Van chuong Viet-nam

Phaät-giaùo: Söï khoân ngoan veà Töø-bi vaø Giaùc-ngoä

Chöông saùu
Naêm söï höôùng daãn
Ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni duøng voâ soá phöông-phaùp phuø hôïp vôùi trình-ñoä cuûa caùc ngöôøi nghe. Tuy nhieân, duø baát cöù phöông-phaùp naøo, ngöôøi khoâng ñi ra ngoaøi söï Toaøn haûo. Noùi moät caùch khaùc, taát caû caùc söï daïy doã cuûa ngaøi ñeàu phaùt ra töø baûn taâm. Haäu quaû laø moïi phöông-phaùp ñeàu ngang nhau. Cuõng gioáng nhö söï haøi hoaø giöõa vai troø chính vaø vai troø phuï trong kinh Hoa Nghieâm. Neáu ñöùc Phaät Thích Ca ñoùng vai chính thì caùc ñöùc phaät khaùc ñoùng vai phuï. Khi phaät A-Di-Ñaø ñoùng vai chính thì phaät Vairocana ñoùng vai phuï. Baát cöù vò phaät naøo cuõng coù theå ñoùng vai chính.
Söï haøi hoaø trong caùc ñòa vò cuõng thaáy ôû caùc vò Boà-taùt. Neáu ta coi Boà-taùt Quaùn AÂm ñoùng vai chính trrong söï hoïc ñaïo cuûa chuùng ta, thì taát caû caùc vò Phaät vaø Boà taùt khaùc ñoùng vai phuï. Neáu nhö Boà-taùt Ñòa Taïng thuû vai chính, thì Boà taùt Quaùn aâm vaø caùc vò khaùc ñoùng vai phuï.
Nguyeân-taéc naøy cuõng aùp duïng cho caùc kinh ñieån nöõa. Khi chuùng ta choïn Kinh Voâ Löôïng Thoï laø quyeån kinh chính cuûa chuùng ta thì taát caû kinh khaùc chæ laø phuï thuoäc. Neáu ta laáy kinh Kim Cang laøm chính thì kinh Voâ Löôïng Thoï vaø kinh Hoa Nghieâm trôû neân phuï thuoäc. Taát caû Boà taùt, vaø kinh ñieån ñeàu ngang nhau trong baûn theå. Baát cöù phöông phaùp naøo ñöôïc choïn thì noù ñöôïc khen laø phöông phaùp soá moät. Tuy nhieân noùi moät phöông phaùp laø soá moät khoâng coù nghóa laø nhöõng thöù khaùc thì keùm quan troïng hay khoâng baèng. Neáu ta queân ñieàu naøy thì ta ñaõ phaïm moät loãi laàm to taùt. Loãi laàm gì? Ñeà cao mình vaø coi reû ngöôøi khaùc.
Haõy coi veà nguoàn goác cuûa kinh Quaùn Töôûng. Khi hoaøng haäu Vaidehi bò ñau khoå toät ñoä, baø noùi moät caùch chua cay vôùi ñöùc Phaät raèng: "Cuoäc ñôøi thì ñaày raãy ñau khoå. Coù nôi naøo khoâng bò khoå ñau chaêng? Con muoán ñöôïc soáng ôû nôi ñoù!" Baèng nhöõng quyeàn naêng vöôït böïc cuûa ngöôøi, ñöùc Phaät laøm hieån loä caûnh giôùi cuûa caùc vò phaät ôû trong vuõ-truï. Baø ta mong ñöôïc sinh ra ôû Taây-phöông cöïc laïc cuûa phaät A-Di-Ñaø, vaø xin ñöùc Phaät daïy cho baø ta phöông caùch ñeå ñöôïc toaïi nguyeän.
Ngöôøi daïy baø ta thöïc haønh Ba Ñieàu kieän, caét nghóa raèng ñoù laø nhöõng nguyeân nhaân caên baûn ñeå ñaït ñöôïc phaät quaû cuûa caùc vò phaät quaù khöù, hieän taïi cuõng nhö vò lai. Nhö theá chuùng laø phaàn toái yeáu vaø caên baûn cuûa söï tu taäp cuûa chuùng ta. Ba ñieàu kieän aáy laø neàn taûng cuûa Phaät giaùo vaø thieát yeáu cho vieäc ñaït quaû vò phaät.
I- Ba Ñieàu Kieän
Ñeå thaønh ngöôøi coù caùc ñöùc tính, caàn phaûi tuaân theo Ba Ñieàu Kieän. Trong caùc kinh, chuùng ta thöôøng thaáy caâu "thieän nam thieän nöõ". Ñaâu laø nhöõng ñoøi hoûi ñeå trôû neân toát? Thoûa maõn ñöôïc möôøi moät giôùi trong Ba Ñieàu Kieän. Nhö theá, chuùng ta thaáy laø söï ñoøi hoûi khaù cöùng raén. Thieän nam thieän nöõ ôû caûnh giôùi trôøi chæ caàn thoaû maõn Ñieàu thöù nhaát cuûa Ba Ñieàu. Phaät giaùo Nguyeân thuûy chæ ñoøi hoûi ngöôøi tu hoïc thoaû maõn Ñieàu Moät vaø Ñieàu Hai. Nhöng ngöôøi tu theo Phaät giaùo ñaïi thöøa, thieän nam thieän nöõ phaûi hoäi ñuû Ba Ñieàu. Theo caùc kinh ñaïi thöøa nhö kinh Ñòa-Taïng vaø kinh Voâ-Löôïng thoï, chuùng ta phaûi giöõ ñuùng möôøi moät giôùi.
Chæ caàn vi phaïm moät giôùi cuõng ñuû ñeå bò coi laø khoâng toát. Duø ñöùc Phaät coù daïy chuùng ta ñieàu gì thì caùch thöùc hoïc vaø tu haønh hay laø söï thaät cuûa ñôøi soáng vaø cuûa vuõ-truï, tuaân theo söï Hoaøn Haûo To Taùt. Möôøi moät giôùi cuûa Ba Ñieàu Kieän laø söï toaøn haûo veà moïi phöông dieän.
A/- Ñieàu Kieän thöù nhaát: Nhöõng ñieàu may ñoøi hoûi ôû moät Ngöôøi hay moät vò Trôøi. Ñieàu kieän thöù nhaát goàm:

1/ Laø ngöôøi con coù hieáu: Ta haõy coi hai giôùi ñaàu tieân coù hieáu vôùi cha meï vaø kính troïng thaày daäy. Tieáng Trung-hoa ñeå töôïng tröng cho hieáu goàm hai phaàn: phaàn treân laø "giaø" coù nghóa laø theá-heä tröôùc, vaø phaàn döôùi laø "con" ñeå chæ theá-heä töông-lai. Ñieàu naøy chöùng toû theá-heä tröôùc vaø theá-heä sau laø moät thöïc theå. Chuùng laø Moät chôù khoâng phaûi Hai. Trong theá giôùi vaên-minh hieän taïi vôùi söï xa caùch cuûa hai theá-heä ñaõ bieán thaønh Hai thay vì Moät. Ñieàu naøy traùi ngöôïc vôùi giôùi hieáu, khoâng coù söï caùch chia theá-heä.
Caùi quaù khöù coù caùi quaù khöù cuûa noù; caùi töông lai coù töông lai cuûa rieâng noù. Quaù khöù khoâng coù söï baét ñaàu vaø töông lai khoâng coù söï taän cuøng. Chuùng laø moät. Loøng Hieáu toaû roäng vöôït thôøi gian toaû khaép vuõ-truï. Noùi caùch khaùc noù bao phuû caû vuõ-truï. Ai laø ngöôøi coù theå thöïc haønh haïnh hieáu thaûo tôùi toaøn haûo? Chæ coù ñöùc Phaät laøm ñöôïc ñieàu aáy. Neáu khoâng ñaït tôùi phaät quaû, chuùng ta khoâng theå thöïc haønh haïnh hieáu tôùi möùc Toaøn haûo.
Hieáu coù yù-nghóa xaâu roäng trong Phaät giaùo. Noù coù nghóa laø chaêm soùc cha meï veà vaät chaát, tinh-thaàn vaø thoaû maõn moïi söï öôùc muoán cuûa ñaáng sinh thaønh. Ñeå toaû roäng theâm loøng hieáu kính vôùi cha meï, ta coù loøng töø bi vôùi taát caû chuùng sinh cuûa theá-giôùi naøy. Nhö ñöôïc noùi trong kinh: "Taát caû ñaøn oâng laø cha cuûa toâi; taát caû ñaøn baø laø meï cuûa toâi". Ñaây laø söï nôùi roäng taâm tö cuûa chuùng ta veà giôùi hieáu ñeå bao chuøm heát caû chuùng sinh trong vuõ-truï cuûa thôøi quaù khöù, hieän-taïi vaø töông lai.
Giaùo lyù ñaïi thöøa ñaët caên baûn treân loøng hieáu, neáu khoâng coù noù thì khoâng coù nguyeân-taéc kính troïng thaày giaùo. Khoâng hôïp lyù tí naøo neáu chuùng ta baát hieáu vôùi cha meï maø laïi kính troïng thaày giaùo. Coù theå chuùng ta coù haäu yù muoán laøm ñeïp loøng thaày ñeå ñöôïc ñieåm toát. Hieáu vaø kính ñi ñoâi vôùi nhau. Khi chuùng ta hieáu kính vôùi cha meï, ta naâng söï kính troïng aáy tôùi caùc thaày. Chæ khi chuùng ta nhaän thöùc ñöôïc söï thaät thì chuùng ta môùi nhaän thöùc ñöôïc giaù-trò cuûa giôùi hieáu. Trong kinh Ñòa Taïng, ñöùc Phaät daïy loøng hieáu thaûo vì chæ khi naøo chuùng ta coù hieáu vôùi cha meï thì môùi coù theå hieåu ñöôïc kho taøng voâ giaù ôû trong chuùng ta.
Hieáu vôùi cha meï laø moät ñöùc tính cuûa baûn theå chuùng ta. Chæ coù nhöõng haønh ñoäng toát môùi khai môû baûn theå cuûa chuùng ta. Ñoù laø ñieàu quan-troïng nhaát cuûa Ba Ñieàu Kieän. Ngöôøi Trung-hoa kính troïng caùc baäc tieàn boái xa xoâi caû traêm naêm hay caû nghìn naêm. Hoï töôûng nhôù nhöõng tieàn nhaân trong caùc buoåi leã. Taïi sao? Toå tieân cuûa hoï vaø hoï laø moät. Khoâng coù hoá ngaên caùch hoï vôùi toå tieân. Töôûng nhôù thaät söï veà toå-tieân cuûa mình laø phuø hôïp vôùi baûn theå cuûa chuùng ta. Neáu ta nhôù vaø kính troïng vôùi toå-tieân thì chuùng ta cuõng hieáu vôùi cha meï. Khi chuùng ta hieáu vôùi cha meï thì taát nhieân chuùng ta seõ kính troïng thaày giaùo.
2/ Kính troïng thaày giaùo vaø caùc baäc tröôûng thöôïng: Khi chuùng ta phuï loøng cha meï baèng caùch khoâng kính troïng thaày giaùo, khoâng nghe lôøi, khoâng chòu hoïc haønh chaêm chæ laø chuùng ta ñaõ vi phaïm giôùi hieáu. Cuõng theá, caùc anh chò em cuõng phaûi soáng hoøa thuaän vôùi nhau. Khoâng hoøa thuaän vôùi nhau seõ laøm cha meï lo laéng thì cuõng laø phaïm giôùi hieáu. Cö söû hoaø thuaän vôùi nhöõng baïn beø trong sôû, chu toaøn boå-phaän vaø tuaân theo luaät-phaùp laøm cho cha meï chuùng ta khoâng phaûi lo laéng, nhö theá cuõng laø hieáu. Ñaây laø söï hoaøn haûo thaät söï cuûa ñöùc tính naøy. Ñöùc Phaät Thích ca daäy chuùng ta baét ñaàu söï tu hoïc töø nôi naøy. Ngaøi laø vò thaày nguyeân thuûy cuûa chuùng ta töø ba nghìn naêm tröôùc. Neáu chuùng ta kính troïng vò thaày xa xöa nhö theá thì taïi sao ta khoâng kính troïng caùc vò thaày trong hieän taïi?
Khi chuùng ta toû loøng kính troïng tôùi böùc hình cuûa ñöùc Phaät, chuùng ta khoâng khoâng thôø phöôïng böùc hình aáy. Chuùng ta kính troïng böùc hình vì noù laø söï töôïng tröng cho vò thaày Nguyeân thuûy cuûa chuùng ta vaø bieát ôn vôùi ngöôøi. Ñaây laø lyù do taïi sao caùc phaät töû kính troïng nhöõng hình aûnh cuûa Phaät cuõng nhö nhöõng baøi vò cuûa toå-tieân. Caùch haønh söû naøy coù yù nghóa xaâu xa vaø roäng lôùn trong söï giaùo-duïc, vì khi troâng thaáy chuùng, ta nhôù tôùi boån phaän vôùi cha meï vaø kính troïng thaày giaùo cuõng nhö caùc baäc töôûng thöôïng.
3/ Coù loøng nhaân vaø khoâng saùt sinh: Kinh Ñòa taïng noùi cho chuùng ta veà loøng töø-bi sau khi caét nghóa veà söï Toaøn haûo. Loøng töø bi laø giôùi thöù ba cuûa Ñieàu kieän thöù nhaát. Loøng töø bi cuõng laø moät ñöùc tính cuûa baûn theå chuùng ta vaø thieát yeáu cho söï tu hoïc. Khi ñöùc tính veà hieáu vaø kính troïng cha meï, thaày giaùo ñöôïc nôùi roäng ra, noù trôû thaønh loøng töø bi. Loøng töø bi bao goàm vieäc khoâng gieát haïi caùc sinh vaät. Caâu naøy coù taàm raát quan-troïng. Neáu khoâng hieåu roõ veà kinh Ñòa taïng, chuùng ta khoâng theå hieåu yù-nghóa ñaèng sau vieäc khoâng saùt sinh.
Trong soá nhöõng nghieäp xaáu, phaïm giôùi saùt sinh laø naëng nhaát. Taát caû sinh vaät ñeàu coù baûn naêng laø sôï haõi vaø troán traùnh söï cheát. Duø söï gieát laø haäu quaû cuûa nghieäp do moät naïn nhaân ñaõ gieát keû gieát ngöôøi trong kieáp tröôùc, naïn nhaân trong kieáp naøy khoâng bieát ñöôïc ñieàu ñoù. Hoï khoâng theå nghó ñöôïc raèng: "Ta ñaõ gieát ngöôøi naøy trong kieáp tröôùc, neân kieáp naøy bò ngöôøi aáy gieát laïi". Neáu naïn nhaân hieåu ñöôïc ñieàu naøy thì khoâng coù söï giaän döõ trong khi ñeàn maïng. Thay vaøo ñoù laø yù nghó: "Ngöôi gieát ta hoâm nay. Ta seõ gieát laïi ngöôi sau naøy" Söï traû thuø naøy cöù tieáp dieãn khoâng ngöøng qua caùc kyø sinh dieät vaø söï thuø gheùt caøng ngaøy caøng gia taêng.
Ñaây laø söï khuûng khieáp nhaát trong nhöõng toäi loãi vaø laø lyù do taïi sao chuùng ta caàn kíp tu haïnh töø bi vôùi taát caû chuùng sinh. Coù voâ soá phöông caùch ñeå tu haïnh töø bi, nhöng trong Ba Ñieàu Kieän, ñöùc Phaät nhaán maïnh ñaëc bieät tôùi vieäc caám saùt sinh. Noùi caùch khaùc, saùt sinh laø haønh ñoäng baát hieáu traàm troïng nhaát ñoái vôùi cha meï vaø baát kính ñoái vôùi thaày.
Ñöùc Phaät daïy naêm Giôùi thì giôùi thöù nhaát cuõng laø ñieàu ñaàu tieân trong Möôøi Haïnh laø khoâng saùt sinh. Tieáp tuïc gieát laø khoâng ñeám xæa gì lôøi daïy cuûa ngöôøi vaø laø haønh ñoäng to taùt cuûa söï baát kính. Söï baát kính naøy cuõng töông töï nhö baát hieáu vôùi cha meï. Haäu quaû laø, neáu chuùng ta boû qua lôøi daïy naøy vaø saùt sinh thì chuùng ta khoâng coù loøng töø bi vaø baát hieáu.
4/ Tuaân theo möôøi ñieàu giôùi haïnh: Tuaân theo Möôøi haïnh laø nhöõng tieâu chuaån cö söû toát tìm thaáy trong nhieàu neàn vaên hoùa vaø toân-giaùo treân theá-giôùi. Phaät Thích ca daïy chuùng ta raèng neáu chuùng ta thöïc haønh nhöõng haïnh naøy thì chuùng ta seõ khoâng rôi vaøo tam ñaïo xaáu. Thay vaøo ñoù, neáu thöïc haønh moät caùch tinh taán chuùng ta seõ ñöôïc sinh ra ôû coõi trôøi . Neáu ta ñaït tôùi möùc taäp trung tö-töôûng cao ñoä keøm theo vôùi yù-thöùc voâ bôø veà thöông-yeâu töû-teá, töø-bi, hæ xaû, thì chuùng ta seõ ñaït tôùi möùc cao hôn cuûa cung trôøi laø cung trôøi Saéc töôùng vaø Voâ Saéc töôùng.
Ñöùc Phaät chia Möôøi Haïnh laøm ba loaïi: theå xaùc, ngoân töø vaø yù-thöùc.
a/ Theå xaùc: chuùng ta bò caám ñoaùn saùt sinh, troäm caép vaø taø daâm.
- Baát keå laø coù nhöõng haïnh khaùc toát vaø ñaït ñöôïc söï taäp trung yù-thöùc cao, neáu ai coù loøng ham muoán nhuïc duïc quaù maïnh thì cuõng chæ tôùi khung trôøi Duïc giôùi laø cuøng. Khung trôøi naøy coù saùu möùc; caøng leân cao thì loøng duïc caøng giaûm.
Moät ngöôøi tu haønh tinh taán vaø duø ñaït ñöôïc möùc thaáp nhaát cuûa söï taäp-trung yù-thöùc cuõng coù theå töï laøm giaûm loøng duïc cuûa mình. ÔÛ möùc ñoä naøy, naêm söï Ham muoán veà giaàu coù, duïc voïng, uy danh, ñoà aên thöùc uoáng vaø nguû, nghæ khoâng coøn nöõa. Tuy laø chuùng khoâng bò loaïi tröø haún, chuùng coù theå ñöôïc ñeø neùn baèng Taâm ñònh. Chæ coù ai vöôït qua ñöôïc nhöõng söï caùm doã cuûa loøng ham muoán, môùi ñaït ñöôïc traïng thaùi naøy vaø seõ sinh ra trong trong khung trôøi cao hôn Khung Trôøi Sô Thieàn
Ñeå hieåu ñöôïc vieäc tu theo caùch naøy khoù khaên ñeán theá naøo. Khi ta muoán tu theo caùch naøy thì phaûi töï hoûi: "Toâi coù theå choáng cöï ñöôïc vôùi Naêm söï caùm doã veà cuûa caûi, aùi duïc, danh tieáng, aên uoáng vaø nguû nghæ?" Neáu ta bò khuaát phuïc tröôùc söï caùm doã naøy thì chuùng ta khoâng theå ñaït tôùi khung trôøi naøy. - Haïnh thöù hai laø khoâng troäm caép. Thí duï coù ai troán khoâng chòu noäp thueá haøng naêm. Ñieàu naøy töông töï nhö aên troäm tieàn cuûa quoác-gia, vaø seõ phaûi traû laïi gaáp boäi phaàn hôn laø aên troäm cuûa moät ngöôøi. Khi chuùng ta aên troäm cuûa moät ngöôøi thì chuùng ta mang nôï ñoái vôùi ngöôøi aáy. Nhöng khi aên troäm cuûa quoác-gia, thì chuùng ta coù caû nuùi cao nhöõng chuû nôï. Thí duï ôû Myõ naøy coù hôn hai traêm trieäu ngöôøi. Hai traêm trieäu chuû nôï! Haõy töôûng töôïng haäu quaû! Vì theá, moät ngöôøi tu haønh chaân chính phaûi laø moät ngöôøi toân-troïng luaät-phaùp lo chu toaøn traùch nhieäm cuûa mình. Ñoù laø moät ngöôøi khoâng vi phaïm nhöõng haïnh nhö khoâng saùt sinh, khoâng troäm caép, khoâng taø daâm vaø cö söû hôïp ñaïo.
b/ Coù boán haïnh veà ngoân ngöõ: khoâng noùi doái, khoâng noùi naëng, khoâng ñaët ñieàu vaø quyeán ruõ.
- Ñaàu tieân, khoâng noùi doái. Noùi doái laø löøa gaït traéng trôïn, laø söï khoâng thaønh thaät.
- Thöù hai, khoâng noùi lôøi thoâ-loã hay nhöõng nhaän xeùt quaù ñaùng. Nhöõng ngöôøi coù thoùi quen naøy noùi naêng khoâng giöõ mieäng, lôøi noùi cuûa hoï thì ñaùng giaän thaâm ñoäc.
- Thöù ba, khoâng noùi xaáu sau löng ngöôøi khaùc; vieäc naøy gaây ra söï baát bình giöõa moïi ngöôøi. Moät ngöôøi noùi vôùi Saâm: "Taâm noù noùi vaøi ñieàu xaáu veà anh". Roài trôû laïi noùi vôùi Taâm: "Saâm noù noùi vaøi ñieàu xaáu veà anh". Duø ngöôøi naøy coá yù ñaët ñieàu hay voâ tình noùi theá thì cuõng laø gieo nhöõng lôøi baøn taùn. Trong xaõ-hoäi cuûa chuùng ta, nhieàu ngöôøi laøm ñieàu naøy khoâng coá yù. Ñoâi luùc vì coù nhieàu ngöôøi lieân can ñeán vieäc naøy laøm cho söï thaät bò meùo moù khoâng coøn nhaän ra goác gaùc nöõa. Moät lôøi noùi coù yù toát maø vì söï noùi qua noùi laïi roài theâm bôùt trôû neân coù aùc yù. Ñieàu naøy coù nhöõng haäu quaû traàm troïng giöõa caùc caù-nhaân vaø chieán-tranh giöõa caùc quoác-gia.
- Thöù tö, khoâng noùi lôøi quyeán ruõ. Nhöõng lôøi naøy nghe coù veû ngoït ngaøo, caùm doã nhöng thöôøng chöùa ñöïng nhöõng yù xaáu. Chæ caàn xem caùc phim aûnh ngaøy nay, nhöõng ca só hay caùc ngöôøi trình dieãn. Hoï ñeïp ñeõ, noùi naêng deã thöông nhöng hoï daïy chuùng ta nhöõng gì? Noùi doái, aên caép hay gieát choùc.
c/ Sau cuøng coù ba haïnh veà söï cö söû cuûa tinh thaàn: khoâng tham, saân, si.
- Tham lam goàm söï buûn seûn, khoâng chòu cho ñi cuûa caûi hay söï hieåu bieát ñeå giuùp ñôõ ngöôøi khaùc. Ñaây coù theå laø trôû ngaïi lôùn nhaát trong söï tu taäp cuûa chuùng ta. Ñöùc Phaät daïy chuùng ta boá thí laø moät caùch ñeå loaïi tröø loøng tham cuûa chuùng ta. Coù nhöõng ngöôøi coù theå vöôït qua ñöôïc nhöõng ham muoán vaät chaát nhöng khoâng theå choáng cöï söï theøm khaùt hoïc hoûi nhieàu phöông phaùp tu haønh. Nhö theá laø vaãn coøn tính tham lam. Ñöùc Phaät daïy chuùng ta laø phaûi buoâng saû moïi ham muoán vaø tham lam. Ngöôøi khoâng baûo chuùng ta höôùng söï tham lam tôùi nhöõng vieäc khaùc. Trong quaù khöù, chuùng ta tham nhöõng thuù vui traàn theá; ngaøy nay chuùng ta tìm caàu söï hieåu bieát veà Phaät giaùo. Taâm tö tham lam haõy coøn ñoù. Nhö theá, duø laø ñôøi soáng theá-gian hay söï hieåu bieát veà ñaïo Phaät; chuùng ta khoâng neân tham lam. Tham lam laø nguoàn goác cuûa nhöõng haønh ñoäng sai quaáy. Tham lam daãn tôùi söï oaùn gheùt vaø giaän döõ. Taïi sao? Chuùng ta trôû neân thuø haèn vaø giaän döõ khi söï tham lam cuûa chuùng ta khoâng ñöôïc thoaû maõn vaø ñieàu naøy ñem laïi nhöõng söï lo laéng vaø saàu naõo voâ bôø. Tham lam laø nguyeân-nhaân cuûa nghieäp laøm chuùng ta sinh ra trong theá-giôùi cuûa ma ñoùi.
- Neáu khoâng döùt saïch ñöôïc nhöõng thuø haän vaø noùng giaän gaây ra do loøng tham, chuùng ta seõ sinh ra trong ñòa-nguïc.
- Söï ngu si laø khoâng coù söï khoân ngoan, keát quaû laø seõ bò sinh ra ôû theá-giôùi loaøi vaät. Trong söï daïy doã theá tuïc cuõng nhö trong Phaät giaùo ñeàu coù söï thaät vaø söï giaû, coâng lyù vaø khoâng coâng lyù, phaûi vaø quaáy, toát vaø xaáu. Moät ngöôøi ngu si khoâng theå phaân bieät ñöôïc. Coá yù hay khoâng coá yù, thöôøng thöôøng ngöôøi naøy laãn loän chaân vaø giaû, toát vaø xaáu.
Ba Thöù Thuoác Ñoäc laøm ngaên chaën böôùc tieán cuûa chuùng ta ñaït tôùi giaùc ngoä. Phaät giaùo, vaø nhaát laø Thieàn toâng ñeàu coå voõ phaûi baét ñaàu töø coãi reã cuûa yù-thöùc. Coãi reã laø deïp cho tan: tham, saân, si.
Nhöõng ñieàu naøy: ba veà thaân, boán veà ngoân vaø ba veà yù laø Möôøi ñieàu cö söû toát. Neáu chuùng ta coù hieáu vaø lo laéng cho cha meï, kính troïng thaày coâ vaø caùc ngöôøi giaø caû, coù loøng töø bi khoâng saùt sinh vaø thöïc haønh Möôøi Ñieàu toát thì chuùng ta ñöôïc coi laø ngöôøi toát trong xaõ-hoäi. Tuy nhieân chuùng ta cuõng vaãn chöa ñöôïc goïi laø "thieän nam thieän nöõ" theo nghóa trong Phaät giaùo vì tieâu chuaån naøy cao hôn boán ñieàu ñoøi hoûi vöøa keå. Nhö theá khoâng deã gì ñaït ñöôïc nhöõng ñieàu caên-baûn.
B/- Ñieàu kieän thöù hai: Nhöõng ñoøi hoûi ñeå trôû thaønh moät ngöôøi toát theo Phaät giaùo nguyeân thuûy. Ñieàu thöù hai naøy goàm:

Phaät giaùo ñaïi thöøa ñaët caên-baûn treân Phaät giaùo nguyeân thuûy, ñöôïc truyeàn tôùi Trung-hoa döôùi trieàu nhaø Tuøy vaø nhaø Ñöôøng(Sui vaø Tang), moät ngaøn ba traêm naêm veà tröôùc, nhöng sau laïi nhöôøng choã cho Phaät giaùo ñaïi thöøa. Taïi sao Phaät giaùo nguyeân-thuûy bò taøn luïi ôû Trung-hoa? Ngaøy xöa, khi moät ngöôøi hoïc Phaät giaùo thì hoï ñaõ ñöôïc nuoâi döôõng bôûi ñaïo Laõo vaø ñaïo Khoång, hai thöù naøy cuõng ñuû ñeå thay theá cho Phaät giaùo nguyeân-thuûy. Vì caùc söï daïy doã cuûa ñaïo Laõo vaø ñaïo Khoång raát gaàn vôùi ñaïo Phaät, neân ñöông nhieân caùc ngöôøi Trung-hoa chaáp nhaän söï daïy doã naøy. Vì leõ aáy, Phaät giaùo nguyeân thuûy khoâng ñöôïc nhieàu ngöôøi theo baèng ñaïo Laõo vaø ñaïo Khoång ñöôïc xem nhö neàn taûng cho Phaät giaùo ñaïi thöøa.
Haäu quaû laø Phaät giaùo nguyeân thuûy khoâng ñöôïc phaùt trieån ôû Trung-hoa. Ngaøy nay, moïi ngöôøi thöïc haønh Phaät giaùo ñaïi thöøa, vaø queân Phaät giaùo nguyeân thuûy, ñaïo Laõo vaø ñaïo Khoång. Vieäc naøy cuõng gioáng nhö xaây nhaø maø khoâng laøm neàn moùng. Coá gaéng naøy seõ khoâng thaønh coâng, vì gioáng nhö "xaây nhaø treân caùt". Ñaây laø lyù do coù ít ngöôøi tieáp noái.
Phaät giaùo nguyeân thuûy ñaët caên baûn treân con ngöôøi thaùnh thieän, goàm caùc ñöùc tính: hieáu vôùi cha meï, kính troïng thaày giaùo, caùc ngöôøi giaø caû, thöông yeâu ngöôøi khaùc vaø giöõ möôøi giôùi haïnh. Vôùi caên baûn naøy, chuùng ta hoäi ñuû caùc ñieàu kieän ñeå tu haønh ñaïo Phaät. Laøm moät ngöôøi theo ñaïo Phaät, sau khi ñaõ coù ñöôïc nhöõng söï hieåu bieát, chuùng ta kính troïng thaày vaø quy y Phaät, Phaùp, Taêng; ñieàu may thöù naêm cuûa Ba Ñieàu Kieän. Chuùng ta kính troïng Phaät Thích ca vaø baày toû söï mong muoán theo caùc söï daïy doã cuûa ngaøi suoát ñôøi cuûa mình. Töø ñaây trôû ñi, chuùng ta coù nhöõng tieâu chuaån ñeå thay ñoåi yù nghó, lôøi noùi vaø caùch cö söû.
5/ Quy y Tam Baûo: Quy y tam baûo laø nöông nhôø Phaät, Phaùp, Taêng. Ngaøy xöa, moïi ngöôøi hieåu yù nghóa cuûa Tam Baûo. Nhöng ngaøy nay, moïi ngöôøi khoâng coøn hieåu yù nghóa nöõa. Khi hoï nghe thaáy chöõ "Ñöùc Phaät", hoï nghó ñeán moät hình aûnh. Khi nghe tôùi chöõ "Phaùp", hoï nghó ñeán caùc boä kinh. Khi nghe tôùi chöõ "Taêng", hoï nghó ñeán taêng vaø ni.
