoøi lyù-dòch töùc thì,
Daãn thoâi thuû-phaïm danh Treâ ra haàu.
Nghe tin chöùng-taù ñaâu ñaâu,
Söûa-sang cheø röôïu cuøng nhau khuyeân môøi.
Leä raèng: "Quan-phaùp nhö loâi,
Chæ ñaâu ñaùnh ñaáy chaúng ñaâu laø laønh.
Treâ kia laø ñöùa gian-manh,
Chuùng ngöôi hoïp ñaûng ñoàng tình nhaát moân.
Ñaây maø cöù pheùp vieäc quan,
Thôøi bay thòt naùt xöông tan chaúng laønh.
Song beân lyù coù beân tình,
Lieäu sao caùc vieäc thoûa tình ngöôøi ta.
Keûo khi quan-laïi coøn xa,
Ñaây maø noåi giaän loâi ra keùo vaøo."
Chaøng Treâ ngoùc coå lieàn keâu,
"Daân ñen coù bieát chi ñieàu gian-ngoan.
Vì ai neân phaûi tieáng ai,
Daùm xin maáy caäu lieäu ñöôøng giuùp cho.
Chöõ raèng: "Nhaát nhaät taïi tuø ,"
Heát bao nhieâu cuõng xin lo daùm neà.
Coøn nhö danh Cheùp, danh Meø,
Cuõng trong luaân-lyù moät beà vôùi toâi.
Söûa-sang leã-vaät leân haàu,
Coù toâi ñaõ ñöùng laø ñaàu thôøi xong."

