Van chuong Viet-nam

Phật-giáo: Sự khôn ngoan về Từ-bi và Giác-ngộ

Chương sáu
Năm sự hướng dẫn
Đức Phật Thích Ca Mâu Ni dùng vô số phương-pháp phù hợp với trình-độ của các người nghe. Tuy nhiên, dù bất cứ phương-pháp nào, người không đi ra ngoài sự Toàn hảo. Nói một cách khác, tất cả các sự dạy dỗ của ngài đều phát ra từ bản tâm. Hậu quả là mọi phương-pháp đều ngang nhau. Cũng giống như sự hài hoà giữa vai trò chính và vai trò phụ trong kinh Hoa Nghiêm. Nếu đức Phật Thích Ca đóng vai chính thì các đức phật khác đóng vai phụ. Khi phật A-Di-Đà đóng vai chính thì phật Vairocana đóng vai phụ. Bất cứ vị phật nào cũng có thể đóng vai chính.
Sự hài hoà trong các địa vị cũng thấy ở các vị Bồ-tát. Nếu ta coi Bồ-tát Quán Âm đóng vai chính trrong sự học đạo của chúng ta, thì tất cả các vị Phật và Bồ tát khác đóng vai phụ. Nếu như Bồ-tát Địa Tạng thủ vai chính, thì Bồ tát Quán âm và các vị khác đóng vai phụ.
Nguyên-tắc này cũng áp dụng cho các kinh điển nữa. Khi chúng ta chọn Kinh Vô Lượng Thọ là quyển kinh chính của chúng ta thì tất cả kinh khác chỉ là phụ thuộc. Nếu ta lấy kinh Kim Cang làm chính thì kinh Vô Lượng Thọ và kinh Hoa Nghiêm trở nên phụ thuộc. Tất cả Bồ tát, và kinh điển đều ngang nhau trong bản thể. Bất cứ phương pháp nào được chọn thì nó được khen là phương pháp số một. Tuy nhiên nói một phương pháp là số một không có nghĩa là những thứ khác thì kém quan trọng hay không bằng. Nếu ta quên điều này thì ta đã phạm một lỗi lầm to tát. Lỗi lầm gì? Đề cao mình và coi rẻ người khác.
Hãy coi về nguồn gốc của kinh Quán Tưởng. Khi hoàng hậu Vaidehi bị đau khổ tột độ, bà nói một cách chua cay với đức Phật rằng: "Cuộc đời thì đầy rẫy đau khổ. Có nơi nào không bị khổ đau chăng? Con muốn được sống ở nơi đó!" Bằng những quyền năng vượt bực của người, đức Phật làm hiển lộ cảnh giới của các vị phật ở trong vũ-trụ. Bà ta mong được sinh ra ở Tây-phương cực lạc của phật A-Di-Đà, và xin đức Phật dạy cho bà ta phương cách để được toại nguyện.
Người dạy bà ta thực hành Ba Điều kiện, cắt nghĩa rằng đó là những nguyên nhân căn bản để đạt được phật quả của các vị phật quá khứ, hiện tại cũng như vị lai. Như thế chúng là phần tối yếu và căn bản của sự tu tập của chúng ta. Ba điều kiện ấy là nền tảng của Phật giáo và thiết yếu cho việc đạt quả vị phật.
I- Ba Điều Kiện
Để thành người có các đức tính, cần phải tuân theo Ba Điều Kiện. Trong các kinh, chúng ta thường thấy câu "thiện nam thiện nữ". Đâu là những đòi hỏi để trở nên tốt? Thỏa mãn được mười một giới trong Ba Điều Kiện. Như thế, chúng ta thấy là sự đòi hỏi khá cứng rắn. Thiện nam thiện nữ ở cảnh giới trời chỉ cần thoả mãn Điều thứ nhất của Ba Điều. Phật giáo Nguyên thủy chỉ đòi hỏi người tu học thoả mãn Điều Một và Điều Hai. Nhưng người tu theo Phật giáo đại thừa, thiện nam thiện nữ phải hội đủ Ba Điều. Theo các kinh đại thừa như kinh Địa-Tạng và kinh Vô-Lượng thọ, chúng ta phải giữ đúng mười một giới.
Chỉ cần vi phạm một giới cũng đủ để bị coi là không tốt. Dù đức Phật có dạy chúng ta điều gì thì cách thức học và tu hành hay là sự thật của đời sống và của vũ-trụ, tuân theo sự Hoàn Hảo To Tát. Mười một giới của Ba Điều Kiện là sự toàn hảo về mọi phương diện.
A/- Điều Kiện thứ nhất: Những điều may đòi hỏi ở một Người hay một vị Trời. Điều kiện thứ nhất gồm:

1/ Là người con có hiếu: Ta hãy coi hai giới đầu tiên có hiếu với cha mẹ và kính trọng thầy dậy. Tiếng Trung-hoa để tượng trưng cho hiếu gồm hai phần: phần trên là "già" có nghĩa là thế-hệ trước, và phần dưới là "con" để chỉ thế-hệ tương-lai. Điều này chứng tỏ thế-hệ trước và thế-hệ sau là một thực thể. Chúng là Một chớ không phải Hai. Trong thế giới văn-minh hiện tại với sự xa cách của hai thế-hệ đã biến thành Hai thay vì Một. Điều này trái ngược với giới hiếu, không có sự cách chia thế-hệ.
Cái quá khứ có cái quá khứ của nó; cái tương lai có tương lai của riêng nó. Quá khứ không có sự bắt đầu và tương lai không có sự tận cùng. Chúng là một. Lòng Hiếu toả rộng vượt thời gian toả khắp vũ-trụ. Nói cách khác nó bao phủ cả vũ-trụ. Ai là người có thể thực hành hạnh hiếu thảo tới toàn hảo? Chỉ có đức Phật làm được điều ấy. Nếu không đạt tới phật quả, chúng ta không thể thực hành hạnh hiếu tới mức Toàn hảo.
Hiếu có ý-nghĩa xâu rộng trong Phật giáo. Nó có nghĩa là chăm sóc cha mẹ về vật chất, tinh-thần và thoả mãn mọi sự ước muốn của đấng sinh thành. Để toả rộng thêm lòng hiếu kính với cha mẹ, ta có lòng từ bi với tất cả chúng sinh của thế-giới này. Như được nói trong kinh: "Tất cả đàn ông là cha của tôi; tất cả đàn bà là mẹ của tôi". Đây là sự nới rộng tâm tư của chúng ta về giới hiếu để bao chùm hết cả chúng sinh trong vũ-trụ của thời quá khứ, hiện-tại và tương lai.
Giáo lý đại thừa đặt căn bản trên lòng hiếu, nếu không có nó thì không có nguyên-tắc kính trọng thầy giáo. Không hợp lý tí nào nếu chúng ta bất hiếu với cha mẹ mà lại kính trọng thầy giáo. Có thể chúng ta có hậu ý muốn làm đẹp lòng thầy để được điểm tốt. Hiếu và kính đi đôi với nhau. Khi chúng ta hiếu kính với cha mẹ, ta nâng sự kính trọng ấy tới các thầy. Chỉ khi chúng ta nhận thức được sự thật thì chúng ta mới nhận thức được giá-trị của giới hiếu. Trong kinh Địa Tạng, đức Phật dạy lòng hiếu thảo vì chỉ khi nào chúng ta có hiếu với cha mẹ thì mới có thể hiểu được kho tàng vô giá ở trong chúng ta.
Hiếu với cha mẹ là một đức tính của bản thể chúng ta. Chỉ có những hành động tốt mới khai mở bản thể của chúng ta. Đó là điều quan-trọng nhất của Ba Điều Kiện. Người Trung-hoa kính trọng các bậc tiền bối xa xôi cả trăm năm hay cả nghìn năm. Họ tưởng nhớ những tiền nhân trong các buổi lễ. Tại sao? Tổ tiên của họ và họ là một. Không có hố ngăn cách họ với tổ tiên. Tưởng nhớ thật sự về tổ-tiên của mình là phù hợp với bản thể của chúng ta. Nếu ta nhớ và kính trọng với tổ-tiên thì chúng ta cũng hiếu với cha mẹ. Khi chúng ta hiếu với cha mẹ thì tất nhiên chúng ta sẽ kính trọng thầy giáo.
2/ Kính trọng thầy giáo và các bậc trưởng thượng: Khi chúng ta phụ lòng cha mẹ bằng cách không kính trọng thầy giáo, không nghe lời, không chịu học hành chăm chỉ là chúng ta đã vi phạm giới hiếu. Cũng thế, các anh chị em cũng phải sống hòa thuận với nhau. Không hòa thuận với nhau sẽ làm cha mẹ lo lắng thì cũng là phạm giới hiếu. Cư sử hoà thuận với những bạn bè trong sở, chu toàn bổ-phận và tuân theo luật-pháp làm cho cha mẹ chúng ta không phải lo lắng, như thế cũng là hiếu. Đây là sự hoàn hảo thật sự của đức tính này. Đức Phật Thích ca dậy chúng ta bắt đầu sự tu học từ nơi này. Ngài là vị thầy nguyên thủy của chúng ta từ ba nghìn năm trước. Nếu chúng ta kính trọng vị thầy xa xưa như thế thì tại sao ta không kính trọng các vị thầy trong hiện tại?
Khi chúng ta tỏ lòng kính trọng tới bức hình của đức Phật, chúng ta không không thờ phượng bức hình ấy. Chúng ta kính trọng bức hình vì nó là sự tượng trưng cho vị thầy Nguyên thủy của chúng ta và biết ơn với người. Đây là lý do tại sao các phật tử kính trọng những hình ảnh của Phật cũng như những bài vị của tổ-tiên. Cách hành sử này có ý nghĩa xâu xa và rộng lớn trong sự giáo-dục, vì khi trông thấy chúng, ta nhớ tới bổn phận với cha mẹ và kính trọng thầy giáo cũng như các bậc tưởng thượng.
3/ Có lòng nhân và không sát sinh: Kinh Địa tạng nói cho chúng ta về lòng từ-bi sau khi cắt nghĩa về sự Toàn hảo. Lòng từ bi là giới thứ ba của Điều kiện thứ nhất. Lòng từ bi cũng là một đức tính của bản thể chúng ta và thiết yếu cho sự tu học. Khi đức tính về hiếu và kính trọng cha mẹ, thầy giáo được nới rộng ra, nó trở thành lòng từ bi. Lòng từ bi bao gồm việc không giết hại các sinh vật. Câu này có tầm rất quan-trọng. Nếu không hiểu rõ về kinh Địa tạng, chúng ta không thể hiểu ý-nghĩa đằng sau việc không sát sinh.