Luïc toå Hueä-Naêng thaáy raèng trong töông lai, con ngöôøi seõ hieåu sai yù nghóa cuûa Tam Baûo. Vì theá trong khi daïy, oâng khoâng duøng nhöõng tieáng Phaät, Phaùp, Taêng. Thay vaøo ñoù, oâng duøng söï giaùc ngoä, söï hieåu bieát ñuùng, vaø söï thanh tònh. Nhöõng danh-töø naøy thì deã hieåu hôn vaø khoâng gaây söï hieåu laàm. Chuùng ñöôïc goïi laø Tam baûo hay Baûn tính cuûa mình, laø nhöõng nguyeân-taéc chaân thaät cho chuùng ta theo. Neáu chuùng ta sai laàm ôû ñaây vaø ñi theo moät vò thaày, töø ñaây trôû ñi chuùng ta bò laàm laïc luoân. Neáu ñieàu naøy saûy ra thì laøm sao chuùng ta ñaït ñöôïc chöùng ngoä thaät söï?
Khi chuùng ta quy y Tam Baûo, chuùng ta baét ñaàu trôû veà vaø nöông nhôø ñöùc Phaät. Töø bao a taêng kyø kieáp, chuùng ta ñaõ ñi lang thang khoå sôû voâ voïng trong luïc ñaïo. Baây giôø chuùng ta gaëp ñöôïc moät vò thaày toát chæ cho chuùng ta thaáy raèng chuùng ta phaûi trôû veà khoûi caùc söï boái roái, aûo töôûng, nhöõng söï suy nghó sai laàm vaø nöông nhôø vaøo baûn theå cuûa chuùng ta. Vì theá, vò Phaät maø chuùng ta tìm kieám khoâng ôû ngoaøi chuùng ta nhöng laø baûn theå cuûa chuùng ta.Vò thaày cuûa Tònh ñoä toâng "Phaät A Di Ñaø vaø Taây phöông cöïc laïc ñaõ coù ngay trong baûn theå cuûa chuùng ta." Phaät A Di Ñaø, Phaät Thích Ca vaø caùc vò phaät khaùc cuõng ñeàu töø baûn theå aáy. Vì vaäy, chuùng ta nöông nhôø ñöùc Phaät hay söï giaùc ngoä cuûa chuùng ta. Töø baây giôø trôû ñi, chuùng ta thöùc tænh vaø khoâng coøn bò caùc aûo töôûng hay bò caùc quyeán luyeán, vì neáu chuùng ta coøn thì chuùng ta ñaõ khoâng quay ñaàu trôû veà.
Keá tieáp chuùng ta nöông nhôø nôi caùc Phaùp, caùc söï suy nghó, caùc quan nieäm veà ñôøi soáng vaø vuõ-truï thì hoaøn-toaøn phuø-hôïp vôùi söï thaät thaät söï. Kho taøng naøy chæ ñöôïc tìm thaáy ôû trong baûn theå cuûa chuùng ta. Phaät Thích Ca daïy chuùng ta töø boû caùc yù-nghó, quan nieäm sai laàm vaø trôû veà vôùi nhöõng gì chaân thaät. Ñaây laø söï nöông nhôø nôi Phaùp. Ñöùc Phaät khoâng daïy chuùng ta tin theo moät caùch muø quaùng, nhöng phaûi laø ngöôøi khoâng sôï söï doïa naït maø coá chính mình ñi tìm söï thaät.
Sau nöõa chuùng ta döïa vaøo Taêng, ñaây laø söï töôïng-tröng cho söï trong saùng cuûa Saùu caên: thaáy, nghe, ngöûi, neám, sôø moù vaø söï suy nghó hay maét, tai, muõi, löôõi, thaân vaø yù. Ña soá chuùng ta seõ thaáy laø saùu quan cuûa mình bò vaån ñuïc vì caùc ngoaïi caûnh. Khi nhöõng ñieàu naøy laøm chuùng ta haøi loøng thì chuùng ta coù tö-töôûng tham lam, ñaây laø söï vaån ñuïc. Khi chuùng khoâng laøm ta haøi loøng thì chuùng ta cuõng coù tö-töôûng gheùt boû, ñaây cuõng laø söï vaån ñuïc. Chuùng ta caàn phaûi nhôù Naêm Duïc: ham giaàu, khoaùi laïc, danh voïng, aên uoáng, nguû nghæ vaø Thaát Tình: vui, giaän, buoàn, sôï, yeâu, gheùt, khaùt khao laø nhöõng söï vaån ñuïc cuûa traùi tim. Ñöùc Phaät daïy chuùng ta raèng töø nguyeân-thuûy baûn naêng cuûa chuùng ta thì khoâng bò vaån ñuïc. Chuùng ta phaûi deïp cho heát caùc söï vaån ñuïc vaø chæ nöông nhôø nôi taâm thanh tònh cuûa chuùng ta. Ñaây laø söï trôû veà vaø nöông nhôø nôi Taêng.
Noùi goïn laïi, nöông nhôø nôi Phaät coù nghóa laø giaùc ngoä khoâng coøn bò löôøng gaït. Nöông nhôø nôi Phaùp laø coù caùc nhaõn quan ñuùng. Nöông nhôø nôi Taêng laø ñöôïc trong saïch khoâng bò nhieãm ñuïc. Ñaây laø Tam Baûo hay Baûn naêng thaät söï maø ñöùc Phaät daïy chuùng ta thöïc haønh: giaùc ngoä, nhaän xeùt ñuùng vaø giöõ cho trong saïch. Töø baây giôø trôû ñi, chuùng ta phaûi queân quaù khöù, quay ñaàu veà vaø nöông nhôø nôi Tam Baûo, duøng noù ñeå söûa caùc yù-nghó, lôøi noùi vaø haønh ñoäng cuûa chuùng ta.
Khi chuùng ta ñaït ñöôïc moät thöù thì cuõng ñaït ñöôïc hai thöù kia. Haõy suy nghó veà ñieåm naøy. Khi moät ngöôøi ñaõ giaùc ngoä thì coøn coù nhöõng yù-nghó sai laàm nöõa khoâng? Ngöôøi naøy coù coøn nhöõng taâm tö vaån ñuïc khoâng? Coù theå naøo moät ngöôøi coøn taâm tö vaån ñuïc vaø caùc yù-nghó sai laàm ñaït ñöôïc giaùc ngoä? Ñöùc Phaät ñaõ chæ cho chuùng ta nhöõng söï höôùng daãn ñeå tìm laïi baûn lai dieän muïc cuûa chính chuùng ta vaø thaønh Phaät. Ñaây cuõng gioáng nhö moät ngoâi nhaø coù ba cöûa, chuùng ta chæ caàn qua moät cöûa laø vaøo ñöôïc beân trong. Thieàn Phaät giaùo duøng söï baát thình lình ñeå ngoä ñaïo. Tuy nhieân chæ nhöõng nguôøi tu hoïc coù khaû naêng cao vaø taâm tö trong saïch môùi coù theå ñaït ñöôïc baèng caùch naøy. Thí duï Luïc toå Hueä-Naêng chæ daïy nhöõng ngöôøi thuoäc loaïi naøy. Nhöõng moân phaùi khaùc nhö Thieân-thai, Hoa nghieâm vaø Tam luaän duøng söï suy nghó vaø quan nieäm chính chaén ñeå tuaân theo nhöõng söï höôùng daãn cuûa kinh ñieån. Tuy nhieân, phöông phaùp naøy ñoøi hoûi söï tu taäp laâu daøi vaø phaûi hoïc nhieàu kinh saùch.
Phaùi Tònh ñoä vaø Phaät giaùo Taây taïng nhaán maïnh söï taäp luyeän döïa treân vieäc laøm saïch taâm tö qua söï tu haønh. Vieäc hai tröôøng phaùi naøy ñöôïc thònh haønh laø ñieàu deã hieåu trong thôøi Maït phaùp naøy. Tuy nhieân, Phaùi Tònh ñoä khoâng ñoøi hoûi nhöõng khaû naêng khaùc thöôøng hay ñoøi hoûi söï tu taäp laâu daøi. Vì noù nhaán maïnh ñeán vieäc tuïng nieäm danh hieäu Phaät A Di Ñaø ñeå ñaït ñöôïc söï trong saïch cuûa taâm tö; noù deã daãn tôùi giaùc ngoä hôn phöông phaùp cuûa Taây taïng. Laàn nöõa, nhöõng cöûa ñeå ñi vaøo toøa nhaø giaùc ngoä coù khaùc nhau, nhöng ñeàu cho pheùp ta böôùc vaøo trong. Nhö vaäy moïi phöông phaùp ñeàu coù giaù trò nhö nhau vaø ba phöông phaùp ñeå ñaït giaùc ngoä baèng suy nghó ñuùng, quan nieäm ñuùng vaø thanh tònh thì veà baûn chaát nhö nhau.
Nhö vaäy, chuùng ta caàn phaûi hieåu roõ veà Tam Baûo cuûa Baûn theå vaø bieát roõ phöông phaùp naøo thích hôïp ñeå tu taäp. Chæ baèng caùch naøy chuùng ta môùi tìm ñöôïc söï nöông nhôø ñuùng ñaén. Khaùc ñi thì chuùng ta seõ vaãn bò laàm laïc nöông nhôø ôû ñaâu vaø döïa vaøo caùi gì.
Duø baây giôø chuùng ta coù ñöôïc söï hieåu bieát roõ raøng veà Tam Baûo, chuùng ta cuõng vaãn bò boái roái laøm sao aùp duïng vaøo ñôøi soáng haøng ngaøy. Moãi tröôøng phaùi coù caùch trình baøy veà Tam baûo cuûa rieâng mình. Thí duï, trong phaùi Hoa nghieâm thì ñoù laø phaät Vairocana, kinh Hoa Nghieâm, Boà taùt Vaên Thuø vaø Boà taùt Voâ Löôïng coäng vôùi boán möôi moát vò Boà taùt lôùn khaùc. Hoï laø nhöõng taám göông ñeå ta noi theo.
Tam Baûo cuûa phaùi Thieân thai laø ñöùc Phaät Thích Ca, kinh Phaùp Hoa vaø nhöõng Boà taùt neâu teân trong kinh. Trong phaùi Tònh ñoä ñoù laø Phaät A Di Ñaø, kinh Voâ löôïng thoï, boán vò Boà taùt khaùc vaø moät Luaän; Boà taùt Quaùn Theá AÂm, Boà taùt Ñaïi löïc, Boà taùt Vaên thuø vaø Boà taùt Voâ löôïng.
Chuùng ta hoïc loøng töø-bi nôi Boà taùt Quaùn theá AÂm vaø chuyeân taâm nôi boà taùt Ñaïi löïc. Chöông noùi veà söï chöùng ngoä hoaøn toaøn vaø ñaày ñuû cuûa boà taùt Ñaïi löïc trong kinh Surangama cho chuùng ta bieát Boà taùt Ñaïi Löïc ñaõ tuïng nieäm danh hieäu töø khi ngaøi nöông nhôø Tam baûo cho tôùi khi ñaït ñöôïc giaùc ngoä. Ngaøi daïy cho chuùng ta phöông phaùp ñuùng cuûa söï tuïng nieäm laø söï boå tuùc cho saùu caên vaø taâm tö thanh tònh cuûa Phaät A Di Ñaø. Taâm tö thanh tònh laø nieäm danh maø "khoâng coù söï nghi ngôø, laãn loän vôùi caùc yù nghó khaùc vaø phöông phaùp khaùc", nieäm vôùi moät taâm trong saïch. Lieân tuïc laø khoâng ngöøng töø caâu naøy sang caâu khaùc. Ñaây laø chìa khoùa cho söï thaønh coâng cuûa pheùp nieäm danh hieäu ñöôïc daïy bôûi Boà taùt Ñaïi löïc.
Ngaøi Xia vieát trong saùch töïa ñeà "Nhöõng ñieàu Chính yeáu veà Tu taäp theo phaùi Tònh Ñoä" raèng Boà taùt Ñaïi löïc toå sö cuûa theá giôùi Phaät. Ñaàu tieân nhaän xeùt naøy laøm toâi ngaïc nhieân vì toâi chöa bao giôø nghó nhö theá. Veà sau, toâi hieåu ñieåu oâng ta muoán noùi vaø ngöôõng moä oâng veà nhaän xeùt naøy. Khaép vuõ truï, boà taùt Ñaïi Löïc laø vò boà taùt ñaàu tieân chæ chuyeân taâm nieäm danh hieäu Phaät. Khi ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni thò hieän ôû Ta baø theá giôùi naøy, kinh ñaàu tieân maø ngaøi daïy laø kinh Hoa Nghieâm. Trong hoäi naøy, möôøi ñieàu nguyeän cuûa boà taùt Voâ löôïng keát thuùc kinh vaø daãn daét chuùng ta tôùi Taây phöông cöïc laïc. Nhö vaäy, boà taùt Voâ Löôïng laø toå sö cuûa theá-giôùi Ta baø naøy. Sau naøy khi kinh Voâ löôïng thoï ñöôïc truyeàn tôùi Trung hoa, ngaøi Hueä-Vieãn döôùi trieàu Ñoâng Haùn, moät nghìn saùu traêm naêm tröôùc, xaây moät trung-taâm quy tuï moät traêm hai möôi ba ngöôøi cuøng tu. Hoï chæ hoïc kinh Voâ Löôïng Thoï vaø thöïc haønh vieäc nieäm danh hieäu Phaät. Nhö vaäy, ba vò toå cuûa phaùi Tònh ñoä laø nhöõng Ñaïi löïc boà-taùt cuûa theá-giôùi Ta-baø vaø toå Hueä-Vieãn cuûa Trung-Hoa. Nhieàu naêm tröôùc, vò thaày cuõ cuûa toâi, ngaøi Bing-Nan Lee, ôû Taizhong taïi Ñaøi-loan, gôïi yù toâi giôùi thieäu Tònh-ñoä toâng Phaät giaùo vôùi Taây phöông. Toâi laäp moät trung-taâm ôû Dallas, Texas vaø goïi noù laø "Hoäi Hoa Nghieâm", cuøng vôùi teân toâi duøng ôû Ñaøi loan. Khi toâi ñem nhöõng töôïng cuûa Phaät A Di Ñaø, boà taùt Quaùn theá aâm vaø boà taùt Ñaïi löïc töø Trung-hoa tôùi thì chuùng quaù nhoû beù so vôùi saûnh ñöôøng cao hai möôi moát boä. Toâi nghó raèng toát hôn laø neân veõ hình caùc ngaøi treân töôøng vôùi saéc thaùi Taây-phöông ñeå töôïng tröng cho vieäc giôùi thieäu phaùi Tònh ñoä toâng cuûa Phaät giaùo vôùi Taây-phöông.
Moät ngaøy tröôùc khi leân ñöôøng ñi Myõ, toâi nhaän ñöôïc vaøi böùc tranh vôùi lôøi yeâu caàu ñem chuùng tôùi Dallas. Toâi cuõng vaãn khoâng bieát ai laø thí chuû. Nhöõng böùc tranh aáy laø Phaät A-Di-Ñaø, Boà-taùt Quaùn-theá-aâm vaø Boà taùt Ñaïi löïc. Thaät laø ngaïc nhieân! Phaät A-Di-Ñaø coù veû AÁn-ñoä, Quaùn-theá-aâm coù veû Trung-hoa vaø Boà-taùt Ñaïi löïc coù veû AÂu Myõ! Vò thí chuû coù cuøng yù-nghó vôùi toâi. Saéc thaùi AÂu Taây cuûa vò toå cuûa veà Phaät phaùp töôïng-tröng cho söï truyeàn baù cuûa phaùi Tònh-ñoä tôùi nöôùc Myõ. Nhö theá, Hoäi tònh ñoä ñaõ ñöôïc thieát laäp ôû Taây phöông. Ngaøi Lian-Ju Xia laø ngöôøi ñaàu tieân gôïi yù vieäc laäp hoäi Tònh-ñoä. Nhöng khoâng phaûi ôû Trung-hoa, maø ôû Dallas.
Tam baûo cuõng ñöôïc töôïng-tröng baèng hình aûnh cuûa caùc ñöùc phaät, kinh, taêng vaø ni. Nhöõng thöù naøy nhaéc nhôû chuùng ta trôû veà vaø nöông Tam baûo cuûa baûn theå cuûa chuùng ta. Khi chuùng ta troâng thaáy hình aûnh cuûa ñöùc Phaät, thì noù nhaéc nhôû chuùng ta thöùc tænh leân vaø ñöøng ñeå bò löøa doái khi giao-thieäp vôùi ngöôøi khaùc vaø söï vieäc. Khoâng coù caùc söï nhaéc nhôû naøy chuùng ta seõ laãn loän vaø chìm ñaém trong caùc vaán ñeà thöôøng nhaät.
Caùc kinh ñieån phaûi ñöôïc trì tuïng haøng ngaøy, nhöng khoâng phaûi ñeå cho Phaät. Chuùng ta tuïng laø moät caùch khaùc ñeå nhaéc nhôû chuùng ta tu taâm vaø cö söû vôùi caùc ngöôøi vaø söï vieäc sao cho phaûi. Thí duï, caùch haønh söû haøng ngaøy laø söï dieãn taû cuûa kinh Voâ löôïng khi chuùng ta coá theo nhöõng ñöùc tính keå trong kinh.
Hình aûnh moät vò taêng hay ni, duø nhöõng ngöôøi naøy coù theo ñuùng giôùi haïnh hay khoâng, nhaéc nhôû chuùng ta giöõ luïc caên sao cho khoâng bò voïng ñoäng. Chuùng ta caàn phaûi hieåu laø chuùng ta khoâng nöông nhôø vaøo caùc caù nhaân truyeàn daïy cho ta yù-nghóa vaø nhöõng söï chæ daãn cuûa Tam Baûo veà giaùc ngoä, suy-nghó, quan-nieäm ñuùng vaø thanh-tònh.
Duø coù khoâng bieát bao phöông-phaùp, muïc-ñích cuûa chuùng ñeàu nhö nhau. Nhö ta thöôøng noùi : "Taát caû ñöôøng ñeàu daãn veà La-maõ" vaø "moïi phöông-phaùp ñeàu nhö nhau". Caùc ngöôøi tu Tònh-ñoä khoâng ñöôïc bao giôø chæ trích hay noùi xaáu Thieàn, Taây-taïng hay caùc tröôøng phaùi khaùc. Taïi sao? Vì muïc-ñích cuûa chuùng cuõng gioáng nhö cuûa chuùng ta, hoï chæ theo caùc phöông-phaùp khaùc. Vieäc naøy cuõng gioáng nhö chuùng ta ñi xe buyùt trong khi nhöõng ngöôøi khaùc thích ñi boä. Ta khoâng theå noùi hoï sai laàm khi ñi tôùi cuøng moät ñích. Hoï coù söï töï-do löïa choïn con ñöôøng cuûa hoï. Khi toâi ôû Huntsville, bang Alabama, moät phaät töû hoûi toâi: "Con bò boái roái vì coù quaù nhieàu phöông-phaùp. Theo thaày, thì con neân choïn caùch naøo? Vaøo luùc ñoù, coù moät traùi banh ôû döôùi ñaát. Toâi chæ traùi banh vaø noùi: "Haõy nhìn traùi banh naøy, treân maët noù coù voâ soá ñieåm nhoïn nhö voâ soá phöông-phaùp. Söï chæ daïy ñoøi hoûi con tìm cho ra troïng taâm cuûa noù. Con coù theå tôùi ñoù töø baát cöù ñieåm naøo, mieãn laø ñi theo moät ñöôøng thaúng tôùi taâm. Con khoâng caàn moät ñieåm thöù hai hay thöù ba. Nhö caâu noùi coå: "Hay ñi treân con ñöôøng, con seõ veà ñeán nhaø. Khoâng caàn phaûi ñi voøng." Ngöôøi aáy hieåu raèng Phaät giaùo chuù taâm tôùi yù-thöùc thaät söï. Khi ta ñaït tôùi giaùc ngoä, ta ñaït tôùi moïi thöù. Nhö theá, baát cöù phöông-phaùp naøo ta löïa choïn, chìa khoùa cuûa söï thaønh coâng laø kieân trì voùi moät phöông-phaùp. Khi ta theo phöông-phaùp ñaõ löïa choïn, chuùng ta seõ ñaït ñöôïc söï chuù taâm xaâu xa, ñaït giaùc ngoä vaø tìm ñöôïc baûn theå Toaøn-haûo.
Töø nhöõng ñieåm naøy, chuùng ta thaáy Tam-baûo quan troïng nhö theá naøo ñoái vôùi chuùng ta. Taêng vaø ni laø cuûa quyù cuûa Taêng ñoaøn. Ta phaûi kính troïng hoï. Chuùng ta coù theå hoïc ñöôïc töø nhöõng ngöôøi toát cuõng nhö nhöõng ngöôøi khoâng theo giôùi luaät. Ta coá theo göông nhöõng ngöôøi tröôùc vaø duøng nhöõng ngöôøi sau nhö laø nhöõng thí duï xaáu.
Neáu chuùng ta khoâng hieåu ñöôïc raèng quy y Tam baûo khoâng coù nghóa laø theo moät ngöôøi naøo, thì cuõng coù moät haäu quaû to lôùn, chuùng ta coù theå bò rôi vaøo nguïc A-tì (Avici). Taïi sao? Suoát vuõ-truï chæ coù moät taêng ñoaøn, moät theå noäi taïi. Taêng trong thôøi cuûa chuùng ta cuõng chæ laø moät phaàn trong toång theå naøy. Neáu chuùng ta nöông nhôø vaøo moät ngöôøi vaø chæ bieát ngöôøi naøy maø khoâng kính troïng ngöôøi khaùc; thì khoâng khaùc gì chuùng ta "gaây chia reõ trong ñoaøn theå naøy". Toäi thöù naêm trong naêm Troïng toäi: gieát cha, gieát meï, laøm Phaät röôùm maùu, gieát moät vò boà-taùt hay La-haùn vaø laøm chia reõ taêng ñoaøn. Nhö theá thì khoâng nöông nhôø nôi moät ngöôøi naøo laïi coøn toát hôn laø nöông nhôø nôi moät vò taêng hay ni.
Hôn nöõa, ta chæ caàn quy y moät laàn. Chaúng giuùp ích gì khi chuùng ta quy y vôùi moät ngöôøi trong luùc naøy roài laïi ñò quy y vôùi ngöôøi khaùc sau ñoù. Chuùng ta cuõng coù theå nghó raèng mình seõ ñöôïc che chôû nhieàu hôn khi theo nhieàu ngöôøi. Tuy theá, nhö thöôøng ñöôïc noùi: "Moät thaàn töôïng baèng ñaát seùt khi qua soâng khoâng theå töï baûo veä chính mình." Khoâng ai coù theå che chôû cho chuùng ta. Chuùng ta chæ coù theå töï baûo veä mình khi quy y Tam baûo cuûa chính mình. Moät soá coù maët ôû ñaây coù leõ ñaõ laøm Leã Quy y. Neáu baây giôø, nhöõng ngöôøi aáy coù söï hieåu bieát roõ raøng hôn thì coù theå quy y moät caùch ñuùng ñaén baèng caùch theo nhöõng nguyeân-taéc ñeå ñöôïc giaùc ngoä, baèng yù-nghó chaân chính, quan nieâm ñuùng.
6/ Tuaân theo giôùi luaät vaø phong-tuïc: Trong taát caû caùc giôùi, vieäc quan troïng nhaát laø naêm Haïnh caên baûn. Vò thaày quaù coá cuûa toâi, ñaïi sö Zhang-Jia coù laàn noùi. "Tam quy vaø Nguõ giôùi heát söùc quan troïng cho ngöôøi tu Phaät, hoï phaûi tuaân theo trong moïi thôøi." Roài ngaøi caét nghóa theâm: "Cuõng gioáng nhö moät veù xe löûa ñeå ñi töø baéc xuoáng nam Ñaøi-loan. Keå töø khi böôùc leân xe löûa cho tôùi khi xuoáng xe ôû mieàn nam, ta phaûi giöõ chieác veù naøy khoâng ñöôïc laøm maát, vì ta phaûi trình khi xuoáng ga. Quy y Tam baûo vaø giöõ Naêm giôùi cuõng gioáng nhö chieác veù xe löûa ñoù." Ngaøi caét nghóa theâm, neáu ta ñi ra ngoaøi Tam quy vaø nguõ giôùi thì chuùng ta maát heát caùc söï chæ daïy, vaø khoâng coøn laø moät phaät töû nöõa.
Nguõ giôùi laø: khoâng saùt sinh, khoâng troäm caép, khoâng taø daâm, khoâng noùi doái vaø khoâng röôïu cheø. Boán ñieàu ñaàu tieân laø söï vi phaïm baûn theå. Duø ta coù quy y hay khoâng, phaïm nhöõng loãi ñoù laø coù toäi. Vôùi moät ngöôøi ñaõ thoï giôùi thì phaûi coi nhö phaïm toäi hai laàn.
Tuy nhieân, say söa röôïu cheø laø vieäc khaùc. Moät ngöôøi neáu khoâng thoï giôùi thì khoâng coù toäi khi uoáng röôïu, nhöng neáu ñaõ thoï giôùi maø coøn uoáng röôïu laø ñaõ phaïm giôùi. Muïc ñích cuûa giôùi sau laø ñeå ngaên ngöøa chuùng ta phaïm phaûi boán giôùi tröôùc trong khi say söa. Nhö theá, röôïu töï noù khoâng xaáu. Ñaây laø moät thí duï cho chuùng ta caàn hieåu muïc-ñích maø ñöùc Phaät ñaët ra, coâng duïng va lôïi laïc cuûa noù.
Khi chuùng ta chính thöùc thoï Nguõ giôùi, ñieàu chính yeáu cuûa moïi giôùi, ta caàn hoûi moät vò taêng caét nghóa cho chuùng ta yù nghóa ñích xaùc cuûa chuùng. Chæ khi ñoù chuùng ta môùi roõ khi naøo phaûi tuaân theo. Neáu chæ ñoïc kinh saùch thì khoâng chaéc chuùng ta coù quyeát taâm tuaân theo hay khoâng.
Vaøi ngöôøi than phieàn raèng coù quaù nhieàu giôùi, vaø raát deã vi phaïm chuùng. Vì vaäy, hoï boû khoâng tuaân giôùi naøo. Ñaây laø lyù do taïi sao nhieàu ngöôøi thích ñoïc saùch hay nghe giaûng kinh nhöng traùnh ñoaïn noùi veà giôùi. Chuùng ta caàn phaûi nhôù raèng giôùi höôùng daãn chuùng ta trong vieäc haønh söû vaø cuõng laø haønh ñoäng ñuùng cuûa chö Phaät. Neáu khoâng coù giôùi, khoâng coù Phaät giaùo. Neáu khoâng coù caùc ñieàu leã, khoâng coù ñaïo Khoång. Neáu chæ tuïng kinh maø khoâng thöïc haønh thì chuùng ta khoâng nhaän ñöôïc lôïi ích naøo. Söï hoïc hoûi chaân chính döïa vaøo söï thöïc haønh vaø caùc giôùi töôïng tröng cho söï thöïc haønh Phaät giaùo. Nhö vaäy, giöõ Nguõ giôùi trôû neân tieâu chuaån cuûa ñôøi soáng haøng ngaøy cuûa chuùng ta vaø laø nhöõng chæ daãn cho chuùng ta tôùi giaùc ngoä. Khi ñöùc Phaät coøn taïi theá, ngaøi vui veû vaø taâm tö côûi môû, duø laøm vieäc cuûa mình hay giaûng daïy. Chính söï vui-veû vaø naêng löïc naøy loâi keùo ngöôøi khaùc vaø giuùp ñôõ hoï chaáp nhaän ngaøi. Ñaây khoâng phaûi laø vieäc raøng buoäc chuùng ta, nhöng giuùp ích moïi ngöôøi khi ñem nieàm vui vaø haïnh-phuùc tôùi. Vieäc thieát laäp nhöõng giôùi laø caùch chæ cho chuùng ta con ñöôøng ñeå ñaït ñöôïc moät ñôøi soáng vui veû toaøn dieän.
Moät thí duï toát laø vò thaày ñaõ quaù coá cuûa toâi, ngaøi Bing-Nan Lee, soáng moät ñôøi ñôn giaûn nhöng vui veû. Trong nhieàu thaäp nieân, ngaøi chæ duøng böõa moãi ngaøy moät laàn. Nhöng khi coù ai môøi duøng côm toái, ngaøi nhaän. Trong nhieàu dòp ngaøi môøi toâi ñi theo. Vì toâi ñaõ giöõ giôùi laø khoâng aên toái trong nhieàu naêm, toâi caûm thaáy khoâng vui khi ñöôïc môøi. Ngaøi Lee chæ noùi vôùi toâi, "Haõy ñi vôùi thaày! Haõy ñi vôùi thaày!" Sau naøy ngaøi noùi vôùi toâi : "Vôùi söï raøng buoäc naøy, con khoâng theå giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi khaùc. Taïi sao? Vì neáu con muoán giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, con phaûi laøm cho hoï vui. Duøng böõa côm aáy khoâng phaïm giôùi caám nhöng laø khuyeán khích hoï. Hoï thaät tình môøi chuùng ta. Neáu ta töø choái thì hoï seõ coi laø chuùng ta khoâng hôïp lyù. Roài hoï khoâng nhöõng khoâng theo ñaïo Phaät maø coøn noùi vôùi nhöõng ngöôøi khaùc raèng ta keânh kieäu, coi reû nhöõng ngöôøi khaùc. Nhö theá con laøm maát cô hoäi cuûa nhieàu ngöôøi ñaùng leõ seõ theo ñaïo Phaät. Hôn nöõa, vieäc naøy seõ taïo nghieäp xaáu cho con." Nhö theá, ngaøi khoâng phaïm giôùi maø giuùp cho ngöôøi khaùc vui söôùng, giuùp hoï tu hoïc Phaät giaùo tuøy theo ñieàu kieän cuûa hoï.
Khi chuùng toâi tôùi moät böõa tieäc, vò chuû xin loãi: "Con raát hoái haän, con khoâng bieát thaày khoâng thoï trai buoåi toái." Vò chuû nhaø hieån nhieân laø caûm ñoäng khi thaáy ngaøi nhaän lôøi môøi. Chuùng ta coù theå thaáy raèng Phaät giaùo raát uyeån chuyeån. Tuy nhieân, söï vieäc seõ hoaøn toaøn khaùc, neáu ngaøi Lee, hay moät ngöôøi naøo khaùc trì giôùi naøy, maø muoán aên theâm böõa toái.
Nhieàu naêm tröôùc, khi toâi coøn treû, moät ngöôøi baïn keå cho toâi nghe moät caâu chuyeän veà anh ta. Vieäc saûy ra trong thôøi gian Trung-hoa choáng laïi söï xaâm laêng cuûa Nhaät-baûn. Sau khi Nam-kinh thaát thuû, caùc lính Nhaät ñuoåi anh naøy vaø hai ngöôøi baïn cuûa anh ta. Caû ba chaïy troán vaøo moät ngoâi chuøa vaø ñöôïc cöùu bôûi vò sö truï trì, vò naøy caïo ñaàu ba ngöôøi, cho maëc aùo sö, vaø baûo hoï traø troän vaøo vôùi caùc taêng khaùc. Khi caùc lính Nhaät tôùi nôi, hoï khoâng phaân bieät ñöôïc vaø boû ñi. Hoï ñöôïc cöùu.
