Van chuong Viet-nam

Phaät-giaùo: Söï khoân ngoan veà Töø-bi vaø Giaùc-ngoä

Chöông baûy
Thöù töï phaûi theo khi tu hoïc
Tin, hieåu, thöïc-haønh vaø chöùng ngoä
Chuùng ta vöøa xem nhöõng caên-baûn veà söï tu hoïc vaø coù moät söï giôùi-thieäu sô löôïc chính veà caùc nguyeân-taéc phaûi theo. Baây giôø, haõy xem phöông-caùch saùng taïo cuûa söï daïy doã Phaät giaùo. Nhö ngaøi Qingliang caét nghóa trong kinh Hoa Nghieâm, söï tu hoïc coù theå ñöôïc chia ra laøm boán baäc: tin, hieåu, tu vaø chöùng.
Chaëng ñaàu laø tin. Khi chuùng ta coù theå tin thì caùc ñieàu kieän ñaõ chín muøi. Coù caâu noùi: "Ñöùc Phaät cuõng khoâng theå giuùp nhöõng ngöôøi khoâng thaân thieát vôùi ngaøi." Söï thaân thieát laø gì? Ñoù laø vieäc coù theå tin. Ngay caû ñöùc Phaät cuõng khoâng theå giuùp moät ngöôøi khi caùc ñieàu kieän chöa chín muøi. Tuy nhieân, khi chuùng chín tôùi thì coù nieàm tin. Khi aáy ñöùc Phaät giuùp ñôõ ñöôïc. Caùc toân-giaùo khaùc vôùi Phaät giaùo ôû ñieåm, khi moät ngöôøi coù loøng tin thì ñöôïc cöùu roãi; trong khi vôùi Phaät giaùo, khi coù nieàm tin coù nghóa laø ta tin ôû nhöõng lôïi laïc cuûa Phaät giaùo vaø chaáp nhaän moät phöông-phaùp tu trong nhieàu phöông-phaùp khaùc nhau.
Moät khi coù loøng tin, chuùng ta phaûi coù söï hieåu bieát. Phaät giaùo caét nghóa söï thaät cuûa ñôøi soáng vaø vuõ-truï. Chæ khi chuùng ta ñaït ñöôïc söï hieåu bieát chaân thaät veà chuùng thì chuùng ta môùi coù theå baét ñaàu söï tu hoïc. Nhö theá, söï tu hoïc döïa treân söï hieåu bieát. Neáu chuùng ta khoâng hieåu veà caùc nguyeân-taéc vaø phöông-phaùp thì laøm sao tu haønh? Söï tu haønh thaät söï ñöôïc ñaët caên-baûn treân nhöõng nguyeân-taéc vaø phöông-phaùp ñuùng. Muïc-ñích toái haäu cuûa söï tu hoïc laø ñaït ñöôïc thaønh quaû, ñaït ñöôïc söï lôïi laïc thaät söï. Thaønh-quaû gì? Ñoù laø söï aùp duïng nhöõng gì chuùng ta tin, hieåu vaø thöïc haønh haøng ngaøy, ñaït ñöôïc söï vui veû toái yeáu trong ñôøi. Thí-duï, nhöõng gì ta thaáy trong kinh Voâ Löôïng Thoï laø nhöõng gì ta nghó vaø thöïc haønh. Nhöõng gì chuùng ta nghó vaø thöïc haønh haøng ngaøy thì phuø hôïp vôùi caùc kinh ñieån. Ñaây laø söï chöùng ngoä vaø söï thaät thaät söï vaø ñaây chính laø ñieàu laøm cho Phaät giaùo coù giaù-trò.