Trong số những nghiệp xấu, phạm giới sát sinh là nặng nhất. Tất cả sinh vật đều có bản năng là sợ hãi và trốn tránh sự chết. Dù sự giết là hậu quả của nghiệp do một nạn nhân đã giết kẻ giết người trong kiếp trước, nạn nhân trong kiếp này không biết được điều đó. Họ không thể nghĩ được rằng: "Ta đã giết người này trong kiếp trước, nên kiếp này bị người ấy giết lại". Nếu nạn nhân hiểu được điều này thì không có sự giận dữ trong khi đền mạng. Thay vào đó là ý nghĩ: "Ngươi giết ta hôm nay. Ta sẽ giết lại ngươi sau này" Sự trả thù này cứ tiếp diễn không ngừng qua các kỳ sinh diệt và sự thù ghét càng ngày càng gia tăng.
Đây là sự khủng khiếp nhất trong những tội lỗi và là lý do tại sao chúng ta cần kíp tu hạnh từ bi với tất cả chúng sinh. Có vô số phương cách để tu hạnh từ bi, nhưng trong Ba Điều Kiện, đức Phật nhấn mạnh đặc biệt tới việc cấm sát sinh. Nói cách khác, sát sinh là hành động bất hiếu trầm trọng nhất đối với cha mẹ và bất kính đối với thầy.
Đức Phật dạy năm Giới thì giới thứ nhất cũng là điều đầu tiên trong Mười Hạnh là không sát sinh. Tiếp tục giết là không đếm xỉa gì lời dạy của người và là hành động to tát của sự bất kính. Sự bất kính này cũng tương tự như bất hiếu với cha mẹ. Hậu quả là, nếu chúng ta bỏ qua lời dạy này và sát sinh thì chúng ta không có lòng từ bi và bất hiếu.
4/ Tuân theo mười điều giới hạnh: Tuân theo Mười hạnh là những tiêu chuẩn cư sử tốt tìm thấy trong nhiều nền văn hóa và tôn-giáo trên thế-giới. Phật Thích ca dạy chúng ta rằng nếu chúng ta thực hành những hạnh này thì chúng ta sẽ không rơi vào tam đạo xấu. Thay vào đó, nếu thực hành một cách tinh tấn chúng ta sẽ được sinh ra ở cõi trời . Nếu ta đạt tới mức tập trung tư-tưởng cao độ kèm theo với ý-thức vô bờ về thương-yêu tử-tế, từ-bi, hỉ xả, thì chúng ta sẽ đạt tới mức cao hơn của cung trời là cung trời Sắc tướng và Vô Sắc tướng.
Đức Phật chia Mười Hạnh làm ba loại: thể xác, ngôn từ và ý-thức.
a/ Thể xác: chúng ta bị cấm đoán sát sinh, trộm cắp và tà dâm.
- Bất kể là có những hạnh khác tốt và đạt được sự tập trung ý-thức cao, nếu ai có lòng ham muốn nhục dục quá mạnh thì cũng chỉ tới khung trời Dục giới là cùng. Khung trời này có sáu mức; càng lên cao thì lòng dục càng giảm.
Một người tu hành tinh tấn và dù đạt được mức thấp nhất của sự tập-trung ý-thức cũng có thể tự làm giảm lòng dục của mình. Ở mức độ này, năm sự Ham muốn về giầu có, dục vọng, uy danh, đồ ăn thức uống và ngủ, nghỉ không còn nữa. Tuy là chúng không bị loại trừ hẳn, chúng có thể được đè nén bằng Tâm định. Chỉ có ai vượt qua được những sự cám dỗ của lòng ham muốn, mới đạt được trạng thái này và sẽ sinh ra trong trong khung trời cao hơn Khung Trời Sơ Thiền
Để hiểu được việc tu theo cách này khó khăn đến thế nào. Khi ta muốn tu theo cách này thì phải tự hỏi: "Tôi có thể chống cự được với Năm sự cám dỗ về của cải, ái dục, danh tiếng, ăn uống và ngủ nghỉ?" Nếu ta bị khuất phục trước sự cám dỗ này thì chúng ta không thể đạt tới khung trời này. - Hạnh thứ hai là không trộm cắp. Thí dụ có ai trốn không chịu nộp thuế hàng năm. Điều này tương tự như ăn trộm tiền của quốc-gia, và sẽ phải trả lại gấp bội phần hơn là ăn trộm của một người. Khi chúng ta ăn trộm của một người thì chúng ta mang nợ đối với người ấy. Nhưng khi ăn trộm của quốc-gia, thì chúng ta có cả núi cao những chủ nợ. Thí dụ ở Mỹ này có hơn hai trăm triệu người. Hai trăm triệu chủ nợ! Hãy tưởng tượng hậu quả! Vì thế, một người tu hành chân chính phải là một người tôn-trọng luật-pháp lo chu toàn trách nhiệm của mình. Đó là một người không vi phạm những hạnh như không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm và cư sử hợp đạo.
b/ Có bốn hạnh về ngôn ngữ: không nói dối, không nói nặng, không đặt điều và quyến rũ.
- Đầu tiên, không nói dối. Nói dối là lừa gạt trắng trợn, là sự không thành thật.
- Thứ hai, không nói lời thô-lỗ hay những nhận xét quá đáng. Những người có thói quen này nói năng không giữ miệng, lời nói của họ thì đáng giận thâm độc.
- Thứ ba, không nói xấu sau lưng người khác; việc này gây ra sự bất bình giữa mọi người. Một người nói với Sâm: "Tâm nó nói vài điều xấu về anh". Rồi trở lại nói với Tâm: "Sâm nó nói vài điều xấu về anh". Dù người này cố ý đặt điều hay vô tình nói thế thì cũng là gieo những lời bàn tán. Trong xã-hội của chúng ta, nhiều người làm điều này không cố ý. Đôi lúc vì có nhiều người liên can đến việc này làm cho sự thật bị méo mó không còn nhận ra gốc gác nữa. Một lời nói có ý tốt mà vì sự nói qua nói lại rồi thêm bớt trở nên có ác ý. Điều này có những hậu quả trầm trọng giữa các cá-nhân và chiến-tranh giữa các quốc-gia.
- Thứ tư, không nói lời quyến rũ. Những lời này nghe có vẻ ngọt ngào, cám dỗ nhưng thường chứa đựng những ý xấu. Chỉ cần xem các phim ảnh ngày nay, những ca sĩ hay các người trình diễn. Họ đẹp đẽ, nói năng dễ thương nhưng họ dạy chúng ta những gì? Nói dối, ăn cắp hay giết chóc.
c/ Sau cùng có ba hạnh về sự cư sử của tinh thần: không tham, sân, si.
- Tham lam gồm sự bủn sẻn, không chịu cho đi của cải hay sự hiểu biết để giúp đỡ người khác. Đây có thể là trở ngại lớn nhất trong sự tu tập của chúng ta. Đức Phật dạy chúng ta bố thí là một cách để loại trừ lòng tham của chúng ta. Có những người có thể vượt qua được những ham muốn vật chất nhưng không thể chống cự sự thèm khát học hỏi nhiều phương pháp tu hành. Như thế là vẫn còn tính tham lam. Đức Phật dạy chúng ta là phải buông sả mọi ham muốn và tham lam. Người không bảo chúng ta hướng sự tham lam tới những việc khác. Trong quá khứ, chúng ta tham những thú vui trần thế; ngày nay chúng ta tìm cầu sự hiểu biết về Phật giáo. Tâm tư tham lam hãy còn đó. Như thế, dù là đời sống thế-gian hay sự hiểu biết về đạo Phật; chúng ta không nên tham lam. Tham lam là nguồn gốc của những hành động sai quấy. Tham lam dẫn tới sự oán ghét và giận dữ. Tại sao? Chúng ta trở nên thù hằn và giận dữ khi sự tham lam của chúng ta không được thoả mãn và điều này đem lại những sự lo lắng và sầu não vô bờ. Tham lam là nguyên-nhân của nghiệp làm chúng ta sinh ra trong thế-giới của ma đói.
- Nếu không dứt sạch được những thù hận và nóng giận gây ra do lòng tham, chúng ta sẽ sinh ra trong địa-ngục.
- Sự ngu si là không có sự khôn ngoan, kết quả là sẽ bị sinh ra ở thế-giới loài vật. Trong sự dạy dỗ thế tục cũng như trong Phật giáo đều có sự thật và sự giả, công lý và không công lý, phải và quấy, tốt và xấu. Một người ngu si không thể phân biệt được. Cố ý hay không cố ý, thường thường người này lẫn lộn chân và giả, tốt và xấu.
Ba Thứ Thuốc Độc làm ngăn chặn bước tiến của chúng ta đạt tới giác ngộ. Phật giáo, và nhất là Thiền tông đều cổ võ phải bắt đầu từ cỗi rễ của ý-thức. Cỗi rễ là dẹp cho tan: tham, sân, si.
Những điều này: ba về thân, bốn về ngôn và ba về ý là Mười điều cư sử tốt. Nếu chúng ta có hiếu và lo lắng cho cha mẹ, kính trọng thầy cô và các người già cả, có lòng từ bi không sát sinh và thực hành Mười Điều tốt thì chúng ta được coi là người tốt trong xã-hội. Tuy nhiên chúng ta cũng vẫn chưa được gọi là "thiện nam thiện nữ" theo nghĩa trong Phật giáo vì tiêu chuẩn này cao hơn bốn điều đòi hỏi vừa kể. Như thế không dễ gì đạt được những điều căn-bản.
B/- Điều kiện thứ hai: Những đòi hỏi để trở thành một người tốt theo Phật giáo nguyên thủy. Điều thứ hai này gồm:

Phật giáo đại thừa đặt căn-bản trên Phật giáo nguyên thủy, được truyền tới Trung-hoa dưới triều nhà Tùy và nhà Đường(Sui và Tang), một ngàn ba trăm năm về trước, nhưng sau lại nhường chỗ cho Phật giáo đại thừa. Tại sao Phật giáo nguyên-thủy bị tàn lụi ở Trung-hoa? Ngày xưa, khi một người học Phật giáo thì họ đã được nuôi dưỡng bởi đạo Lão và đạo Khổng, hai thứ này cũng đủ để thay thế cho Phật giáo nguyên-thủy. Vì các sự dạy dỗ của đạo Lão và đạo Khổng rất gần với đạo Phật, nên đương nhiên các người Trung-hoa chấp nhận sự dạy dỗ này. Vì lẽ ấy, Phật giáo nguyên thủy không được nhiều người theo bằng đạo Lão và đạo Khổng được xem như nền tảng cho Phật giáo đại thừa.