Khi chieán tranh chaám döùt, caùc ngöôøi baïn naøy trôû laïi Nam-kinh ñeå ñeàn ôn. Hoï môøi vò sö truï trì döï moät böõa yeán tieäc linh ñình. Khi ngaøi tôùi thì thaáy baøn tieäc ñaày nhöõng gaø, vòt, heo, caù. Baát ngôø hoï nhaän ra raèng caùc vò sö thì aên chay! Hoï heát söùc boái roái vaø khoâng bieát phaûi laøm sao. Nhöng vò sö laøm nhö khoâng coù vieäc gì quan-troïng, caàm ñuõa, vaø môøi moïi ngöôøi ngoài xuoáng. Ba ngöôøi naøy heát söùc caûm ñoäng.
Vò sö truï trì coù phaïm giôùi khoâng? Khoâng! Ngaøi haønh söû ñuùng nhö nhöõng lôøi daïy trong kinh, "Loøng töø bi vaø töû teá laø caên baûn cuûa ñaïo Phaät, vaø nhöõng phöông tieän gioûi laø nhöõng phöông-phaùp." OÂng ta ñaõ duøng ñieàu thöù nhaát cuûa Boán Phöông-Phaùp höõu ích laø laøm cho ngöôøi khaùc vui veû. Vò sö caûm ñoäng vì cöû chæ cuûa hoï vaø khoâng traùch hoï veà söï sô xuaát aáy. OÂng ta cuõng duøng cuøng phöông caùch nhö caùc Boà-taùt khaùc ñeå daãn daét ngöôøi khaùc qua caùc cöûa cuûa nghieäp. Neáu vò sö loä veû giaän döõ, thì ngaøi coù theå laøm hoï heát coøn quan taâm tôùi Phaät giaùo. Nhöng oâng ta ñaõ khoân ngoan duøng cô hoäi naøy ñeå giuùp ñôõ hoï. Nhö theá, chuùng ta thaáy Phaät giaùo ñaïi thöøa thì heát söùc linh ñoäng, vì noù phuø hôïp vôùi caùc ñieàu kieän hieän taïi.
Haõy nhìn theo vieäc giöõ giôùi moät caùch nghieâm ngaët. Nguõ giôùi laø nhöõng giôùi caên baûn cuûa moïi giôùi. Nôùi roäng ra, chuùng ta giöõ taát caû nhöõng giôùi maø ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni ñaõ ñaët ra, vaø caû nhöõng nguyeân taéc xaõ hoäi, phong tuïc, pheùp taéc vaø luaät leä cuûa quoác gia. Khi ôû Trung-hoa, chuùng ta theo phong-tuïc, luaät leä Trung-hoa. Khi ôû Myõ chuùng ta cuõng laøm nhö vaäy. Noùi caùch khaùc, giôùi laø nhöõng ñieàu maø ta phaûi toân-troïng haøng ngaøy. Nhöõng tieän-nghò caän ñaïi giuùp chuùng ta cô hoäi di chuyeån vaø lieân laïc vôùi nhöõng nöôùc, nhöõng vuøng cuûa theá-giôùi. Chuùng ta caàn phaûi theo lôøi khuyeân :"Khi ôû La-maõ, cö söû nhö ngöôøi La-maõ." Ñaây laø söï giöõ giôùi chaët cheõ.
Coù nhieàu giôùi ñöùc Phaät laäp ra chæ thích hôïp vôùi thôøi ñaïi ñoù, vaø baây giôøi khoâng thích hôïp nöõa. Taïi sao? Caùch chuùng ta sinh soáng, aên maëc thì hoaøn toaøn khaùc vôùi AÁn-ñoä nhieàu nghìn naêm veà tröôùc. Thí duï, trong soá hai traêm naêm chuïc giôùi cho caùc taêng, möôøi giôùi veà caùch aên maëc khoâng coøn hôïp thôøi nöõa vì nhöõng ngöôøi AÁn hoài ñoù maëc khaùc ngaøy hoâm nay. Vieäc aên cuõng thay ñoåi lôùn lao. Nhö theá ngaøy hoâm nay khi tuïng kinh hay hoïc nhöõng giôùi, chuùng ta hoïc "tinh thaàn cuûa giôùi chöù khoâng phaûi chæ laø nhöõng chöõ."
Cuõng theá, khi chuùng ta theo caùc giôùi, ñieàu quan-troïng laø theo tinh-thaàn caên baûn cuûa chuùng "Ñöøng laøm ñieàu gì quaáy, laøm taát caû caùc ñieàu laønh". "Laøm taát caû caùc vieäc laønh" laø nhaém vaøo chuùng ta. Ñaây laø giôùi cuûa Nam Toâng ñeå giuùp cho vieäc tu hoïc vaø phaûi luoân luoân yù thöùc tuaân theo. Ñoù laø ñieàu maø ngöôøi Trung-hoa goïi "Trì giôùi cho chính mình ngay caû khi chæ coù moät mình". Khi chuùng ta giöõ giôùi thì phaûi giöõ moät caùch thaønh thaät duø chæ coù moät mình. "Laøm taát caû ñieàu toát" cho taát caû moïi ngöôøi. Ñaây laø giôùi cuûa boà taùt daïy chuùng ta caùch cö söû vôùi ngöôøi khaùc. Giôùi laø nhöõng tieâu chuaån ñeå phaân bieät toát vaø xaáu.
7/ Cö söû cho phaûi vaø ñöùng ñaén: Vì coù söï khaùc bieät veà theå cheá chính-trò, trieát-lyù vaø vaên-hoaù, nhöõng giôùi cuõng phaûi thay ñoåi khi Phaät giaùo ñöôïc truyeàn tôùi Trung-hoa. Nhöõng ñieàu luaät ñöôïc ngaøi Bai-Zhang, ôû ñôøi Ñöôøng, laø nhöõng söï söûa ñoåi cho phuø hôïp vôùi Trung-hoa vaøo luùc ñoù, tuy nhieân veà caên baûn khoâng coù gì thay ñoåi. Ñieàu naøy cuõng gioáng nhö moät tieåu-bang thænh thoaûng söûa ñoåi moät ñieàu luaät. Vì tình theá thay ñoåi, caùi giôùi cuõng phaûi thay ñoåi nhöng nguyeân-taéc thì khoâng khaùc. Taïi Trung-hoa, caùc thieàn vieän coù nhöõng giôùi luaät rieâng. Chuùng phaûi thay ñoåi cho phuø hôïp voùi töøng ñòa phöông ñeå ngöôøi ta coù theå theo. Ñaây chæ laø söï söûa ñoåi. Neáu khoâng laøm nhö theå thì Phaät giaùo khoâng theå toàn taïi ñöôïc. Chæ vì nhöõng söûa ñoåi naøy maø noù trôû neân sinh ñoäng, luoân luoân ñöôïc ñoåi môùi, giuùp cho noù ñöôïc chaáp nhaän vaø thöïc haønh treân toaøn theá-giôùi.
Ñöùc Phaät daïy chuùng ta neáu tuaân theo nhöõng giôùi luaät thì chuùng ta ñöôïc moät cô theå vaø taâm tö thanh tònh, giuùp chuùng ta khoâng coøn baän taâm vaø lo sôï. Söï chuù taâm xaâu xa coù ñöôïc do söï thanh tònh. Nhö theá, nhöõng giôùi raát caàn thieát cho vieäc tu hoïc. Neáu chuùng ta phaïm luaät hay giôùi, thì löông taâm bò caén röùt duø khoâng bò tröøng phaït. Hôn nöõa, chuùng ta coù theå traùnh khoûi söï tröøng phaït cuûa xaõ-hoäi, nhöng khoâng theå traùnh khoûi nghieäp. Khi cô-theå vaø taâm-tö cuûa chuùng ta bò xaùo troän thì chuùng ta khoâng theå taäp trung tö töôûng ñöôïc ñeå tu hoïc. Muoán coù keát quaû trong söï tu haønh, ta phaûi thanh tònh. Nhö ñaõ coù noùi: "Giôùi hay kyû-luaät caù-nhaân ñöa tôùi söï chuù taâm xaâu xa, söï khoân ngoan seõ phaùt sinh töø ñoù." Noùi toùm laïi, Ñieàu Kieän thöù hai, goàm vieäc giöõ giôùi, laø moät haønh ñoäng cuûa söï xöùng ñaùng cuûa Nam Toâng vaø laø caên-baûn cho söï tu haønh.
Giôùi thöù baûy laø cö söû moät caùch ñuùng ñaén coù nghóa laø thích hôïp voùi moâi tröôøng mình ñang soáng. Chuùng ta haønh ñoäng vôùi söï thaønh thaät töø trong taâm, vaø kính troïng moïi chuùng sinh, höõu caûm hay khoâng höõu caûm theo nhö nhöõng taäp tuïc xaõ-hoäi.
C/ Ñieàu Kieän thöù ba: Nhöõng ñieàu may ñoøi hoûi ôû moät vò Boà-taùt.
Ñieàu kieân thöù ba ñöôïc xaây döïng treân Ñieàu kieän thöù hai vaø goàm coù:

8/ Phaùt taâm Boà-ñeà: Phaät töû Trung-hoa chuû yeáu tu theo ñaïi thöøa vaø mong phaùt Boà ñeà taâm, söï tænh thöùc cuûa moät taâm tö khoâng coøn bò nhöõng söï aûo töôûng che ñaäy. Ñoù laø moät taâm tö yù thöùc ñöôïc raèng theá giôùi naøy thì ñaày daãy khoå ñau. Ñoù laø moät taâm tö töø bi vaø thaät thaø, luùc naøo cuõng chæ nghó ñeán vieäc giaûi thoaùt cho mình vaø cho ngöôøi. Ñöùc Phaät daïy raèng söï khoå ñau coù ôû khaép luïc ñaïo. Khoâng phaûi chæ ôû caûnh giôùi ngöôøi maø ôû caûnh giôùi trôøi cuõng coù khoå ñau. Nhöõng khoå ñau cuûa theá-gian naøy nhieàu ñeán noãi phaûi caàn nhieàu giôø ñeå keå cho heát. Noùi moät caùch ñôn giaûn ñoù laø Tam ñieàu khoå cuûa: sinh, giaø, bònh, cheát; söï khoù nhoïc, caàu baát ñaéc, aùi bieät ly, vaø gaàn keû mình gheùt.
Moät ngöôøi ñöôïc sinh ra ôû taàng trôøi Saéc giôùi laø moät ngöôøi ñaõ ñaït ñöôïc söï chuù taâm xaâu xa vaø khoâng coøn nguõ duïc: loøng ham muoán giaàu coù, khoaùi laïc, aên uoáng, danh voïng vaø söï nguû nghæ. Trong caûnh giôùi naøy, khoâng coøn nhöõng khoå ñau veà ngoaïi caûnh nhö ñoùi, baõo toá, oám ñau vaân vaân, nhöng nhöõng vò trôøi naøy cuõng traùnh khoâng khoûi haäu quaû cuûa doøng thôøi gian, söï tan raõ cuûa cô theå vaø sau cuøng nhaän thöùc ñöôïc raèng hoï cuõng khoâng ñöôïc ôû coõi trôøi moät caùch vónh vieãn. Vôùi moät cô-theå vaät chaát, chuùng ta cheát vì sinh laõo beän töû. Vôùi moät cô theå ôû cung trôøi Saéc giôùi thì bò söï khoâng tröôøng toàn: sinh, hieän höõu, bieán maát vaø troáng khoâng.
Cung trôøi cao hôn nöõa laø Voâ saéc giôùi. Taïi ñaây khoâng coøn aùi duïc, khoâng coù nam nöõ, khoâng coù hình haøi. Caùc vò trôøi ôû ñaây khoâng coøn khoå ñau vì caùc hieän töôïng beân ngoaøi hay tan raõ. Tuy theá vaãn coøn ñau khoå khi nhaän ra raèng khoâng coù gì vónh cöûu, vaø ñaây khoâng phaûi laø Nieát baøn. Thí duï moät vò trôøi khoâng theå ôû maõi trong cung trôøi naøy. Nhö theá, con ñöôøng duy nhaát laø vöôït qua ba khung trôøi Duïc giôùi, Saéc giôùi vaø Voâ saéc giôùi cuûa tinh thaàn thuaàn tuùy. Laøm caùch naøo? Baèng caùch tu hoïc nhö ñöùc Phaät ñaõ daïy, vì caùch naøy chuùng ta seõ phaùt taâm Boà-ñeà vaø seõ Ngoä ñaïo.
Boà-ñeà taâm ñöôïc thaønh töïu baèng Boán Nguyeän cuûa caùc vò Phaät vaø caùc vò Boà-taùt:

Phaät giaùo ñaïi thöøa quyù troïng loøng töø giuùp cho taát caû chuùng sinh. Hoï chaúng nhöõng bieát roõ söï khoå ñau cuûa chính mình vaø coá vöôït qua, nhöng hoï coøn muoán giuùp ñôõ thaân baèng quyeán thuoäc cuûa hoï nöõa; taát caû chuùng sinh höõu tình. Giuùp taát caû moïi ngöôøi, ñaây laø taâm boà-taùt. Kinh Voâ löôïng thoï cho chuùng ta bieát raèng caùc Boà-taùt laø "Nhöõng ngöôøi baïn khoâng mong caàu cuûa moïi chuùng sinh." Duø ta khoâng tìm kieám hoï, hoï cuõng tôùi giuùp ta. Hoï muoán giôùi thieäu Phaät giaùo tôùi moïi ngöôøi vaø ñaây laø lyù do thanh tònh cuûa Boà-taùt. Ñeå giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, tröôùc heát ta phaûi bieát giuùp ñôõ chính chuùng ta. Chuùng ta phaûi tröø cho heát nhöõng söï boái roái vaø khoå ñau. Ñieàu quan-troïng laø chuùng ta phaûi theo Boán Ñieàu Nguyeän theo ñuùng thöù töï. Tuy nhieân, vaøi ngöôøi thöïc haønh nguyeän thöù ba baèng nhieàu phöông-phaùp tröôùc khi haønh nguyeän thöù hai, ñeå khoûi bò khoå ñau. Trong soá Boán Ñieàu Nguyeän, hoï muoán thöïc haønh hai nguyeän cuoái laø hoïc moïi phaùp moân, vaø ñaït ñöôïc giaùc ngoä, chôù khoâng haønh hai ñieàu ñaàu laø ñoä ngöôøi khaùc vaø loaïi tröø phieàn naõo. Coá gaéng cuûa hoï khoâng khaùc naøo xaây moät caùi nhaø maø xaây taàng ba, vaø boán tröôùc khi xaây taàng moät vaø hai.
Ngaøy nay coù nhieàu ngöôøi tu, maø ít ngöôøi chöùng ngoä. Taïi sao? Hoï khoâng hieåu laø tröôùc heát hoï phaûi nguyeän ñoä taát caû chuùng sinh höõu tình, vì söï töø bi to lôùn naøy laø löïc caàn thieát ñeå thuùc ñaåy chuùng ta trong vieäc tu hoïc. Ñaây laø caên nguyeân cuûa söï töû teá vaø töø-bi roäng lôùn. Hoï cuõng khoâng baét ñaàu baèng nhöõng ñoøi hoûi tieân khôûi nhö laø loaïi tröø aûo töôûng, tham lam, luyeán aùi vaø si meâ laøm saùo troän vaø nguy khoán cho taâm thöùc. Coù khoâng bieát bao chuùng sinh ñang chôø ñôïi chuùng ta giuùp ñôõ loaïi tröø khoå ñau cuûa hoï. Neáu chuùng ta khoâng coù söï hieåu bieát, khoâng khaû naêng, laøm sao ta coù theå giuùp hoï? Chuùng ta chöa ñaït tôùi quaû vò phaät. Ñaây laø söùc maïnh cuûa söï töû teá vaø loøng töø bi.
Nhieàu naêm tröôùc, khi toâi môùi baét ñaàu tu hoïc vôùi vi thaày quaù coá cuûa toâi laø ngaøi Lee; oâng ta ñaët ra ba ñieàu buoäc toâi phaûi theo:
a/ Toâi chæ ñöôïc theo nhöõng chæ daïy cuûa oâng ta,
b/ Toâi khoâng ñöôïc ñoïc baát cöù saùch gì maø khoâng coù pheùp cuûa oâng ta,
c/ Veà nhöõng ñieàu toâi ñaõ hoïc töø tröôùc coi nhö boû, toâi phaûi hoïc laïi töø ñaàu.
Ñieàu thöù nhaát bòt tai toâi. Ñieàu thöù hai che maét toâi vaø ñieàu thöù ba laøm saïch taâm trí toâi. Nhöõng ñoøi hoûi thì khaét khe vaø coù veû quaù ñaùng. Toâi nghó: "Ñaây thaät laø moät ngöôøi kieâu ngaïo ñoäc taøi." Tuy theá toâi vaãn chaáp nhaän vaø theo hoïc oâng ta. Toâi khoâng hieåu ñöôïc luùc ñoù raèng nhöõng caám ñoaùn aáy laø nhöõng giôùi giuùp toâi loaïi boû ñöôïc söï ñau khoå. Taâm tö toâi thanh tònh hôn, ít giao ñoäng sau khi theo oâng ta ñöôïc saùu thaùng. Phöông-phaùp cuûa oâng ta giuùp toâi thöïc haønh nguyeän thöù hai laø tröø ñöôïc nhöõng khoå ñau.
Toâi trôû neân caùm ôn oâng ta. Duø oâng ta chæ ñoøi hoûi toâi theo caùc söï caám ñoaùn trong naêm naêm. Toâi töï nguyeän keùo daøi theâm naêm naêm nöõa. Sau möôøi naêm laø moân sinh vaø tuaân theo nhöõng pheùp taéc cuûa oâng ta, toâi coù moät caên baûn vöõng chaéc veà Phaät giaùo. Vì leõ ñoù, oâng khoâng coøn caám ñoaùn toâi nöõa maø khuyeán khích toâi môû mang söï hoïc cuûa mình. Noùi caùch khaùc, toâi coù theå nghe baát cöù ai, caû nhöõng ngöôøi coù yù kieán leäch laïc. Toâi coù theå ñoïc baát cöù saùch gì. Taïi sao? OÂng noùi vôùi toâi, moïi kieán thöùc baây giôø coù ích cho toâi chôù khoâng coøn coù haïi cho toâi, vì toâi coù theå phaân bieät toát xaáu, phaûi quaáy. Toâi seõ khoâng bò ai löøa bòp. OÂng ta so saùnh vieäc aáy gioáng nhö ñöùa con nhoû ngaây thô thì caàn söï höôùng daãn vaø che chôû cuûa cha meï tröôùc khi coù khaû naêng suy xeùt vaø phaùn ñoaùn.
Caùc vò thaày toát thì coù loøng vaø töû-teá. Hoï nhaãn naïi trong vieäc daïy doã vaø sieâng naêng vôùi boån phaän. Hoï coá che chôû caùc moân sinh khoûi bò oâ nhieãm taâm trí. Vieäc chuùng ta gaén boù vôùi moät vò thaày toát laø ñieàu toái quan-troïng; tuy nhieân gaén boù khoâng coù nghóa laø phaûi ôû beân caïnh nhöng laø nghe caùc lôøi chæ daïy vaø thöïc haønh. Thöôøng thì khoù tìm thaáy moät vò. Chuùng ta chæ gaëp moät vò ñuùng sau nhieàu kieáp soáng. Moät soá ngöôøi noùi vôùi toâi, vieäc gaëp moät vò thaày toát laø caû moät söï may, nhöng laøm sao kieám thaáy? Ngöôøi thaày naøy thì do söï gaëp gôõ chöù khoâng do tìm kieám vaø cô may thì raát nhoû. Ñoù laø vaán ñeà cuûa söï töông ñoàng vaø caùc ñieàu kieän chín muøi. Chuùng ta caàn vun troàng caên laønh. Neáu chuùng ta khoâng gaëp ñöôïc nhöõng vò naøy thì coù theå hoïc töø caùc ngöôøi xöa.
Ngaøi Lee noùi vôùi toâi moät caùch khieâm nhöôøng raèng oâng ta chæ coù khaû naêng daïy toâi trong naêm naêm. OÂng khuyeán khích toâi tieáp tuïc hoïc töø vò thaày cuûa oâng ta laø ñaïo sö Yin-Guang. OÂng khuyeán caùo toâi ñöøng baét chöôùc nhöõng hoïc-giaû veà Phaät giaùo ñang coù tieáng, hoï bieát nhieàu veà ñaïo Phaät, nhöng chöa ñaït ñöôïc söï tu chöùng naøo. Ñaïo sö Yin-Guang hieän nay laø vò thaày toát nhaát. Khi chuùng ta khoâng kieám thaáy söï hieåu bieát veà caùi toát nôi vò thaày hieän taïi thì chuùng ta coù theå höôùng veà caùc hieàn giaû ngaøy xöa. Coù raát nhieàu ngöôøi thaønh coâng baèng caùch naøy.
Ngöôøi Trung-hoa ñaàu tieân choïn moät hieàn giaû xöa laøm thaày laø Maëc-töû (Mencius?). OÂng ta hoïc töø Khoång-phu-töû, ñaõ ñeå laïi nhöõng saùch vôû cho theá heä sau. Maïnh-töû chæ ñoïc saùch cuûa Khoång-töû vaø thöïc haønh theo. OÂng ta ñöôïc coi nhö moät hieàn trieát, chæ thua Khoång-töû. Sau Maïnh-töû, coù nhieàu ngöôøi khaùc thaønh coâng trong vieäc hoïc baèng cuøng phöông-phaùp. Moät thí duï khaùc laø thaày Ou-Yi cuûa trieàu nhaø Minh, oâng laø moät oâng toå cuûa phaùi Tònh-ñoä. Coøn veà phaàn tìm moät ngöôøi thaày ngaøy hoâm nay, xin ñöøng theo toâi. Toâi khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå laøm moät vò thaày. OÂng Lee ñaõ khuyeân toâi theo hoïc ngaøi Yin-Guang. Toâi ñeà-nghò quyù vò haõy löïa choïn ngöôøi thaày gioûi nhaát, Phaät A-Di-Ñaø vaø kinh Voâ-löôïng-thoï ñeå tu haønh. Khi chuùng ta thaønh coâng thì seõ thaønh Phaät. Ñieàu quan-troïng nhaát trong Phaät-giaùo laø chuyeân chuù theo moät phöông-phaùp maø thoâi. Nhö theá chuùng ta seõ ñaït tôùi Taâm ñònh vaø ñaït ñöôïc söï khoân-ngoan. Trong qua khöù, ngöôøi chuyeân tu hoïc thöôøng daønh ra naêm naêm cho chaëng tu hoïc naøy. Trong thôøi gian naøy caàn chuyeân chuù veà moät phaùp moân nhaát ñònh. Sau ñoù, coù theå hoïc caùc kinh saùch khaùc. Tôùi luùc ñoù, toâi nghó laø ngöôøi aáy seõ hieåu bieát nhieàu hôn vaø töï nhieân hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa caùc kinh khaùc. Neáu chuùng ta vaãn coøn lang thang, coù nhöõng yù-nghó phaân bieät, vaø khoâng ñaùnh thöùc ñöôïc söï khoân ngoan cuûa chuùng ta, thì duø chuùng ta coù tu hoïc tôùi ba traêm naêm cuõng khoâng hieåu ñöôïc yù kinh vaø nhöõng lôøi baøn cuûa chuùng.
Ngaøi Lee ñaõ caám toâi ba ñieàu, maø toâi nghó laø chæ coù oâng ta laøm theá. Nhöng naêm 1989, khi toâi thuyeát giaûng ôû Singapore, Ngaøi Yan Pei môøi toâi noùi chuyeän vôùi moät soá tín ñoà. Troâng thaáy coù nhieàu ngöôøi treû, toâi noùi vôùi hoï veà kinh-nghieäm cuûa toâi vaø khuyeân hoï chæ neân hoïc vôùi thaày cuûa hoï laø ngaøi Yan Pei. Toâi khuyeân raèng: "Haõy theo moät thaày, hoïc moät phöông-phaùp, chaéc chaén seõ thaønh coâng." Sau buoåi thuyeát giaûng, thieàn sö Yan Pei môøi toâi duøng traø vôùi oâng ta. OÂng ta noùi khi coøn treû, vò ñaïo sö cuûa oâng ta cuõng ñaët ra ñieàu caám nhö theá. Vaø toâi nhaän ra raèng nhöõng ñieàu caám ñoù khoâng phaûi cuûa moät caù nhaân, nhöng laø nhöõng ñieàu ñaàu tieân maø caùc vò thaày ñoøi hoûi nôi hoïc troø.
Chæ khi aáy toâi môùi hieåu ñöôïc yù-nghóa cuûa caâu: "Thöøa höôûng truyeàn-thoáng töø thaày mình." Khi vò thaày thaáy raèng mình laø moät ngöôøi hoïc troø gioûi, oâng ta seõ ñoøi hoûi mình phaûi theo ba ñieàu caám aáy. OÂng ta seõ che maét ta, bòt tai ta ñeå khoâng coù söï boái roái naøo xaâm nhaäp. Khi chuùng ta ñaõ boû heát ñöôïc aùi duïc vaø ñaït ñöôïc söï khoân-ngoan, thì ta seõ ñöôïc cho pheùp hoïc caùc phöông-phaùp khaùc. Nhö theá, söï hoïc xaâu xa laø ôû böôùc thöù hai chôù khoâng phaûi ôû phaàn ñaàu.
Caùc khoù khaên coù theå saûy ñeán neáu ta hoïc nhieàu phöông-phaùp ngay töø ñaàu. Noù cuõng gioáng nhö nghe nhöõng chæ daïy cuûa moät vò thaày roài ñi theo oâng ta; sau laïi nghe lôøi daïy cuûa moät vò khaùc ñeå theo oâng naøy nöõa. Caùc lôøi chæ daïy seõ gioáng nhö hai con ñöôøng ñi hai höôùng. Vôùi ba vò thì ta seõ ôû moät ngaõ tö khoâng bieát ñi ñöôøng naøo. Nhö theá, vieäc theo moät vò thaày moät luùc ñaàu laø ñieàu raát quan-troïng. Ñoïc caùc saùch veà caùc hieàn giaû ngaøy xöa, chuùng ta thaáy coù vò theo thaày cuûa mình trong caû hai ba chuïc naêm cho tôùi khi ñaït ñöôïc ñaïo. Chæ khi aáy hoï môùi hoïc theâm ôû nhöõng vò khaùc.
Söï tu hoïc Phaät giaùo khaùc vôùi söï hoïc taân tieán ngaøy nay veà khaùi nieäm vaø phöông-phaùp. Trong caùc tröôùng ñaïi hoïc, ta phaûi löïa giôø, choïn caùc moân chính. Phaät giaùo thì khaùc. ÔÛ ñaây chuùng ta ñöôïc troâng caäy giaùc ngoä tôùi toaøn haûo tröôùc, ñaït ñöôïc söï khoân ngoan tröôùc roài trong töông lai môùi tìm söï hieåu bieát theâm veà nhöõng moân khaùc trong tröôøng. Chuùng ta baét ñaàu töø ñaâu? Baèng caùch hoïc xaâu xa moät phöông-phaùp naøo, nhö ñöôïc noùi: "Giaùc trong moät kinh naøo thì giaùc heát caû caùc kinh." Giaùc nghóa laø gì? Giaùc nghóa laø ñaït ñöôïc söï khoân-ngoan.
Söï hoïc hieän ñaïi cuõng gioáng nhö xaây moät kim töï thaùp. Chuùng ta ñoïc raát nhieàu vaø chuyeân chuù daàn phaïm vi hoïc ñeå ñaëc bieät veà moät ñeà taøi. Ñaây laø caùch ñi töø roäng tôùi chuyeân moân. Nhöng duø cho kim töï thaùp coù cao bao nhieâu, hay moãi caïnh coù daøi bao nhieâu ñi nöõa thì caùi kim töï thaùp naøy cuõng coù caùi ñænh. Phaät giaùo thì khaùc. Noù gioáng nhö moät caùi caây vôùi reã caây, thaân caây, caønh caây, laù caây vaø sau cuøng laø traùi caây. Ñoù laø moät tieán-trình voâ taän, baét ñaàu töø moät ñieåm ñeå phaùt trieån thaønh söï Toaøn Haûo cuûa Baûn Theå. Keát quaû laø chuùng ta hieåu moïi thöù. Nhöõng söï hieåu bieát theá-gian coù giôùi haïn, ñeán moät luùc naøo ñoù thì khoâng coøn gì ñeå hoïc. Phaät-giaùo thì voâ taän. Söï khoân-ngoan cuûa Phaät giaùo thì vöôït khoûi söï hieåu bieát cuûa moät ngöôøi bình thöôøng. Phaät giaùo coù veû thöôøng tình luùc ñaàu, nhöng nhöõng thaønh quaû coù theå ñaït ñöôïc thì khoâng theå nghó baøn. Traùi laïi caùi hoïc cuûa theá-gian luùc ñaàu coù veû roäng raõi vaø xaâu xa vaø nhöng sau cuøng khoâng ñem laïi thaønh töïu vónh cöûu. Baèng caùch tuaân theo boán ñieàu Nguyeän Öôùc lôùn, roài ra chuùng ta seõ tìm laïi ñöôïc baûn theå ñích thöïc cuûa mình. Trong kinh Hoa Nghieâm, Boà taùt Thieän Taøi laø khuoân maãu cho ta noi theo. Ngaøi khoâng nhöõng chæ daïy nhöõng nguyeân-taéc vaø caùc phöông-phaùp maø coøn caùch öùng duïng vaøo ñôøi soáng haøng ngaøy. Boà-taùt Vaên thuø, vò thaày cuûa ngaøi Thieän taøi, daïy ngaøi phaûi tuaân theo ba ñieàu caám keå treân ñeå caét ñöùt moïi khoå ñau, haàu ñaït ñöôïc kyû-luaät cho chính mình, taâm ñònh vaø söï khoân ngoan. Sau khi ngaøi Thieän taøi ñaït ñöôïc söï khoân ngoan nguyeân-thuûy, Boà-taùt Vaên thuø cho pheùp oâng ta ñi du phöông vaø hoïc theâm caùc phöông-phaùp khaùc baèng caùch ñi hoïc vôùi naêm möôi ba vò thaày khaùc, töôïng tröng cho nhöõng ngheà-nghieäp vaø thöù baäc trong xaõ-hoäi.