Leä nghe lôøi noùi eâm loøng,
Beøn ñöa nhau ñeán cöûa coâng taï trình.
Leä vaøo laïy tröôùc coâng-ñình,
Traùt sai ñaõ baét ñaúng-danh hoài-trình.
Quan lieàn chæ phaùn phaân-minh :
"Treâ kia sao daùm gian-manh laøm vaày ?
Nguyeân ñôn danh Coùc ngoài ñaây,
Ñoaït nhaân thuû töû vieäc naøy coù khoâng ?"
Treâ vaøo laïy tröôùc vöøa xong,
Caát ñaàu keå heát söï loøng xa xoâi:
"Söï naøy taïi chuù Coùc toâi,
Daï gian voâ côù xuoáng ngoài beân ao.
Baáy giôø toâi coù keâu rao,
Hoûa-quang kieán dieän qua raøo nhaûy ra.
Sôï raèng: ngoû tieáng-taêm ra,
Vaäy neân tröôùc phaûi quøy thöa ñôõ ñoøn.
Ví duø Coùc laïi coù con,
Leõ ñaâu ñeå caùch nöôùc non sao ñaønh.
Ñaàu ñen laø gioáng phuø-sinh,
Daùm xin soi-xeùt ra tình keûo oan."
Quan raèng: "Baây kheùo gian-ngoan.
Truyeàn ñoøi chöùng-taù tieáp baøng hoûi qua.
Meøo, Nheo, Traém, Cheùp nhaûy ra,
Khaáu ñaàu laïy tröôùc quan-nha dieän-trình :
"Chuùng toâi thaät keû voâ tình,
Xöa nay vaãn thöïc hieàn-laønh bieát chi.
Maëc ai vuøng-vaãy giang-kheâ,
Bieát thaân traùnh khoûi löôùi ngheà laø xong.
Bieát ñaâu Treâ, Coùc söï loøng,
Buoäc cho ñoâi chöõ phuø-ñoàng khoå thay !
Ñeøn trôøi soi-xeùt gian-ngay,
Leõ ñaâu ao caù vaï laây chaùy thaønh."
Coùc vaøo baåm tröôùc coâng-ñình :
"Chaúng qua caùc chuùng ñoàng tình möu gian.
Ngöôøi thaân-thích keû laân-bang,
Cuøng trong vaây-caùnh moät ñoaøn noù thoâi.
Vaû trong ñaát nöôùc khaùc vôøi,
Coùc khoâ ôû choán queâ ngöôøi bieát sao.
Ngöûa troâng laïy ñöùa quan cao,
Cöùu ñaøn con nhoû phieâu-löu keûo maø."
Quan truyeàn: "Cho Coùc lui ra,
Ñem treâ giam ñoù haäu tra voäi gì ."
Leä-binh vaâng leänh töùc thì,
Ñem Treâ vaøo traïi lieàn mi chaúng chaày.
Canh giôø nghieâm-caám khoå thay !,
Möôøi ngöôøi nhaém moät, ñeàu tay laáy tieàn.
Quan cöù leänh, lính cöù truyeàn,
Ñaõ ngaøy coå buoäc, laïi ñeâm chaân cuøm.
Giam tra thòt naùt xöông tan,
Ñaùnh cho maáy chuïc, chaäp ñoøn roi ñoâi.
Vôï choàng Treâ nhöõng ngaäm-nguøi,
Ra vaøo phí toån heát bao cuõng ñaønh.
Coù coâng laën suoái treøo gheành,
Tìm ngöôøi lyù-söï hoûi tình saâu noâng.
Xa nghe Trieàu-Ñaåu anh huøng,
Ñöa tin hoaøng-töôùc hoûi cuøng phaûi chaêng.
Ñaàu ñuoâi maáy khuùc thöa raèng:
"Thöïc toâi laø phaän taûo-taàn chaøng Treâ.
Nay ñôn chaøng Coùc taâu quì,
Vaäy neân Treâ phaûi giam mi taïi tuø.
Ñaøn-baø ngu-daïi vuïng lo,
Ñoäi ôn quan baùc lieäu cho phaän nhôø."
Kình raèng: "Chaúng ngaïi vieäc chi,
Ñaây ta naøo phaûi luïy gì ñeán ai.
Coù teân Lyù Ngaïnh thoân ngoaøi,
Cuõng trong thuû-haï toâi-ñoøi ta ñaây.
Voán ngöôøi ñoäc-aùc xöa nay,
Cho ñi giuùp chuùng vieäc naøy haún xong."
Treâ nghe thaáy noùi möøng loøng,
Lieàn quøy laïy Ngaïnh keå thoâng moïi lôøi.
Söûa sang ñoà vaät thaûnh-thôi,
Toâm-he, caù-möïc ñuû muøi traân-cam.
Ngaïnh raèng: "Quan söï daõ am,
Nhöõng phöôøng caùo giaû oai haàm gheâ thay.
Vieäc quan muoán xöû cho xong,
Thôøi trong laïi-boä coù thaày thoâng Chieân.
Muoán cho trong aám ngoaøi eâm,
Phaûi ñöa leã toát caùc phieân môùi daønh."
Ngaïnh vaøo tö-thaát baåm-trình,
Treâ ra laïy tröôùc coâng-ñình taâu thaân:
"Goïi laø leã moïn kính daâng,
Daùm xin soi-xeùt phaän daân ngu-heøn.
Chaøng Treâ giam-chaáp maáy phen,
Cuõng vì ñieân-ñaûo laøm thieân aùn töø.
Loøng ngay chaúng daùm möu-moâ,
Löôùi Thang roäng môû ôn nhôø xieát bao."
Quan raèng: "Keâu vaäy bieát sao,
Ñaây ta cuõng chaúng xuy-mao caàu-tì.
Cöù trong tình-lyù maø suy,
Thôøi nhö ñôn Coùc coù khi cuõng huyeàn.
Cho ñoàng ñoái-tuïng hai beân,
Coù beân bò, coù beân nguyeân môùi töôøng."
Coùc ngoài chöïc saün beân töôøng,
Nghe lôøi quan phaùn voäi-vaøng nhaûy ra :
"Treâ kia chôù coù huyeân-hoa,
Huøm daàu coù caùnh ta ñaø chaúng gheâ.
Quaû tình naøo coù hoà-nghi,
Ra ñieàu baùn daï laâm-trì khoù coi.
Phuø-sinh maáy kieáp ôû ñôøi,
Laøm cho raén caén ñöôïc voi coøn chaày.
Chæ ngheà daïy khæ leo caây,
Xui nguyeân duïc bò, chæ hay baøy troø.
Ai ngôø xaõ thöû thaønh hoà,
Chæ ñieàu caäy theá laøm cho haïi ngöôøi.
Bieát raèng höôu cheát tay ai,
Moû chim, nanh chuoät tranh hôi coøn nhieàu."
Quan raèng: "Baây chôù roái ñieàu,
Vieäc quan chaúng loï nhieàu keâu môùi laø.
Leä ñaâu ñoøi maáy thaày nha,
Cho ñi nghieäm-thöïc haäu tra môùi töôøng.
Treâ kia quaû coù tính gian,
Cöù trong luaät-leä y ñôn maø laøm."

Caùc thaày vaâng leänh leân ñöôøng,
Theo chaân thaày-tôù moät ñoaøn thong-dong.
Keùo veà ñeán choán ao trong,
Cho ñoøi toång-tieáp ñieàu cuøng khaùm thaêm.
Thaáy ñaøn noøng-noïc laêm-xaêm,
Vaãy-vuøng maët nöôùc ñen raàm nhö Treâ.
Nha raèng: "Söï chaúng hoà-nghi,
Ñaàu ñuoâi hình-töôïng gioáng Treâ ñoù roài."
Khaùm töôøng bieân thöïc chaúng sai,
Söï tình nha-laïi töùc hoài trình qua:
"Ngöûa troâng ñoâi ñöùc cao xa,
Vaâng sai aùn nghieäm minh tra toû töôøng.
Treâ kia quaû coù tình oan,
Hieän coù toång-tieáp kyù ñôn veà trình."