Hậu quả là Phật giáo nguyên thủy không được phát triển ở Trung-hoa. Ngày nay, mọi người thực hành Phật giáo đại thừa, và quên Phật giáo nguyên thủy, đạo Lão và đạo Khổng. Việc này cũng giống như xây nhà mà không làm nền móng. Cố gắng này sẽ không thành công, vì giống như "xây nhà trên cát". Đây là lý do có ít người tiếp nối.
Phật giáo nguyên thủy đặt căn bản trên con người thánh thiện, gồm các đức tính: hiếu với cha mẹ, kính trọng thầy giáo, các người già cả, thương yêu người khác và giữ mười giới hạnh. Với căn bản này, chúng ta hội đủ các điều kiện để tu hành đạo Phật. Làm một người theo đạo Phật, sau khi đã có được những sự hiểu biết, chúng ta kính trọng thầy và quy y Phật, Pháp, Tăng; điều may thứ năm của Ba Điều Kiện. Chúng ta kính trọng Phật Thích ca và bầy tỏ sự mong muốn theo các sự dạy dỗ của ngài suốt đời của mình. Từ đây trở đi, chúng ta có những tiêu chuẩn để thay đổi ý nghĩ, lời nói và cách cư sử.
5/ Quy y Tam Bảo: Quy y tam bảo là nương nhờ Phật, Pháp, Tăng. Ngày xưa, mọi người hiểu ý nghĩa của Tam Bảo. Nhưng ngày nay, mọi người không còn hiểu ý nghĩa nữa. Khi họ nghe thấy chữ "Đức Phật", họ nghĩ đến một hình ảnh. Khi nghe tới chữ "Pháp", họ nghĩ đến các bộ kinh. Khi nghe tới chữ "Tăng", họ nghĩ đến tăng và ni.
Lục tổ Huệ-Năng thấy rằng trong tương lai, con người sẽ hiểu sai ý nghĩa của Tam Bảo. Vì thế trong khi dạy, ông không dùng những tiếng Phật, Pháp, Tăng. Thay vào đó, ông dùng sự giác ngộ, sự hiểu biết đúng, và sự thanh tịnh. Những danh-từ này thì dễ hiểu hơn và không gây sự hiểu lầm. Chúng được gọi là Tam bảo hay Bản tính của mình, là những nguyên-tắc chân thật cho chúng ta theo. Nếu chúng ta sai lầm ở đây và đi theo một vị thầy, từ đây trở đi chúng ta bị lầm lạc luôn. Nếu điều này sảy ra thì làm sao chúng ta đạt được chứng ngộ thật sự?
Khi chúng ta quy y Tam Bảo, chúng ta bắt đầu trở về và nương nhờ đức Phật. Từ bao a tăng kỳ kiếp, chúng ta đã đi lang thang khổ sở vô vọng trong lục đạo. Bây giờ chúng ta gặp được một vị thầy tốt chỉ cho chúng ta thấy rằng chúng ta phải trở về khỏi các sự bối rối, ảo tưởng, những sự suy nghĩ sai lầm và nương nhờ vào bản thể của chúng ta. Vì thế, vị Phật mà chúng ta tìm kiếm không ở ngoài chúng ta nhưng là bản thể của chúng ta.Vị thầy của Tịnh độ tông "Phật A Di Đà và Tây phương cực lạc đã có ngay trong bản thể của chúng ta." Phật A Di Đà, Phật Thích Ca và các vị phật khác cũng đều từ bản thể ấy. Vì vậy, chúng ta nương nhờ đức Phật hay sự giác ngộ của chúng ta. Từ bây giờ trở đi, chúng ta thức tỉnh và không còn bị các ảo tưởng hay bị các quyến luyến, vì nếu chúng ta còn thì chúng ta đã không quay đầu trở về.
Kế tiếp chúng ta nương nhờ nơi các Pháp, các sự suy nghĩ, các quan niệm về đời sống và vũ-trụ thì hoàn-toàn phù-hợp với sự thật thật sự. Kho tàng này chỉ được tìm thấy ở trong bản thể của chúng ta. Phật Thích Ca dạy chúng ta từ bỏ các ý-nghĩ, quan niệm sai lầm và trở về với những gì chân thật. Đây là sự nương nhờ nơi Pháp. Đức Phật không dạy chúng ta tin theo một cách mù quáng, nhưng phải là người không sợ sự dọa nạt mà cố chính mình đi tìm sự thật.
Sau nữa chúng ta dựa vào Tăng, đây là sự tượng-trưng cho sự trong sáng của Sáu căn: thấy, nghe, ngửi, nếm, sờ mó và sự suy nghĩ hay mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý. Đa số chúng ta sẽ thấy là sáu quan của mình bị vẩn đục vì các ngoại cảnh. Khi những điều này làm chúng ta hài lòng thì chúng ta có tư-tưởng tham lam, đây là sự vẩn đục. Khi chúng không làm ta hài lòng thì chúng ta cũng có tư-tưởng ghét bỏ, đây cũng là sự vẩn đục. Chúng ta cần phải nhớ Năm Dục: ham giầu, khoái lạc, danh vọng, ăn uống, ngủ nghỉ và Thất Tình: vui, giận, buồn, sợ, yêu, ghét, khát khao là những sự vẩn đục của trái tim. Đức Phật dạy chúng ta rằng từ nguyên-thủy bản năng của chúng ta thì không bị vẩn đục. Chúng ta phải dẹp cho hết các sự vẩn đục và chỉ nương nhờ nơi tâm thanh tịnh của chúng ta. Đây là sự trở về và nương nhờ nơi Tăng.
Nói gọn lại, nương nhờ nơi Phật có nghĩa là giác ngộ không còn bị lường gạt. Nương nhờ nơi Pháp là có các nhãn quan đúng. Nương nhờ nơi Tăng là được trong sạch không bị nhiễm đục. Đây là Tam Bảo hay Bản năng thật sự mà đức Phật dạy chúng ta thực hành: giác ngộ, nhận xét đúng và giữ cho trong sạch. Từ bây giờ trở đi, chúng ta phải quên quá khứ, quay đầu về và nương nhờ nơi Tam Bảo, dùng nó để sửa các ý-nghĩ, lời nói và hành động của chúng ta.
Khi chúng ta đạt được một thứ thì cũng đạt được hai thứ kia. Hãy suy nghĩ về điểm này. Khi một người đã giác ngộ thì còn có những ý-nghĩ sai lầm nữa không? Người này có còn những tâm tư vẩn đục không? Có thể nào một người còn tâm tư vẩn đục và các ý-nghĩ sai lầm đạt được giác ngộ? Đức Phật đã chỉ cho chúng ta những sự hướng dẫn để tìm lại bản lai diện mục của chính chúng ta và thành Phật. Đây cũng giống như một ngôi nhà có ba cửa, chúng ta chỉ cần qua một cửa là vào được bên trong. Thiền Phật giáo dùng sự bất thình lình để ngộ đạo. Tuy nhiên chỉ những nguời tu học có khả năng cao và tâm tư trong sạch mới có thể đạt được bằng cách này. Thí dụ Lục tổ Huệ-Năng chỉ dạy những người thuộc loại này. Những môn phái khác như Thiên-thai, Hoa nghiêm và Tam luận dùng sự suy nghĩ và quan niệm chính chắn để tuân theo những sự hướng dẫn của kinh điển. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi sự tu tập lâu dài và phải học nhiều kinh sách.
Phái Tịnh độ và Phật giáo Tây tạng nhấn mạnh sự tập luyện dựa trên việc làm sạch tâm tư qua sự tu hành. Việc hai trường phái này được thịnh hành là điều dễ hiểu trong thời Mạt pháp này. Tuy nhiên, Phái Tịnh độ không đòi hỏi những khả năng khác thường hay đòi hỏi sự tu tập lâu dài. Vì nó nhấn mạnh đến việc tụng niệm danh hiệu Phật A Di Đà để đạt được sự trong sạch của tâm tư; nó dễ dẫn tới giác ngộ hơn phương pháp của Tây tạng. Lần nữa, những cửa để đi vào tòa nhà giác ngộ có khác nhau, nhưng đều cho phép ta bước vào trong. Như vậy mọi phương pháp đều có giá trị như nhau và ba phương pháp để đạt giác ngộ bằng suy nghĩ đúng, quan niệm đúng và thanh tịnh thì về bản chất như nhau.
Như vậy, chúng ta cần phải hiểu rõ về Tam Bảo của Bản thể và biết rõ phương pháp nào thích hợp để tu tập. Chỉ bằng cách này chúng ta mới tìm được sự nương nhờ đúng đắn. Khác đi thì chúng ta sẽ vẫn bị lầm lạc nương nhờ ở đâu và dựa vào cái gì.
Dù bây giờ chúng ta có được sự hiểu biết rõ ràng về Tam Bảo, chúng ta cũng vẫn bị bối rối làm sao áp dụng vào đời sống hàng ngày. Mỗi trường phái có cách trình bày về Tam bảo của riêng mình. Thí dụ, trong phái Hoa nghiêm thì đó là phật Vairocana, kinh Hoa Nghiêm, Bồ tát Văn Thù và Bồ tát Vô Lượng cộng với bốn mươi mốt vị Bồ tát lớn khác. Họ là những tấm gương để ta noi theo.
Tam Bảo của phái Thiên thai là đức Phật Thích Ca, kinh Pháp Hoa và những Bồ tát nêu tên trong kinh. Trong phái Tịnh độ đó là Phật A Di Đà, kinh Vô lượng thọ, bốn vị Bồ tát khác và một Luận; Bồ tát Quán Thế Âm, Bồ tát Đại lực, Bồ tát Văn thù và Bồ tát Vô lượng.