Laàn vieáng thaêm cuoái cuøng cuûa oâng ta laø vôùi Boà-taùt Voâ löôïng, ngöôøi daïy oâng ta Möôøi Nguyeän Lôùn, vaø tuïng "A Di Ñaø phaät" nhö theá naøo ñeå vaõng sanh Taây phöông tònh ñoä, gaëp phaät A Di Ñaø. Khi gaëp Phaät thì oâng ta chöùng ngoä hoaøn toaøn. Neáu khoâng vaõng sinh ôû Taây phöông tònh ñoä vaø gaëp phaät A Di Ñaø, chuùng ta chæ hoaøn thaønh hai nguyeän thöù hai vaø thöù ba döùt boû ñöôïc phieàn naõo vaø hoïc nhöõng phöông-phaùp nhöng seõ raát khoù-khaên ñaït ñöôïc phaät quaû.
Trong kinh Dieäu phaùp Lieân hoa, caû hai boà-taùt Manger vaø boà taùt Voâ löôïng cuøng ñaït ñöôïc söï chöùng ngoä maø vaãn nguyeän sinh veà Taây phöông. Toâi raát laáy laøm haøi loøng khaùm phaù ra ñieàu naøy khi giaûng kinh Phaùp Hoa. Toâi töï hoûi caùc boà-taùt trong kinh Phaùp Hoa laïi muoán vaõng sinh ôû Taây phöông, trong khi nôi caùc vò aáy ñang ôû cuõng raát kyø dieäu, ñoù hình nhö laø ñieàu khoâng caàn thieát. Sau khi suy nghó veà vieäc aáy, toâi nhaän ra raèng hoï nguyeän tôùi ñoù ñeå mau thaønh phaät. Neáu khoâng vì lyù do aáy thì chaúng caàn gì phaûi tôùi Taây phöông. Thình lình, toâi nhaän ra raèng neáu muoán ñaït ñöôïc söï chöùng ngoä hoaøn toaøn thì phaûi tôùi Taây phöông. Chæ khi hieåu ñöôïc "Chöông veà caùc haønh ñoäng vaø nguyeän cuûa boà-taùt Voâ Löôïng" thì chuùng ta môùi hieåu caùch ñuùng ñaén ñeå tu haønh Phaät giaùo ñaïi thöøa. Khi chuùng ta thaáu hieåu hoaøn toaøn, ñaõ giaùc ngoä vaø phaùt Boà-ñeà taâm, thì chuùng ta sau cuøng thoaùt khoûi aûo töôûng vaø luyeán aùi. 9/ Tin xaâu xa veà Luaät Nhaân Quaû: Nguyeân-taéc thöù chín cuûa Ba Ñieàu Kieän laø tin xaâu xa vaøo luaät nhaân quaû. Trong thôøi gian ñaàu toâi laáy laøm thaéc maéc veà caâu naøy trong kinh Quaùn voâ löôïng thoï. Taïi sao? Noù hình nhö coù yù noùi moät vò Boà-taùt khoâng bieát gì veà Luaät nhaân quaû. Neáu chuùng ta coøn hieåu raèng nhaân toát cho quaû toát, nhaân xaáu cho quaû xaáu, thì laøm sao ñaõ laø boà-taùt maø laïi khoâng hieåu ñieàu naøy? Trong kinh laïi khuyeân caùc Boà-taùt tin vaøo luaät naøy. Toâi khoâng tin.
Roài toâi hoïc kinh Hoa Nghieâm vaø ñoïc tôùi chöông Möôøi Phöông thì toâi hieåu. Ñoaïn ñoù noùi: "Tö thuûy chí chung, boà-taùt möôøi phöông vaãn luoân luoân thöïc haønh trí tueä Phaät." Roài toâi hieåu ñöôïc laø nhöõng boà-taùt cuûa möôøi phöông chö phaät ñeàu thöïc haønh vieäc nieäm danh hieäu Phaät. Vaø toâi cuõng nhaän ra raèng "Nieäm danh Phaät laø nhaân, quaû laø ñaït tôùi Phaät." Nhieàu vò boà-taùt khoâng bieát ñieàu naøy, ñoù laø lyù do taïi sao ñöùc Phaät Thích ca giaûng ñieàu naøy trong kinh. Chính vì söï tin töôûng vaøo caâu treân maø Boà-taùt Vaên thuø, Boà-taùt Voâ Löôïng vaø Boà taùt Thieän Taøi nguyeän vaõng sinh Taây phöông. Chæ sau khi ñaõ hoïc vaø giaûng kinh Phaùp Hoa toâi môùi hieåu roõ yù nghóa caâu naøy. Nhö theá, ñaït ñöôïc söï hieåu bieát naøy khoâng phaûi laø deã.
10/ Trì tuïng kinh ñaïi thöøa: Nguyeân-taéc thöù möôøi cuûa Ba Ñieàu Kieän laø trì tuïng vaø baûo veä kinh Ñaïi thöøa, giuùp cho chuùng ta hieåu ñöôïc yù nghóa thaät söï cuûa ñôøi soáng vaø cuûa vuõ-truï. Vôùi söï hieåu bieát naøy, chuùng ta seõ bieát caùch suy nghó ñuùng vaø cö söû ñuùng cuõng nhö aùp duïng moät caùch thích hôïp. Chæ khi chuùng ta theo ñuùng vôùi söï chæ daïy trong kinh thì môùi coù lôïi laïc. Laø moät keû tu haønh, ít ra chuùng ta cuõng phaûi döï vaøo caùc buoåi leã saùng sôùm vaø toái khuya. Muïc-ñích cuûa leã saùng ñeå baét ñaàu moät ngaøy, nhaéc nhôû ta veà caên baûn cuûa caùc yù-nghó vaø cö söû theo lôøi daïy cuûa ñöùc Phaät. Muïc-ñích cuûa leã toái laø ñeå suy töôûng laïi xem chuùng ta coù theo caùc chæ daïy khoâng. Neáu khoâng thì chuùng ta phaûi aên naên xaùm hoái veà haønh ñoäng cuûa mình.
Trong caùc buoåi leã, caùc ngöôøi tu theo phaùi tònh ñoä thöôøng tuïng kinh A Di Ñaø, nieäm Chuù Vaõng Sinh ba laàn vaø tieáp theo laø nieäm "Nam moâ A Di Ñaø phaät". Caøng nieäm "Nam moâ A Di Ñaø phaät" nhieàu chuøng naøo thì toát chöøng aáy. Phöông phaùp chuù taâm naøy aùp duïng cho caùc buoåi saùng vaø buoåi toái. Kinh A Di Ñaø coù veû ñôn-giaûn nhöng thaät ra raát xaâu xa. Trì tuïng maø mong coù ñöôïc keát quaû caàn moät taâm tö thanh-tònh. Laàn thöù hai toâi giaûng veà nhöõng chuù giaûi cuûa kinh A Di Ñaø, maø caàn tôùi ba traêm buoåi, ñaây laø baèng côù veà söï phöùc taïp cuûa noù.
Baây giôø toâi khuyeán khích kinh Voâ löôïng thoï, deã hieåu hôn veà vaên kinh vaø nghóa kinh. Vì coù quaù nhieàu ngöôøi coù cuoäc soáng voäi vaõ, toâi ñeà nghò tuïng Chöông thöù Saùu vaøo buoåi saùng, goàm Boán Möôi Taùm Nguyeän cuûa Phaät A Di Ñaø. Ñaây laø coát tuûy cuûa Tònh Doä toâng Phaät giaùo vì ngöôøi tu haønh caàn coù loøng töø bi vaø haïnh nguyeän nhö laø Phaät A Di Ñaø. Vaøo buoåi toái, toâi ñeà-nghò tuïng chöông ba möôi hai tôùi chöông ba möôi baûy, trong caùc chöông naøy ñöùc Phaät daïy chuùng ta laøm sao ñeå chaám döùt taát caû nhöõng haønh ñoäng sai laàm, thöïc haønh vieäc cö söû ñuùng vaø laøm theá naøo ñeå töông giao haøng ngaøy vôùi moïi söï vaät vaø ngöôøi khaùc. Neáu chuùng ta coù theå theo nhöõng chöông naøy thì chuùng ta ñaõ tuaân theo nhöõng giôùi.
Neáu chuùng ta coù theå theo caùc söï thöïc haønh treân, luoân nhôù tôùi phaät A Di Ñaø vaø tuaân theo saùu chöông naøy thì chuùng ta cuõng coù cuøng yù-thöùc, haïnh nguyeän, söï hieåu bieát vaø thöïc haønh nhö phaät A Di Ñaø, thì chuùng ta laø phaät A Di Ñaø. Nhöng neáu chuùng ta nieäm hay ñoïc moät caùch laõnh ñaïm, khoâng aùp duïng nhöõng nguyeân-taéc, thì taát caû moïi coá gaéng cuûa chuùng ta laø voâ ích. Söï phoái hôïp coâng phu khuya sôùm ñaõ ñöôïc laäp ra töø thôøi coå xöa vaø chöùng toû laø coù ích, vì thôøi ñoù coù söï hieåu bieát roõ veà nhöõng gì hoï tuïng. Nhöõng buoåi coâng phu naøy nhaéc nhôû ngöôøi ta cö söû cho ñuùng vaø giuùp hoï nhaän ra caùc loãi laàm. Tuy nhieân, ngaøy nay ta tuïng moät caùch voâ yù thöùc, gioáng nhö nhöõng ñöùa treû haùt moät baøi haùt ñuùng nhòp nhöng khoâng hieåu yù-nghóa cuûa baøi aáy. Chæ khi naøo chuùng ta nhaän thöùc ñöôïc muïc-ñích vaø phöông-phaùp cuûa vieäc tuïng kinh thì ta môùi coù theå ñaït ñöôïc keát quaû.
Vò thaày cuõ cuûa toâi, ngaøi Lee, luoân luoân noùi vôùi hoïc troø raèng khi hoï nghe giaûng kinh, thì caàn chuù taâm tôùi vieäc hieåu nhöõng nguyeân-taéc hay lyù cuûa kinh chôù khoâng phaûi nhöõng chöõ. Nhöõng nguyeân-taéc naøy laø nhöõng ñieàu luaät chi phoái nhöõng giaûng daïy cuûa ñöùc Phaät vaø cuûa vieäc hoïc theá-tuïc. Moät ngöôøi hieåu roõ nhöõng nguyeân-lyù cuûa moät boä kinh, coù theå duøng söï hieåu bieát naøy ñeå hieåu taát caû caùc kinh khaùc. Noùi moät caùch khaùc, moät ngöôøi hoïc troø phaûi yù-thöùc vaø theo nhöõng nguyeân-taéc ñöôïc chæ baûo bôûi thaày mình, vaø thöïc haønh vôùi caû taâm can, khoâng bò xao troän bôûi ñieàu gì môùi vaø khaùc.
Ñeå phaùt trieån haïnh Nhaãn, chuùng ta caàn phaûi gaéng coâng tu haønh. Ngöôøi ta coù theå khuyeán khích phöông-phaùp khaùc, hay kinh khaùc nhö laø toát hôn. Ñöøng nghe hoï; ñöøng quan taâm ñeán hoï cho tôùi khi chuùng ta ñaït ñöôïc giaùc ngoä. Coá ñaøo xaâu moät phöông-phaùp. Ñaây laø chìa khoùa cuûa söï thaønh-coâng trong vieäc tu hoïc cuûa chuùng ta.
11/ Khuyeán khích ngöôøi khaùc treân ñöôøng ñi tôùi Giaùc ngoä: Nguyeân taéc thöù möôøi moät trong Ba Ñieàu Kieän laø khuyeán khích ngöôøi khaùc cuøng tieán böôùc treân ñöôøng ñaïo. Ñeå laøm vieäc naøy, chuùng ta giôùi thieäu moät caùch soát saéng Phaät giaùo vôùi ai muoán hoïc. Trong khi möôøi nguyeân-taéc ñaàu tieân cuûa Ba Ñieàu Kieän chæ aùp duïng cho töøng caù nhaân tu hoïc, nguyeân-taéc thöù möôøi moät thì khuyeán khích vaø giuùp ñôõ ngöôøi khaùc hieåu vaø tu hoïc. Giuùp ñôõ ngöôøi khaùc laø haønh ñoäng cuûa vò Boà-taùt.
Baèng caùch laøm troïn nhöõng nguyeân-taéc cuûa Ba Ñieàu Kieän, töø thöïc haønh hieáu vôùi cha meï cho tôùi vieäc khuyeán khích ngöôøi khaùc treân ñöôøng hoïc ñaïo, chuùng ta seõ thaønh "thieän nam thieän nöõ" cuûa kinh ñaïi thöøa. Kinh Voâ löôïng thoï cho chuùng ta bieát raèng neáu ta tuïng nieäm danh hieäu, cuùng döôøng Boà-taùt Ñòa-taïng vaø theo ñuùng nhöõng chæ daïy cuûa ngaøi thì chuùng ta coù theå ñöôïc sinh ra trong ba möôi ba töøng trôøi, moät traêm laàn, khoâng rôi vaøo tam ñoà. Trong theá-giôùi cuûa chuùng ta, chæ caàn laøm troøn Ñieàu Kieän ñaàu tieân laø ñöôïc coi nhö thieän nam thieän nöõ. Theo tieâu chuaån cuûa Phaät giaùo nguyeân thuûy, chuùng ta phaûi laøm troøn hai Ñieàu Kieän moät vaø hai. Nhöng trong Ñaïi thöøa Phaät giaùo chuùng ta phaûi laøm troøn ba Ñieàu Kieän. Vì theá, khi ñoïc caùc kinh saùch, ta phaûi töï hoûi chuùng ta coù ñuû ñieàu kieän ñeå laøm "thieän nam thieän nöõ" khoâng. Ta ñaõ ñaït tôùi möùc naøo? Vaø nhöõng söï cö söû cuûa mình coù theo ñuùng nhöõng tieâu-chuaån cuûa Phaät-giaùo ñaïi thöøa khoâng?
II- Saùu nguyeân-taéc cuûa söï haøi hoøa
Ba Ñieàu Kieän laø nhöõng neàn taûng cho moät caù nhaân trong vieäc tu hoïc. Saùu nguyeân-taéc cuûa söï haøi hoøa laø neàn taûng cuûa moät nhoùm tu hoïc. Taêng ñoaøn laø moät nhoùm töø boán ngöôøi trôû leân cuøng tu hoïc, thöïc haønh lôøi daïy cuûa Phaät, ñaëc bieät laø Saùu nguyeân-taéc cuûa söï haøi hoøa:
- Cuøng chia seû moät quan-ñieåm vaø muïc-ñích
- Cuøng tuaân theo moät soá nguyeân-taéc
- Cuøng soáng vaø thöïc haønh moät caùch hoøa thuaän
- Khoâng caõi coï
- Soáng ñöôïc vôùi söï an nhieân noäi taâm vaø haïnh-phuùc khi thöïc haønh vôùi nhau
- Cuøng chia seû nhöõng lôïi laïc moät caùch thuaän thaûo
1/ Cuøng chia seû moät quan-ñieåm vaø muïc-ñích: Ñaây laø söï hieåu bieát laãn nhau hay ñoàng yù. Moät nhoùm caàn chia seû cuøng moät quan-ñieåm vaø nhöõng nguyeân-taéc vaø phöông-phaùp tu haønh. Ñaây laø neàn taûng cuûa söï tu hoïc haøi hoøa.
Neáu moät xaõ-hoäi muoán ñöôïc vöõng beàn thì caùc thaønh vieân phaûi soáng hoøa thuaän vôùi nhau. Chæ coù söï hoøa thuaän môùi loâi keùo chuùng ta laïi vôùi nhau ñöïa treân caùc quan-ñieåm, yù-kieán vaø caùch soáng. Noùi caùch khaùc, hoøa thuaän laøm giaûm nhöõng söï khaùc bieät veà töông quan giöõa moïi ngöôøi vaø giuùp cho söï coâng baèng. Sau ñoù, laø hoaø-bình vaø roát raùo söï haïnh-phuùc coù theå thöïc hieän ñöôïc. Ñeå ñaït ñöôïc haïnh-phuùc ta phaûi coù moät taâm tö hoøa bình. Caùc söï daïy doã cuûa Phaät giaùo vaø cuûa theá gian ñeàu nhaán maïnh ñeán söï haøi hoøa vaø kính troïng.
Vaøi naêm veà tröôùc, toâi coù ñi Baéc-kinh vaø vieáng Töû caám thaønh, nôi ñaây coù ba laâu ñaøi chính, teân cuûa chuùng ñeàu coù chöõ Hoøa. Ñieàu naøy chöùng toû raèng caùc vua cuûa trieàu ñaïi Ching, trieàu ñaïi tröôùc, ñaõ coá cai trò moät caùch hoøa thuaän. Tuy nhieân, nhöõng söï baát hoøa ñaày raãy trong hoaøng toäc ôû ñaàu theá-kyû ñaõ keát thuùc trieàu ñaïi naøy. Nhö theá hoøa laø ñieàu quan yeáu cho söï hoøa bình vónh cöûu vaø haïnh-phuùc.
Ñöùc phaät Thích-ca cung caáp khoâng bieát bao laø phöông-phaùp ñeå tu haønh, nhöng ngaøi khoâng coù yù baûo chuùng ta phaûi thöû chuùng heát taát caû. Chuùng ta phaûi tìm phöông thöùc thích hôïp vôùi chuùng ta nhaát vaø nhôù chìa khoùa naèm ôû vieäc thöïc haønh moät phöông-phaùp maø thoâi. Vaøo thôøi tröôùc, phaùi Tònh ñoä löïa ba kinh vaø moät luaän, ngaøy nay ta nhaán maïnh naêm kinh vaø moät luaän. Nhö ñöôïc noùi ñeán trong nhöõng saùch coå cuûa Trung hoa: "So vôùi taát caû caùc nguyeân-taéc daïy doã, chuyeân chuù moät thöù laø ñieàu quan-troïng nhaát." Giaû duï coù moät nhoùm thích Kinh Voâ Löôïng Thoï, trong khi nhoùm khaùc thích Kinh A Di Ñaø. Caû hai nhoùm naøy coù theå naøo hoøa nhaäp ñöôïc vôùi nhau khoâng? Hoï coù theå nhaäp laøm moät nhöng khoâng theå tu moät caùch hoøa hôïp ñöôïc, vì moät nöûa seõ tuïng kinh Voâ Löôïng Thoï, coøn nöûa kia seõ muoán tuïng kinh A Di Ñaø. Ñeå coù theå taïo ra söï haøi hoøa, phaûi toå chöùc thaønh hai nhoùm tu ôû hai nôi. Ñieàu naøy caét nghóa vì sao coù nhieàu nôi tu hoïc, maëc duø hoï ñeàu tu theo phaùi Tònh Ñoä. Cuõng nguyeân-taéc aáy aùp duïng cho nhöõng kinh luaän khaùc. Chuùng ta seõ löïa nhoùm naøo. Vieäc naøy ñoøi hoûi vieäc laäp theâm nhöõng ñaïo traøng khaùc. Cuõng theá, phöông-thöùc naøy cuõng aùp duïng khi quyeát ñònh nghi thöùc tuïng nieäm nhö theá naøo. Coù nhoùm thích tuïng moät caùch chaäm raõi "Nam moâ A Di Ñaø Phaät", trong khi nhoùm khaùc thích tuïng nhanh "A Di Ñaø Phaät, A Di Ñaø Phaät, A Di Ñaø Phaät". Thaät laø khoù khaên cho hai nhoùm treân cuøng tu haøi hoøa vôùi nhau. Ngöôøi trong caùc ñaïo traøng ngaøy tröôùc ñaéc ñaïo vì hoï cuøng chia seû moät quan-ñieåm vaø muïc-ñích, vaø tu haønh theo cuøng moät loái khoâng bò saùo troän. Khoâng khí nôi tu haønh gôïi söï thanh thoaùt, hoøa bình. Nhö theá baát cöù ai böôùc vaøo cuõng caûm thaáy nieàm kính troïng daâng cao.
Raát tieác, coù moät tình traïng raát thònh haønh baây giôø ôû caùc ñaïo traøng, laø vieäc chung ñuïng cuûa nhieàu moân phaùi. Nhöõng söï traùi ngöôïc vaø va chaïm laø chuyeän khoâng theå traùnh ñöôïc, laøm cho nhöõng ngöôøi tu hoïc khoù coù theå taäp trung tö töôûng, vaø caøng khoù thaønh coâng. Nhö theá, söï hieån nhieân laø vieäc "Cuøng chung quan-ñieåm vaø muïc-ñích" laø ñieàu quan yeáu ôû caùc ñaïo traøng. Neáu nhöõng ngöôøi trong moät nhoùm coù chung moät quan-ñieåm vaø cuøng chia seû nhöõng söï öa thích vaø muïc tieâu thì hoï coù theå soáng haøi hoøa vaø laäp moät taêng ñoaøn. Tuy nhieân hoï coù theå laäp moät taêng ñoaøn khaùc neáu coù söï khaùc bieät saûy ra. Neáu khoâng thì seõ coù nhöõng söï va chaïm vaø khoâng ai thaønh coâng. Baèng caùch coù voâ soá caùc phöông-phaùp ñeå tu hoïc, ñöùc Phaät muoán laø taát caû moïi ngöôøi duø coù caùc quan-ñieåm vaø yù thích khaùc nhau ñeàu coù theå thaønh coâng treân ñöôøng tu hoïc. Vì leõ aáy, neân coù caâu noùi "Taát caû moïi con ñöôøng ñeàu daãn tôùi cuøng muïc ñích, vaø moïi phöông-phaùp ñeàu ngang nhau." Ñieàu naøy chöùng minh cho loøng töø-bi cuûa ñöùc Phaät, vì ngöôøi khoâng baét buoäc ai phaûi theo moät phöông-phaùp naøo.
Nhö chuùng ta ñaõ thaáy trong kinh Quaùn Töôûng, khi hoaøng haäu Vaidehi, bò traøn ngaäp bôûi nhöõng ñau khoå cuûa theá-gian naøy, ñaõ hoûi ñöùc Phaät chæ cho baø moät nôi maø khoâng coù söï ñau khoå. Thay vì chæ cho baø tôùi Taây phöông, ngöôøi trình baøy nhöõng caûnh giôùi cuûa caùc phaät ñeå baø löïa choïn. Ñaây khoâng gioáng nhö ña soá chuùng ta chæ muoán ngöôøi khaùc chaáp nhaän quan-ñieåm cuûa chuùng ta baèng caùch noùi: "Toâi ñaõ thöû phöông-phaùp naøy. Noù raát toát. Haõy thöû ñi." Khi nhöõng ngöôøi khaùc coù nhöõng yù kieán, vaø quan-ñieåm, thì vieäc naøy seõ laøm saùo troän söï haøi hoøa cuûa caû nhoùm vaø ñaây laø vieäc chuùng ta caàn traùnh. Caùch toát nhaát ñeå giôùi thieäu Phaät giaùo laø giôùi thieäu moät caùch ñaïi cöông veà nhöõng söï chæ daïy vaø tu taäp theo phaùi ñaïi thöøa; roài ñeå cho hoï löïa choïn baát cöù phöông-phaùp naøo maø hoï thích.
Nhöõng ngöôøi thích nieäm danh hieäu Phaät thì coù theå thöïc haønh vôùi nhau; nhöõng ai thích tu thieàn thì taäp vôùi nhau. Nhö vaäy, ai cuõng coù choã ñeå tu vaø khoâng caàn phaûi baét ai theo phöông-caùch naøo. Taát caû moïi phöông-phaùp ñeàu ngang nhau vaø ñöôïc daïy ñeå thích hôïp vôùi nhu caàu, khaû naêng vaø trình ñoä cuûa chuùng ta. Nhö theá, moãi ñaïo traøng phaûi toân troïng vaø ñeà cao nôi khaùc. Ñaây laø söï thöïc haønh haøi hoøa thaät söï.
2/ Cuøng tuaân theo moät soá nguyeân-taéc: Khi chuùng ta soáng vaø tu taäp cuøng nhau, chuùng ta caàn coù nhöõng giôùi luaät, neáu khoâng coù chuùng thì seõ coù caùc söï loän xoän. Khoâng caàn phaûi noùi ra, nhöõng giôùi luaät caàn phaûi bao goàm naêm nguyeân-taéc caên-baûn maø ñöùc Phaät ñaõ ñaët ra. Caùc quy luaät thay ñoåi cho ngöôøi thöôøng vaø nhöõng ngöôøi ôû ñaïo-traøng. Nhoùm tröôùc tuaân theo naêm giôùi caên-baûn , nhoùm sau theo caùc taêng, ni. Theâm vaøo ñoù, nhöõng luaät leä thoâng thöôøng, nhöõng phong tuïc ñòa phöông cuõng caàn phaûi toân troïng. Nhöõng ñieàu naøy goäp laïi laø Moät Baûn Hôïp Ñoàng Cö truù cuûa moät ñaïo traøng. Moät hoaëc hai ngöôøi coù theå ñöôïc chæ ñònh ñeå thaûo nhöõng ñieàu luaät naøy; sau ñoù ñöôïc ñem ra thaûo luaän chung vaø boû thaêm. Moãi ngöôøi soáng ôû ñaïo traøng phaûi tuaân theo hôïp ñoàng naøy moät khi ñöôïc coâng nhaän. Neáu moïi ngöôøi toân troïng vaø tuaân theo hôïp ñoàng naøy thì khoâng coù caùc söï caõi coï trong chuùng, vì moïi ngöôøi coù cuøng vò theá, khoâng ai coù ñaëc quyeàn gì heát. Nhö theá, taêng ñoaøn thaät söï laø moät cheá ñoä daân chuû vaø moïi ngöôøi toân troïng luaät phaùp.
3/ Cuøng soáng vaø thöïc haønh moät caùch hoøa thuaän: Muïc-ñích vieäc thaønh-laäp moät ñaïo traøng laø ñeå giuùp ñôõ moïi ngöôøi trong vieäc cuøng tu. Noù khoâng phaûi laäp ra ñeå cho caùc caù-nhaân troán traùnh nhöõng traùch nhieäm theá-gian. Thaät laø moät söï sai laàm neáu nghó nhö theá, ñaëc bieät laø tröôùc nhöõng cuûa cuùng döôøng maø caùc phaät töû daâng cuùng vaø thöïc teá laø taát caû caùc söï cuùng döôøng phaûi ñöôïc ñeàn ñaùp laïi, neáu khoâng trong kieáp soáng naøy thì trong kieáp keá. Theo nhö caùch sinh soáng chung khoâng coù nghóa laø moãi ngöôøi seõ coù phoøng rieâng. Neáu caùc söï sa hoa vaø aám eâm ñeàu coù, thì söï tu hoïc caøng khoù theâm. Taïi sao? Kinh Ñòa taïng noùi raèng: "Moãi moät cöû chæ hay sao ñoäng cuûa tö töôûng cuûa chuùng sinh laø nghieäp vaø toäi loãi. Töø bao nhieâu kieáp trong quaù khöù, chuùng ta ñaõ bò löøa gaït, boái roái vaø ñaõ taïo khoâng bieát bao nhieâu loãi laàm. Haäu quaû laø chuùng ta ñaõ quen vaø coù raát nhieàu thoùi xaáu. Khi chung ñuïng vôùi ngöôøi khaùc thì chuùng ta coá gaéng soáng vaên-minh, cö söû cho phaûi. Nhöng khi chæ coù moät mình, chuùng ta coù khuynh höôùng buoâng thaû trong söï thoaûi maùi maø queân nhöõng öôùc leä phaûi theo.
Ñeå choáng laïi vieäc naøy, nhieàu ngöôøi chung nhau moät khu aên ôû. Nhöõng khu naøy, theo nhö taäp tuïc laø moät caùi giöôøng lôùn coù choã cho moãi ngöôøi. Chaên ñöôïc gaáp laïi goïn gheõ nhö trong traïi lính. Ñôøi soáng ôû moät ñaïo traøng thì coøn kyû-luaät hôn laø ôû trong traïi lính, vaø caùc taêng ni phaûi tuaân theo nhöõng kyû-luaät coøn hôn laø lính. Chæ baèng caùch soáng moät caùch coù kyû-luaät nhö theá, chuùng ta môùi uoán naén taâm taùnh, vaø söûa mình qua Ba Caùch Hoïc laø kyû-luaät, ñònh taâm vaø söï khoân ngoan. Ñaây chính laø söï tu hoïc thaät söï. Tuy nhieân cuõng coù nhöõng ngoaïi leä ôû caùc ñaïo traøng. Thí duï nhö vò sö tröôûng vaø ngöôøi phuï taù, vì traùch nhieäm cuûa hoï, coù phoøng rieâng vaø thöôøng laø raát nhoû ñeå hoï coù theå lo vieäc rieâng cuûa mình maø khoâng laøm roän ngöôøi khaùc. Caùc taêng, ni giaø hay beänh cuõng coù phoøng rieâng. Ñeå ñaït ñöôïc söï tinh taán, söï soáng chung naøy laø caàn thieát, ngay caû trong xaõ-hoäi giaàu coù ngaøy nay.
4/ Khoâng caõi coï: Taát caû moïi ngöôøi soáng chung nhö theá caàn phaûi khoâng caõi coï nhau. Baèng caùch naøy, hoï môùi coù theå chuù taâm tu haønh. Khi chung ñuïng, vieäc thoâng thöôøng saûy ra nhaát laø lôøi noùi, nhö vaäy raát deã maéc phaûi nghieäp cuûa lôøi noùi. Chuùng ta coù caâu: "Beänh theo mieäng maø vaøo, söï loän xoän töø mieäng maø ra." Caâu nöõa: "Noùi nhieàu thì hoïa nhieàu." Moät ngöôøi aên nhieàu quaù cuõng maéc beänh. Moät ngöôøi noùi nhieàu quaù cuõng deã mang hoïa. Ñoâi khi söï hieåu laàm saûy ra vì ngöôøi nghe thì ñeå yù, coøn ngöôøi noùi thì voâ taâm. Caûi hai sinh loøng giaän, gheùt, daãn ñeán nhöõng va chaïm khoâng ngöøng trong töông lai. Ñaây laø lyù-do taïi sao caùc hieàn trieát ngaøy xöa khuyeân chuùng ta "Noùi ít, nieäm danh hieäu Phaät nhieàu hôn." Caøng noùi ít thì chuùng ta caøng phaïm ít loãi. Lyù töôûng nhaát laø chæ noùi khi caàn thieát.
Khi toâi tôùi Los Angeles, moät ngöôøi baïn keå cho toâi nghe veà moät cuoäc tu thieàn ba ngaøy maø con oâng ta ñaõ döï. Khi böôùc vaøo khoâng ai ñöôïc noùi. Vieäc tu haønh haøng ngaøy nhö sau: ngoài thieàn töø 8 giôø saùng tôùi 5 giôø röôõi chieàu vaø töø 7 giôø röôõi tôùi 9 giôø röôõi. Khoâng laøm vieäc gì khaùc. Giöõ yeân laëng trong ba ngaøy ôû nôi ñaïo traøng nhö theá seõ giuùp chuùng ta dòu taâm taùnh xuoáng vaø thaáy thö thaùi. Ngöôøi con thaáy phaán khôûi vaø muoán döï cuoäc thieàn daøi hôn vaøo muøa ñoâng. Ñieàu ñaëc bieät cuûa nhöõng ñaïo traøng nhö theá laø söï haøi hoøa yeân tónh, khoâng caõi coï nhau.