Nhö theá, chuùng ta phaûi hieåu nhöõng thöù-töï cuûa söï tu hoïc, coù nghóa laø: tin, hieåu, haønh vaø chöùng. Khi chuùng ta noùi nieàm tin, chuùng ta tin ôû chính mình. Ñaây laø ñieåm Phaät giaùo khaùc vôùi toân-giaùo. Trong toân-giaùo, yeáu toá quan-troïng nhaát laø tin vaøo Thöôïng-ñeá. Trong Phaät-giaùo, tieâu chuaån quan-troïng nhaát laø tin ôû nôi chuùng ta khoâng phaûi caùi gì ngoaøi ta. Chuùng ta caàn phaûi tin laø chuùng ta coù Phaät tính. Tin raèng nguyeân-thuûy chuùng ta laø Phaät. Tin laø chuùng ta khoâng khaùc Phaät. Tin raèng baûn theå cuûa chuùng ta bò oâ nhieãm, vaø moät khi ta laøm saïch söï oâ nhieãm naøy thì chuùng ta seõ tìm laïi ñöôïc baûn theå cuûa chuùng ta. Tuy nhieân, neáu chuùng ta cöù baän roän vôùi yù nghó raèng chuùng ta coù quaù nhieàu nghieäp xaáu vaø nhöõng thöù naøy seõ ngaên trôû chuùng ta ñaït ñaïo, thì chuùng ta seõ khoâng ñaït ñöôïc. Taïi sao? Neáu chuùng ta khoâng tin raèng ta coù theå chöùng ngoä thì ñöùc Phaät vaø caùc vò Boà-taùt cuõng khoâng theå laøm gì ñöôïc. Caùc Phaät vaø caùc Boà-taùt chæ coù theå giuùp ngöôøi naøo töï giuùp mình. Vì theá, vieäc thieát yeáu laø chuùng ta phaûi coù söï töï tin nôi mình.
Hôn nöõa, chuùng ta cuõng caàn phaûi tin nôi caùc söï daïy doã cuûa ñöùc Phaät. Chuùng ta ñöôïc bieát coù voâ soá nguyeân-taéc vaø phöông-phaùp. Chuùng ta chaéc chaén seõ thaønh coâng neáu ta theo chuùng. Sau khi coù söï töï tin, ta caàn coù söï tin töôûng vaøo caùc söï daïy doã cuûa ñöùc Phaät. Ñaïo sö Ou-Yi dieãn taû vieäc naøy nhö laø tin vaøo caùc nguyeân-taéc vaø caùc söï vaät. Caùc söï vieäc ôû ñaâu maø ra? Veà nguyeân-taéc, ñoù laø taâm thanh tònh veà söï thaät cuûa caùc baûn theå. Taát caû caùc hieän-töôïng trong vuõ-truï ñeàu töø nguyeân-taéc naøy maø ra. Chuùng lieân-quan ñeán caùc chu-kyø nhaân quaû baát taän. Moät caùi nhaân cho moät quaû, ñeå trôû thaønh nhaân cho moät quaû khaùc nöõa. Tieán-trình naøy khoâng bao giôø ngöøng. Coù ñöôïc söï hieåu bieát vaø tin töôûng ôû söï thaät thaät söï laøm taêng söï töï tin cuûa chuùng ta, giuùp cho chuùng ta tìm kieám söï hieåu bieát veà taát caû moïi thöù. Chæ baèng caùch naøy ta môùi ñöôïc töï-do khoûi söï baên khoaên vaø nghi-ngôø, laøm caûn trôû cho söï tu hoïc cuûa chuùng ta ñeå ñaït ñöôïc söï vui veû vaø thaêng tieán.
Khi thöïc haønh söï tu hoïc Phaät giaùo, ñìeàu quan-troïng nhaát laø chaáp nhaän nhöõng söï daïy doã cuûa vò thaày vaø thöïc haønh ñuùng theo nhö phöông-phaùp ñöôïc chæ baûo. Ñaây laø caùch tu hoïc ñuùng töø ngaøn xöa. Ñieàu ñoøi hoûi ñaàu tieân laø theo söï caám ñoaùn trong naêm naêm, ñöôïc vò thaày ñaët ra. Khi laøm nhö theá, vò thaày chòu traùch nhieäm cho söï thaønh baïi cuûa ngöôøi hoïc troø. Ñaây laø nguyeân-taéc kính ngöôõng ñaïo sö vaø caùc söï daïy doã cuûa oâng ta. Tuy nhieân, nguyeân-taéc naøy khoâng coøn ñöùng vöõng ngaøy nay, vì thaày thì khoâng chòu traùch nhieäm vaø troø thì khoâng nghieâm trang. Nhöõng nguyeân-taéc cuûa söï daïy doã thì suy ñoài, vaø ñaây laø moät thaûm traïng cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Hoïc troø khoâng kính troïng thaày vaø thaày thì khoâng thaønh thaät giuùp ñôõ troø thaønh ñaït.