Chúng ta học lòng từ-bi nơi Bồ tát Quán thế Âm và chuyên tâm nơi bồ tát Đại lực. Chương nói về sự chứng ngộ hoàn toàn và đầy đủ của bồ tát Đại lực trong kinh Surangama cho chúng ta biết Bồ tát Đại Lực đã tụng niệm danh hiệu từ khi ngài nương nhờ Tam bảo cho tới khi đạt được giác ngộ. Ngài dạy cho chúng ta phương pháp đúng của sự tụng niệm là sự bổ túc cho sáu căn và tâm tư thanh tịnh của Phật A Di Đà. Tâm tư thanh tịnh là niệm danh mà "không có sự nghi ngờ, lẫn lộn với các ý nghĩ khác và phương pháp khác", niệm với một tâm trong sạch. Liên tục là không ngừng từ câu này sang câu khác. Đây là chìa khóa cho sự thành công của phép niệm danh hiệu được dạy bởi Bồ tát Đại lực.
Ngài Xia viết trong sách tựa đề "Những điều Chính yếu về Tu tập theo phái Tịnh Độ" rằng Bồ tát Đại lực tổ sư của thế giới Phật. Đầu tiên nhận xét này làm tôi ngạc nhiên vì tôi chưa bao giờ nghĩ như thế. Về sau, tôi hiểu điểu ông ta muốn nói và ngưỡng mộ ông về nhận xét này. Khắp vũ trụ, bồ tát Đại Lực là vị bồ tát đầu tiên chỉ chuyên tâm niệm danh hiệu Phật. Khi đức Phật Thích Ca Mâu Ni thị hiện ở Ta bà thế giới này, kinh đầu tiên mà ngài dạy là kinh Hoa Nghiêm. Trong hội này, mười điều nguyện của bồ tát Vô lượng kết thúc kinh và dẫn dắt chúng ta tới Tây phương cực lạc. Như vậy, bồ tát Vô Lượng là tổ sư của thế-giới Ta bà này. Sau này khi kinh Vô lượng thọ được truyền tới Trung hoa, ngài Huệ-Viễn dưới triều Đông Hán, một nghìn sáu trăm năm trước, xây một trung-tâm quy tụ một trăm hai mươi ba người cùng tu. Họ chỉ học kinh Vô Lượng Thọ và thực hành việc niệm danh hiệu Phật. Như vậy, ba vị tổ của phái Tịnh độ là những Đại lực bồ-tát của thế-giới Ta-bà và tổ Huệ-Viễn của Trung-Hoa. Nhiều năm trước, vị thầy cũ của tôi, ngài Bing-Nan Lee, ở Taizhong tại Đài-loan, gợi ý tôi giới thiệu Tịnh-độ tông Phật giáo với Tây phương. Tôi lập một trung-tâm ở Dallas, Texas và gọi nó là "Hội Hoa Nghiêm", cùng với tên tôi dùng ở Đài loan. Khi tôi đem những tượng của Phật A Di Đà, bồ tát Quán thế âm và bồ tát Đại lực từ Trung-hoa tới thì chúng quá nhỏ bé so với sảnh đường cao hai mươi mốt bộ. Tôi nghĩ rằng tốt hơn là nên vẽ hình các ngài trên tường với sắc thái Tây-phương để tượng trưng cho việc giới thiệu phái Tịnh độ tông của Phật giáo với Tây-phương.
Một ngày trước khi lên đường đi Mỹ, tôi nhận được vài bức tranh với lời yêu cầu đem chúng tới Dallas. Tôi cũng vẫn không biết ai là thí chủ. Những bức tranh ấy là Phật A-Di-Đà, Bồ-tát Quán-thế-âm và Bồ tát Đại lực. Thật là ngạc nhiên! Phật A-Di-Đà có vẻ Ấn-độ, Quán-thế-âm có vẻ Trung-hoa và Bồ-tát Đại lực có vẻ Âu Mỹ! Vị thí chủ có cùng ý-nghĩ với tôi. Sắc thái Âu Tây của vị tổ của về Phật pháp tượng-trưng cho sự truyền bá của phái Tịnh-độ tới nước Mỹ. Như thế, Hội tịnh độ đã được thiết lập ở Tây phương. Ngài Lian-Ju Xia là người đầu tiên gợi ý việc lập hội Tịnh-độ. Nhưng không phải ở Trung-hoa, mà ở Dallas.
Tam bảo cũng được tượng-trưng bằng hình ảnh của các đức phật, kinh, tăng và ni. Những thứ này nhắc nhở chúng ta trở về và nương Tam bảo của bản thể của chúng ta. Khi chúng ta trông thấy hình ảnh của đức Phật, thì nó nhắc nhở chúng ta thức tỉnh lên và đừng để bị lừa dối khi giao-thiệp với người khác và sự việc. Không có các sự nhắc nhở này chúng ta sẽ lẫn lộn và chìm đắm trong các vấn đề thường nhật.
Các kinh điển phải được trì tụng hàng ngày, nhưng không phải để cho Phật. Chúng ta tụng là một cách khác để nhắc nhở chúng ta tu tâm và cư sử với các người và sự việc sao cho phải. Thí dụ, cách hành sử hàng ngày là sự diễn tả của kinh Vô lượng khi chúng ta cố theo những đức tính kể trong kinh.
Hình ảnh một vị tăng hay ni, dù những người này có theo đúng giới hạnh hay không, nhắc nhở chúng ta giữ lục căn sao cho không bị vọng động. Chúng ta cần phải hiểu là chúng ta không nương nhờ vào các cá nhân truyền dạy cho ta ý-nghĩa và những sự chỉ dẫn của Tam Bảo về giác ngộ, suy-nghĩ, quan-niệm đúng và thanh-tịnh.
Dù có không biết bao phương-pháp, mục-đích của chúng đều như nhau. Như ta thường nói : "Tất cả đường đều dẫn về La-mã" và "mọi phương-pháp đều như nhau". Các người tu Tịnh-độ không được bao giờ chỉ trích hay nói xấu Thiền, Tây-tạng hay các trường phái khác. Tại sao? Vì mục-đích của chúng cũng giống như của chúng ta, họ chỉ theo các phương-pháp khác. Việc này cũng giống như chúng ta đi xe buýt trong khi những người khác thích đi bộ. Ta không thể nói họ sai lầm khi đi tới cùng một đích. Họ có sự tự-do lựa chọn con đường của họ. Khi tôi ở Huntsville, bang Alabama, một phật tử hỏi tôi: "Con bị bối rối vì có quá nhiều phương-pháp. Theo thầy, thì con nên chọn cách nào? Vào lúc đó, có một trái banh ở dưới đất. Tôi chỉ trái banh và nói: "Hãy nhìn trái banh này, trên mặt nó có vô số điểm nhọn như vô số phương-pháp. Sự chỉ dạy đòi hỏi con tìm cho ra trọng tâm của nó. Con có thể tới đó từ bất cứ điểm nào, miễn là đi theo một đường thẳng tới tâm. Con không cần một điểm thứ hai hay thứ ba. Như câu nói cổ: "Hay đi trên con đường, con sẽ về đến nhà. Không cần phải đi vòng." Người ấy hiểu rằng Phật giáo chú tâm tới ý-thức thật sự. Khi ta đạt tới giác ngộ, ta đạt tới mọi thứ. Như thế, bất cứ phương-pháp nào ta lựa chọn, chìa khóa của sự thành công là kiên trì vói một phương-pháp. Khi ta theo phương-pháp đã lựa chọn, chúng ta sẽ đạt được sự chú tâm xâu xa, đạt giác ngộ và tìm được bản thể Toàn-hảo.
Từ những điểm này, chúng ta thấy Tam-bảo quan trọng như thế nào đối với chúng ta. Tăng và ni là của quý của Tăng đoàn. Ta phải kính trọng họ. Chúng ta có thể học được từ những người tốt cũng như những người không theo giới luật. Ta cố theo gương những người trước và dùng những người sau như là những thí dụ xấu.
Nếu chúng ta không hiểu được rằng quy y Tam bảo không có nghĩa là theo một người nào, thì cũng có một hậu quả to lớn, chúng ta có thể bị rơi vào ngục A-tì (Avici). Tại sao? Suốt vũ-trụ chỉ có một tăng đoàn, một thể nội tại. Tăng trong thời của chúng ta cũng chỉ là một phần trong tổng thể này. Nếu chúng ta nương nhờ vào một người và chỉ biết người này mà không kính trọng người khác; thì không khác gì chúng ta "gây chia rẽ trong đoàn thể này". Tội thứ năm trong năm Trọng tội: giết cha, giết mẹ, làm Phật rướm máu, giết một vị bồ-tát hay La-hán và làm chia rẽ tăng đoàn. Như thế thì không nương nhờ nơi một người nào lại còn tốt hơn là nương nhờ nơi một vị tăng hay ni.
Hơn nữa, ta chỉ cần quy y một lần. Chẳng giúp ích gì khi chúng ta quy y với một người trong lúc này rồi lại đị quy y với người khác sau đó. Chúng ta cũng có thể nghĩ rằng mình sẽ được che chở nhiều hơn khi theo nhiều người. Tuy thế, như thường được nói: "Một thần tượng bằng đất sét khi qua sông không thể tự bảo vệ chính mình." Không ai có thể che chở cho chúng ta. Chúng ta chỉ có thể tự bảo vệ mình khi quy y Tam bảo của chính mình. Một số có mặt ở đây có lẽ đã làm Lễ Quy y. Nếu bây giờ, những người ấy có sự hiểu biết rõ ràng hơn thì có thể quy y một cách đúng đắn bằng cách theo những nguyên-tắc để được giác ngộ, bằng ý-nghĩ chân chính, quan niêm đúng.
6/ Tuân theo giới luật và phong-tục: Trong tất cả các giới, việc quan trọng nhất là năm Hạnh căn bản. Vị thầy quá cố của tôi, đại sư Zhang-Jia có lần nói. "Tam quy và Ngũ giới hết sức quan trọng cho người tu Phật, họ phải tuân theo trong mọi thời." Rồi ngài cắt nghĩa thêm: "Cũng giống như một vé xe lửa để đi từ bắc xuống nam Đài-loan. Kể từ khi bước lên xe lửa cho tới khi xuống xe ở miền nam, ta phải giữ chiếc vé này không được làm mất, vì ta phải trình khi xuống ga. Quy y Tam bảo và giữ Năm giới cũng giống như chiếc vé xe lửa đó." Ngài cắt nghĩa thêm, nếu ta đi ra ngoài Tam quy và ngũ giới thì chúng ta mất hết các sự chỉ dạy, và không còn là một phật tử nữa.
Ngũ giới là: không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối và không rượu chè. Bốn điều đầu tiên là sự vi phạm bản thể. Dù ta có quy y hay không, phạm những lỗi đó là có tội. Với một người đã thọ giới thì phải coi như phạm tội hai lần.