Nhö theá, ôû moät ñaïo traøng nghieâm ngaët maø moïi söï noùi naêng khoâng caàn thieát bò caám, thì khoâng coù cô hoäi cho söï caõi nhau. Haàu nhö chuùng ta chæ thaáy söï im laëng hoaøn toaøn hay lôøi nieäm "A Di Ñaø phaät" ôû saûnh ñöôøng. Theo Phaät giaùo Taây-taïng, vieäc tuïng kinh thì khoâng ngöøng. Chaúng haïn nhö, trong thôøi gian ñaàu theo hoïc cuûa toâi, toâi ôû döôùi söï höôùng daãn cuûa ñaïo sö Zhang Jia ba naêm. Theo söï quan saùt cuûa toâi thì oâng ta khoâng ngöøng tuïng kinh baèng caùch maáp maùy moâi duø laø ñang tieáp khaùch. Ngaøi chæ döøng ñeå noùi vaø ngay khi noùi xong laïi tieáp tuïc tuïng moät caùch yeân laëng.
Tuïng kinh baèng caùch maáp maùy moâi laø moät phöông phaùp coù teân "Giöõ Kim cöông" Ñaïo sö Zhang-Jia laø moät ngöôøi thöïc haønh chaân chính nhaát maø toâi ñöôïc gaëp. Taâm tö oâng ta thì thanh tònh khoâng chuùt luyeán aùi vaø coù yù nghó vieån voâng naøo. Caùch daïy cuûa oâng ta cuõng ñaëc bieät. OÂng khoâng noùi lôøi naøo cho ñeán khi thaáy ngöôøi ñoái thoaïi chaêm chuù nghe. OÂng noùi vaøi lôøi trong khi nhìn thaúng vaøo maét ta. Moãi lôøi noùi cuûa oâng ta coù söùc naëng maø ngöôøi nghe khoâng bao giôø queân vaø laøm theo cho ñeán maõn ñôøi. Muïc-ñích cuûa chuùng ta laø loaïi tröø cho heát nhöõng voïng ñoäng vaø ñaït ñöôïc söï chuù taâm hoaøn toaøn. Neáu chuùng ta khoâng taäp theo caùch naøy thì thaät khoù maø ñaït tôùi ñích.
5/ Soáng ñöôïc vôùi söï an nhieân noäi taâm vaø haïnh-phuùc khi thöïc haønh vôùi nhau: Ñaây laø höôûng nieàm vui cuûa Phaùp. Baát cöù phöông-phaùp naøo ta taäp, söï thaønh töïu caên baûn laø söï vui veû. Neáu chuùng ta caûm thaáy khoâng vui sau khi baét ñaàu tu hoïc, chuùng ta chaéc-chaén gaëp moät trôû ngaïi traàm troïng. Nhöng vaán-ñeà khoâng phaûi ôû nhöõng söï daïy doã cuûa ñöùc Phaät. Chuùng ta coù theå ñaõ laøm moät ñieàu gì traùi ngöôïc vôùi lôøi daïy cuûa ngaøi, hay ta löïa choïn phöông-phaùp khoâng ñuùng. Neáu khoâng, keát quaû phaûi roõ raøng; tænh ngoä khoûi nhöõng söï boái roái vaø nhöõng aùm aûnh, loaïi boû caùc khoå ñau vaø thaáy sung söôùng.
Vôùi naêm thaùng troâi qua, chuùng ta seõ coù ít baän lo, vaø caûm thaáy vui söôùng hôn, töï-do hôn. Ñaây laø nhöõng chöùng minh cho söï thaønh coâng. Neáu chuùng ta khoâng ñaït ñöôïc ñieàu naøy, thì phaûi xem xeùt laïi mình veà caùc nguyeân-nhaân khoâng ñaït ñöôïc thaønh-coâng. Neáu ta coù theå söûa caùc choã sai, tìm ñöôïc caên nguyeân cuûa caùc söï khoå ñau vaø caét boû chuùng thì chuùng ta seõ höôûng ñöôïc nhöõng söï toát laønh cuûa vieäc tu hoïc.
Tu Phaät laø söï soáng vôùi cuoäc ñôøi mình vaø huaán-luyeän taâm trí mình. Söï tu haønh ñeán töø taâm ta khi chuùng ta tham döï vaøo ñôøi soáng haøng ngaøy. Chuùng ta tu caùi taâm naøo? Caùi cuûa söï trong saïch. Khi chuùng ta quan-nieäm vaø hieåu ñuùng vaø thaät söï doàn heát söï coá gaéng tôùi Phaät giaùo, thì khoâng phaân bieät chuùng ta ôû nhöõng hoaøn caûnh naøo, toát hay xaáu, thuaän lôïi hay baát thuaän lôïi, chuùng ta ñeàu coù theå laøm giaûm nhöõng moùn nôï cuûa nghieäp vaø troàng caên laønh cho töông lai, söï khoân ngoan vaø haïnh-phuùc. Nhö theá thì laøm sao chuùng ta laïi khoâng sung söôùng ñöôïc? Moät caûm giaùc vui veû seõ töï nhieân sinh ra trong taâm ta, khi chuùng ta höôûng nieàm vui cuûa Phaùp. Neáu chuùng ta cuøng tu taäp moät caùch hoøa thuaän thì moïi ngöôøi ñeàu ñaït tôùi Nieàm vui cuûa Phaùp naøy.
6/ Cuøng chia seû nhöõng lôïi laïc moät caùch thuaän thaûo: Vaøo thôøi xa xöa, nhöõng vò taêng coù moät ñôøi soáng heát söùc giaûn dò, chæ duøng moät böõa moät naøy. Hoï nhaän ñöôïc côm töø nhöõng cö daân trong laøng, nghæ döôùi taøn caây vaø troàng troït luoân luoân. Nhö theá, moät ñaïo traøng gioáng nhö moät nhaø tröôøng daïy doã cho daân chuùng trong vuøng hoïc veà Phaät giaùo. Nhöõng ngöôøi coù hoïc vaø nhìn xa, cuøng vôùi söï giuùp ñôõ cuûa nhöõng ngöôøi giaàu, coù ñòa vò xaây nhöõng tröôøng hoïc naøy. Nhöõng vò taêng coù tieáng vaø ñöôïc kính troïng ñöôïc thænh veà truï trì ôû nôi naøy. Ñaïo traøng laø moät cô sôû hoïc taäp veà Phaät giaùo maø moïi ngöôøi cuøng coù traùch nhieäm. Neáu nguyeân-taéc naøy ñöôïc aùp duïng vaøo xaõ-hoäi thì khoâng coù nhöõng söï baát quaân bình taâm-lyù vaø nhö theá khoâng coù caùc söï xaùo troän. ÔÛ ñaïo traøng, khoâng coù ñieàu gì trong soá Saùu Ñieàu haøi hoøa bò lôi laø, neáu khoâng thì khoâng phaûi laø moät Taêng ñoaøn thaät söï. Nhö caâu noùi sau: "Söï haøi hoøa trong gia-ñình laø caên-baûn cuûa moïi söï vieäc." Töông töï, neáu moät nöôùc bieát ñoaøn-keát thì khoâng deã gì cho moät nöôùc khaùc ñoâ-hoä, vì söùc maïnh cuûa söï ñoaøn-keát thì khoâng löôøng ñöôïc. Haäu quaû laø, neáu moät gia-ñình, moät haõng xöôûng, moät nhoùm xaõ-hoäi hay moät quoác-gia coù theå thöïc haønh ba Ñieàu trong soá saùu Ñieàu haøi hoøa cuøng chung quan-ñieåm hay muïc-ñích, tuaân theo cuøng nhöõng giôùi vaø chia seû nhöõng quyeàn lôïi thì seõ ñöôïc thònh vöôïng.
Chuùng ta kieám thaáy moät thí duï veà caùc xí-nghieäp cuûa Nhaät-baûn ñaõ phaùt trieån ngoaïn muïc sau theá chieán thöù hai. Chæ trong voøng nöûa theá-kyû, chuùng ñaõ thaønh coâng nhaát treân theá-giôùi. Taïi sao? Hoï ñaõ thöïc haønh ba ñieàu haøi hoøa. Baèng caùch coù cuøng quan-ñieåm vaø muïc-ñích, taêng ñoaøn coù theå ñaït söï hieåu bieát chung cho moïi ngöôøi. Baèng caùch tuaân theo cuøng moät soá giôùi, tuaân theo caùc luaät leä; baèng caùch chia seû caùc quyeàn lôïi ñoàng ñeàu moïi ngöôøi coù theå an taâm laø coù söï coâng baèng trong moïi chuyeän.
Söï quan-troïng veà haøi hoaø cuõng aùp duïng cho gia-ñình nöõa. Nhö laø caâu thöôøng noùi: "Söï haøi hoøa trong gia-ñình laø caên-baûn cuûa moïi söï vieäc." Moät hoâm, moät hoïc troø cuûa toâi hoûi toâi veà haïng ngöôøi maø anh ta neân cöôùi laøm vôï. Toâi noùi vôùi anh ta: "Con haõy coá tìm moät ngöôøi coù cuøng quan-ñieåm vaø muïc-ñích nhö con. Roài hai ngöôøi seõ giuùp ñôõ nhau vaø höôûng moät gia-ñình haïnh-phuùc. Con khoâng theå chæ nhaán maïnh ñeán tình yeâu, vì tình yeâu thì deã ñoåi thay vaø khoâng chaéc-chaén. Noù coù theå phai nhaït ñi sau khi hai ngöôøi laáy nhau, vaø khi ñoù moïi vieäc seõ thay ñoåi." Nhö theá, moät gia-ñình haïnh-phuùc ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng cuûa Saùu Ñieàu haøi hoøa. Neáu chuùng ta khoâng hieåu ñieàu naøy thì thaät khoù cho chuùng ta coù moät gia-ñình haïnh-phuùc vaø vui veû.
III- Ba Ñieàu Hoïc hoûi
Chuùng ta bieát raèng baûn chaát cuûa Phaät-giaùo laø söï tu hoïc. Noù bao goàm moät soá lôùn ñeà taøi, veà söï hieåu bieát hoaøn toaøn veà ñôøi soáng vaø vuõ-truï. Nhöõng saùch veà caùc ñeà taøi naøy laø kinh. Tuy nhieân, khoâng phaûi taát caû kinh cuûa AÁn-ñoä ñöôïc ñem qua Trung-hoa. Vì söï khoù khaên veà haønh trình töø AÁn-ñoä tôùi Trung-hoa trong thôøi tröôùc, nhöõng vò Taêng AÁn-ñoä vieáng Trung-hoa vaø Taêng Trung-hoa vieáng AÁn-ñoä phaûi giôùi haïn soá kinh saùch ñem theo. Hoï löïa nhöõng cuoán quan-troïng nhaát vaø boû nhöõng quyeån khaùc laïi. Vì theá, nhöõng saùch ñöôïc truyeàn tôùi Trung-hoa phaûi ñöôïc coi laø tinh hoa cuûa Phaät giaùo.
Tuy nhieân, khoâng phaûi taát caû kinh saùch ñeàu coù theå dòch ra ñöôïc. Laïi phaûi thanh loïc vaø chæ coù nhöõng quyeån quyù nhaát vaø quan-troïng nhaát laø ñöôïc löïa cho vieäc phieân dòch khoù khaên. Chöông trình naøy ñöôïc taøi trôï bôûi chính phuû trung-öông. Nhöõng vò thoâng thaïo, nhö nhöõng vò taêng vaø ngöôøi thöôøng khaép nöôùc vaø caû ôû nöôùc ngoaøi ñöôïc môøi tham döï coâng vieäc phieân dòch khoång loà naøy. Theo nhö nhöõng taøi lieäu lòch-söû, vieän dòch thuaät cuûa ngaøi Khöông taêng hoäi (Ku-marajiva:344-413?) coù hôn boán traêm ngöôøi, trong khi ngaøi Xuan-Zhuang coù hôn saùu traêm ngöôøi.
Teân cuûa dòch giaû maø ta thaáy ôû phaàn ñaàu cuûa kinh laø cuûa vò chuû trì cuûa nhoùm dòch thuaät vaø laø coâng trình cuûa caû nhoùm ngöôøi. Nhöõng kinh saùch maø ta coù ngaøy nay thì khaù ñaày ñuû. Tuy nhieân, nhöõng kinh saùch chöõ Phaïn phaàn lôùn bò thaát laïc. Sau caùc kinh saùch cuûa Trung-hoa, soá lôùn coøn laïi laø ôû Taây-Taïng. Moät phaàn cuûa nhöõng kinh naøy ñöôïc dòch thaúng töø tieáng Phaïn vaø phaàn coøn laïi laø töø tieáng Trung-hoa.
Coâng-chuùa Wen-Cheng cuûa trieàu Tang ñem kinh Phaät tôùi Taây-Taïng khi coâ ta laáy moät vò vua Taây-Taïng. Ñaây laø lyù do taïi sao Phaät-giaùo ñöôïc truyeàn tôùi Taây-taïng loái saùu traêm naêm sau Trung-hoa. Sau naøy nhaø vua Taây-taïng giuùp phaùt trieån Phaät-giaùo, moät phaùi khaùc ñöôïc truyeàn thaúng töø AÁn-ñoä qua Taây-taïng.
Moät phaàn quan-troïng cuûa söï hoïc hoûi laø Ba Ñieàu Hoïc Hoûi: giöõ giôùi hay töï giöõ kyû luaät, trì chuù hay taâm ñònh, vaø söï khoân ngoan (giôùi, ñònh, hueä). Ñaït ñöôïc ba ñieàu naøy thì coù theå laøm vôïi söï khoå ñau cuûa theá-gian naøy. Ñöùc Phaät Thích Ca cho chuùng ta bieát söï daïy doã cuûa ngaøi seõ ñöôïc keùo daøi trong bao laâu treân traùi ñaát naøy. Thôøi Chính phaùp seõ keùo daøi naêm traêm naêm. Thôøi Töôïng phaùp seõ keùo daøi moät nghìn naêm. Thôøi Maït Phaùp laø thôøi gian maø chuùng ta ñang ôû ñaây keùo daøi möôøi nghìn naêm.
Nhöõng söï khoå ñau cuûa chuùng sinh höõu tình trong thôøi ñaïi cuûa chuùng ta laø nhöõng gì? Vieäc ñaàu tieân laø phaïm Möôøi Giôùi Xaáu. Ñöùc Phaät daïy chuùng ta Vieäc Hoïc Ñaàu tieân laø vöôït qua nhöõng ñieàu naøy. Ñieàu khoå thöù hai laø khoâng theå giöõ ñöôïc söï trong saïch vaø hoøa-bình. Ñöùc Phaät daïy chuùng ta Vieäc Hoïc Thöù Hai laø taâm ñònh ñeå ñaït ñöôïc söï trong saïch yù-thöùc vaø thanh tònh. Söï khoå thöù ba laø Ngu si hay Voâ minh. Ñöùc Phaät daïy chuùng ta Vieäc Hoïc Thöù Ba laø söï khoâng ngoan ñeå vöôït qua traïng thaùi ngu si hieän nay.
Laøm nhöõng vieäc sai laàm, bò boái roái vaø ôû traïng thaùi ngu si laø ba ñieàu quan-troïng maø caùc chuùng sinh höõu tình maéc phaûi trong theá-giôùi ñöông thôøi. Ñöùc Phaät seõ daïy khi nhöõng ñieàu naøy gaây khoå naõo cho chuùng sinh höõu tình ôû theá-giôùi naøy. Tuy nhieân, chuùng sinh khoâng beänh thì khoâng caàn ñöùc Phaät daäy. Kinh Hoa Nghieâm noùi: "Sau cuøng chuùng ta phaûi boû caû Phaät phaùp, huoáng gì laø caùc phaùp cuûa theá-gian." Khi moät chuùng sinh ñöôïc giaùc ngoä thì khoâng caàn söï daïy doã naøo heát, neáu giôùi thieäu chuùng chæ ñöa tôùi nhöõng vaán-ñeà. Vieäc naøy cuõng gioáng nhö ngöôøi maïnh maø moãi ngaøy uoáng thuoác, roài ra seõ bònh.
Töï giöõ kyû-luaät chöõa laønh beänh cuûa chuùng ta, taäp trung yù-thöùc cao chöõa yù- thöùc chuùng ta vaø söï khoâng ngoan chöõa haønh ñoäng cuûa chuùng ta. Nhö theá, moät ngöôøi tu haønh Phaät giaùo seõ khoân ngoan trong yù-nghó, lôøi noùi vaø haønh ñoäng. Moät ngöôøi nhö theá laøm sao laïi khoâng sung-söôùng?
IV- Saùu haïnh
Baây giôø chuùng ta hieåu Ba Ñieàu Kieän, Ba Söï Hoïc Hoûi, vaø Saùu Nguyeân-taéc cuûa söï haøi hoøa, laøm sao chuùng ta aùp duïng nhöõng ñieàu naøy vaøo cuoäc soáng haøng ngaøy khi phaûi giao thieäp vôùi ngöôøi, caûnh vaø vaät? Ñeå traû lôøi cho caâu hoûi naøy ñöùc Phaät cho chuùng ta Saùu Haïnh: Boá thí, Trì Giôùi, Kieân nhaãn, Tinh taán, Taâm ñònh vaø Khoân-ngoan Neáu chuùng ta theo nhöõng ñieàu naøy trong khi laøm baát cöù vieäc gì, töø ñaùnh raêng röûa maët buoåi saùng cho tôùi buoåi toái, thì chuùng ta thaät söï tu haønh.
1/ Haïnh boá-thí: Söï cho cuûa caûi. Noùi moät caùch thoâng thöôøng, ña soá ngöôøi tìm kieám vieäc coù cuûa caûi laø quan-troïng nhaát, vì neáu khoâng coù noù cuoäc soáng seõ raát khoù khaên. Sau ñoù laø vieäc tìm kieám söï hieåu bieát vaø khoân-ngoan. Baát chaáp laø ngöôøi soáng ôû phöông Ñoâng hay phöông Taây, thôøi quaù khöù hay hieän taïi, ñaây laø nhöõng muïc tieâu theo ñuoåi cuûa con ngöôøi. Neáu Phaät giaùo giuùp thoaû maõn nhöõng mong caàu cuûa chuùng ta thì noù coù theå cung caáp cho chuùng ta nhöõng thöù naøy khoâng? Chuùng ta ñaõ nghe noùi: "Trong Phaät giaùo, taát caû nhöõng ñieàu caàu nguyeän chaân thaønh thì seõ ñöôïc ñaùp öùng." Nhö vaäy thì taïi sao ña soá ngöôøi ta khoâng nhaän ñöôïc ñieàu mong caàu? Hoï khoâng bieát yù-nghóa thaät söï veà ñôøi soáng vaø vuõ-truï hay laø phöông-phaùp ñeå ñaït ñöôïc chuùng. Neáu chuùng ta bieát nhöõng nguyeân-taéc vaø söï thaät, taát caû nhöõng mong öôùc cuûa chuùng ta coù theå ñöôïc thaønh töïu.
Ñöùc Phaät daïy chuùng ta raèng cuûa caûi, söï khoân ngoan vaø soáng laâu ñeàu laø nhöõng keát quaû cuûa nghieäp. Neáu chuùng ta muoán höôûng quaû thì phaûi lo gieo nhaân. Nhaân toát seõ cho quaû toát: nhaân xaáu seõ cho quaû xaáu hay söï buø tröø. Nôi naøo coù moät nhaân thì seõ coù quaû, vaø nôi naøo coù quaû thì cuõng coù moät nhaân. Ñaây laø ñònh luaät khoâng thay ñoåi vaø laø luaät maø nhöõng luaät khaùc döïa vaøo trong vuõ-truï.
Haõy xem moät ngöôøi thaät giaàu coù. Taïi sao vieäc naøy saûy ra? Khoâng phaûi ngöôøi aáy khoân ngoan vöôït böïc hay coù nhöõng yù-kieán laøm ra tieàn. Coù nhieàu ngöôøi khaùc thì khoân ngoan hôn vaø coù yù-kieán toát hôn. Taïi sao hoï khoâng thaønh coâng? Ñöùc Phaät daïy raèng ñöôïc giaàu sang laø keát quaû cuûa nghieäp ñaõ gieo troàng töø nhieàu kieáp tröôùc. Vaäy nhaân aáy laø gì? Ñoù laø do haïnh boá-thí. Boá-thí cuûa caûi coù keát quaû laø ñöôïc giaàu sang, boá-thí söï daïy doã seõ ñöôïc söï khoân ngoan vaø söï boá-thí söï khoâng sôï haõi seõ ñöôïc söùc khoeû vaø soáng laâu. Nhö theá, neáu chuùng ta muoán coù nhieàu cuûa caûi, söï khoân ngoan vaø soáng laâu maïnh khoeû trong kieáp soáng töông lai, chuùng ta caàn nuoâi naáng vaø thieát laäp nhöõng nhaân trong kieáp soáng naøy. Chæ coù moät soá nhoû ñöôïc höôûng nhöõng nhaân ñaõ laøm trong cuøng kieáp. Baát luaän thôøi gian, chuùng ta phaûi taïo nhaân thì môùi coù quaû. Ñaây laø Ñònh Luaät veà Nhaân Quaû. Vaø ñònh luaät naøy khoâng thay ñoåi.
Moät ngöôøi laøm coâng laøm vieäc soát saéng moãi ngaøy ñeå ñöôïc laõnh löông caøng nhieàu caøng toát, hay ñöôïc thaêng traät khoâng phaûi laø thöïc haønh haïnh boá-thí. Tuy nhieân, neáu ngöôøi naøy laøm vieäc sieâng naêng ñeå giuùp haõng cuûa mình hay ñeå giuùp xaõ-hoäi, vaø khoâng vì tieàn baïc hay thaêng traät, thì chính laø gieo troàng haïnh vaø seõ khoâng thaáy meät moûi. Phaàn toâi, vui veû ñi khaép theá-giôùi ñeå giuùp ngöôøi khaùc hieåu roõ caùc lôøi daïy cuûa ñöùc Phaät thì cuõng ñang thöïc haønh haïnh daïy doã. Toâi giuùp ñôõ ngöôøi khaùc hieåu roõ caùch thay ñoåi ñôøi soáng cuûa hoï vôùi hy-voïng laø coù theå giuùp hoï giaûm thieåu nhöõng khoán khoå, ñaït ñöôïc söï vui veû vaø khoâng ngoan, nhö theá seõ coù ñôøi soáng toát ñeïp hôn.
Naêm 1984, toâi tôùi Los Angeles laàn thöù ba. Toâi ñi thaúng töø phi-tröôøng tôùi ñòa ñieåm coù buoåi thuyeát giaûng vaø toâi noùi trong suoát chín tieáng ñoàng hoà. Toâi ñöùng noùi, tôùi phuùt choùt, toâi khoâng meät maø thính giaû bò meät. Caøng noùi toâi caøng thaáy phaán khôûi vaø gioïng noùi caøng vang leân. Taïi sao? Vì toâi bò loâi cuoán vaøo coá gaéng giôùi thieäu söï xaâu xa vaø teá-nhò cuûa Phaät giaùo vôùi thính giaû. Ñaây laø nieàm vui cuûa vieäc daïy doã Phaät giaùo vaø thaúng thaén maø noùi laø moùn ñoà aên. Ngaøy nay, moïi ngöôøi noùi raát nhieàu veà ñoà aên döôõng sinh. Nhöng ñoù laø döôõng sinh giaû. Caùc ngöôøi theo ñaïo Phaät noùi veà vieäc giöõ moät caùi taâm thanh tònh. Coù caùi taâm naøy vaø ñaït ñöôïc nieàm vui naøy seõ giuùp chuùng ta luoân luoân khoeû maïnh vaø treû trung. Söï lo laéng chæ laøm chuùng ta giaø vaø yeáu.
Taïi Myõ, moät soá hoaït ñoäng xaõ-hoäi chính laø boá-thí. Ña soá traû tieàn baûo hieåm y-teá cho söï che chôû veà nhöõng beänh hoaïn traàm troïng trong tröôøng-hôïp hoï bò beänh. Tuy nhieân, chuùng ta söûa soaïn cho vieäc coù theå maéc beänh cuõng nhö laøm nhöõng laàn traû tieàn baûo hieåm. Neáu chuùng ta khoâng oám thì maát tieàn toi. Nhöng neáu chuùng ta thay ñoåi quan nieäm veà vieäc naøy thaønh tieàn cuûa mình ñoùng seõ giuùp cho caùc ngöôøi maéc beänh, thì chuùng ta ñaõ thöïc haønh vieäc boá thí vaø seõ khoâng bò beänh. Vì sao? Vì chuùng ta ñaõ taïo nhaân cho vieäc khoâng bò beänh. Neáu chuùng ta boá-thí vaø saên soùc caùc ngöôøi giaø, thì chuùng ta seõ nhaän ñöôïc nhöõng quaû toát trong töông lai. Khi chuùng ta trôû neân giaø yeáu thì nhöõng ngöôøi khaùc seõ saên soùc chuùng ta.
Ngaøy nay, ña soá coù baûo hieåm tai naïn xe coä. Neáu chuùng ta nghó mình ñoùng tieàn ñeå giuùp nhöõng ngöôøi khoâng may bò tai naïn thì chuùng ta seõ khoâng bò tai naïn vì chuùng ta ñaõ laäp haïnh boá-thí taøi vaø loøng töø-bi. Nhö theá, caùch chuùng ta nghó thay ñoåi moïi chuyeän duø chuùng ta laø moät vò boà-taùt hay moät ngöôøi thöôøng. Söï khaùc bieät nhö theá naøo? Moät boà-taùt ñaõ ngoä ñaïo vaø luoân luoân laøm vieäc ñeå giuùp ngöôøi khaùc, trong khi ngöôøi thöôøng luoân luoân laøm vieäc cho chính mình. Khi chuùng ta laøm vieäc vì ngöôøi khaùc, chuùng ta seõ nhaän ñöôïc nhöõng lôïi laïc phi thöôøng, khoâng töôûng töôïng ñöôïc. Nhöõng caùch boá-thí thì khoâng giôùi haïn vaø coù theå thöïc haønh baát cöù luùc naøo, ngaøy naøo, theo caùch naøo.
Trong Phaät giaùo vieäc boá-thí coù hai loaïi laø ngoaïi taøi vaø noäi taøi. Ngoaïi taøi laø nhöõng söï sôû höõu theá-gian, coøn noäi taøi lieân quan ñeán cô theå cuûa chuùng ta. Thí duï, vieäc cho caùc boä-phaän trong ngöôøi laø boá-thí noäi taøi, cuõng nhö vieäc töï tay giuùp ñôõ ngöôøi khaùc. Neáu chuùng ta tình-nguyeän giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi khaùc maø khoâng hy voïng ñöôïc ñeàn ñaùp thì chuùng ta cuõng thöïc haønh boá-thí noäi taøi. Chuùng ta coù theå thöïc haønh haïnh naøy baát cöù luùc naøo.
Chuùng ta thaáy laø trong Phaät giaùo, nhöõng haønh ñoäng phaùt sinh töø söï mong muoán giuùp ñôõ ngöôøi khaùc thì toát, vaø nhöõng haønh ñoäng vò kyû thì xaáu. Taát caû vieäc naøy thì coù veû khoù khaên cho moät ngöôøi môùi tu taäp. Taïi sao laïi khoâng lo cho mình? Lyù do maø caùc ngöôøi bình thöôøng khoâng theå ñaït tôùi Phaät quaû laø vì hai söï quyeán-luyeán veà 'toâi' vaø taát caû söï hieåu bieát khaùc. Khi chuùng ta loaïi tröø ñöôïc vieäc quyeán-luyeán caùi 'toâi' thì chuùng ta ñaït tôùi trình ñoä cuûa caùc baäc La-haùn. Khi loaïi boû ñöôïc nhöõng söï quyeán-luyeán veà caùc hieåu bieát theá gian thì chuùng ta ñaït ñöôïc Phaät quaû. Neáu chuùng ta chæ nghó ñeán chuùng ta thì söï quyeán-luyeán caùi toâi caøng ngaøy caøng gia taêng. Ngay caû khi troàng vaøi nhaân laønh, chuùng ta cuõng chæ laøm taêng theâm söï quyeán-luyeán naøy. Ñöùc Phaät noùi cho chuùng ta raèng neáu chuùng ta muoán thoaùt khoûi voøng sinh töû thì phaûi loaïi boû caùc söï quyeán-luyeán veà caùi toâi vaø söï hieåu bieát theá-gian. Söï quyeán-luyeán caùi toâi laø söï ñau khoå caûn trôû chuùng ta ñaït ñöôïc yù-thöùc thanh tònh. Söï quyeán-luyeán veà caùc hieåu bieát theá gian caûn trôû chuùng ta veùn maøn voâ minh ñeå ñaït ñöôïc söï khoân ngoan thaät söï.

2/ Haïnh giöõ giôùi: Haïnh thöù hai laø giöõ giôùi, coù nghóa laø tuaân theo nhöõng phong tuïc, taäp quaùn, luaät leä. Taát caû moïi vieäc, lôùn hay nhoû, theá-gian hay cao caû, coù nhöõng luaät leä cuûa chuùng. Chuùng ta caàn phaûi theo chuùng vì chæ baèng caùch laøm nhö theá ta môùi coù theå hoaøn thaønh boån phaän moät caùch mau leï vaø hoaøn toaøn. Thí duï, trong gia-ñình, chuùng ta caàn nhöõng danh vò trong gia-ñình hay söï tröôûng thöôïng trong söï töông quan giöõa con ngöôøi ñeå höôùng daãn cho caùc söï cö söû giöõa cha meï vaø con caùi, choàng vaø vôï, anh vaø em. Phong caùch moïi vieäc ñöôïc thöïc hieän vaø noi theo. Vieäc naøy cuõng gioáng nhö naáu côm; ta vo gaïo, boû vaøo noài roài naáu. Neáu khoâng theo ñuùng nhöõng thöù töï thì gaïo seõ khoâng thaønh côm.
Vieäc naøy laïi caøng ñuùng hôn trong vieäc tu haønh ñaïo Phaät. Neáu chuùng ta muoán tieán-boä thì phaûi tuaân theo nhöõng ñieàu höôùng daãn maø ñöùc Phaät ñaõ laäp ra: Boán Nguyeän cuûa caùc vò Phaät vaø Boà-Taùt. Tröôùc heát, chuùng ta nguyeän giuùp ñôõ taát caû moïi sinh vaät. Sau ñoù, boû moïi söï baän taâm, thoùi quen vaø quyeán luyeán ñeå chaám döùt moïi khoå ñau. Sau cuøng, chuùng ta seõ thaønh Phaät. Chæ khi chuùng ta thaønh Phaät thì môùi coù khaû naêng ñeå giuùp ñôõ moïi chuùng sinh vaø thöïc haønh vieân maõn Nguyeän Ñaàu Tieân: "Chuùng sinh voâ soá löôïng, theä nguyeän ñoä."