Ñôn raèng:

Haûi-giang phuû, Ñöôøng-haøo huyeän, Thaùi-coác xaõ, Huøng vaên Treâ trình veà phuùc baåm söï. Maáy khuùc ñaàu ñuoâi, hieän coù maáy ngöôøi, thöôøng ñi thöôøng laïi, ôû choán ao sen, baát yù ñöông ñeâm, Coùc vaøo xuyeân-taïc, Treâ lieàn phaùt-giaùc, Coùc nhaûy qua raøo, caäy theá huøng-haøo, vaäy neân naïi chöùng. Thay trôøi trò chuùng, tieáng troáng nghìn quaân, nhôø löôïng ñöôøng quan, cho veà khaùm xeùt, ñaàu-ñuoâi tình-tieát, nhö ñaõ bieân töôøng, vò thöû cuï ñôn, troâng ôn khaùm xeùt, minh tra caùc tieát, tæ-ñaéc thaân oan, vaïn vaïn baùi, kim khaáu baåm.

Quan truyeàn baét Coùc ra tra:
"Sao baây kieän sai-ngoa laøm vaày ?
Nay ñôn nha khaùm veà ñaây,
Treâ kia laø ñöùa tình ngay coù gì !"
Coùc ra laïy tröôùc saân quyø,
Baåm raèng: "Laïi daáu cho Treâ laém ñieàu.
Chaúng qua hoái loä ñaõ nhieàu,
Vaäy neân môùi noùi meø-nheo nhöõng lôøi."
Baûn-nha töùc-giaän moïi ngöôøi,
Baåm xin toäi Coùc ra ngoaøi traïi canh.
Truyeàn cho thaåm xeùt phaân-minh,
Kyù giam ôû ñoù keûo tình coøn oan.