Tuy nhiên, say sưa rượu chè là việc khác. Một người nếu không thọ giới thì không có tội khi uống rượu, nhưng nếu đã thọ giới mà còn uống rượu là đã phạm giới. Mục đích của giới sau là để ngăn ngừa chúng ta phạm phải bốn giới trước trong khi say sưa. Như thế, rượu tự nó không xấu. Đây là một thí dụ cho chúng ta cần hiểu mục-đích mà đức Phật đặt ra, công dụng va lợi lạc của nó.
Khi chúng ta chính thức thọ Ngũ giới, điều chính yếu của mọi giới, ta cần hỏi một vị tăng cắt nghĩa cho chúng ta ý nghĩa đích xác của chúng. Chỉ khi đó chúng ta mới rõ khi nào phải tuân theo. Nếu chỉ đọc kinh sách thì không chắc chúng ta có quyết tâm tuân theo hay không.
Vài người than phiền rằng có quá nhiều giới, và rất dễ vi phạm chúng. Vì vậy, họ bỏ không tuân giới nào. Đây là lý do tại sao nhiều người thích đọc sách hay nghe giảng kinh nhưng tránh đoạn nói về giới. Chúng ta cần phải nhớ rằng giới hướng dẫn chúng ta trong việc hành sử và cũng là hành động đúng của chư Phật. Nếu không có giới, không có Phật giáo. Nếu không có các điều lễ, không có đạo Khổng. Nếu chỉ tụng kinh mà không thực hành thì chúng ta không nhận được lợi ích nào. Sự học hỏi chân chính dựa vào sự thực hành và các giới tượng trưng cho sự thực hành Phật giáo. Như vậy, giữ Ngũ giới trở nên tiêu chuẩn của đời sống hàng ngày của chúng ta và là những chỉ dẫn cho chúng ta tới giác ngộ. Khi đức Phật còn tại thế, ngài vui vẻ và tâm tư cởi mở, dù làm việc của mình hay giảng dạy. Chính sự vui-vẻ và năng lực này lôi kéo người khác và giúp đỡ họ chấp nhận ngài. Đây không phải là việc ràng buộc chúng ta, nhưng giúp ích mọi người khi đem niềm vui và hạnh-phúc tới. Việc thiết lập những giới là cách chỉ cho chúng ta con đường để đạt được một đời sống vui vẻ toàn diện.
Một thí dụ tốt là vị thầy đã quá cố của tôi, ngài Bing-Nan Lee, sống một đời đơn giản nhưng vui vẻ. Trong nhiều thập niên, ngài chỉ dùng bữa mỗi ngày một lần. Nhưng khi có ai mời dùng cơm tối, ngài nhận. Trong nhiều dịp ngài mời tôi đi theo. Vì tôi đã giữ giới là không ăn tối trong nhiều năm, tôi cảm thấy không vui khi được mời. Ngài Lee chỉ nói với tôi, "Hãy đi với thầy! Hãy đi với thầy!" Sau này ngài nói với tôi : "Với sự ràng buộc này, con không thể giúp đỡ những người khác. Tại sao? Vì nếu con muốn giúp đỡ người khác, con phải làm cho họ vui. Dùng bữa cơm ấy không phạm giới cấm nhưng là khuyến khích họ. Họ thật tình mời chúng ta. Nếu ta từ chối thì họ sẽ coi là chúng ta không hợp lý. Rồi họ không những không theo đạo Phật mà còn nói với những người khác rằng ta kênh kiệu, coi rẻ những người khác. Như thế con làm mất cơ hội của nhiều người đáng lẽ sẽ theo đạo Phật. Hơn nữa, việc này sẽ tạo nghiệp xấu cho con." Như thế, ngài không phạm giới mà giúp cho người khác vui sướng, giúp họ tu học Phật giáo tùy theo điều kiện của họ.
Khi chúng tôi tới một bữa tiệc, vị chủ xin lỗi: "Con rất hối hận, con không biết thầy không thọ trai buổi tối." Vị chủ nhà hiển nhiên là cảm động khi thấy ngài nhận lời mời. Chúng ta có thể thấy rằng Phật giáo rất uyển chuyển. Tuy nhiên, sự việc sẽ hoàn toàn khác, nếu ngài Lee, hay một người nào khác trì giới này, mà muốn ăn thêm bữa tối.
Nhiều năm trước, khi tôi còn trẻ, một người bạn kể cho tôi nghe một câu chuyện về anh ta. Việc sảy ra trong thời gian Trung-hoa chống lại sự xâm lăng của Nhật-bản. Sau khi Nam-kinh thất thủ, các lính Nhật đuổi anh này và hai người bạn của anh ta. Cả ba chạy trốn vào một ngôi chùa và được cứu bởi vị sư trụ trì, vị này cạo đầu ba người, cho mặc áo sư, và bảo họ trà trộn vào với các tăng khác. Khi các lính Nhật tới nơi, họ không phân biệt được và bỏ đi. Họ được cứu.
Khi chiến tranh chấm dứt, các người bạn này trở lại Nam-kinh để đền ơn. Họ mời vị sư trụ trì dự một bữa yến tiệc linh đình. Khi ngài tới thì thấy bàn tiệc đầy những gà, vịt, heo, cá. Bất ngờ họ nhận ra rằng các vị sư thì ăn chay! Họ hết sức bối rối và không biết phải làm sao. Nhưng vị sư làm như không có việc gì quan-trọng, cầm đũa, và mời mọi người ngồi xuống. Ba người này hết sức cảm động.
Vị sư trụ trì có phạm giới không? Không! Ngài hành sử đúng như những lời dạy trong kinh, "Lòng từ bi và tử tế là căn bản của đạo Phật, và những phương tiện giỏi là những phương-pháp." Ông ta đã dùng điều thứ nhất của Bốn Phương-Pháp hữu ích là làm cho người khác vui vẻ. Vị sư cảm động vì cử chỉ của họ và không trách họ về sự sơ xuất ấy. Ông ta cũng dùng cùng phương cách như các Bồ-tát khác để dẫn dắt người khác qua các cửa của nghiệp. Nếu vị sư lộ vẻ giận dữ, thì ngài có thể làm họ hết còn quan tâm tới Phật giáo. Nhưng ông ta đã khôn ngoan dùng cơ hội này để giúp đỡ họ. Như thế, chúng ta thấy Phật giáo đại thừa thì hết sức linh động, vì nó phù hợp với các điều kiện hiện tại.
Hãy nhìn theo việc giữ giới một cách nghiêm ngặt. Ngũ giới là những giới căn bản của mọi giới. Nới rộng ra, chúng ta giữ tất cả những giới mà đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã đặt ra, và cả những nguyên tắc xã hội, phong tục, phép tắc và luật lệ của quốc gia. Khi ở Trung-hoa, chúng ta theo phong-tục, luật lệ Trung-hoa. Khi ở Mỹ chúng ta cũng làm như vậy. Nói cách khác, giới là những điều mà ta phải tôn-trọng hàng ngày. Những tiện-nghị cận đại giúp chúng ta cơ hội di chuyển và liên lạc với những nước, những vùng của thế-giới. Chúng ta cần phải theo lời khuyên :"Khi ở La-mã, cư sử như người La-mã." Đây là sự giữ giới chặt chẽ.
Có nhiều giới đức Phật lập ra chỉ thích hợp với thời đại đó, và bây giời không thích hợp nữa. Tại sao? Cách chúng ta sinh sống, ăn mặc thì hoàn toàn khác với Ấn-độ nhiều nghìn năm về trước. Thí dụ, trong số hai trăm năm chục giới cho các tăng, mười giới về cách ăn mặc không còn hợp thời nữa vì những người Ấn hồi đó mặc khác ngày hôm nay. Việc ăn cũng thay đổi lớn lao. Như thế ngày hôm nay khi tụng kinh hay học những giới, chúng ta học "tinh thần của giới chứ không phải chỉ là những chữ."
Cũng thế, khi chúng ta theo các giới, điều quan-trọng là theo tinh-thần căn bản của chúng "Đừng làm điều gì quấy, làm tất cả các điều lành". "Làm tất cả các việc lành" là nhắm vào chúng ta. Đây là giới của Nam Tông để giúp cho việc tu học và phải luôn luôn ý thức tuân theo. Đó là điều mà người Trung-hoa gọi "Trì giới cho chính mình ngay cả khi chỉ có một mình". Khi chúng ta giữ giới thì phải giữ một cách thành thật dù chỉ có một mình. "Làm tất cả điều tốt" cho tất cả mọi người. Đây là giới của bồ tát dạy chúng ta cách cư sử với người khác. Giới là những tiêu chuẩn để phân biệt tốt và xấu.
7/ Cư sử cho phải và đứng đắn: Vì có sự khác biệt về thể chế chính-trị, triết-lý và văn-hoá, những giới cũng phải thay đổi khi Phật giáo được truyền tới Trung-hoa. Những điều luật được ngài Bai-Zhang, ở đời Đường, là những sự sửa đổi cho phù hợp với Trung-hoa vào lúc đó, tuy nhiên về căn bản không có gì thay đổi. Điều này cũng giống như một tiểu-bang thỉnh thoảng sửa đổi một điều luật. Vì tình thế thay đổi, cái giới cũng phải thay đổi nhưng nguyên-tắc thì không khác. Tại Trung-hoa, các thiền viện có những giới luật riêng. Chúng phải thay đổi cho phù hợp vói từng địa phương để người ta có thể theo. Đây chỉ là sự sửa đổi. Nếu không làm như thể thì Phật giáo không thể tồn tại được. Chỉ vì những sửa đổi này mà nó trở nên sinh động, luôn luôn được đổi mới, giúp cho nó được chấp nhận và thực hành trên toàn thế-giới.
Đức Phật dạy chúng ta nếu tuân theo những giới luật thì chúng ta được một cơ thể và tâm tư thanh tịnh, giúp chúng ta không còn bận tâm và lo sợ. Sự chú tâm xâu xa có được do sự thanh tịnh. Như thế, những giới rất cần thiết cho việc tu học. Nếu chúng ta phạm luật hay giới, thì lương tâm bị cắn rứt dù không bị trừng phạt. Hơn nữa, chúng ta có thể tránh khỏi sự trừng phạt của xã-hội, nhưng không thể tránh khỏi nghiệp. Khi cơ-thể và tâm-tư của chúng ta bị xáo trộn thì chúng ta không thể tập trung tư tưởng được để tu học. Muốn có kết quả trong sự tu hành, ta phải thanh tịnh. Như đã có nói: "Giới hay kỷ-luật cá-nhân đưa tới sự chú tâm xâu xa, sự khôn ngoan sẽ phát sinh từ đó." Nói tóm lại, Điều Kiện thứ hai, gồm việc giữ giới, là một hành động của sự xứng đáng của Nam Tông và là căn-bản cho sự tu hành.