Moät vaøi ngöôøi seõ hoûi: "Coù caàn thieát phaûi thaønh Phaät khoâng?" Duø moät vò Boà-taùt coù theå giuùp caùc chuùng sinh, nhöng khoâng theå giuùp moät vò boà-taùt khaùc hay nhöõng ngöôøi coù trình ñoä cao hôn. Thí duï, hai vò boà-taùt coù trình ñoä ngang nhau, thì vò naøy khoâng theå ñoä vò kia. Tuy nhieân, Phaät coù theå ñoä hoï vaø caùc ngöôøi khaùc. Nhö theá chæ khi chuùng ta thaønh Phaät thì môùi coù theå giuùp ñôõ moät caùch hoaøn-toaøn taát caû moïi chuùng sinh trong vuõ-truï. Vôùi haïnh nguyeän nhö theá, chuùng ta coù theå phaùt taâm töø-bi to lôùn ñeå ñoä nhöõng ngöôøi khaùc, tænh taùo trong vieäc döùt boû moïi khoå ñau vaø hoïc heát moïi phöông-phaùp. Ngaøy nay, nhieàu ngöôøi khoâng phaùt taâm theà nguyeän maëc daàu hoï tuïng kinh haøng ngaøy. Taïi sao toâi noùi theá? Vì hoï vaãn coøn phaân bieät: yù-nghó thuaän lôïi hay baát thuaän lôïi, ta vaø hoï, thöông vaø gheùt. Haäu quaû laø, hoï thöïc haønh söï kyø thò. Hoï giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi hoï thích vaø khoâng giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi hoï khoâng thích. Haïnh nhö theá thì khoâng hoaøn toaøn. Haïnh hoaøn toaøn cuûa moät Boà-taùt xuaát phaùt töø moät yù-thöùc khoâng kyø thò. Taâm Boà-ñeà. Ñaây laø söï kyø dieäu, khoâng töôûng töôïng ñöôïc vaø ngoaøi taàm suy xeùt cuûa ñaàu oùc bình thöôøng.
3/ Haïnh Kieân nhaãn: Baát cöù laøm ñieàu gì, ta phaûi kieân nhaãn. Nhö noùi trong kinh Hoa Nghieâm: "Taát caû moïi ñònh luaät trong vuõ-truï gaén lieàn söï thaønh-coâng vôùi söï kieân nhaãn." Khoâng coù noù, chuùng ta khoâng laøm vieäc gì thaønh-coâng. Thí-duï, ñeå toát nghieäp ôû tröôøng ñaïi hoïc, ta phaûi kieân nhaãn trong boán naêm. Quyù vò ñaây caàn phaûi kieân nhaãn trong hai tieáng nghe toâi giaûng thì môùi ñaït ñöôïc söï hoaøn toaøn cuûa baøi naøy. Khoâng coù söï kieân nhaãn, chuùng ta khoâng theå laøm vieäc gì thaønh coâng, duø cho chuùng ta coù taøi nhö theá naøo. Trong soá Saùu Haïnh keå trong kinh Hoa Nghieâm, ñöùc Phaät nhaán maïnh ñaëc bieät söï boá-thí vaø kieân nhaãn. Chuùng laø chìa khoùa cho söï thaønh coâng.
Nhö thöôøng ñöôïc noùi: "Caàm giöõ vaät chaát thaät laø khoù, nhöng coøn khoù hôn khi phaûi ñoái söû vôùi moïi ngöôøi." Trong quaù khöù söï töông giao vôùi moïi ngöôøi khoâng khoù khaên nhö ngaøy nay. Taïi sao? Söï hoïc haønh ngaøy xöa daïy cho ngöôøi ta caùch cö söû. Ngaøy nay, noù daïy cho ngöôøi ta caùch kieám soáng. Thaät khoâng coù gì laø laï, vieäc chuùng ta khoâng bieát caùch cö söû. Chuùng ta khoâng bieát veà söï thay ñoåi caûm xuùc cuûa mình, laïi caøng ít bieát ñeán caûm xuùc cuûa ngöôøi khaùc. Nhö theá, caøng ngaøy caøng trôû neân khoù khaên ñeå cö söû vôùi ngöôøi khaùc.

Tai sao ñöùc Phaät khoâng noùi cho chuùng ta bieát nhöõng ñieàu maø chuùng ta caàn bieát? Ngöôøi coù noùi. Nhöng chuùng ta khoâng nghe. Chuùng ta ñöôïc chæ veà phöông-phaùp nhöng chuùng ta chæ nghó ñeán mình: "Phöông-phaùp naøy coù theå khoâng phaûi laø phöông-phaùp toát, Toâi coù nghe phöông-phaùp khaùc hay hôn." Nhö theá chuùng ta lyù-luaän vôùi ñöùc Phaät vaø caùc vò Boà-taùt. Vì vaäy, caùc ngöôøi ñaõ khoâng ñeán vôùi chuùng ta. Haõy xeùt ñieàu naøy caån-thaän. Chuùng ta phaûi raát kieân nhaãn tröôùc khi ñaït ñöôõc söï chöùng ngoä. Khoâng coù söï kieân nhaãn thì khoâng theå ñaït tôùi möùc cao hôn, vì kieân nhaãn laø ñieàu kieän ñaàu tieân cho taâm ñònh vaø caàn maãn.
4/ Haïnh caàn maãn: Tieáng Trung hoa ñeå chæ caàn maãn goàm hai chöõ ñeå chæ söï beàn chí trong moät laõnh vöïc chuyeân moân vaø tieán boä. Caû hai phaûi ñi chung vôùi nhau. Phaät-giaùo thì khoâng thuû cöïu , cuõng khoâng thoaùi hoaù, nhöng tìm kieám söï tieán boä töøng ngaøy. Moät soá noùi raèng Phaät giaùo khoâng coøn thích hôïp. Nhöõng nhaän xeùt naøy thì sai laàm, vì ngöôøi noùi caâu ñoù khoâng bieát Haïnh Caàn Maãn. Söï tieán boä thì toát, nhöng söï quan troïng laø tieán boä vôùi söï caàn maãn. Ngaøy nay, coù nhieàu khoa-hoïc gia cuûa phöông Taây ñaõ coù nhieàu khaùm phaù, hoï kieân taâm, tìm toøi nghieân cöùu haøng ngaøy khoâng ngöøng. Vieäc nhö theá cuõng phaûi aùp duïng cho vieäc tu hoïc ñaïo Phaät. Chuùng ta thöïc haønh söï caàn maãn khi chuùng ta choïn moät moân phaùi hay phöông-phaùp vaø chuyeân chuù vaøo söï löïa choïn, hoïc taäp cho tôùi khi tinh thoâng, tröôùc khi chuyeån sang moät phöông-phaùp khaùc. Vieäc chuù taâm vaøo nhieàu phöông-phaùp cuøng moät luùc thì khoâng höõu hieäu. Moät khi chuùng ta hieåu moät phöông-phaùp, chuùng ta hieåu taát caû nhöõng phöông-phaùp khaùc. Ñieàu naøy ñöôïc bieát nhö laø: "Moät khi thaønh töïu moät phaùp, ta thaønh töïu taát caû." Neáu chuùng ta coá taäp nhieàu phöông-phaùp tröôùc khi Giaùc-Ngoä, thì chuùng trôû thaønh nhöõng trôû ngaïi. Ñeå toâi keå chuyeän veà moät nhaø sö chuyeân chuù vieäc tu Nieäm Danh hieäu Phaät.
ÔÛ ñaàu theá-kyû naøy, ñaïo sö Di-Xian coù moät ñeä töû laø moät nhaø sö ôû tuoåi boán möôi, vì theá hoïc troø cuõng gaàn tuoåi vôùi thaày. Caû hai laø baïn khi coøn nhoû. Ñaïo sö Di-Xian xuaát thaân töø moät gia-ñình giaàu coù, ñöôïc theo hoïc ñaày ñuû. Trong khi ñoù, baïn cuûa oâng ta xuaát thaân trong moät gia-ñình ngheøo vaø ít ñöôïc hoïc haønh. Khi tröôûng thaønh thì chæ laøm nhöõng vieäc baèng chaân tay, neân raát khoå cöïc.
Moät laàn oâng tôùi thaêm baïn mình laø ñaïo sö Di-Xian. Sau khi löu laïi chuøa vaøi ngaøy, oâng ta noùi raèng mình cuõng muoán laøm moät nhaø sö. Ñaïo sö hoûi: "Taïi sao?" OÂng naøy traû lôøi: "Ngoaøi ñôøi cöïc khoå quaù, toâi muoán laøm moät nhaø sö." Luùc ñaàu vò ñaïo sö töø choái, vì nghó raèng nhöõng söï tu hoïc ôû chuøa thì quaù khoù-khaên vaø vieäc phaûi hoïc thuoäc caùc kinh saùch vôùi moät ngöôøi khoâng vieát chöõ vaø laïi quaù giaø so vôùi caùc nhaø sö taân hoïc khaùc. Hoï seõ coi thöôøng ngöôøi baïn naøy cuûa oâng ta. Vì nghó raèng moïi vieäc seõ quaù ñaùng vôùi baïn cuûa mình neân vò ñaïo sö töø choái.
Nhöng ngöôøi baïn naøy cöù naèn nì maõi neân oâng phaûi ñoàng yù. Ñaïo sö Di-Xian noùi vôùi oâng ta: "Toâi seõ nhaän anh laøm ñeä-töû. Nhöng toâi nghó raèng anh khoâng caàn phaûi nguyeän thoï giôùi vì toâi nghó laø anh khoâng chòu noåi nhöõng khoù nhoïc cuûa naêm möôi ba ngaøy hoïc taäp. Coù raát nhieàu ngoâi chuøa khoâng coù ngöôøi trong vuøng, toâi seõ tìm moät caùi cho anh ôû ñoù." Vò ñaïo sö thu xeáp ñeå vaøi ñeä töû cung caáp böõa aên cho nhaø sö môùi. OÂng daïy ngöôøi naøy chæ nieäm: "Nam moâ A Di Ñaø Phaät." "Cöù tuïng caâu naøy lieân tuïc. Khi naøo meät thì nghæ, khi heát meät thì tuïng tieáp. Toâi nghó laø anh seõ ñöôïc lôïi laïc lôùn khi laøm nhö theá." Nhaø sö môùi naøy, soáng ñôn ñoäc nôi moät ngoâi chuøa nhoû, vaø chæ chuù taâm tuïng nieäm. Ba naêm sau, oâng ta trôû veà ñeå thaêm vieáng baïn beø vaø caùc ngöôøi thaân. Khi trôû laïi chuøa, oâng noùi vôùi ngöôøi ñaøn baø vaãn lo vieäc naáu aên cho oâng ta: "Keå töø ngaøy mai, baø khoâng caàn lo böõa aên cho toâi." Ngöôøi ñaøn baø nghó raèng oâng ta chöa rôøi chuøa, vaø coù yù-ñònh ñi thaêm vieáng baø con ngaøy hoâm sau. Hoâm sau nöõa, baø ta tôùi chuøa ñeå xem oâng ta ñaõ veà chöa. Baø goïi nhöng khoâng ai traû lôøi. Böôùc vaøo trong thì thaáy oâng ta ñöùng, tay caàm chuoãi haït. Baø chaøo oâng ta nhöng khoâng thaáy traû lôøi. Baø böôùc laïi gaàn, vaø nhaän ra raèng oâng ta ñaõ cheát nhöng ôû vò theá ñöùng! Chöa bao giôø thaáy chuyeän laï nhö theá, baø naøy veà nhaø vaø keå cho nhöõng ngöôøi khaùc cuõng coù nhieäm vuï troâng nom nhaø sö naøy bieát vaø hoûi hoï neân laøm gì. Hoï ñem chuyeän thöa laïi vôùi vò sö tröôûng veà tröôøng hôïp naøy.
Vì söï giao thoâng traéc trôû, ba ngaøy sau ñaïo sö Di-Xian môùi tôùi nôi. OÂng ta hieåu laø baïn mình ñaõ ñöôïc vaõng sinh nôi Taây phöông cöïc laïc. OÂng nhìn ngöôøi baïn trong tö theá ñöùng vaø noùi lôøi taùn thaùn: "Anh ñaõ chöùng toû raèng quyeát ñònh ba naêm tröôùc ñaây muoán trôû thaønh nhaø sö laø moät quyeát ñònh coù keát quaû. Khoâng moät vò ñaïo sö ôû caùc ñaïo traøng coù theå bì ñöôïc vôùi anh." Trong ba naêm, moät nhaø sö ít hoïc khoâng laøm vieäc gì khaùc hôn laø tuïng nieäm "Nam moâ A Di Ñaø Phaät". Söï chuù taâm, lieân tuïc trì tuïng ñaõ ñaït ñöôïc thaønh quaû laø thoaùt khoûi voøng sinh töû vaø vaõng sinh ôû Taây phöông cöïc laïc.
Vieäc thöïc haønh moät caùch caàn maãn raát quan-troïng baát keå chuùng ta laøm vieäc gì. Duø nieäm "A Di Ñaø Phaät", ngoài thieàn, tuïng kinh hay hoïc taäp kinh ñieån, chuùng ta phaûi caàn maãn. Trong vieäc hoïc caùc kinh ñieån, neáu chuùng ta muoán giuùp ñôõ chính mình vaø nhöõng ngöôøi khaùc thì neân chuyeân chuù vaøo moät boä kinh. Vôùi caùch naøy, moãi khi chuùng ta hoïc vaø giaûng, chuùng ta seõ ñaït tôùi yù-thöùc cao hôn, chuùng ta seõ tieán boä hôn. Moät ngöôøi giaûng kinh A Di Ñaø trong möôøi naêm seõ thaønh Phaät A Di Ñaø. Moät ngöôøi, giaûng chöông "Cöûa phoå quaùt" trong möôøi naêm, seõ thaønh boà-taùt Quaùn theá AÂm. Moät ngöôøi coá hoïc möôøi boä kinh trong möôøi naêm, thì seõ thaønh moät ngöôøi bieát nhieàu kinh, nhöng khoâng ñaït ñöôïc gì. Baây giôø chuùng ta thaáy söï caàn maãn quan troïng nhö theá naøo!
Nhieàu naêm veà tröôùc, khi toâi coøn laø moät vò thaày ôû moät tröôøng ñaïi hoïc Phaät giaùo ôû Ñaøi Loan, teân AÙnh saùng cuûa ñöùc Phaät. Toâi khuyeán caùo vò hieäu tröôûng raèng moãi taêng sinh chæ chuyeân chuù veà moät boä kinh maø thoâi, "Vôùi caùch naøy, trong möôøi naêm, hai möôi naêm, teân tröôøng AÙnh saùng cuûa ñöùc Phaät seõ raïng rôõ khaép theá-giôùi." Tuy nhieân yù-kieán cuûa toâi ñaõ khoâng ñöôïc chaáp thuaän. Neáu ñöôïc chaáp thuaän, ngaøy nay chuùng ta ñaõ coù nhieàu nhaø uyeân baùc giaûng Ñaïo Phaùp. Nhö theá coù phaûi laø moät thaønh töïu kyø dieäu khoâng! Vôùi caùch naøy, moät ngöôøi muoán noùi chuyeän veà kinh A Di Ñaø, thì seõ coù phaät A Di Ñaø ñeå noùi. Ngöôøi muoán noùi veà kinh Ñòa taïng, seõ coù boà-taùt Ñòa taïng ñeå noùi. Taát caû nhöõng ngöôøi toát nghieäp ôû tröôøng hoïc treân seõ laø nhöõng nhaø uyeân baùc! Chæ baèng caùch naøy Phaät giaùo môùi ñöôïc chaáp nhaän moät caùch roäng raõi.
Nhö theá, toâi hy voïng taát caû nhöõng vò giaûng Phaùp ñeàu laø nhöõng nhaø uyeân baùc, thay vì laø nhöõng ngöôøi bieát toång quaùt. Vì nhöõng ngöôøi aáy coù veû nhö hieåu bieát veà nhieàu laõnh vöïc, nhöng khoâng coù khaû naêng ñeå ñaït ñaïo veà phöông phaùp gì. Traùi laïi, nhöõng ngöôøi chæ chuyeân chuù veà moät ñeà-taøi seõ thaønh nhöõng nhaø uyeân baùc ña duïng. Taát caû caùc Phaät vaø Boà-taùt ñeàu ña duïng, nhöng caùc ngaøi chæ chuyeân chuù veà phöông-phaùp cuûa mình. Söï caàn maãn laø chuyeân chuù xaâu xa vaøo moät phöông-phaùp. Nhöõng ñöùc haïnh vaø lôïi laïc veà vieäc thöïc haønh Haïnh Caàn Maãn thì voâ löôïng.
5/ Haïnh Taäp trung tö-töôûng cao ñoä: Haïnh thöù naêm laø taäp trung tö-töôûng cao ñoä hay Taâm ñònh, bao goàm caû möùc ñoä chuù taâm ñöôïc thöïc haønh ôû caû cung trôøi hay cao nöõa. Söï chuù taâm ôû cung trôøi coù taùm baäc. Neáu chuùng ta thaønh coâng, thì seõ ñöôïc sinh ra ôû cung trôøi cao hôn. Cao hôn caùc cung trôøi, söï chuù taâm cuõng coù ôû taàng cuûa caùc vò La-haùn vaø Boà-taùt Ñaïi thöøa. Sau cuøng, söï taäp trung cao caû nhaát ñöôïc thöïc haønh bôûi caùc ñöùc Phaät. Chìa khoùa cuûa moïi phöông-phaùp naèm ôû choã taâm ñònh.
Thaät laø moät söï sai laàm khi nghó raèng chæ coù Thieàn Phaät giaùo môùi thöïc haønh taâm ñònh. Phaùi Tònh-ñoä duøng söï trì tuïng Danh hieäu Phaät ñeå taäp trung tö-töôûng. Phaùi Thieân-thai thöïc haønh söï yeân tónh vaø quaùn töôûng laø moät hình thöùc khaùc cuûa taâm ñònh. Phaät-giaùo Taây-taïng duøng Ba Söï Thöïc-haønh Kyø bí, ba nghieäp cuûa thaân, khaåu, yù; phuø hôïp vôùi thaân, khaåu, yù cuûa Phaät. Nhö theá, caùc moân phaùi khaùc nhau duøng teân goïi khaùc nhau nhöng ñeàu laø taâm ñònh caû. Vì theá, trong Saùu Haïnh, taâm ñònh bao goàm taát caû moïi hình thöùc vaø caû nhöõng hieän töôïng thöôøng nhaät cuûa chuùng ta.
Taâm ñònh laø gì? Laøm chuû ñöôïc yù-thöùc cuûa mình. Chuùng ta coù nhöõng muïc-ñích, maø khoâng theå bò thay ñoåi hay aûnh höôûng bôûi ngoaïi caûnh. Caùc khoa-hoïc gia thaønh coâng trong söï nghieân-cöùu vì hoï khoâng ñeå mình bò phaân taâm veà nhöõng söï löu taâm khaùc. Khi chuùng ta thöïc haønh vieân maõn phöông-phaùp Nieäm danh Phaät, thì chuùng ta ñaït ñöôïc Taâm Ñònh nhö ngöôøi hoïc troø cuûa ñaïo sö Di-Xian. Neáu chuùng ta coù theå chòu ñöïng ñöôïc thì seõ trôû neân kieân nhaãn vaø coù theå kieân taâm vöõng tieán ñeå ñaït ñöôïc Taâm ñònh, ñoù laø söï chính yeáu cuûa vieäc tu hoïc cuûa chuùng ta.
Trong kinh Baûn nguyeän, luïc toå Hueä-naêng caét nghóa raèng ñònh taâm khoâng coù nghóa laø chæ ngoài thieàn. Chính oâng ta ngoä ñaïo nhôø nghe kinh Kim cang. Vì theá, taát caû söï giaûng daïy cuûa ngaøi ñeàu döïa treân nhöõng nguyeân-taéc cuûa kinh naøy. Ngaøi daïy thieàn khoâng gaén lieàn vôùi baát cöù hieän töôïng naøo. Thieàn laø giöõ cho taâm thanh tònh. Trong kinh Kim cang, ñöùc Phaät Thích Ca daïy thaùi ñoä ñuùng khi tu hoïc: "Ñöøng ñeå vöôùng maéc vaøo nhöõng söï thay ñoåi hình töôùng, giöõ cho yù-thöùc ñöôïc yeân laëng, khoâng bò xao ñoäng: Öng voâ sôû truï nhi sanh kyø taâm"
Kinh Hoa Nghieâm cho chuùng ta bieát naêm möôi ba laàn thaêm vieáng cuûa ngaøi Thieän-Taøi. Khi ngaøi Thieän-Taøi ñi gaëp ñaïo sö Yuxiang, moät ngöôøi tu taâm ñònh, thì khoâng thaáy oâng ta. OÂng ta ôû ñaâu? Khoâng coù ôû nôi ñaïo traøng ngoài tham thieàn maø ñang ôû ngoaøi chôï. OÂng ta laøm gì ôû ñoù? Giöõ cho taâm ñöôïc ñònh baèng caùch taäp trung tö-töôûng vaø nguyeân-taéc khoâng löu-luyeán vôùi caùc hieän töôïng beân ngoaøi. OÂng ta khoâng ngoài xeáp chaân, maët höôùng vaøo vaùch haøng giôø, moät vò theá maø chuùng ta thöôøng cung ngöôõng nôi caùc vò ñaïo sö. Chuùng ta thöôøng troâng thaáy moät vò Ñaïo sö vôùi thaân mình rung chuyeån khi bò kích thích trong luùc haønh thieàn. Chuùng ta chöa hieåu ñöôïc laø Ñaïo sö aáy ñaõ ñaït tôùi moät möùc cao hôn laø nhöõng ngöôøi ngoài kieát giaø. Vieäc ñaït ñöôïc Taâm Ñònh coù theå saûy ra ôû baát cöù luùc naøo.
Taïi sao söï taäp-trung tö-töôûng cao ñoä hay Taâm-Ñònh laïi quan-troïng theá? Taïi sao ñöùc Phaät löu yù chuùng ta xa laùnh nhöõng hình theå vaø giöõ cho taâm khoâng giao ñoäng? Vì moïi hieän töôïng ñeàu laø aûo giaùc, nhö trong giaác moäng, boït nöôùc hay boùng daùng, khoâng theå tôùi ñöôïc. Ñöùc Phaäp thaáy roõ taát caû, vaø khuyeán caùo chuùng ta ñöøng ñeå cho yù-töôûng phaân-bieät vaø quyeán-luyeán noåi leân. Neáu chuùng ta laøm ñöôïc nhö theá thì seõ tìm laïi ñöôïc baûn theå cuûa mình vaø ñaït Phaät quaû, hieåu ñöôïc moïi söï vieäc trong vuõ-truï. Ñaây laø Haïnh Khoân Ngoan.
6/ Haïnh Khoân Ngoan: Haïnh thöù saùu laø söï khoân ngoan tröïc giaùc. Chuùng ta aùp duïng haøng ngaøy, khi chuùng ta hoïc theo caùc vò Boà-taùt. Chuùng ta bieát veà moïi söï vieäc quanh ta, nhöng khoâng baùm vaøo moät thöù naøo trong khi ta coá gaéng giuùp ñôõ ngöôøi khaùc. Taïi sao? Haønh ñoäng giuùp ñôõ ngöôøi khaùc baét nguoàn töø yù töôûng thöïc haønh haïnh cuûa Phaät vaø Boà-taùt. "Coù loøng töø-bi khoâng ñieàu kieän vôùi moïi ngöôøi vì taát caû chuùng ta chæ laø moät theå." Vieäc naøy cuõng gioáng nhö moät ngöôøi duøng tay traùi ñuoåi con muoãi ñang ñoát tay maët. Tay traùi coù hoûi taïi sao noù phaûi giuùp tay maët khoâng? Leõ dó nhieân laø khoâng. Chuùng laø caùc phaàn cuûa moät cô-theå.
Ngaøy nay, chuùng ta taïm thôøi ñaùnh maát baûn theå cuûa chuùng ta, vaø khoâng bieát ñöôïc taát caû chuùng ta laø moät theå. Chuùng ta phaân bieät giöõa chuùng ta vaø ngöôøi khaùc ñeå bò boái roái vaø aùm aûnh, gaây söï loän xoän, taïo caùc ñieàu quaáy vaø nhöõng ñieàu quaù ñaùng vaø ñem nhöõng söï ñau khoå cho ngöôøi khaùc vaø cho chuùng ta. Ñöùc Phaät daïy chuùng ta caùch ñeå thoaùt khoûi söï ñieân ñaûo naøy ñeå ñöôïc giaùc ngoä raèng giuùp ñôõ ngöôøi khaùc cuõng laø giuùp ñôõ chuùng ta. Moät taám loøng töø bi nhö theá thì khoâng coù ñieàu kieän vì noù baét nguoàn töø söï hieåu bieát raèng: "Coù loøng töø-bi khoâng ñieàu kieän vôùi moïi ngöôøi vì taát caû chuùng ta chæ laø moät theå."
Toùm laïi, moïi söï vieäc ñeàu coù phöông-phaùp vaø söï lieân tuïc. Ñaây laø söï giöõ haïnh. Vôùi söï chòu ñöïng kieân trì, chuùng ta seõ coù tính nhaãn. Chuyeân chuù nhöng khoâng suy giaûm söï maãn caùn. Laøm chuû yù-thöùc cuûa chuùng ta khoâng ñeå bò lay chuyeån bôûi nhöõng ñieàu kieän beân ngoaøi laø söï taäp-trung yù-thöùc. Bieát ñöôïc moïi hieän-töôïng laø söï khoân-ngoan. Nhö theá, ñöùc Phaät daïy cho chuùng ta Saùu Haïnh: boá-thí, giöõ giôùi, kieân nhaãn, caàn maãn, taäp-trung tö-töôûng cao ñoä vaø khoân-ngoan ñeå aùp duïng haøng ngaøy. Vôùi caùch naøy chuùng ta thöïc-haønh con ñöôøng cuûa Boà-taùt Thaät laø moät ñieàu sai laàm neáu nghó raèng khi chaáp nhaän caùc haïnh Boà-taùt, laø chuùng ta ñöông nhieân thaønh Boà-taùt. Neáu chuùng ta khoâng bieát veà Saùu Haïnh vaø khoâng theå aùp duïng chuùng, vaø nhö chuùng ta chaáp nhaän haïnh Boà-taùt thì chuùng ta cuõng chæ laø nhöõng bieåu töôïng baèng ñaát seùt khoâng theå giuùp ñôõ chính mình.
V- Möôøi Nguyeän cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng
Khi chuùng ta ñaõ aùp duïng boán ñieàu ñaàu cuûa naêm ñieàu höôùng daãn, Ba Ñieàu Kieän, Saùu Nguyeân-Taéc cuûa söï Haøi Hoøa, Ba Ñieàu Hoïc Hoûi vaø Saùu Haïnh thì chuùng ta ñuùng laø ñeä-töû cuûa ñöùc Phaät vaø gaàn vôùi caùc vò Boà-taùt. Ñöôïc vaøo neàn taûng cuûa Saùu Haïnh, chuùng ta coù theå tieán leân baäc cao hôn trong vieäc tu hoïc, ñoù laø Möôøi Nguyeän Lôùn cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng. Nhöõng nguyeän naøy ñöôïc daïy cho chuùng ta trong kinh Hoa Nghieâm. Ñaây laø chaëng cuoái trong vieäc tu hoïc daãn tôùi Phaät quaû. Chuùng ta khoâng theå thöïc haønh Saùu Haïnh vaø tieán tôùi Möôøi Nguyeän Lôùn cho tôùi khi ñaõ hoaøn thaønh boán ñieàu höôùng daãn. Ñieåm chính cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng laø traùi tim traéc aån roäng môû voâ bôø. Taát caû moïi nguyeän cuûa ngaøi thì ñaày ñuû hoaøn toaøn.
1/ Nguyeän thöù nhaát: Kính ngöôõng taát caû caùc vò Phaät: Ai laø nhöõng vò Phaät? Ta ñoïc trong kinh Hoa Nghieâm coù caâu: "Höõu tình vaø Voâ tình, taát caû ñaït sö khoân ngoan." Nhö theá taát caû chuùng sinh coù söï hieåu bieát veà mình vaø nhöõng vaät nhö caây coû, khoaùng chaát laø Phaät-seõ-thaønh. Vôùi söï kính troïng taát caû sinh vaät vaø söï vaät, chôù khoâng rieâng ñöùc Phaät ngaøy nay, chuùng ta seõ boài boå cho traùi tim cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng. Taâm cuûa ngaøi khaùc haún taâm cuûa caùc vò Boà-taùt khaùc.
Caùc ngöôøi theo ñaïo Phaät thì kính troïng ñöùc Phaät, nhöng söï kính troïng naøy coù theå khoâng hoaøn toaøn thaønh thaät. Taïi sao? Neáu ta ñang nghe moät thôøi phaùp, nhöng ñoät nhieân nhôù raèng chuùng ta coù moät cuoäc heïn laøm aên, hay coù moät cuù goïi ñeán töø ñieän thoaïi caàm tay hay maùy nhaén tin, chuùng ta laøm gì? Chuùng ta seõ rôøi giaûng ñöôøng ngay laäp töùc ñeå lo coâng vieäc hay traû lôøi ñieän thoaïi! Nhö theá söï kính troïng khoâng chaân thaät. Neáu chuùng ta thaät söï thaønh thaät vaø kính troïng, thì ta phaûi coi vieäc döï buoåi thuyeát giaûng laø chính yeáu. Nhöng thöïc teá laø neáu ñang nghe giaûng maø coù ai cho chuùng ta bieát moät cô hoäi laøm aên lôøi caû baïc trieäu thì ta seõ boû buoåi giaûng ngay laäp töùc. Söï kính troïng vaø tin töôûng cuûa chuùng ta khoâng ñuû söï thaønh thaät.
Söï kính troïng xaâu xa cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng thì hoaøn toaøn thaønh thaät, baát keå laø ñoái vôùi caùc vò phaät, chuùng sinh höõu tình hay voâ tình. Taïi sao? Ngaøi hieåu raèng taát caû ñeàu coù Phaät taùnh. Nhö theá, xuùc phaïm ñeán moät chuùng sinh laø xuùc phaïm ñeán Phaät. Nhö theá, chuùng ta cuõng phaûi kính troïng moïi chuùng sinh.