Söï ngaên caám trong naêm naêm coù keát quaû laø hoïc troø chæ theo moät vò thaày. Noù ñaët neàn taûng cho Ba Söï hoïc hoûi: giôùi, ñònh, tueä. Boån-phaän cuûa thaày laø giuùp ngöôøi hoïc troø hoïc ñöôïc nhöõng thöù naøy. Haõy coi Thieàn Phaät giaùo. Vò thaày ñoøi hoûi hoïc troø phaûi laøm gì trong naêm naêm ñaàu? Hoï ñöôïc giao cho nhöõng vieäc lao ñoäng chaân tay vaø laøm lieân tuïc khoâng thay ñoåi. Hoï cuõng phaûi thuoäc loøng kinh. Hoï phaûi ñoïc laïi sau khi laøm xong vieäc lao ñoäng vaø khoâng quan taâm tôùi vieäc gì khaùc. Muïc-ñích cuûa vieäc lao ñoäng naøy khoâng phaûi laø ñoái söû vôùi hoï nhö nhöõng ngöôøi ñaày tôù.
Sau moät thôøi gian, ngöôøi hoïc troø seõ caûm thaáy chaùn naûn vì ñaõ laøm vieäc cöïc nhoïc trong naêm naêm khoâng ñaït ñöôïc keát quaû gì. Thaät ra, hoï ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thöù maø khoâng bieát. Hoï ñaït ñöôïc gì? Nhöõng söï khoå naõo giaûm ñi raát nhieàu vaø söï chuù taâm thì gia taêng vì söï caám ñoaùn khoâng thaáy khoâng nghe nhieàu thöù. Neáu söï caám ñoaùn ñöôïc theo ñuùng ñaén, ngöôøi hoïc troø ñaït ñöôïc hai thöù vaän may vaø söï khoân ngoan. Vaän may laø gì? Laøm vieäc haøng ngaøy ôû nôi ñaïo traøng laø vieäc tu haïnh boá-thí. Vì caùc taêng, ni khoâng coù tieàn ñeå cho, hoï coù theå laøm vieäc ñeå thöïc haønh Haïnh Boá-thí. Qua söï caám ñoaùn nghe vaø ñoïc, hoï chæ taäp trung vaøo saùu giaùc quan, hoï cuõng ñaït ñöôïc taâm thanh tònh vaø taäp trung tö-töôûng cao ñoä hay Taâm ñònh. Ñaây laø söï khoân ngoan hay Tueä. Nhö theá, vò thaày daäy cho caùc hoïc troø troàng vaän may vaø thieát laäp neàn taûng cho giôùi, ñònh, tueä. Söï daäy gioã ñöôïc thieát laäp moät caùch nheï nhaøng nhöng höõu hieäu. Vôùi naêm naêm giôùi haïn vieäc hoïc laøm caên baûn, khi ñöôïc nghe Phaùp sau hai hoaëc ba naêm, taêng sinh coù theå ngoä ñaïo.
Trong tieåu söû cuûa caùc vò thieàn sö, ta thaáy laø baèng phöông-phaùp naøy, nhieàu ngöôøi ñaõ ngoä ñaïo sau ba hoaëc naêm naêm. Ngaøy nay tuy theá, caùc ngöôøi tu hoïc ôû caùc ñaïo traøng trong ba chuïc naêm, naêm chuïc naêm ñoâi khi caû ñôøi ngöôøi maø vaãn khoâng ngoä ñaïo. Hoï coù theå ñoïc raát nhieàu kinh saùch maø vaãn khoâng ngoä. Cuøng laém, hoï thuoäc loøng moät soá yù-nieäm toång quaùt veà Phaät -giaùo, nhöng khoâng coù gì coù theå giuùp hoï caét ñöùt söï khoå ñau hay ngoä ñaïo. Nhö theá, chuùng ta phaûi coá kieám moät vò thaày gioûi ñeå ñöôïc höôùng daãn. Lôøi khuyeân naøy luùc ñaàu coù veû buoàn naûn. Nhöng sau chaëng ñaàu, chuùng ta seõ thöïc söï khoan khoaùi, vaø vui veû veà söï tieán boä cuûa mình.