Giới thứ bảy là cư sử một cách đúng đắn có nghĩa là thích hợp vói môi trường mình đang sống. Chúng ta hành động với sự thành thật từ trong tâm, và kính trọng mọi chúng sinh, hữu cảm hay không hữu cảm theo như những tập tục xã-hội.
C/ Điều Kiện thứ ba: Những điều may đòi hỏi ở một vị Bồ-tát.
Điều kiên thứ ba được xây dựng trên Điều kiện thứ hai và gồm có:

8/ Phát tâm Bồ-đề: Phật tử Trung-hoa chủ yếu tu theo đại thừa và mong phát Bồ đề tâm, sự tỉnh thức của một tâm tư không còn bị những sự ảo tưởng che đậy. Đó là một tâm tư ý thức được rằng thế giới này thì đầy dẫy khổ đau. Đó là một tâm tư từ bi và thật thà, lúc nào cũng chỉ nghĩ đến việc giải thoát cho mình và cho người. Đức Phật dạy rằng sự khổ đau có ở khắp lục đạo. Không phải chỉ ở cảnh giới người mà ở cảnh giới trời cũng có khổ đau. Những khổ đau của thế-gian này nhiều đến nỗi phải cần nhiều giờ để kể cho hết. Nói một cách đơn giản đó là Tam điều khổ của: sinh, già, bịnh, chết; sự khó nhọc, cầu bất đắc, ái biệt ly, và gần kẻ mình ghét.
Một người được sinh ra ở tầng trời Sắc giới là một người đã đạt được sự chú tâm xâu xa và không còn ngũ dục: lòng ham muốn giầu có, khoái lạc, ăn uống, danh vọng và sự ngủ nghỉ. Trong cảnh giới này, không còn những khổ đau về ngoại cảnh như đói, bão tố, ốm đau vân vân, nhưng những vị trời này cũng tránh không khỏi hậu quả của dòng thời gian, sự tan rã của cơ thể và sau cùng nhận thức được rằng họ cũng không được ở cõi trời một cách vĩnh viễn. Với một cơ-thể vật chất, chúng ta chết vì sinh lão bện tử. Với một cơ thể ở cung trời Sắc giới thì bị sự không trường tồn: sinh, hiện hữu, biến mất và trống không.
Cung trời cao hơn nữa là Vô sắc giới. Tại đây không còn ái dục, không có nam nữ, không có hình hài. Các vị trời ở đây không còn khổ đau vì các hiện tượng bên ngoài hay tan rã. Tuy thế vẫn còn đau khổ khi nhận ra rằng không có gì vĩnh cửu, và đây không phải là Niết bàn. Thí dụ một vị trời không thể ở mãi trong cung trời này. Như thế, con đường duy nhất là vượt qua ba khung trời Dục giới, Sắc giới và Vô sắc giới của tinh thần thuần túy. Làm cách nào? Bằng cách tu học như đức Phật đã dạy, vì cách này chúng ta sẽ phát tâm Bồ-đề và sẽ Ngộ đạo.
Bồ-đề tâm được thành tựu bằng Bốn Nguyện của các vị Phật và các vị Bồ-tát:

Phật giáo đại thừa quý trọng lòng từ giúp cho tất cả chúng sinh. Họ chẳng những biết rõ sự khổ đau của chính mình và cố vượt qua, nhưng họ còn muốn giúp đỡ thân bằng quyến thuộc của họ nữa; tất cả chúng sinh hữu tình. Giúp tất cả mọi người, đây là tâm bồ-tát. Kinh Vô lượng thọ cho chúng ta biết rằng các Bồ-tát là "Những người bạn không mong cầu của mọi chúng sinh." Dù ta không tìm kiếm họ, họ cũng tới giúp ta. Họ muốn giới thiệu Phật giáo tới mọi người và đây là lý do thanh tịnh của Bồ-tát. Để giúp đỡ người khác, trước hết ta phải biết giúp đỡ chính chúng ta. Chúng ta phải trừ cho hết những sự bối rối và khổ đau. Điều quan-trọng là chúng ta phải theo Bốn Điều Nguyện theo đúng thứ tự. Tuy nhiên, vài người thực hành nguyện thứ ba bằng nhiều phương-pháp trước khi hành nguyện thứ hai, để khỏi bị khổ đau. Trong số Bốn Điều Nguyện, họ muốn thực hành hai nguyện cuối là học mọi pháp môn, và đạt được giác ngộ, chớ không hành hai điều đầu là độ người khác và loại trừ phiền não. Cố gắng của họ không khác nào xây một cái nhà mà xây tầng ba, và bốn trước khi xây tầng một và hai.
Ngày nay có nhiều người tu, mà ít người chứng ngộ. Tại sao? Họ không hiểu là trước hết họ phải nguyện độ tất cả chúng sinh hữu tình, vì sự từ bi to lớn này là lực cần thiết để thúc đẩy chúng ta trong việc tu học. Đây là căn nguyên của sự tử tế và từ-bi rộng lớn. Họ cũng không bắt đầu bằng những đòi hỏi tiên khởi như là loại trừ ảo tưởng, tham lam, luyến ái và si mê làm sáo trộn và nguy khốn cho tâm thức. Có không biết bao chúng sinh đang chờ đợi chúng ta giúp đỡ loại trừ khổ đau của họ. Nếu chúng ta không có sự hiểu biết, không khả năng, làm sao ta có thể giúp họ? Chúng ta chưa đạt tới quả vị phật. Đây là sức mạnh của sự tử tế và lòng từ bi.
Nhiều năm trước, khi tôi mới bắt đầu tu học với vi thầy quá cố của tôi là ngài Lee; ông ta đặt ra ba điều buộc tôi phải theo:
a/ Tôi chỉ được theo những chỉ dạy của ông ta,
b/ Tôi không được đọc bất cứ sách gì mà không có phép của ông ta,
c/ Về những điều tôi đã học từ trước coi như bỏ, tôi phải học lại từ đầu.
Điều thứ nhất bịt tai tôi. Điều thứ hai che mắt tôi và điều thứ ba làm sạch tâm trí tôi. Những đòi hỏi thì khắt khe và có vẻ quá đáng. Tôi nghĩ: "Đây thật là một người kiêu ngạo độc tài." Tuy thế tôi vẫn chấp nhận và theo học ông ta. Tôi không hiểu được lúc đó rằng những cấm đoán ấy là những giới giúp tôi loại bỏ được sự đau khổ. Tâm tư tôi thanh tịnh hơn, ít giao động sau khi theo ông ta được sáu tháng. Phương-pháp của ông ta giúp tôi thực hành nguyện thứ hai là trừ được những khổ đau.
Tôi trở nên cám ơn ông ta. Dù ông ta chỉ đòi hỏi tôi theo các sự cấm đoán trong năm năm. Tôi tự nguyện kéo dài thêm năm năm nữa. Sau mười năm là môn sinh và tuân theo những phép tắc của ông ta, tôi có một căn bản vững chắc về Phật giáo. Vì lẽ đó, ông không còn cấm đoán tôi nữa mà khuyến khích tôi mở mang sự học của mình. Nói cách khác, tôi có thể nghe bất cứ ai, cả những người có ý kiến lệch lạc. Tôi có thể đọc bất cứ sách gì. Tại sao? Ông nói với tôi, mọi kiến thức bây giờ có ích cho tôi chớ không còn có hại cho tôi, vì tôi có thể phân biệt tốt xấu, phải quấy. Tôi sẽ không bị ai lừa bịp. Ông ta so sánh việc ấy giống như đứa con nhỏ ngây thơ thì cần sự hướng dẫn và che chở của cha mẹ trước khi có khả năng suy xét và phán đoán.
Các vị thầy tốt thì có lòng và tử-tế. Họ nhẫn nại trong việc dạy dỗ và siêng năng với bổn phận. Họ cố che chở các môn sinh khỏi bị ô nhiễm tâm trí. Việc chúng ta gắn bó với một vị thầy tốt là điều tối quan-trọng; tuy nhiên gắn bó không có nghĩa là phải ở bên cạnh nhưng là nghe các lời chỉ dạy và thực hành. Thường thì khó tìm thấy một vị. Chúng ta chỉ gặp một vị đúng sau nhiều kiếp sống. Một số người nói với tôi, việc gặp một vị thầy tốt là cả một sự may, nhưng làm sao kiếm thấy? Người thầy này thì do sự gặp gỡ chứ không do tìm kiếm và cơ may thì rất nhỏ. Đó là vấn đề của sự tương đồng và các điều kiện chín mùi. Chúng ta cần vun trồng căn lành. Nếu chúng ta không gặp được những vị này thì có thể học từ các người xưa.
Ngài Lee nói với tôi một cách khiêm nhường rằng ông ta chỉ có khả năng dạy tôi trong năm năm. Ông khuyến khích tôi tiếp tục học từ vị thầy của ông ta là đạo sư Yin-Guang. Ông khuyến cáo tôi đừng bắt chước những học-giả về Phật giáo đang có tiếng, họ biết nhiều về đạo Phật, nhưng chưa đạt được sự tu chứng nào. Đạo sư Yin-Guang hiện nay là vị thầy tốt nhất. Khi chúng ta không kiếm thấy sự hiểu biết về cái tốt nơi vị thầy hiện tại thì chúng ta có thể hướng về các hiền giả ngày xưa. Có rất nhiều người thành công bằng cách này.