Nhö vaäy thì chuùng ta phaûi cö söû laøm sao vôùi caùi baøn caùi gheá? Chuùng cuõng phaûi ñöôïc kính troïng nhö laø moät chuùng sinh, vì moïi vaät ñeàu laø keát quaû cuûa nhieàu nguyeân nhaân. Vaäy caùch ñuùng ñeå toû söï kính troïng vôùi caùc ñoà vaät thì theá naøo? Quyø laïy chuùng ba laàn trong ngaøy? Khoâng, ñoù laø caùch cuûa moät Phaät töû ngu xuaån. Ñeå toû loøng kính troïng vôùi caùc ñoà vaät, chuùng ta chæ caàn giöõ chuùng coù ngaên naép vaø saïch seõ. Thí duï, saùch vôû thì ñöôïc xeáp ngaên naép treân keä. Khi chuùng ta laøm vieäc gì, thì laøm vôùi söï soát saéng vaø coù traùch nhieäm, coá laøm vôùi taát caû khaû naêng cuûa mình. Chuùng ta ñoái söû vôùi ngöôøi vaø vaät nhö nhau. Ñaây laø con ñöôøng ñaïo haïnh cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng. Ñaây laø con ñöôøng nôùi roäng vaø hoaøn haûo cuûa Saùu Haïnh, vaø laø con ñöôøng hoaøn haoû vaø höõu hieäu nhaát ñeå tu haønh Phaät giaùo.
2/ Nguyeän thöù hai: Ca tuïng 'Baäc Ñeä nhaát': Vì nguyeän thöù nhaát laø "Kính troïng taát caû caùc vò Phaät", taïi sao chuùng ta khoâng söûa thaønh "Ca tuïng vaø kính troïng taát caû caùc vò Phaät"? Coù söï khaùc bieät xaâu xa giöõa hai nguyeän naøy. "Kính troïng taát caû caùc Phaät" aùp duïng cho söï cö söû. Veà hình thöùc, chuùng ta toû loøng kính troïng vôùi taát caû moïi ngöôøi, baát keå hoï toát hay xaáu. Cuõng theá, chuùng ta toân troïng moïi luaät leä duø chuùng ñöôïc coâng nhaän hay cuûa ngöôøi theo taø giaùo. "Ca tuïng 'Baäc Ñeä nhaát'" aùp duïng cho thieân nhieân. Nhö theá coù söï khaùc bieät. Chuùng ta khao khaùt caùi toát nhöng khoâng vôùi caùi xaáu, duø chuùng ta cuõng kính troïng caùi thöù hai. Vaø ñaây laø söï khaùc bieät. Trong kinh Hoa Nghieâm, ngaøi Thieän-Taøi hieåu raát roõ ñieàu naøy. OÂng ta kính troïng vaø ca tuïng haàu nhö taát caû naêm möôi ba vò höôùng daãn tinh thaàn maø oâng ta gaëp. Tuy nhieân, coù ba ngöôøi oâng ta chæ kính troïng maø khoâng ca tuïng: Fasumiduo, Shengrepoluomen vaø Ganluhouwang. Ngöôøi ñaàu tieân laø moät keû baùn daâm vaø töôïng tröng cho söï theøm khaùt vaø tham lam. Ngöôøi thöù hai laø ngöôøi theo taø giaùo vaø töôïng tröng cho söï ngu si. Ngöôøi thöù ba hay noùng giaän vaø töôïng tröng cho söï giaän döõ, tröøng phaït ai ñoäng chaïm ñeán oâng ta, duø chæ laø moät loãi laàm nhoû nhoi, baèng caùch nhuùng hoï vaøo daàu soâi hay ñaåy hoï vaøo moät röøng göôm. Ba ngöôøi naøy töôïng tröng cho ba vò Thuoác Ñoäc: tham, saân, si. Ñoái vôùi ngaøi Thieän-Taøi, hoï chæ ñaùng troïng nhöng khoâng ñaùng ca tuïng. Nhö theá ta thaáy söï ca tuïng gaén lieàn vôùi ñöùc haïnh.
Chæ nhöõng tính toát vaø luaät leä ñöôïc chaáp nhaän môùi ñaùng ca tuïng. Nhöng chuùng ta vaãn kính troïng moïi sinh vaät vaø moïi ñoà vaät vì söï kính troïng phaûn aûnh yù-thöùc trong saïch vaø ñöùc haïnh kính troïng nhöõng ngöôøi, vaät khaùc. Chuùng ta kính troïng nhöõng söï tin töôûng taø ñaïo trong khi ca tuïng nhöõng toân giaùo ñöôïc coâng nhaän nhö Gia-toâ giaùo, giuùp con ngöôøi ñaït tôùi caûnh giôùi trôøi. Ñaây khoâng phaûi laø söï ñaït tôùi söï giaùc ngoä hoaøn toaøn, nhöng toát hôn moät caùch voâ bieân so vôùi taø giaùo daãn ngöôøi ta rôi vaøo tam ñaïo. Vì theá, chuùng ta ca tuïng Gia-toâ giaùo. Tuy nhieân, chuùng ta khoâng bao giôø ca tuïng nhöõng nhoùm thôø cuùng vì hoï khuyeán khích con ngöôøi laøm baäy.
Chuùng ta thaáy laø coù söï khaùc bieät lôùn lao giöõa nguyeän thöù nhaát vaø thöù hai duø caû hai ñeàu xuaát phaùt töø yù-muoán thanh-tònh hoaøn toaøn.
3/ Nguyeän thöù ba: Cuùng döôøng vieân maõn. Ñaëc tính chính yeáu cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng laø moät yù-thöùc traéc aån voâ bieân, maø trong Phaät-giaùo ñaïi thöøa ñöôïc coi laø caùi duïng cuûa baûn-theå ñích thöïc. Caùc Boà-taùt bình thöôøng chæ thaáy moät phaàn cuûa baûn theå naøy, nhö theá thì khoâng hoaøn toaøn. Chæ coù ñöùc haïnh cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng môùi hoaøn toaøn. Taát caû nguyeän cuûa ngaøi ñeàu höôùng veà caùc chuùng sinh trong vuõ-truï. Ñaây laø söï khaùc bieät giöõa Boà-taùt Voâ Löôïng vaø caùc Boà-taùt khaùc, chæ tu Saùu Haïnh. Söï cuùng döôøng cho moät ñöùc Phaät laø söï cuùng döôøng cho taát caû caùc ñöùc Phaät. Söï cuùng döôøng cuûa ngaøi khoâng nhöõng cho taát caû caùc ñöùc Phaät maø coøn cho heát caû nhöõng chuùng sinh höõu tình vaø voâ tình. Nhö theá moät laø taát caû, taát caû laø moät. Vôùi taâm tö roäng lôùn naøy, chuùng ta coù theå ñaït ñöôïc söï hoaøn haûo khoâng phaân bieät, khoâng giôùi haïn.
Boà-taùt Voâ Löôïng daïy raèng trong soá nhöõng söï cuùng döôøng, söï daïy doã laø cao caû nhaát. Tuy nhieân, chæ coù söï daïy doã cuûa ñöùc Phaät môùi giuùp chuùng ta xuyeân thuûng maøn voâ minh ñeå tìm laïi ñöôïc baûn theå hoaøn haûo vaø ñaït ñöôïc Giaùc-Ngoä. Khoâng coù söï cuùng döôøng naøo coù theå laøm ñöôïc vieäc naøy. Vì Phaät-giaùo laø moät söï tu hoïc, chuùng ta vinh danh vaø cung kính thaày mình vaø caùc söï daïy doã cuûa ngöôøi. Chæ baèng caùch naøy chuùng ta môùi ñaït ñöôïc söï giaùc-ngoä hoaøn toaøn, ñaày ñuû.
Trong soá nhöõng söï daïy doã cuûa Phaät Thích Ca, kinh ñieån naøo thì quan troïng nhaát? Döôùi caùc trieàu nhaø Tuyø vaø Ñöôøng (Sui vaø Tang?), hôn nghìn naêm tröôùc, nhöõng hoïc giaû veà ñaïo Phaät danh tieáng nghieân cöùu vaø so saùnh nhöõng kinh ñieån cuûa boán möôi chín naêm truyeàn ñaïo cuûa ngaøi. Hoï coâng nhaän raèng kinh Hoa Nghieâm laø kinh quan-troïng nhaát. Nhö theá, kinh Hoa Nghieâm thöôøng ñöôïc coâng nhaän laø söï daïy doã toaøn haûo. Caùc hoïc giaû laïi laøm söï so saùnh giöõa kinh Voâ Löôïng thoï vaø kinh Hoa Nghieâm, vaø keát luaän raèng kinh Voâ Löôïng thoï laïi coøn cao hôn kinh Hoa Nghieâm. Hoï caét nghóa raèng kinh Hoa Nghieâm vaø Kinh Phaùp Hoa laø hai quyeån kinh quan-troïng nhaát. Trong Phaät giaùo Trung hoa, chuùng ñöôïc goïi laø "Söï daïy doã Nhaát thöøa." Caû hai ñöôïc duøng nhö saùch höôùng daãn cho kinh Voâ Löôïng Thoï. Nhö theá, kinh Voâ Löôïng Thoï quaû laø kinh soá moät.
Khi toâi ñoïc nhöõng haøng chöõ naøy laàn ñaàu tieân, toâi raát haøi loøng vì noù phuø hôïp vôùi kinh-nghieäm cuûa toâi. Chính kinh Hoa Nghieâm daãn toâi tôùi Phaät giaùo Tònh ñoä. Toâi giaûng kinh naøy trong möôøi baûy naêm. Sau ñoù, toâi chæ giaûng ñoaïn: "Chöông veà caùc nguyeän cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng" trong kinh Hoa Nghieâm. Trong möôøi baûy naêm naøy, toâi caøng hieåu xaâu hôn yù-nghóa cuûa möôøi Nguyeän Lôùn cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng daãn daét chuùng sinh veà Taây phöông. Coõi Taây phöông naøy laø nôi chính yeáu vaø sau cuøng cuûa Hoa Nghieâm. Töø nhöõng kinh nghieäm naøy toâi nhaän ra raèng caùc vò hoïc giaû ngaøy tröôùc laø ñuùng.
Nhö theá chuùng ta bieát roõ raèng caùi gì thì toát vaø quan-troïng nhaát trong caùc lôøi daïy cuûa ñöùc Phaät. Tuy nhieân, chæ tôùi khi oâng Lian-Ju Xia, moät cö só, xuaát baûn söï so saùnh cuûa naêm baûn dòch cuûa kinh Voâ Löôïng Thoï nguyeân thuûy, thì chuùng ta môùi ñöôïc lôïi loäc hoaøn toaøn. Coâng taùc to lôùn naøy chöùng toû raèng oâng Xia khoâng phaûi laø moät ngöôøi thöôøng, nhöng laø söï bieåu loä cuûa moät vò Boà-taùt. Con ngöôøi coù loøng töø bi cho chuùng sinh ôû theá giôùi naøy, thaáy raèng cô hoäi ñeå cho nhieàu ngöôøi ñaït ñöôïc Phaät quaû ñaõ chín muøi. Vì theá, ngaøi thò hieän ôû theá-gian gom nhaët nhöõng baûn dòch ñeå phoå bieán Phaät giaùo ôû thôøi Maït Phaùp naøy.
Khi toâi vieáng Baéc-kinh, moät ngöôøi hoïc troø cuûa oâng Xia, cho toâi coi hình cuûa vò thaày cuûa mình. Khi veà Ñaøi Loan toâi cho in moät baûn phoùng ñaïi cuûa böùc hình. Khoâng bieát coù phaûi vì söï phoùng lôùn nhieàu laàn, moät hieän töôïng laï luøng coù veû ñaõ saûy ra. Ñaèng sau oâng Xia, nôi ñaàu coù hình ñöùc Phaät. AÙnh saùng toaû ra töø böùc hình naøy vaø caû ôû phía döôùi giaày. Duø böùc hình ñaõ ñöôïc chuïp ñi chuïp laïi nhieàu laàn, chuùng ta cuõng coøn thaáy hình ñaèng sau nôi ñaàu cuûa oâng Xia laø ñöùc Phaät ñang ngoài toaø sen. Chuùng toâi treo böùc hình naøy ôû moät choã quan troïng ñeå toû loøng cung kính vôùi vò Boà-taùt naøy ñaõ cho chuùng toâi moùn quaø ñoù vaø höôùng daãn chuùng toâi treân böôùc ñöôøng tu hoïc vaø phaùt huy Phaät giaùo.
Kinh Voâ Löôïng Thoï laø quyeån kinh quan-troïng nhaát giuùp chuùng sinh ñöôïc thaønh Phaät. Noù coù boán möôi taùm chöông. Ñaâu laø chöông quan-troïng nhaát? Trong soá caùc chöông, chöông soá saùu laø quan-troïng nhaát. Noù keå Boán Möôi Taùm Nguyeän. Khi ñoïc kinh Voâ Löôïng Thoï, chuùng ta thaáy raèng Phaät Thích Ca ñaõ chaáp thuaän nhöõng nguyeän naøy khi ngaøi giôùi thieäu lòch-söû vaø nguoàn goác cuûa kinh naøy.
Trong caùc nguyeän naøy, nguyeän naøo laø soá moät? Caùc hoïc-giaû, vaø ñaïo sö ngaøy tröôùc ôû Trung hoa ñoàng yù raèng nguyeän thöù taùm laø soá moät. Noù noùi raèng nieäm danh hieäu Phaät A Di Ñaø möôøi laàn thì ñöôïc vaõng sinh Cöïc laïc. Trong thôøi gian hoïc taäp ñaàu tieân, toâi töï hoûi ñöùc Phaät coù theå naøo coù khaû naêng giuùp ñôû moät ngöôøi thaønh Phaät, neáu nhö ngöôøi naøy theo nghieäp thì seõ ñoïa vaøo ñòa nguïc A tì, ñòa nguïc thaáp nhaát. Neáu ñöùc Phaät khoâng theå laøm ñöôïc ñieàu naøy thì khaû naêng cuûa ngaøi coù giôùi haïn, vaø noùi raèng ngaøi coù moïi ñöùc tính hoaøn toaøn thì laø moät lôøi khen ngôïi hôn laø moät söï thaät. Tuy nhieân, neáu ngaøi coù theå giuùp cho moät ngöôøi nhö theá thaønh Phaät thì toâi tin laø ngaøi hoaøn toaøn vaø xöùng ñaùng cho söï ngöôõng moä cuûa chuùng ta. Caâu naøy khoâng ñöôïc traû lôøi cho tôùi khi toâi ñoïc boán möôi taùm nguyeän cuûa Phaät A Di Ñaø trong kinh. Khi aáy toâi nhaän thöùc ñöôïc raèng caùc söï khoân ngoan cuûa ñöùc Phaät vaø ñaïo haïnh cuûa ngaøi thì hoaøn toaøn.
Ñöùc Phaät chính laø ngöôøi coù theå giuùp moät ngöôøi ñaõ maéc phaûi troïng toäi ñaït tôùi Phaät quaû. Caâu hoûi ñöôïc ñaët ra laø ngöôøi naøy coù tin vaø chaáp nhaän khoâng? Neáu khoâng, thì loãi taïi ngöôøi aáy chôù khoâng phaûi taïi ñöùc Phaät. Vì theá, sau khi ñoïc kinh Voâ Löôïng Thoï, chuùng ta bieát raèng baát cöù ai thöïc haønh phöông-phaùp nieäm danh hieäu Phaät seõ chaéc chaén thaønh coâng.
Trong thí-duï cuûa ñaïo sö Di-Xian vaø ngöôøi ñeä-töû ñaõ thaønh coâng trong khi nieäm "Nam moâ A Di Ñaø Phaät" trong ba naêm, ngöôøi naøy bieát roõ khi naøo seõ ñöôïc vaõng sinh nôi Taây phöông cöïc laïc. OÂng aáy noùi vôùi ngöôøi ñaøn baø laø ñöøng ñem côm cho oâng ta keå töø hoâm sau. Sau khi vaõng sinh, oâng ta vaãn ôû theá ñöùng trong ba ngaøy ñôïi cho vò thaày cuûa mình tôùi lo vieäc ma chay. Söï vaõng sinh nôi Cöïc laïc phaûi ôû moät vò theá cao. Söï thaønh ñaït cuûa oâng ta laø baèng côù cuûa nguyeän thöù taùm, caét nghóa raèng söï vaõng sinh naøy coù theå ñöôïc thaønh töïu chæ vôùi vieäc nieäm möôøi laàn "A Di Ñaø Phaät."
Baát cöù ai tin töôûng vöõng chaéc vaøo phöông-phaùp naøy hieån nhieân ñaõ coù caên laønh, xöùng ñaùng, vaø ñöùc haïnh. Kinh Voâ Löôïng Thoï caéc nghóa raèng ñöôïc vaõng sinh sau moät thôøi gian töông ñoái ngaén vì oâng ta ñaõ cuùng döôøng voâ soá chö Phaät trong caùc kieáp tröôùc. Keát quaû laø, oâng ta ñaõ tin vaø thöïc haønh. Khoâng coù caên laønh cuûa caùc ñôøi tröôùc, thì oâng ta khoâng theå tin nôi vò thaày cuûa mình duø oâng naøy coù noùi gì ñi nöõa.
Teân cuûa Phaät A Di Ñaø coù voâ soá nghóa. Ñoù laø teân cuûa vuõ-truï, nhö theá noù bao goàm taát caû. Neáu chuùng ta muoán bieát nghóa cuûa teân thì chuùng ta coù theå ñoïc kinh Voâ Löôïng Thoï, trong aáy coù caét nghóa veà teân. Neáu chuùng ta muoán hieåu kinh Voâ Löôïng Thoï, chuùng ta coù theå ñoïc kinh Hoa Nghieâm, vì noù laø söï chæ daãn chi tieát cuûa kinh Voâ Löôïng Thoï. Neáu chuùng ta muoán hieåu kinh Hoa Nghieâm, ta coù theå ñoïc heát Tröôøng boä kinh vì ñoù laø baûn caét nghóa chi tieát cuûa kinh Hoa Nghieâm. Baèng caùch duøng phöông-phaùp naøy ñeå hieáu caùc kinh, chuùng ta seõ hieåu söï xöùng ñaùng vaø ñöùc haïnh cuûa teân Phaät A Di Ñaø laø quaû khaùc thöôøng.
Chæ moät teân naøy thoâi cuõng chöùa ñöïng taát caû Phaät giaùo vaø taát caû luaät leä trong vuõ-truï. Vì theá, nieäm danh hieäu naøy laø nieäm taát caû kinh. Döôùi trieàu vua Caøn long (Qianlong?), coù moät vò sö noåi tieáng teân Ciyun Guan-ding. Trong soá caùc vieäc oâng ta laøm laø Quyeån chæ nam veà kinh Quaùn töôûng, cho chuùng ta bieát raèng khi chuùng ta muoán thoaùt khoûi nhöõng tai hoïa chuùng ta coù theå tìm veà vieäc tuïng caùc kinh, nieäm caùc chuù hay veõ nhöõng caûnh ñaïo. Tuy nhieân, neáu moät ngöôøi ñaõ phaïm nhöõng loãi laàm nghieâm troïng, thì vieäc laøm duy nhaát laø nieäm "Nam Moâ A Di Ñaø". Töø vieäc naøy, chuùng ta coù theå hieåu raèng ñaây laø phöông-phaùp toát nhaát ñeå theo khi gaëp tai hoïa. Nhieàu ngöôøi khoâng bieát veà vieäc naøy neân duøng nhöõng phöông-phaùp khaùc. Vì theá, moät ngöôøi beänh naëng coù theå tuïng kinh Döôïc Sö vaø khi gaëp phaûi tai hoïa thì tuïng "Chöông Cöûa vaïn naêng". Ngöôøi naøy khoâng bieát raèng nhöõng söï xöùng ñaùng vaø ñaïo ñöùc cuûa vieäc nieäm danh hieäu Phaät, laøm cho phöông-phaùp naøy laø caùch soá moät.
Nhö theá thì taïi sao ñöùc Phaät Thích Ca khoâng noùi thaúng cho chuùng ta bieát? Taïi sao ngöôøi daïy chuùng ta nhieàu kinh, vaø nhieàu phöông-phaùp theá? Vì coù nhieàu ngöôøi khoâng tin nôi phöông-phaùp nieäm danh hieäu Phaät. Vì theá, ngaøi giöõ phöông-phaùp hay nhaát tôùi sau cuøng. Ñaây cuõng gioáng nhö ñieàu chuùng ta thaáy ôû Vieän baûo taøng ôû Ñaøi Loan. Ña soá cho raèng nhöõng söï söu taäp cuûa boä khaéc baèng ngoïc cuûa trieàu ñaïi Qing thì ñaùng giaù hôn nhöõng ñoà baèng thau, gioáng nhö nhöõng ñoà kim loaïi, maø khoâng hieåu raèng nhöõng ñoà thau aáy laø quyù giaù nhaát cuûa caùc söï söu taàm cuûa vieän. Töông töï nhö theá, ña soá khoâng hieåu ñöôïc taàm quan-troïng cuûa vieäc Nieäm Danh hieäu Phaät. Vì leõ aáy, ñöùc Phaät phaûi daïy caùc kinh khaùc ñeå höôùng daãn caùc chuùng sinh höõu tình tôùi Taây phöông Cöïc laïc.
Ñaïo sö Thieän ñaïo noùi vôùi chuùng ta raèng muïc-ñích duy nhaát veà söï thò hieän cuûa taát caû caùc Phaät laø ñeå noùi cho chuùng ta veà nhöõng ñìeàu nguyeän cuûa Phaät A Di Ñaø. Ngaøy nay, chuùng ta coù theå hieåu roõ raøng, tu hoïc vaø phoå bieán phöông-phaùp Tònh ñoä. Noùi thaät ra, thì ñaây laø söï giuùp ñôõ Tam Baûo. Hôn nöõa, cô hoäi cho chuùng sinh höõu tình ñaït ñöôïc giaùc ngoä thì raát cao. Trong naêm saùu naêm qua, nhieàu trieäu baûn in cuûa kinh Voâ Löôïng Thoï ñöôïc phaân phaùt ñi khaép theá-giôùi. Toâi ñaõ ñi voøng quanh theá-giôùi vaø khuyeán-khích kinh naøy. Nhieàu ngöôøi thích vaø chaáp nhaän noù. Troâng thaáy quyù vò tinh taán tu haønh, toâi raát haøi loøng, vaø caûm thaáy söï laøm vieäc cuûa toâi ñaõ ñöôïc töôûng thöôûng. Nhö theá, neáu chuùng ta coù theå tu haønh vaø phoå bieán phöông-phaùp naøy, thì toâi coù theå laøm troøn nguyeän "Cuùng döôøng vieân maõn"
Nhöõng phöông-phaùp maø caùc Phaät vaø Boà-taùt duøng thì voâ soá. Ñoù laø söï trình baøy cuûa loøng töõ-bi vaø daãn ñeán vaõng sinh ôû Taây phöông. Thí duï, Boà-taùt Voâ Löôïng laø vò saùng laäp ra Phaät giaùo Taây taïng. Cuõng theá, Boà-taùt Zhuen Ti, moät vò toå lôùn cuûa Phaät giaùo Taây Taïng, laø hieän thaân cuûa Boà-taùt Quaùn AÂm. Caû hai Boà-taùt Voâ Löôïng vaø Boà-taùt Quaùn AÂm keâu goïi chuùng ta tìm söï vaõng sinh ôû Taây phöông. Nhöõng ngöôøi thöôøng thì phaân bieät giöõa Phaät giaùo Taây taïng vaø Phaät giaùo Trung hoa, nhöng caùc ñöùc Phaät vaø caùc vò Boà-taùt vôùi söï töï-do hoaøn toaøn vaø khoâng phaân bieät neân khoâng phaân bieät caùc tröôøng phaùi. Taát caû taùm möôi boán ngaøn phöông-phaùp ñeàu daãn ñeán cuøng moät muïc-ñích. Vôùi söï hieåu bieát naøy, chuùng ta ñöông nhieân kính troïng moïi phöông-phaùp vaø moïi tröôøng-phaùi.
4/ Nguyeän thöù tö: Tieác cho nhöõng nghieäp dö. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù nghieäp dö. Moãi yù-nghó trong ñaàu taïo ra moät nghieäp haønh, noù seõ daãn ñeán keát quaû laø moät nghieäp. Caùi gì laø moät nghieäp? Baûn theå cuûa chuùng ta, chöùa ñöïng voâ soá söï khoân ngoan vaø ñöùc haïnh. Coù hai thöù caûn trôû: thöù gaây ra vì söï ñau khoå, vaø thöù gaây ra bôûi söï töï bieát quyeán luyeán. Chuùng ta gaây ra chuùng hoaøi. Ñöùc Phaät noùi trong kinh Hoa Nghieâm: "Taát caû chuùng sinh ñeàu coù Phaät taùnh nhöng khoâng ñaït tôùi ñöôïc vì nhöõng yù nghó moâng lung vaø söï quyeán-luyeán." Gioáng nhö moät baùc só, ñöùc Phaät chæ roõ nguyeân do coãi reã veà caên beänh cuûa chuùng ta. Söï quyeán luyeán laø goác cuûa söï ñau khoå, vaø nhöõng yù nghó moâng lung laø goác cuûa söï töï bieát quyeán luyeán. Vôùi taát caû phöông-phaùp, vieäc tu hoïc chæ laø vieäc loaïi boû nhöõng yù-nghó luoân luoân thay ñoåi vaø nhöõng söï quyeán luyeán. Khi thöïc haønh vieäc naøy, chuùng ta seõ tìm ñöôïc Phaät taùnh. Taát caû nhöõng phöông-caùch maø Phaät giaùo daïy chuùng ta laø tieác cho nhöõng nghieäp cuûa mình. Nhö theá, vieäc tieác nhöõng nghieäp laø chìa khoùa cuûa vieäc tu hoïc.
Tuy nhieân, raát khoù ñeå loaïi boû ñöôïc nhöõng nghieäp naøy. Trong taát caû caùc phöông-phaùp, caùch cuûa phaùi Tònh Ñoä thì ñaëc bieät. Vì duø cho chuùng ta coù phaïm phaûi Naêm Troïng Toäi chaéc chaén seõ bò ñoïa ñòa nguïc A-tì, chuùng ta cuõng coù theå loaïi tröø nhöõng nghieäp naøy vaø ñaït Phaät quaû. Chuùng ta caàn caûm nhaän söï caén röùt, nguyeän seõ ñoåi thay vaø thöïc haønh vieäc nieäm danh hieäu Phaät vaø tuaân theo nhöõng lôøi daïy cuûa ñöùc Phaät ñeå ñöôïc vaõng sinh Cöïc Laïc. Ñaây laø lyù do ñaïo sö Ciyun noùi raèng chæ nieäm danh hieäu khoâng thoâi thì coù theå xoaù ñöôïc nghieäp nhöng khoâng xoaù ñöôïc vieäc nieäm kinh hay thaàn chuù. Trong vaøi naêm qua, coù moät lyù-thuyeát cho raèng moät ngöôøi coøn nghieäp thì khoâng theå vaõng sinh Cöïc Laïc. Vieäc naøy gaây söûng soát vaø hoaûng hoát nôi caùc ngöôøi tu theo phaùi Tònh ñoä. Khi toâi tôùi Los Angeles vaøo naêm 1984, ngöôøi ta hoûi toâi raèng vieäc naøy coù ñuùng khoâng. Khi nghe caâu hoûi, toâi cöôøi vaø noùi raèng: "Neáu nhöõng ngöôøi coøn nghieäp khoâng ñöôïc vaõng sinh Taây phöông Cöïc laïc, thì chæ coù mình Phaät A Di Ñaø ôû ñoù. Vaäy tôùi ñoù ñeå laøm gì?" Ngöôøi aáy hoûi toâi: "Taïi sao?" Toâi traû lôøi: "Ñaïo höõu coù bao giôø nghe noùi tôùi boán ñòa danh, ba loaïi vaø chín taàng ôû Taây phöông chöa?" OÂng ta traû lôøi laø coù ñoïc thaáy trong kinh. Toâi noùi vôùi oâng ta: "Neáu khoâng coù ai coøn nghieäp ñöôïc sinh ra ôû Taây phöông, thì taïi sao laïi coù boán ñòa danh, ba loaïi vaø chín taàng?" Vôùi caâu traû lôøi naøy oâng ta hieåu.
Söï chia ra ñòa danh, loaïi vaø caùc taàng laø döïa treân soá nghieäp. Vôùi nghieäp naëng thì sinh ôû möùc thaáp; nghieäp nheï thì sinh ôû möùc cao. Roài toâi caét nghóa theâm: "Boà-taùt Quaùn theá aâm, Boà-taùt Vaên thuø vaø Boà-taùt Voâ Löôïng ñeàu laø nhöõng Boà-taùt chöùng ngoä ngang nhau. Kinh Phaät daïy ta raèng duø laø Boà-taùt ôû möùc cao nhaát cuõng vaãn coøn moät phaàn ngu si. Ñaây khoâng phaûi laø nghieäp sao?" Ngöôøi hoûi toâi thaáy nheï nhaøng vì lôøi noùi cuûa toâi. Ngay caû Boà-taùt ñaõ chöùng ngoä cuõng vaõng sinh Taây phöông vôùi ít nghieäp. Chæ coù Phaät A Di Ñaø laø khoâng coøn nghieäp. Khi toâi keát luaän: "Ngöôøi naøo noùi moät ngöôøi coøn nghieäp xaáu khoâng ñöôïc vaõng sinh ôû Taây phöông?" Lôøi noùi cuûa toâi hình nhö coù keát quaû toát, vì ngöôøi aáy cöôøi vui veû vì hieåu ñöôïc raèng taát caû chuùng sinh ñöôïc vaõng sinh ôû Taây phöông ñeàu coøn coù moät phaàn nghieäp xaáu. Phaät giaùo daïy chuùng ta khoâng neân giaän döõ vaø giöõ söï thuø haèn vôùi ngöôøi khaùc. Roài toâi tieáp: "Vieäc hoâ haøo laøm saïch nghieäp khoâng coù gì sai laàm, vì ñieàu toát laø caøng coøn ít nghieäp caøng toát. Vôùi caùch naøy, ta seõ sinh ra ôû möïc ñoä cao taïi Taây phöông."
Sau ñoù toâi ñi Nöõu Öôùc. Ngay khi xuoáng phi cô toâi laïi bò ñaët caâu hoûi treân. Ngöôøi ta khoâng bieát söï thaät. Ngay khi toâi caét nghóa, hoï hieåu vieäc coøn nghieäp thoâng thöôøng. Döùt nghieäp thì toát vì caûm thaáy caén röùt khi coøn caùc söï caûn trôû.