Nhieàu ngöôøi trong chuùng ta ñaõ phaïm loãi laàm lôùi trong vieäc tu hoïc, baèng caùch hoïc moïi phöông-phaùp khaùc nhau. Nhöõng taêng, ni ngaøy tröôùc baét ñaàu baèng Nguyeän Lôùn thöù hai cuûa caùc vò Phaät vaø Boà-taùt: "Phieàn naõo voâ taän, theä nguyeän ñoaïn." Khi deïp ñöôïc heát phieàn naõo, ta seõ ñöôïc taâm ñònh vaø coù tueä. Roài caâu keá: "Phaùp moân voâ löôïng, theä nguyeän hoïc." Ñaây laø thöù töï ñuùng ñeå tu hoïc. Loãi laàm maø ña soá maéc phaûi laø hoïc nhieàu phöông-phaùp maø chöa döùt boû ñöôïc phieàn naõo. Ñaïo sö Qingliang goïi ñaây laø "Hieåu maø khoâng haønh". Nhöõng ngöôøi naøy chuù taâm vaøo vieäc hieåu maø khoâng chòu thöïc haønh. Hoï khoâng coá deïp phieàn naõo ñeå ñöôïc taâm ñònh. Haäu quaû laø hoï coù caùi nhìn sai leäch hôn laø caùi nhìn ñuùng ñaén vaø trí tueä.
Taäp ba phöông-phaùp ñoàng thôøi
Böôùc ñaàu tieân ñeå tu haønh Phaät giaùo laø gì? Baét ñaàu baèng vieäc tuïng moät quyeån kinh. Chuùng ta coù caàn hieåu yù-nghóa khoâng? Khoâng. Vì khi chuùng ta chöa döùt boû ñöôïc phieàn naõo thì söï hieåu cuûa chuùng ta seõ sai laïc. Nhö theá thì taïi sao ta chæ tuïng moät kinh naøy? Vôùi caùch tuïng kinh Ba Söï Hoïc Hoûi giôùi ñònh tueä seõ ñeán cuøng luùc.
Giôùi ñoøi hoûi chuùng ta "Khoâng laøm ñieàu xaáu, Laøm taát caû ñieàu thieän". Tuïng kinh coù theå giuùp nhöõng yù-nghó cuûa chuùng ta khoâng chaïy nhaûy, nhö theá ta ñöôïc ngaên ngöøa khoûi laøm ñieàu quaáy. Kinh laø lôøi noùi töø baûn theå cuûa Phaät. Khoâng coù ñieàu gì coù theå cao hôn veà ñöùc haïnh. Nhö theá, tuïng kinh laø laøm vieäc toát vaø keát quaû laø giöõ ñöôïc giôùi hoaøn toaøn nhö theá thì khoâng caàn phaûi taäp töøng giôùi moät.
Khi tuïng kinh, chuùng ta phaûi chuù taâm. Baèng söï chuù taâm chuùng ta taäp trung tö töôûng. Tuïng roõ töøng lôøi kinh, khoâng boû soùt chöõ naøo laø thöïc haønh cuûa hueä. Nhö theá, tuïng kinh moät caùch ñuùng ñaén laø tu taäp ba phöông-phaùp cuøng moät luùc. Vieäc phaân taùch nghóa kinh trong khi ñang tuïng laø coi kinh nhö moät quyeån saùch thöôøng. Vieäc naøy seõ coù keát quaû laø khoâng coù söï thöïc haønh naøo heát, vaø ñaây khoâng phaûi laø söï tu hoïc. Ñöøng coi thöôøng vieäc tuïng kinh, vì ñaây laø neàn taûng cuûa söï tu hoïc. Tuïng kinh moät giôø thì coù keát quaû moät giôø tu hoïc, tuïng hai giôø, coù keát quaû hai giôø. Khoâng caàn phaûi noùi, caøng nhieàu hôn thì caøng toát nöõa.