Coùc ngoài daøi thôû ngaén than,
Nhöõng laø ñöùt ruoät, caêm gan cho ñôøi.
Bieát chaêng coù moät oâng trôøi,
Nghieán raêng coù thaáu xin soi ñeán cuøng.
Ai laøm oan thaùc söï loøng,
Thì xin tieáng saám cöûu-truøng noåi leân.
Coùc ngoài traèn-troïc thaâu ñeâm,
Vôï choàng baøn ñònh noãi-nieàm tröôùc sau.
"Phaûi tìm thaày-thôï cho mau,
Ñeå cho thieáp ñöôïc tröôùc sau roõ möôøi.
Ñua nhau caùi trí maø thoâi,
Chaúng möøng chi ñöôïc, chaúng nguøi chi thua.
Thieáp xin ñi laïi toan lo,
Laøm cho traû ñöôïc oaùn thuø môùi thoâi."
Coùc veà daïo khaép caùc nôi,
Qua mieàn Chaãu-chuoäc, tôùi mieàn EÃnh-öông.
Thoâi laën suoái laïi treøo nöông,
Gieáng saâu buïi-baëm loøng caøng ngaån-ngô.
Voâ tình ñöông luùc maây möa,
May sao thaáy EÁch ngaån-ngô coõi ngoaøi.
EÁch ñöông quen thuù ngoài chôi,
Nhaùc troâng thaáy Coùc saép rôøi chaân ra.
Raèng: "Ñaâu maø ñeán ñaây ta ?
Côù sao thaân-theå coi maø keùm xuaân.
Hay laø coù vieäc chi chaêng ?
Ñaàu ñuoâi ngoû thöïc xin ñöøng giaáu nhau.
Coùc raèng: "Coù vieäc chi ñaâu,
Vì choàng con phaûi lo aâu chöa ñaønh.
Treâ kia laø ñöùa gian-manh,
Baét con maø laïi sinh tình sai ngoa.
Laøm ñôn ñuùt-loùt quan-nha,
Vaäy neân Coùc phaûi giam-tra theá naøy.
Coá coâng laën suoái tôùi ñaây,
Nhôø chaøng lieäu giuùp vieäc naøy hoïa xong."
EÁch raèng: "Ñoàng traéng, nöôùc trong,
Toâi ñaây tieáng caû nhaø khoâng coù gì.
Thaáy lôøi chò noùi naèn-nì,
May ra giuùp ñöôïc vieäc chi cuõng ñaønh.
Ngheà tay thaày kieän tröù danh,
Coù chaøng Nhaùi-beùn thöïc anh bôïm giaø.
Ñôn-töø, meïo-möïc vaøo ra,
Baøn tay traùo-trôû coi ñaø ngon khoâng.
Muoán cho caùc vieäc ñöôïc xong,
Phaûi tìm cho ñeán hoûi cuøng söï-duyeân.
Coùc nghe EÁch noùi caên-nguyeân,
Trôû veà daïo khaép caùc mieàn hoûi thaêm.
Nöôùc non caây coái aâm-thaàm,
Moät mình Coùc laïi xaêm-xaêm moät mình.
Hay ñaâu caûnh thuù höõu tình,
Luøi chaân boùng maùt, nöông mình coõi raâm,
Gioù möa ngoïn coû daâm daâm,
Nhaùc troâng thaáy Beùn ñöông naèm nghæ-ngôi.
Chaøo raèng: "Chò Coùc ñeán chôi !
Vieäc gì maø phaûi tìm-toøi ñeán ta ?
Daëm nghìn non nöôùc thaúm xa,
Côù sao maø kheùo laân-la bieát ñöôøng ."
Coùc raèng: "Muoân ñoäi ôn chaøng ,
Vì tình neân phaûi ña mang vôùì tình.
Noùi ra laém söï baát bình,
Vì Treâ neân phaûi ñem mình ñeán anh.
Xieát bao keå noãi öùc tình,
Nhòn ñi chaúng ñöôïc, töùc mình laém thoâi.
Coá loøng laáy thòt ñeø ngöôøi,
Ñôn-töø ñieân-ñaûo maáy hoài khoå thay.
Quan tham, laïi cuõng chaúng ngay,
Vaäy neân baét Coùc toäi ñaøy baáy laâu.
Nghó tình caøng thaûm, caøng saàu,
Bieát ai laø keû noâng-saâu maø baøn.
Vaäy neân bao quaûn ñöôøng tröôøng,
Tröôùc vì bieát EÁch sau töôøng toân-nhaân.
Duø trong leõ daïi ñöôøng khoân,
Daùm xin chæ-giaùo toâi con ñöôïc nhôø."
Beùn raèng: "Ngaùn chuyeän ñaøn-baø,
Laøm gì vieäc aáy kheùo maø noùi quanh.
Tuy cuøng moät kieáp phuø-sinh,
Gioáng naøo gioáng aáy, tranh-giaønh laøm chi ?
Treâ kia laø ñöùa ngu-si,
Chaúng qua tham-daïi nghó gì noâng-saâu.
Thoâi ñöøng kieän-caùo chi nhau,
Con ñöông döôùi nöôùc, deã haàu laøm chi.
Ñeå cho Treâ noù buø-trì,
Ñöùt ñuoâi noù laïi tìm veà laø hôn.
Muoán cho eâm-aùi ñoâi beân,
Thôøi ñem trình phuû maø xin Coùc veà.
Nhöôïc baèng coù daï tranh thi,
Laïi laøm ñôn phuïc cho Treâ khoù gì ?"
Nghe lôøi Coùc cuõng naèn-nì :
"Laøm cho boõ gheùt cho Treâ môùi ñaønh.
Keûo Treâ noù cuõng caäy mình."
Nghe thoâi, vôï Coùc taï trình ra ñi.
Trôû veà cöûa phuû töùc thì,
Daën choàng sau tröôùc moïi beà ñinh-ninh.
Laïi veà choán cuõ thaêm tình,
Quaû nhö Beùn noùi raønh-raønh chaúng sai.
Cöôøi cöôøi noùi noùi taû-tôi,
Söûa-sang leã-vaät tôùi nôi coâng-ñöôøng.
Coùc vaøo leã töôùc, quyø ñôn,
Theo sau moät luõ Coùc con sang trình.

Ñôn raèng:

Nguyeân danh Coùc trình vi khaát-thoâi cöùu söï, vì Treâ gian khieáu, neân Coùc thaân oan, söï ñaõ toû-töôøng, vaäy neân tuïc khoáng. Trôøi sinh coù gioáng, ai daùm trang caøn, Treâ quaû loøng gian, tìm ñöôøng giam-chaáp; maáy phen thaêm baét, tin-töùc vaéng khoâng. Nay ñaõ khoûi voøng, trôû veà ñaát cuõ, traàn tình cuï thöû, ñoàng ñoà nhuõng-teä, Coùc toâi yeáu veá, vaäy phaûi chòu im, vò thöû phuïc qui, ôn treân soi-xeùt. Giaõi-baøy caùc tieát, nhôø löôïng cao-xa, daân ñöôïc ñieàu-hoøa, khoûi ñieàu oan-khoác.