Vieäc nieäm ñanh hieäu Phaät laø moät haønh ñoäng thaät tình, veà vieäc caûm thaáy ray röùt vaø nguyeän ñoåi thay. Tuy nhieân, khi caûm thaáy ray röùt, chuùng ta phaûi coù taâm gioáng nhö cuûa Phaät A Di Ñaø, nguyeän cuûa chuùng ta cuõng gioáng nhö cuûa Phaät A Di Ñaø vaø caùch cö söû cuûa chuùng ta cuõng gioáng nhö Phaät A Di Ñaø. Laøm sao chuùng ta laøm ñöôïc nhö theá? Vôùi söï thaønh thaät khoâng phaûi tuïng baèng mieäng maø baèng taâm. Vôùi caùch naøy chuùng ta seõ laøm troøn lôøi daïy trong caùc kinh. Chæ baèng caùc laøm nhö theá chuùng ta môùi thaät söï laø tu haønh theo phöông-phaùp nieäm danh. Caàn nhaát laø vôùi moãi yù tôùi "A Di Ñaø Phaät", chuùng ta cuõng coù cuøng yù nghó vaø nguyeän nhö ñöùc Phaät. Chuùng ta caàn phaûi chuyeån boán möôi taùm nguyeän cuûa ngaøi thaønh nguyeän cuûa chuùng ta. chæ baèng caùch naøy chuùng ta môùi döùt ñöôïc nghieäp cuûa mình.
5/ Nguyeän thöù naêm: Vui vôùi haønh vi xöùng ñaùng cuûa ngöôøi khaùc. Vieäc naøy ñoøi hoûi söï ñi ngöôïc laïi vôùi söï bình thöôøng cuûa chuùng ta, loøng ñoá kî. Vieäc con ngöôøi coù tình caûm naøy laø bình thöôøng. Thí duï, con nít coù veû khoâng vui khi thaáy nhöõng ñöùa khaùc ñöôïc nhieäu keïo baùnh hôn noù. Ñaây laø söï ganh tò, vaø vieäc naøy laø moät trôû ngaïi lôùn cho söï tu hoïc cuûa chuùng ta. Boà-taùt Voâ Löôïng thì phaàn lôùn ñöôïc gaùn cho nguyeän naøy. Ngaøi daïy chuùng ta ñöøng caûm thaáy ghen tî, maø coi nhöõng haønh ñoäng ñaùng kính cuûa ngöôøi khaùc nhö cuûa mình vaø giuùp ñôõ hoï trong coâng vieäc naøy.
Nguyeän naøy baûo chuùng ta laø khoâng nhöõng caûm thaáy vui veû veà nhöõng haønh ñoäng ñaùng quyù cuûa ngöôøi khaùc maø coøn coá gaéng giuùp ñôõ ngöôøi naøy laøm nhieàu hôn nöõa. Neáu chuùng ta khoâng theå giuùp moät tay thì neân baøy toû söï vui möøng vaø ngöôõng moä. Tuy nhieân, neáu chuùng ta coù theå giuùp ñôõ thì ñoù laø moät cô hoäi ñeå vieân maõn haïnh nguyeän naøy. Neân nhôù laø giuùp ñôõ ngöôøi khaùc chính laø giuùp ñôõ chính ta. Chuùng ta seõ toát hôn khi yeâu vaø dung thöù nhöõng ngöôøi vöôït qua ñöôïc chuùng ta, vì nhö theá chuùng ta hoaøn thaønh ñöôïc ñöùc haïnh cuûa nguyeän naøy.
Vaøo thôøi xa xöa, ôû Trung hoa, söï giaùo duïc theo caùch theá-heä tieáp noái ñöôïc troâng ñôïi seõ khaù hôn theá-heä cuõ. Neáu khoâng, söï giaùo duïc coi nhö thaát baïi. Ngaøy nay, ngöôøi ta lo sôï nhöõng ngöôøi khaùc hôn mình. Khi hoï daïy ai thì giöõ laïi nhöõng ñieàu quan troïng. Ñaây laø söï daïy doã mieãn cöôõng, seõ coù haäu quaû laø söï ngu doát. Mieãn cöôõng veà tieàn baïc thì seõ bò ngheøo. Nhöõng ngöôøi naøy khoâng bieát söï buø tröø seõ naëng neà nhö theá naøo. Chuùng ta phaûi coá gaéng lieân tuïc trong vieäc vun sôùi nhöõng ñöùc tính, söï hieåu bieát, phaùt trieån nhöõng khaû naêng vaø laøm taêng nhöõng tieâu-chuaån cuûa cuoäc ñôøi. Chæ baèng caùch naøy, söï giaùo-duïc môùi thaønh coâng cho söï thaêng tieán cuûa toaøn xaõ-hoäi.
Boán-phaän cuûa chuùng ta trong theá-kyû tôùi laø daïy doã ngöôøi khaùc. Neáu chuùng ta khoâng ñaït ñöôïc ñöùc haïnh, söï hieåu bieát vaø khaû naêng thì chuùng ta khoâng theå giuùp ñôõ theá-heä keá tieáp cuûa nhöõng chuùng sinh höõu tình. Taïi sao? Haõy nhìn nhöõng treû em ngaøy nay. Söï giaùo duïc maø chuùng nhaän ñöôïc ngaøy hoâm nay laø söï hieåu bieát veà khoa hoïc, vaø kyõ thuaät trong khi xaõ-hoäi caøng ngaøy caøng phöùc taïp. Nhö theá, nhöõng ai coù nguyeän giuùp ñôõ ngöôøi khaùc phaûi coù traùi tim thanh tònh hôn, khoân ngoan hôn vaø ñöùc haïnh cao hôn ñeå ñöông ñaàu vôùi thôøi ñaïi môùi vaø nhöõng cô hoäi môùi. Ganh tî vaø thuø gheùt thì raát tai haïi cho baûn theå cuûa chuùng ta vaø phaûi ñöôïc daäp taét. Nhö theá, ñöùc haïnh vui veû vôùi nhöõng haønh ñoäng xöùng ñaùng cuûa ngöôøi khaùc laïi caøng trôû neân quan-troïng.
6/ Haïnh nguyeän tö saùu: Caàu xin ñöùc Phaät chuyeån Phaùp luaân. Vì chuùng ta höôûng ñöôïc lôïi loäc töø caùc söï daïy doã cuûa ñöùc Phaät, chuùng ta laøm ñöôïc ñieàu gì ñeå ñeàn ñaùp söï töø bi cuûa ngaøi? Ngaøy nay, ña soá laäp baøn thôø vaø thôø phöôïng, cuùng döôøng haøng ngaøy tröôùc hình cuûa ngaøi. Ñaây coù phaûi laø caùch traû ôn khoâng? Khoâng. Ñaây chæ laø nhöõng nghi thöùc giuùp chuùng ta ñöøng queân loøng töø bi cuûa ñöùc Phaät. Söï hy voïng cuûa ñöùc Phaät laø taát caû caùc chuùng sinh höõu tình nghe ñöôïc söï thaät, tu haønh vaø ñaït ñöôïc lôïi laïc laø thaønh Phaät. Caùch duy nhaát ñeå traû ôn laø chuùng ta coi taâm cuûa ngaøi nhö taâm cuûa mình. Chæ baèng caùch naøy ta môùi coù theå traû ôn vò thaày ñaùng quyù cuûa chuùng ta. Nhö theá, chuùng ta coù theå xin chuyeån Phaùp luaân, noùi caùch khaùc, ta môøi nhöõng vò ñaïo sö tinh thoâng daïy doã chuùng ta veà caùc kinh saùch. Taïi sao? Vì ñoù laø caùch ñem nhöng lôøi daïy vaøo theá-giôùi. Neáu khoâng coù ai môøi caùc vò ñaïo sö, thì hoï khoâng coù cô hoäi ñeå truyeàn baù. Nhö theá, nhöõng ngöôøi môøi caùc ñaïo sö giaûng Phaùp seõ ñaït ñöôïc caùc söï xöùng ñaùng to lôùn.
Nhieàu ngöôøi saün saøng môøi caùc ñaïo sö tuïng kinh, töôûng raèng laøm nhö theá seõ ñöôïc lôïi laïc lôùn. Nhöng thöïc teá hoï coù theå khoâng hieåu caùc lôøi tuïng cuûa kinh. Nhö theá, neáu ngöôøi aáy môøi caùc ñaïo sö giaûng Phaùp thì lôïi laïc, söï xöùng ñaùng vaø ñöùc haïnh caøng nhieàu hôn nöõa. Nhöõng ngöôøi nghe hieåu ñöôïc yù kinh thì seõ deã tuïng laïi vaø thöïc haønh.
Khoå noãi, neáu chuùng ta muoán môøi moät vò ñaïo sö ñeå thuyeát Phaùp ngaøy nay thì coù raát ít ngöôøi. Raát nhieàu laàn, toâi ñi du phöông, vaø ñöôïc nghe raèng raát khoù kieám ñöôïc ngöôøi. Toâi cöôøi vaø noùi: "Coù moät vò ñaïo sö ñeå daïy laø caùi quaû. Phaûi gieo nhaân tröôùc khi gaët ñöôïc quaû! Laøm sao chuùng ta kieám ñöôïc vieäc thöông löôïng nhö theá treân coõi ñôøi naøy!" Vaø gieo nhaân laø gì trong tröôøng-hôïp naøy? Ñoù laø giuùp cho vieäc ñaøo-taïo taêng ni.
Ña soá muoán nghe caùc vò tröôûng laõo, ñaïo sö noåi tieáng. Caùc vò treû, ít tieáng taêm ít kinh-nghieäm thì khoâng maáy ngöôøi muoán nghe hoï thuyeát Phaùp. Nhö theá hoï trôû neân thoái chí vaø nghó raèng giaûng ñaïo laø vieäc khoù khaên, hoï trôû veà vieäc cöû haønh leã. Chuùng ta phaûi laøm gì ñeå giuùp ñôõ nhöõng vò thieáu kinh nghieäm naøy? Neáu hoï caøng treû vaø thieáu kinh nghieäm thì chuùng ta caøng phaûi tham döï nhöõng buoåi thuyeát giaûng cuûa hoï. Vieäc naøy seõ khuyeán khích hoï thöïc haønh vaø tieán boä.
Tuy nhieân, duø chuùng ta tham döï taát caû caùc buoåi giaûng naøy, chuùng ta khoâng neân ñeà cao hoï. Söï ca tuïng khoâng ñuùng coøn haïi nhieàu hôn laø söï vu oan. Moät ngöôøi coù theå giaän döõ khi bò vu oan, nhöng ñoái vôùi moät ngöôøi thanh lieâm vaø nhieät thaønh, keû vu oan chæ kích thích hoï. Caøng bò boái roái, hoï caøng quyeát taâm. Ngöôøi naøy seõ laøm heát söùc ñeå hoaøn thaønh. Tuy nhieân, neáu ta ca tuïng vaø chuùc phuùc cho vò ñaïo sö, thì ngöôøi naøy coù theå nghó raèng mình ñaõ qua toát, khoâng caàn phaûi tu tinh taán nöõa. YÙ nghó naøy seõ daãn ñeán söï thoâ loã. Nhö theá, chuùng ta khoâng neân ca tuïng caùc ngöôøi thieáu kinh-nghieäm vaø cuõng ñöøng cuùng döôøng hoï. Vôùi nhieàu tieàn taøi vaø danh voïng hoï seõ bò hoen oá.
Moät ngöôøi phaùt taâm Boà-taùt muoán trôû thaønh moät taêng, ni; nhöng sau bò huûy baïi vì nhaän ñöôïc quaù nhieàu söï ca tuïng vaø cuùng döôøng cuûa caùc ñeä töû. Nhö theá, loãi naøy laø cuûa caùc vò ñeä töû chôù khoâng phaûi nôi caùc taêng ni ñoù. Khi caùc taêng ni naøy chòu hình phaït cuûa luaät buø tröø thì caùc ñeä töû naøy cuõng phaûi gaùnh chòu moät phaàn. Nhö theá thì chuùng ta cuùng döôøng cho ai? Cho ngöôøi coù moät yù-thöùc vöõng chaéc, vì ngöôøi naøy seõ khoâng caûm thaáy bò kích thích, hay coù vaán ñeà khi bò phæ baùng. Chæ nhöõng ngöôøi xöùng ñaùng ñöôïc nhaän söï ca tuïng vaø khoâng bò laøm haïi vì vieäc naøy. Vieäc giôùi thieäu vò ñaïo sö naøy vôùi caùc ngöôøi khaùc laø ñieàu toát ñeå cho vò aáy coù theå giuùp ích cho nhieàu ngöôøi hôn nöõa.
Vieäc nhaän söï ca tuïng vaø cuùng döôøng heát söùc khoù khaên. Ñöùc Phaät noùi: "Moät haït thoùc cuûa ngöôøi cuùng döôøng coøn naëng hôn nuùi Tu Di. Ta seõ phuïc vuï ngöôøi cuùng döôøng nhö moät con traâu trong kieáp soáng keá, neáu ta khoâng vöôït qua luïc ñaïo luaân hoài trong kieáp naøy." Nhö theá, vieäc nhaän söï cuùng döôøng raát khoù. Ngay caû ñöùc Phaät vaø caùc vò Boà-taùt cuõng khoâng thích nhaän caùc ñoà cuùng döôøng, trong khi chuùng ta coøn laø ngöôøi phaøm. Tuy nhieân, neáu ngöôøi cho muoán laøm moät vieäc toát vaø ñöùc haïnh thì vò ñaïo sö phaûi nhaän roài chuyeån cho ngöôøi khaùc.
Ñaàu theá-kyû naøy, ñaïo sö Yin-Guang laøm moät göông saùng cho chuùng ta. Caùc ñeä töû cuùng döôøng ngaøi khoâng bieát bao nhieâu phaåm vaät. OÂng ta duøng taát caû tieàn ñeå in kinh. Theo göông ngaøi, toâi cuõng duøng tieàn cuùng döôøng ñeå in kinh. Sau ñoù toâi phaùt khoâng nhöõng kinh saùch naøy. Toâi coù yù nghó raèng neáu toâi khoâng vöôït qua ñöôïc luïc ñaïo trong kieáp soáng naøy thì toâi cuõng khoâng phaûi trôû thaønh con traâu trong kieáp keá vì nhöõng ngöôøi nhaän kinh seõ giuùp toâi maø traû nôï cho toâi! Ñaây laø vieäc chuyeån söï cuùng döôøng. Vôùi caùch naøy, moïi ngöôøi chia nhau lôïi loäc. Ñaây laø caùch ñuùng ñeå nhaän söï cuùng döôøng cuûa phaät töû.
Duøng söï cuùng döôøng vaøo vieäc rieâng tö laø ñieàu sai laàm vaø khoâng phaûi. Ngay caû vieäc duøng tieàn ñeå xaây moät ñaïo traøng, thì nôi ñoù phaûi ñöôïc duøng ñeå truyeàn baù Phaät giaùo. Chæ baèng caùch naøy, ngöôøi cuùng duôøng môùi nhaän ñöôïc caùc söï xöùng ñaùng vaø ñöùc haïnh. Khaùc ñi, khoâng coù söï truyeàn baù vaø tu taäp, thì ñaïo traøng chæ laø nôi ñeå tranh daønh, xung khaéc. Nhö theá, chuùng ta phaûi raát caån thaän khi muoán xaây moät ñaïo traøng. Vò thaày cuûa cuûa toâi, ngaøi Lee, coù laàn noùi: "Khi xaây moät ñaïo traøng thì moïi ngöôøi laø caùc vò Boà-taùt, laøm heát söùc cho thaønh. Nhöng khi xaây xong thì moïi ngöôøi trôû thaønh caùc con quyû." Taïi sao? Vò hoï ñeàu muoán quyeàn löïc vaø lôïi nhuaän. Hoï queân yù-muoán thaønh thaät luùc ban ñaàu.
Chuùng ta phaûi heát söùc caån thaän khi cuùng döôøng caùc vò ñaïo sö. Ñöùc Phaät daïy raèng coù boán thöù maø ta coù theå cuùng döôøng chö taêng, ni.
- Moùn thöù nhaát laø ñoà aên thöùc uoáng, neáu khoâng coù chuùng thì hoï khoâng soáng ñöôïc.
- Moùn thöù hai laø quaàn aùo. Neáu chuùng cuõ quaù vaø khoâng coù caùi khaùc thì thay baèng moùn môùi.
- Moùn thöù ba laø thuoác men khi oám ñau.
- Moùn thöù tö laø giöôøng naèm.
Ngaøy nay, caùc vò ñeä töû cuùng döôøng chö taêng ni, nhaø ôû vaø nhöõng moùn toát ñeïp khaùc maø hoï coù khaû naêng. Khi ñöôïc soáng sung söôùng thì caùc taêng ni naøy khoâng muoán veà Taây phöông! Ñôøi soáng hieän taïi trôû neân quaù haøi loøng, laøm cho muïc ñích vöôït khoûi voøng sinh töû ñeå ñaït Phaät quaû phai môø ñi. Vieäc naøy thaät laø tai haïi cho söï tu hoïc cuûa hoï. Hoï ñaõ boû gia-ñình traàn tuïc phía sau. Cung caáp cho hoï moät caên nhaø laø khuyeán khích hoï trôû veà nhaø. Vieäc naøy coù tai haïi cho hoï khoâng? Neáu ñöôïc laøm chuû moät caên nhaø, hoï laøm sôû höõu chuû. Ñaây laø söï thoaùi hoùa cuûa vieäc tu hoïc.
Nhöõng ñeä töû nhö theá seõ laø nhöõng keû toäi phaïm laøm haïi ñaïo sö cuûa mình. Nhöõng ngöôøi naøy khoâng hieåu raèng laøm nhö theá laø haïi cho Phaät giaùo vaø haïi cho Tam Baûo. Hoï nghó raèng hoï ñaõ laøm moät vieäc toát vaø tích tuï söï xöùng ñaùng. Khi hoï gaëp Dieâm vöông sau khi cheát thì hoï seõ ngaïc nhieân veà vieäc bò tröøng phaït. Chuùng ta phaûi coù söï khoân ngoan thaät söï ñeå vun troàng nhaân laønh; söï xöùng ñaùng vaø ñöùc haïnh trong Phaät giaùo. Caùc ngöôøi theo ñaïo caàn ñöôïc caùc ñaïo sö noùi roõ veà vieäc naøy, nhöng nhöõng vò aáy khoâng muoán noùi e raèng seõ khoâng ñöôïc cuùng döôøng.
Ñoái vôùi toâi thì theá naøo? Toâi nhaát ñònh vaõng sinh Taây phöông. Toâi seõ khoâng ôû nôi traàn theá naøy ñeå tieáp tuïc chòu khoå ñau. Vì theá, noùi traéng ra, toâi khoâng quan taâm quyù vò cuùng döôøng cho toâi hay khoâng. Vaán ñeà seõ caøng deã cho toâi laø quyù vò khoâng cuùng döôøng cho toâi vì nhö theá toâi khoâng bò trôû ngaïi. Vì vieäc naøy, toâi laäp ra moät cô sôû saùng laäp veà Tu hoïc Phaät giaùo, coù muïc ñích in vaø phaùt haønh kinh saùch Phaät giaùo. Toâi noùi vôùi vò quaûn trò: "In nhieàu neáu coù nhieàu söï cuùng döôøng, in ít neáu coù ít söï cuùng döôøng. Neáu khoâng coù cuùng döôøng thì khoâng in, ñoù laø ñieàu toát nhaát."
Khi coù nhieàu söï cuùng döôøng, chuùng toâi phaûi maát coâng löïa choïn xem cuoán naøo ñaùng in vaø in caùch naøo toát nhaát. Neáu khoâng coù cuùng döôøng chuùng toâi khoâng phaûi baän taâm, raéc roái. Nhö theá chuùng toâi khoâng neân tìm kieám söï cuùng döôøng , tìm moät ñaïo traøng hay yeâu caàu moät ñieàu gì. Vaø chuùng toâi coù moät yù-thöùc thanh tònh vaø moät taâm tö yeân oån treân böôùc ñöôøng tôùi giaùc ngoä. Trau gioài moät yù-thöùc thanh tònh vaø moät taâm tö yeân laëng, giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi khaùc treân cuøng ñöôøng tu hoïc vaø traùnh xa voøng danh lôïi laø thöïc söï tu haønh.
Chuùng ta neân ñôõ ñaàu caùc taân taêng ni baèng caùch taäp cho hoï soáng khaéc khoå. Neáu chuùng ta khoâng chòu noåi caûnh hoï phaûi chòu ñöïng söï khoå cöïc, laø chuùng ta haïi hoï. Khi ñöùc Phaät coøn taïi theá, caùc ñeä töû cuûa ngaøi chæ ñöôïc aên moät böõa moãi ngaøy, vaø qua ñeâm ngoài döôùi goác caây. Ñoù coù phaûi laø moät ñôøi soáng khoå haïnh khoâng? Neáu chuùng ta coù maët ôû ñoù vaø thöông hoï vaø giuùp hoï khoûi khoå thì laøm sao hoï ñaït ñaïo?
Ñöùc Phaät daïy chuùng ta coi söï khoå laø thaày cuûa chuùng ta. Chæ baèng caùch soáng moät ñôøi soáng ñôn giaûn nhaát, chuùng ta môùi coù theå ñaït ñöôïc taâm Phaùp vaø quyeát taâm liaø boû theá giôùi naøy. Nhö theá, söï khoå laø ñieàu toát cho chuùng ta. Neáu chuùng ta khoâng theå chòu ñöôïc khoå thì phaûi kính troïng nhöõng ngöôøi chòu khoå vaø khoâng tìm caùch loâi hoï ra khoûi caûnh khoå. Chæ baèng caùch thaät söï giuùp ñôõ caùc vò taêng ni treû, thieáu kinh nghieäm trau gioài khaû naêng roài ra chuùng ta môùi coù caùc ñaïo sö gioûi ñeå phoå bieán Phaät giaùo.
7/ Haïnh nguyeän thöù baûy: Xin ñöùc Phaät löu laïi theá gian. Muïc-ñích chính cuûa nguyeän thöù saùu laø truyeàn baø Phaät giaùo vôùi taát caû moïi ngöôøi. Neáu chuùng ta hy voïng thaønh ñaït treân ñöôøng tu hoïc, nguyeän chuyeån Phaùp luaân khoâng thoâi thì chöa ñuû. Coù ai thaáy moät ngöôøi ñaït ñaïo chæ baèng caùch nghe caùc lôøi giaûng kinh moät hay hai laàn trong suoát cuoäc ñôøi? Neáu vieäc naøy coù theå saûy ra ñöôïc thì chæ saûy ra khi ñöùc Phaät coøn taïi theá, vaø khoâng theå ñaït ñöôïc khi ngöôøi ñaõ nhaäp Nieát Baøn. Tuy nhieân, vôùi khaû naêng höõu haïn cuûa chuùng ta, ta khoâng laøm ñöôïc, vì vaäy ta phaûi xin ñöùc Phaät ngöï trò ôû theá-gian naøy. Noùi caùch khaùc, ta caàn coù moät vò ñaïo sö beân caïnh ta suoát ngaøy, ñeå chuùng ta ñöôïc höôùng daãn lieân tuïc ñaëng ñaït ñöôïc Giaùc Ngoä.
Nhieàu naêm veà tröôùc, Giaùo sö kieâm ñaïo sö cuûa toâi laø Lee hoûi toâi veà öôùc nguyeän cuûa mình. Toâi noùi laø toâi muoán ñi du lòch voøng quanh theá-giôùi khuyeán khích ngöôøi khaùc tu Phaät. OÂng gaät ñaàu, vaø noùi ñoù laø vieäc toát, vaø toâi coù theå laøm ñöôïc nhöng khoâng theå giuùp ngöôøi khaùc ñöôïc. Toâi hoûi taïi sao. Ngaøi noùi toâi chæ coù theå tuyeân truyeàn. OÂng noùi oâng ñaõ soáng ôû Taizhong trong hôn ba möôi naêm vaø nhieàu ngöôøi ñaõ ñaéc ñaïo. OÂng caét nghóa theâm raèng neáu oâng khoâng ôû Taizhong nhöng chæ thaêm vieáng moät hoaëc hai laàn trong moät naêm, thì khoâng coù ai ñaït ñaïo. Ñeå coù theå giuùp ñôõ moät ngöôøi khaùc, caàn coù söï thaân thieát. Neáu khoâng coù söï thaân thieát naøy thì ñöùc Phaät cuõng khoâng theå giuùp chuùng ta ñöôïc. Baèng caùch ñi voøng quanh theá-giôùi truyeàn baù Phaät giaùo, chuùng ta gaëp nhieàu ngöôøi nhöng söï thaân thieát ít ñi. ÔÛ moät choã giaûng daïy ñeàu ñeàu coù nhieàu söï thaân thieát hôn.
Toâi ñöôïc lôïi laïc raát nhieàu veà caùc chuyeán ñi cuûa toâi, vaø caûm thaáy töï-do vôùi khaùi nieäm nhaø. Haøng ngaøy toâi hoaëc treân ñöôøng hay ôû khaùch-saïn. Ñaâu laø nhaø cuûa toâi? Khoâng coù nhaø. Maëc duø toâi coù nôi ñeå thuyeát giaûng, toâi khoâng ôû laâu hôn vaøi tuaàn. Söï ñoå vôõ khaùi nieäm veà nhaø chöùng toû laø moät söï thoaùt khoûi cho toâi.
Neáu chuùng ta muoán ñaït tôùi thaønh quaû naøo, thì caàn phaûi xin ñöùc Phaät coøn ôû treân ñôøi naøy. Baûn thaân ñöùc Phaät thì khoâng coøn, nhöng nhöõng ñeä-töû cuûa ngaøi coøn, duø hoï laø taêng ni, hay ngöôøi theá tuïc. Nhöõng ngöôøi coù söï hieåu bieát vaø coù ñöùc haïnh coù theå ñöôïc môøi tôùi thaønh-phoá cuûa chuùng ta ñeå thuyeát giaûng. Vôùi caùch naøy, chuùng ta luoân luoân coù söï höôùng daãn. Vieäc cung caáp cho nhöõng vò thaày coù tö caùch vaø ñöùc haïnh thì deã daøng vì hoï coù ñôøi soáng ñôn giaûn. Tuy nhieân, giaûng ñöôøng caàn phaûi thaät ñeïp ñeå cho caùc ngöôøi nghe thích vaø phaùt sinh loøng kính troïng ñaïo traøng. Neáu giaûng ñöôøng coù saùc thaùi taàm thöôøng thì hoï seõ coi thöôøng ñaïo-traøng. Nhieàu ngöôøi chæ nhaém vaøo teân tieäm maø khoâng chuù yù tôùi phaåm vaät. Duø moät ngöôøi bieát giaù trò ñích thöïc cuûa moät ñoà vaät thì khoâng coi troïng hình daùng beân ngoaøi, moät giaûng ñöôøng ñoà xoä nguy nga raát caàn thieát cho moïi ngöôøi caûm giaùc ban ñaàu. Tuy giaûng ñöôøng vaø nôi cöû leã thì nguy nga, nhöng nôi sinh soáng cuûa taêng ni laïi raát ñôn giaûn. Neáu chuùng ta nhìn vaøo caùc chuøa chieàn beân Trung hoa thì chuùng ta hieåu. Ngay caû vò sö tröôûng cuõng soáng ôû trong moät caùi phoøng nhoû. Nhöõng phoøng sang troïng beân ngoaøi chæ daønh cho khaùch vaø caùc ngöôøi bình thöôøng. Baèng caùch quan saùt nhöõng ñieåm naøy chuùng ta seõ hieåu caùch cö söû chuùng ta phaûi coù vaø phöông phaùp phaûi aùp duïng. Thöïc haønh nhö theá seõ giuùp cho Phaät giaùo beùn reã, phaùt trieån, nôû hoa vaø keát traùi baát cöù nôi naøo ta ôû.
Töø nhöõng ñieàu treân, chuùng ta thaáy trong soá Möôøi Ñieàu Nguyeän Lôùn cuûa Boà-taùt Voâ Löôïng, baûy ñieàu tröôùc laø cho caùc vò Boà-taùt nguyeän vaø cö söû; ba ñieàu cuoái laø nhöõng phöông caùch cho caùc vieäc xöùng ñaùng.
8/ Haïnh nguyeän thöù taùm: Tinh taán tu haønh theo caùc lôøi daïy cuûa ñöùc Phaät. Duø cho ñöùc Phaät khoâng coøn taïi theá nöõa, nhöng chuùng ta coøn nhöõng kinh ñieån ñeå theo hoïc. Theo caùc kinh ñieån laø tieâu chuaån cao nhaát trong söï tu hoïc Phaät giaùo.
9/ Haïnh nguyeän thöù chín: Thuaän thaûo vôùi moïi Chuùng sinh höõu tình. Chuùng ta caàn thuaän vôùi nhöõng öôùc nguyeän cuûa taát caû chuùng sinh höõu tình trong vuõ-truï. Ñaây laø vieäc heát söùc khoù khaên vaø laø lyù do taïi sao ngöôøi Trung hoa noùi loøng hieáu kính vaø nhöõng söï thuaän thaûo ñi chung vôùi nhöõng thöù khaùc Hoïc ñaïo Phaät laø toû loøng hieáu kính vaø thuaän vôùi söï caàu mong cuûa chuùng sinh. Trong khi thuaän thaûo, chuùng ta caàn tìm nhöõng cô hoäi toát ñeå khuyeán khích ngöôøi khaùc ngöøng nhöõng haønh ñoäng sai laàm. Vieäc naøy seõ giuùp hoï vöôït qua ñöôïc söï sai laàm vaø ñaït ñöôïc Giaùc Ngoä. Tuy nhieân, ñeå laøm ñöôïc hoaøn toaøn, chuùng ta caàn nhaän ra ñöôïc nhöõng caùch ñuùng vaø thôøi gian thích hôïp cho vieäc naøy, ta caàn coù söï khoân ngoan, soát saéng vaø uyeån chuyeån.
10/ Haïnh nguyeän thöù möôøi: Daâng hieán caùc coâng ñöùc. Vieäc naøy coù nghóa laø höôùng caùc coâng ñöùc cho taát caû caùc chuùng sinh höõu tình trong vuõ-truï. Noù coù nghóa laø traûi roäng taâm tö cuûa chuùng ta ñeå khaép vuõ truï laø moät theå. Chæ khi chuùng ta ñaït tôùi möùc ñoä naøy thì môùi coù theå noùi laø ñaït ñöôïc Söï Toaøn Haûo To Lôùn.
Trong söï tu hoïc theo phaùi Tònh ñoä, chuùng ta duøng naêm quyeån kinh vaø moät chuù nguyeän:

Chuùng ta tu haønh theo naêm söï Höôùng daãn:

Raát ñôn giaûn, raát roõ raøng, khoâng phöùc taïp. Neáu chuùng ta tu hoïc moät caùch lieân tuïc thì chaéc chaén seõ thaønh coâng. Laøm nhö theá, theo moät hieàn trieát coå xöa: "Möôøi ngaøn ngöôøi tu hoïc, möôøi ngaøn ngöôøi thaønh coâng." Baây giôø chuùng ta coù nguyeân-taéc vaø phöông-phaùp ñeå tu hoïc. Chuùng ta cö söû theá naøo vôùi moïi ngöôøi trong ñôøi soáng vaø söï vieäc haøng ngaøy? Neáu chuùng ta theo naêm ñieàu höôùng daãn, kieân trì nieäm danh hieäu Phaät A Di Ñaø vaø caàu xin vaõng sinh ôû Taây phöông Cöïc laïc thì chaéc chaén chuùng ta seõ thaønh coâng.