Nhieàu ñaïo höõu cuûa toâi ôû Ñaøi-loan vaø Ñallas tuïng kinh Voâ Löôïng Thoï möôøi laàn moät ngaøy. Nhö theá moät soá coù theå ñaõ tuïng caû hai ngaøn laàn vaø thuoäc kinh vaø chæ caàn ba möôi cho tôùi boán möôi laêm phuùt laø coù theå tuïng heát kinh. Tuïng möôøi laàn coù nghóa laø naêm hay saùu tieáng moät ngaøy tu giôùi ñònh hueä. Vôùi nhieàu thôøi gian nhö theá daønh cho vieäc tu hoïc, ñöông nhieân chuùng ta seõ coù taâm ñònh trong vaøi naêm.
Kinh phaùt xuaát ra töø taâm thanh tònh cuûa ñöùc Phaät. Khi chuùng ta phaùt trieån ñöôïc moät yù-thöùc trong saïch vaø thanh tònh thì chuùng ta seõ hieåu nhöõng gì ta ñoïc trong kinh. Lyù do baây giôø caùc kinh khoù hieåu vì yù-thöùc cuûa chuùng ta luoân luoân chaïy nhaûy. Laøm sao cho caùi taâm naøy coù theå ñoàng ñieäu vôùi moät taâm trong saïch vaø thanh tònh? Ñaây laø lyù do taïi sao ta khoâng hieåu caùc lôøi daïy cuûa Phaät. Nhö theá, neáu chuùng ta muoán hoïc töø moät vò thaày toát thì phaûi tin vaø y theo caùc söï chæ daïy laø phaûi vaø ñuùng.
Chæ caàn löïa moät quyeån kinh vaø ñöøng ñeå bò sao laõng bôûi caùc kinh khaùc. Neáu chuùng ta muoán theo phaùi Tònh Ñoä thì chuùng ta tuïng vaø hoïc kinh Voâ Löôïng Thoï. Neáu chuùng ta löïa choïn theo phaùi Thieân Thai thì ta tuïng vaø hoïc kinh Phaùp Hoa. Neáu ta choïn theo phaùi Hoa nghieâm thì ta hoïc kinh Hoa Nghieâm. Khi choïn moät phaùi thì tuaân theo nhöõng nguyeân-taéc cuûa noù vaø ñaøo xaâu kinh ñieån trong naêm naêm. Noùi caùch khaùc, caét ñöùt moïi khoå ñau vaø coá phaùt trieån moät taâm tö trong saïch, thanh tònh. Ñaây laø böôùc ñaàu cuûa söï tu Phaät. Noùi traéng ra, vaøo thôøi tröôùc naêm naêm laø ñuû trong vieäc tu hoïc ñoái vôùi moät ngöôøi tu haønh ñeå ñaït ñöôïc taâm trong saïch vaø thanh tònh, vì taâm hoï khoâng bò oâ nhieãm nhö chuùng ta ngaøy nay.
Trong quaù khöù, treû em coøn trong traéng cho tôùi loái möôøi tuoåi. Roài chuùng môùi baét ñaàu bieát phaân bieät söï khaùc nhau giöõa phaûi vaø quaáy, ta vaø ngöôøi khaùc. Luùc aáy chuùng môùi baét ñaàu coù caùc tính tham lam, giaän döõ, si meâ vaø ngoå ngaùo. Haõy nhìn caùc treû em ngaøy nay. Chuùng loä veû tham, giaän, si meâ vaø loã maõng khi môùi vaøi tuoåi! Chuùng hoïc nhöõng ñieàu naøy ôû ñaâu? Töø maùy voâ tuyeán truyeàn hình. Chuùng bò phôi baøy tröôùc maùy voâ tuyeán truyeàn hình haønh ngaøy. Ñöông nhieân chuùng bò oâ nhieãm. Chuùng khoâng coù nhöõng ngaøy thaùng thô ngaây nhö cha meï chuùng. Thaät laø baát haïnh!