Người Trung-hoa đầu tiên chọn một hiền giả xưa làm thầy là Mặc-tử (Mencius?). Ông ta học từ Khổng-phu-tử, đã để lại những sách vở cho thế hệ sau. Mạnh-tử chỉ đọc sách của Khổng-tử và thực hành theo. Ông ta được coi như một hiền triết, chỉ thua Khổng-tử. Sau Mạnh-tử, có nhiều người khác thành công trong việc học bằng cùng phương-pháp. Một thí dụ khác là thầy Ou-Yi của triều nhà Minh, ông là một ông tổ của phái Tịnh-độ. Còn về phần tìm một người thầy ngày hôm nay, xin đừng theo tôi. Tôi không đủ điều kiện để làm một vị thầy. Ông Lee đã khuyên tôi theo học ngài Yin-Guang. Tôi đề-nghị quý vị hãy lựa chọn người thầy giỏi nhất, Phật A-Di-Đà và kinh Vô-lượng-thọ để tu hành. Khi chúng ta thành công thì sẽ thành Phật. Điều quan-trọng nhất trong Phật-giáo là chuyên chú theo một phương-pháp mà thôi. Như thế chúng ta sẽ đạt tới Tâm định và đạt được sự khôn-ngoan. Trong qua khứ, người chuyên tu học thường dành ra năm năm cho chặng tu học này. Trong thời gian này cần chuyên chú về một pháp môn nhất định. Sau đó, có thể học các kinh sách khác. Tới lúc đó, tôi nghĩ là người ấy sẽ hiểu biết nhiều hơn và tự nhiên hiểu được ý nghĩa của các kinh khác. Nếu chúng ta vẫn còn lang thang, có những ý-nghĩ phân biệt, và không đánh thức được sự khôn ngoan của chúng ta, thì dù chúng ta có tu học tới ba trăm năm cũng không hiểu được ý kinh và những lời bàn của chúng.
Ngài Lee đã cấm tôi ba điều, mà tôi nghĩ là chỉ có ông ta làm thế. Nhưng năm 1989, khi tôi thuyết giảng ở Singapore, Ngài Yan Pei mời tôi nói chuyện với một số tín đồ. Trông thấy có nhiều người trẻ, tôi nói với họ về kinh-nghiệm của tôi và khuyên họ chỉ nên học với thầy của họ là ngài Yan Pei. Tôi khuyên rằng: "Hãy theo một thầy, học một phương-pháp, chắc chắn sẽ thành công." Sau buổi thuyết giảng, thiền sư Yan Pei mời tôi dùng trà với ông ta. Ông ta nói khi còn trẻ, vị đạo sư của ông ta cũng đặt ra điều cấm như thế. Và tôi nhận ra rằng những điều cấm đó không phải của một cá nhân, nhưng là những điều đầu tiên mà các vị thầy đòi hỏi nơi học trò.
Chỉ khi ấy tôi mới hiểu được ý-nghĩa của câu: "Thừa hưởng truyền-thống từ thầy mình." Khi vị thầy thấy rằng mình là một người học trò giỏi, ông ta sẽ đòi hỏi mình phải theo ba điều cấm ấy. Ông ta sẽ che mắt ta, bịt tai ta để không có sự bối rối nào xâm nhập. Khi chúng ta đã bỏ hết được ái dục và đạt được sự khôn-ngoan, thì ta sẽ được cho phép học các phương-pháp khác. Như thế, sự học xâu xa là ở bước thứ hai chớ không phải ở phần đầu.
Các khó khăn có thể sảy đến nếu ta học nhiều phương-pháp ngay từ đầu. Nó cũng giống như nghe những chỉ dạy của một vị thầy rồi đi theo ông ta; sau lại nghe lời dạy của một vị khác để theo ông này nữa. Các lời chỉ dạy sẽ giống như hai con đường đi hai hướng. Với ba vị thì ta sẽ ở một ngã tư không biết đi đường nào. Như thế, việc theo một vị thầy một lúc đầu là điều rất quan-trọng. Đọc các sách về các hiền giả ngày xưa, chúng ta thấy có vị theo thầy của mình trong cả hai ba chục năm cho tới khi đạt được đạo. Chỉ khi ấy họ mới học thêm ở những vị khác.
Sự tu học Phật giáo khác với sự học tân tiến ngày nay về khái niệm và phương-pháp. Trong các trướng đại học, ta phải lựa giờ, chọn các môn chính. Phật giáo thì khác. Ở đây chúng ta được trông cậy giác ngộ tới toàn hảo trước, đạt được sự khôn ngoan trước rồi trong tương lai mới tìm sự hiểu biết thêm về những môn khác trong trường. Chúng ta bắt đầu từ đâu? Bằng cách học xâu xa một phương-pháp nào, như được nói: "Giác trong một kinh nào thì giác hết cả các kinh." Giác nghĩa là gì? Giác nghĩa là đạt được sự khôn-ngoan.
Sự học hiện đại cũng giống như xây một kim tự tháp. Chúng ta đọc rất nhiều và chuyên chú dần phạm vi học để đặc biệt về một đề tài. Đây là cách đi từ rộng tới chuyên môn. Nhưng dù cho kim tự tháp có cao bao nhiêu, hay mỗi cạnh có dài bao nhiêu đi nữa thì cái kim tự tháp này cũng có cái đỉnh. Phật giáo thì khác. Nó giống như một cái cây với rễ cây, thân cây, cành cây, lá cây và sau cùng là trái cây. Đó là một tiến-trình vô tận, bắt đầu từ một điểm để phát triển thành sự Toàn Hảo của Bản Thể. Kết quả là chúng ta hiểu mọi thứ. Những sự hiểu biết thế-gian có giới hạn, đến một lúc nào đó thì không còn gì để học. Phật-giáo thì vô tận. Sự khôn-ngoan của Phật giáo thì vượt khỏi sự hiểu biết của một người bình thường. Phật giáo có vẻ thường tình lúc đầu, nhưng những thành quả có thể đạt được thì không thể nghĩ bàn. Trái lại cái học của thế-gian lúc đầu có vẻ rộng rãi và xâu xa và nhưng sau cùng không đem lại thành tựu vĩnh cửu. Bằng cách tuân theo bốn điều Nguyện Ước lớn, rồi ra chúng ta sẽ tìm lại được bản thể đích thực của mình. Trong kinh Hoa Nghiêm, Bồ tát Thiện Tài là khuôn mẫu cho ta noi theo. Ngài không những chỉ dạy những nguyên-tắc và các phương-pháp mà còn cách ứng dụng vào đời sống hàng ngày. Bồ-tát Văn thù, vị thầy của ngài Thiện tài, dạy ngài phải tuân theo ba điều cấm kể trên để cắt đứt mọi khổ đau, hầu đạt được kỷ-luật cho chính mình, tâm định và sự khôn ngoan. Sau khi ngài Thiện tài đạt được sự khôn ngoan nguyên-thủy, Bồ-tát Văn thù cho phép ông ta đi du phương và học thêm các phương-pháp khác bằng cách đi học với năm mươi ba vị thầy khác, tượng trưng cho những nghề-nghiệp và thứ bậc trong xã-hội.
Lần viếng thăm cuối cùng của ông ta là với Bồ-tát Vô lượng, người dạy ông ta Mười Nguyện Lớn, và tụng "A Di Đà phật" như thế nào để vãng sanh Tây phương tịnh độ, gặp phật A Di Đà. Khi gặp Phật thì ông ta chứng ngộ hoàn toàn. Nếu không vãng sinh ở Tây phương tịnh độ và gặp phật A Di Đà, chúng ta chỉ hoàn thành hai nguyện thứ hai và thứ ba dứt bỏ được phiền não và học những phương-pháp nhưng sẽ rất khó-khăn đạt được phật quả.
Trong kinh Diệu pháp Liên hoa, cả hai bồ-tát Manger và bồ tát Vô lượng cùng đạt được sự chứng ngộ mà vẫn nguyện sinh về Tây phương. Tôi rất lấy làm hài lòng khám phá ra điều này khi giảng kinh Pháp Hoa. Tôi tự hỏi các bồ-tát trong kinh Pháp Hoa lại muốn vãng sinh ở Tây phương, trong khi nơi các vị ấy đang ở cũng rất kỳ diệu, đó hình như là điều không cần thiết. Sau khi suy nghĩ về việc ấy, tôi nhận ra rằng họ nguyện tới đó để mau thành phật. Nếu không vì lý do ấy thì chẳng cần gì phải tới Tây phương. Thình lình, tôi nhận ra rằng nếu muốn đạt được sự chứng ngộ hoàn toàn thì phải tới Tây phương. Chỉ khi hiểu được "Chương về các hành động và nguyện của bồ-tát Vô Lượng" thì chúng ta mới hiểu cách đúng đắn để tu hành Phật giáo đại thừa. Khi chúng ta thấu hiểu hoàn toàn, đã giác ngộ và phát Bồ-đề tâm, thì chúng ta sau cùng thoát khỏi ảo tưởng và luyến ái. 9/ Tin xâu xa về Luật Nhân Quả: Nguyên-tắc thứ chín của Ba Điều Kiện là tin xâu xa vào luật nhân quả. Trong thời gian đầu tôi lấy làm thắc mắc về câu này trong kinh Quán vô lượng thọ. Tại sao? Nó hình như có ý nói một vị Bồ-tát không biết gì về Luật nhân quả. Nếu chúng ta còn hiểu rằng nhân tốt cho quả tốt, nhân xấu cho quả xấu, thì làm sao đã là bồ-tát mà lại không hiểu điều này? Trong kinh lại khuyên các Bồ-tát tin vào luật này. Tôi không tin.
Rồi tôi học kinh Hoa Nghiêm và đọc tới chương Mười Phương thì tôi hiểu. Đoạn đó nói: "Tư thủy chí chung, bồ-tát mười phương vẫn luôn luôn thực hành trí tuệ Phật." Rồi tôi hiểu được là những bồ-tát của mười phương chư phật đều thực hành việc niệm danh hiệu Phật. Và tôi cũng nhận ra rằng "Niệm danh Phật là nhân, quả là đạt tới Phật." Nhiều vị bồ-tát không biết điều này, đó là lý do tại sao đức Phật Thích ca giảng điều này trong kinh. Chính vì sự tin tưởng vào câu trên mà Bồ-tát Văn thù, Bồ-tát Vô Lượng và Bồ tát Thiện Tài nguyện vãng sinh Tây phương. Chỉ sau khi đã học và giảng kinh Pháp Hoa tôi mới hiểu rõ ý nghĩa câu này. Như thế, đạt được sự hiểu biết này không phải là dễ.