Toâi ñöôïc sinh ra vaø lôùn leân ôû ñoàng queâ neân voâ tö khoâng bieát veà theá-giôùi cho tôùi naêm möôøi ba tuoåi. Söï Sung Söôùng Thaät Söï laø giöõ ñöôïc sö thô ngaây caøng laâu caøng toát vaø khoâng bieát veà caùc söï ñau khoå cuûa theá gian. Taát caû söï bieát cuûa toâi laø chôi nhö theá naøo. Moät khi maát söï thô ngaây, chuùng ta khoâng coøn sung söôùng nöõa. Vì khi aáy chuùng ta phaûi luoân luoân chuù y ñeán ngöôøi khaùc. Nhö theá, toâi noùi nhöõng ngöôøi caän ñaïi thì khoâng may maén baèng nhöõng tieàn nhaân cuûa hoï.
Moät khi chuùng ta phaùt trieån ñöôïc moät taâm tö trong saïch vaø thanh tònh hay Ñònh, vaø ñaït ñöôïc söï khoân ngoan hay Hueä, thì chuùng ta coù theå baét ñaàu môû roäng taàm hieåu bieát cuûa mình. Chuùng ta seõ thaáy, nghe, vaø hoïc baát cöù ñieàu gì ta quan taâm tôùi, vì baây giôø ta ñaõ coù söï khoân ngoan vaø khoâng bò aûnh höôûng bôûi söï vieäc chung quanh. Vì chuùng ta kieåm soaùt ñöôïc chính mình, caøng thaáy bieát nhieàu caøng laøm cho chuùng ta khoân ngoan hôn vaø taâm caøng ñònh nhieàu hôn. Taïi sao taâm ñònh laïi taêng tröôûng? Khoâng bò sao suyeán bôûi ngoaïi caûnh seõ gia taêng söï ñònh taâm cuûa chuùng ta. Phaùt trieån ñöôïc moät yù- thöùc roõ raèng vaø hieåu bieát seõ laøm taêng theâm söï khoân ngoan. Luùc aáy ta coù theå hoïc caùc moân phaùi khaùc ñeå gia taêng ñònh vaø hueä. Ñaàu tieân ta lo giöõ giôùi, ñònh vaø hueä ñeå ñaït ñöôïc söï khoân ngoan caên baûn cuûa chuùng ta. Sau ñoù, chuùng ta hoïc nhieàu hôn ñeå laøm vieân maõn hueä cuûa chuùng ta. Ñaây laø caùch tu hoïc ngaøy tröôùc.
Ñöùc Phaät daïy chuùng ta trong kinh "Prajna", boä kinh daøi nhaát cuûa Phaät giaùo, "Söï khoân ngoan tröïc giaùc thô ngaây bieát taát caû." Nhö theá, chuùng ta phaûi vun troàng "söï thô ngaây" tröôùc. Phöông phaùp naêm naêm thöïc haønh giôùi coù keát quaû laø chuùng ta thô ngaây tröôùc caùc thay ñoåi cuûa theá-giôùi. Khi chuùng ta tieáp xuùc laïi vôùi theá-giôùi thì chuùng ta nhaän thöùc ñöôïc "Thaáy taát caû". Ñaây laø thöù töï vaø phöông phaùp ñuùng ñeå hoïc vaø tu haønh Phaät giaùo.
Caùc toå ngaøy xöa khoâng nhöõng tuaân theo caùc giôùi do ñöùc Phaät ñaët ra maø coøn theo laáy Khoång giaùo laøm caên baûn cho söï tu hoïc cuûa mình. Phaät giaùo Trung Hoa ñaõ boû Phaät giaùo Tieåu thöøa vaø thay baèng Khoång giaùo. Phaät giaùo Trung Hoa coù caên baûn laø chaáp nhaän naêm ñöùc tính cuûa Khoång giaùo: söï dòu daøng, söï töû-teá, söï kính troïng, söï caàn kieäm vaø söï khieâm toán. Töø caên baûn naøy, hoï phaùt trieån Ba Ñieàu Kieän, Saùu Nguyeân Taéc cuûa söï Haøi Hoøa, Ba Söï Hoïc Hoûi, Saùu Haïnh vaø Möôøi Nguyeän Lôùn. Taát caû nhöõng moân phaùi Phaät giaùo ñaïi thöøa chaáp nhaän caùi söôøn naøy cho söï tu hoïc. Noùi caùch khaùc, chuùng ta coù theå hoïc baát cöù moân phaùi naøo mieãn laø tuaân theo nhöõng nguyeân-taéc vaø phöông-phaùp naøy. Nhö theá, chuùng ta coù theå noùi theo Naêm Ñöùc Tính vaø Saùu söï Haøi Hoøa laø neàn taûng ñaëc bieät cuûa Phaät giaùo Trung Hoa.
Coøn coù moät phöông-phaùp cao caáp khaùc ñeå tu hoïc Phaät giaùo, tieáp tuïc hoïc nhö laø moät ngöôøi thaày. Ñaây khoâng phaûi laø cho tôùi gaàn ñaây phöông-phaùp naøy môùi ñöôïc duøng trôû laïi. Khi ñöùc Phaät coøn taïi theá, ngaøi coù nhieàu hoïc troø. Moät soá ôû beân caïnh ngaøi vì chöa tu hoïc xong neân khoâng theå ñoäc laäp ñöôïc. Nhöng nhöõng ngöôøi khaùc ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng söï chöùng ngoä. Nhöõng ngöôøi sau naøy laø caùc Boà-taùt, hoï coù nhieäm vuï hoaøng döông Phaät giaùo. Hoï ñi tôùi nhöõng nôi khaùc vaø laäp ra caùc ñaïo traøng ñeå daïy theá cho ñöùc Phaät. Hoï trôû veà nôi ñöùc Phaät ôû trong ba thaùng an cö ñeå tu hoïc theâm. Vieäc naøy cuõng gioáng nhö nghæ heø baây giôø, caùc troø thì nghæ, nhöng caùc thaày thì hoïc theâm. Vì theá, caùc Boà-taùt veà gaëp ñöùc Phaät trong muøa an cö. Hoï nghe caùc lôøi daïy cuûa ngaøi vaø coù theå gia taêng söï ñònh taâm, hueä vaø haïnh cuûa hoï. Hoï cuõng thaûo luaän nhöõng khoù khaên hoï gaëp phaûi trong khi daïy vaø coá tìm caùc lôøi giaûi. Hoï hoïc hoûi laãn nhau trong vieäc tìm söï hoaøn thieän. Heä thoáng hoïc theâm naøy ñaõ ñöôïc thaáy moät caùch khoâng lieân tuïc trong lòch söû Trung Hoa.
Ñieàu khuyeán caùo laø caùc ñaïo traøng vaø hoäi Phaät hoïc laøm nhöõng kyø an cö muøa heø vaø muøa ñoâng vôùi caùc vieäc nieäm danh hieäu Phaät, vaø tu Thieàn, hoäi thaûo vaân vaân. nhö laø nhöõng kyø hoïc taäp ngaén. Vieäc naøy raát höõu hieäu ngöôøi ta ñaõ chaáp nhaän yù nieäm nhöõng kyø tu hoïc ngaén. Neáu chuùng ta noùi vôùi hoï laø ñeå döùt boû caùc khoå ñau; giöõ giôùi, tu ñònh vaø hueä; vöôït khoûi chu kyø sinh töû, thì chæ coù moät soá ít chaáp nhaän vaø chuù yù tôùi.
Ngaøy nay, con ngöôøi coù khaùi nieäm khaùc veà Phaät giaùo so vôùi caùc ngöôøi trong quaù khöù. Hoï muoán hoïc nhieàu hôn vaøo luùc baét ñaàu maø khoâng bieát raèng phöông-phaùp cuûa hoï seõ giôùi haïn thaønh quaû cuûa hoï, trong khi theo nhöõng phöông-phaùp coå-ñieån veà tu hoïc thì seõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû voâ löôïng. Trong quaù khöù, nhieàu ngöôøi ñöôïc ñaõ ñöôïc caùc lôïi laïc trong vieäc tu hoïc vaø ñaït ñöôïc Phaät quaû. Tuy nhieân, vôùi phöông-phaùp ngaøy naøy thì quaù laém chí giuùp chuùng ta coù ñöôïc moät baèng caáp baùc só veà Phaät-giaùo, teân tuoåi vaø giaàu coù. Nhöng noùi thaúng ra, vieäc caét ñöùt caùc khoå ñau khoâng phaûi laø vieäc deã ñoái vôùi chuùng ta ñeå thoaùt khoûi chu kyø sinh töû. Chuùng ta phaûi coi vieäc naøy moät caùch caån thaän.