10/ Trì tụng kinh đại thừa: Nguyên-tắc thứ mười của Ba Điều Kiện là trì tụng và bảo vệ kinh Đại thừa, giúp cho chúng ta hiểu được ý nghĩa thật sự của đời sống và của vũ-trụ. Với sự hiểu biết này, chúng ta sẽ biết cách suy nghĩ đúng và cư sử đúng cũng như áp dụng một cách thích hợp. Chỉ khi chúng ta theo đúng với sự chỉ dạy trong kinh thì mới có lợi lạc. Là một kẻ tu hành, ít ra chúng ta cũng phải dự vào các buổi lễ sáng sớm và tối khuya. Mục-đích của lễ sáng để bắt đầu một ngày, nhắc nhở ta về căn bản của các ý-nghĩ và cư sử theo lời dạy của đức Phật. Mục-đích của lễ tối là để suy tưởng lại xem chúng ta có theo các chỉ dạy không. Nếu không thì chúng ta phải ăn năn xám hối về hành động của mình.
Trong các buổi lễ, các người tu theo phái tịnh độ thường tụng kinh A Di Đà, niệm Chú Vãng Sinh ba lần và tiếp theo là niệm "Nam mô A Di Đà phật". Càng niệm "Nam mô A Di Đà phật" nhiều chùng nào thì tốt chừng ấy. Phương pháp chú tâm này áp dụng cho các buổi sáng và buổi tối. Kinh A Di Đà có vẻ đơn-giản nhưng thật ra rất xâu xa. Trì tụng mà mong có được kết quả cần một tâm tư thanh-tịnh. Lần thứ hai tôi giảng về những chú giải của kinh A Di Đà, mà cần tới ba trăm buổi, đây là bằng cớ về sự phức tạp của nó.
Bây giờ tôi khuyến khích kinh Vô lượng thọ, dễ hiểu hơn về văn kinh và nghĩa kinh. Vì có quá nhiều người có cuộc sống vội vã, tôi đề nghị tụng Chương thứ Sáu vào buổi sáng, gồm Bốn Mươi Tám Nguyện của Phật A Di Đà. Đây là cốt tủy của Tịnh Dộ tông Phật giáo vì người tu hành cần có lòng từ bi và hạnh nguyện như là Phật A Di Đà. Vào buổi tối, tôi đề-nghị tụng chương ba mươi hai tới chương ba mươi bảy, trong các chương này đức Phật dạy chúng ta làm sao để chấm dứt tất cả những hành động sai lầm, thực hành việc cư sử đúng và làm thế nào để tương giao hàng ngày với mọi sự vật và người khác. Nếu chúng ta có thể theo những chương này thì chúng ta đã tuân theo những giới.
Nếu chúng ta có thể theo các sự thực hành trên, luôn nhớ tới phật A Di Đà và tuân theo sáu chương này thì chúng ta cũng có cùng ý-thức, hạnh nguyện, sự hiểu biết và thực hành như phật A Di Đà, thì chúng ta là phật A Di Đà. Nhưng nếu chúng ta niệm hay đọc một cách lãnh đạm, không áp dụng những nguyên-tắc, thì tất cả mọi cố gắng của chúng ta là vô ích. Sự phối hợp công phu khuya sớm đã được lập ra từ thời cổ xưa và chứng tỏ là có ích, vì thời đó có sự hiểu biết rõ về những gì họ tụng. Những buổi công phu này nhắc nhở người ta cư sử cho đúng và giúp họ nhận ra các lỗi lầm. Tuy nhiên, ngày nay ta tụng một cách vô ý thức, giống như những đứa trẻ hát một bài hát đúng nhịp nhưng không hiểu ý-nghĩa của bài ấy. Chỉ khi nào chúng ta nhận thức được mục-đích và phương-pháp của việc tụng kinh thì ta mới có thể đạt được kết quả.
Vị thầy cũ của tôi, ngài Lee, luôn luôn nói với học trò rằng khi họ nghe giảng kinh, thì cần chú tâm tới việc hiểu những nguyên-tắc hay lý của kinh chớ không phải những chữ. Những nguyên-tắc này là những điều luật chi phối những giảng dạy của đức Phật và của việc học thế-tục. Một người hiểu rõ những nguyên-lý của một bộ kinh, có thể dùng sự hiểu biết này để hiểu tất cả các kinh khác. Nói một cách khác, một người học trò phải ý-thức và theo những nguyên-tắc được chỉ bảo bởi thầy mình, và thực hành với cả tâm can, không bị xao trộn bởi điều gì mới và khác.
Để phát triển hạnh Nhẫn, chúng ta cần phải gắng công tu hành. Người ta có thể khuyến khích phương-pháp khác, hay kinh khác như là tốt hơn. Đừng nghe họ; đừng quan tâm đến họ cho tới khi chúng ta đạt được giác ngộ. Cố đào xâu một phương-pháp. Đây là chìa khóa của sự thành-công trong việc tu học của chúng ta.
11/ Khuyến khích người khác trên đường đi tới Giác ngộ: Nguyên tắc thứ mười một trong Ba Điều Kiện là khuyến khích người khác cùng tiến bước trên đường đạo. Để làm việc này, chúng ta giới thiệu một cách sốt sắng Phật giáo với ai muốn học. Trong khi mười nguyên-tắc đầu tiên của Ba Điều Kiện chỉ áp dụng cho từng cá nhân tu học, nguyên-tắc thứ mười một thì khuyến khích và giúp đỡ người khác hiểu và tu học. Giúp đỡ người khác là hành động của vị Bồ-tát.
Bằng cách làm trọn những nguyên-tắc của Ba Điều Kiện, từ thực hành hiếu với cha mẹ cho tới việc khuyến khích người khác trên đường học đạo, chúng ta sẽ thành "thiện nam thiện nữ" của kinh đại thừa. Kinh Vô lượng thọ cho chúng ta biết rằng nếu ta tụng niệm danh hiệu, cúng dường Bồ-tát Địa-tạng và theo đúng những chỉ dạy của ngài thì chúng ta có thể được sinh ra trong ba mươi ba từng trời, một trăm lần, không rơi vào tam đồ. Trong thế-giới của chúng ta, chỉ cần làm tròn Điều Kiện đầu tiên là được coi như thiện nam thiện nữ. Theo tiêu chuẩn của Phật giáo nguyên thủy, chúng ta phải làm tròn hai Điều Kiện một và hai. Nhưng trong Đại thừa Phật giáo chúng ta phải làm tròn ba Điều Kiện. Vì thế, khi đọc các kinh sách, ta phải tự hỏi chúng ta có đủ điều kiện để làm "thiện nam thiện nữ" không. Ta đã đạt tới mức nào? Và những sự cư sử của mình có theo đúng những tiêu-chuẩn của Phật-giáo đại thừa không?
II- Sáu nguyên-tắc của sự hài hòa
Ba Điều Kiện là những nền tảng cho một cá nhân trong việc tu học. Sáu nguyên-tắc của sự hài hòa là nền tảng của một nhóm tu học. Tăng đoàn là một nhóm từ bốn người trở lên cùng tu học, thực hành lời dạy của Phật, đặc biệt là Sáu nguyên-tắc của sự hài hòa:
- Cùng chia sẻ một quan-điểm và mục-đích
- Cùng tuân theo một số nguyên-tắc
- Cùng sống và thực hành một cách hòa thuận
- Không cãi cọ
- Sống được với sự an nhiên nội tâm và hạnh-phúc khi thực hành với nhau
- Cùng chia sẻ những lợi lạc một cách thuận thảo
1/ Cùng chia sẻ một quan-điểm và mục-đích: Đây là sự hiểu biết lẫn nhau hay đồng ý. Một nhóm cần chia sẻ cùng một quan-điểm và những nguyên-tắc và phương-pháp tu hành. Đây là nền tảng của sự tu học hài hòa.
Nếu một xã-hội muốn được vững bền thì các thành viên phải sống hòa thuận với nhau. Chỉ có sự hòa thuận mới lôi kéo chúng ta lại với nhau đựa trên các quan-điểm, ý-kiến và cách sống. Nói cách khác, hòa thuận làm giảm những sự khác biệt về tương quan giữa mọi người và giúp cho sự công bằng. Sau đó, là hoà-bình và rốt ráo sự hạnh-phúc có thể thực hiện được. Để đạt được hạnh-phúc ta phải có một tâm tư hòa bình. Các sự dạy dỗ của Phật giáo và của thế gian đều nhấn mạnh đến sự hài hòa và kính trọng.
Vài năm về trước, tôi có đi Bắc-kinh và viếng Tử cấm thành, nơi đây có ba lâu đài chính, tên của chúng đều có chữ Hòa. Điều này chứng tỏ rằng các vua của triều đại Ching, triều đại trước, đã cố cai trị một cách hòa thuận. Tuy nhiên, những sự bất hòa đầy rẫy trong hoàng tộc ở đầu thế-kỷ đã kết thúc triều đại này. Như thế hòa là điều quan yếu cho sự hòa bình vĩnh cửu và hạnh-phúc.
Đức phật Thích-ca cung cấp không biết bao là phương-pháp để tu hành, nhưng ngài không có ý bảo chúng ta phải thử chúng hết tất cả. Chúng ta phải tìm phương thức thích hợp với chúng ta nhất và nhớ chìa khóa nằm ở việc thực hành một phương-pháp mà thôi. Vào thời trước, phái Tịnh độ lựa ba kinh và một luận, ngày nay ta nhấn mạnh năm kinh và một luận. Như được nói đến trong những sách cổ của Trung hoa: "So với tất cả các nguyên-tắc dạy dỗ, chuyên chú một thứ là điều quan-trọng nhất." Giả dụ có một nhóm thích Kinh Vô Lượng Thọ, trong khi nhóm khác thích Kinh A Di Đà. Cả hai nhóm này có thể nào hòa nhập được với nhau không? Họ có thể nhập làm một nhưng không thể tu một cách hòa hợp được, vì một nửa sẽ tụng kinh Vô Lượng Thọ, còn nửa kia sẽ muốn tụng kinh A Di Đà. Để có thể tạo ra sự hài hòa, phải tổ chức thành hai nhóm tu ở hai nơi. Điều này cắt nghĩa vì sao có nhiều nơi tu học, mặc dù họ đều tu theo phái Tịnh Độ. Cũng nguyên-tắc ấy áp dụng cho những kinh luận khác. Chúng ta sẽ lựa nhóm nào. Việc này đòi hỏi việc lập thêm những đạo tràng khác. Cũng thế, phương-thức này cũng áp dụng khi quyết định nghi thức tụng niệm như thế nào. Có nhóm thích tụng một cách chậm rãi "Nam mô A Di Đà Phật", trong khi nhóm khác thích tụng nhanh "A Di Đà Phật, A Di Đà Phật, A Di Đà Phật". Thật là khó khăn cho hai nhóm trên cùng tu hài hòa với nhau. Người trong các đạo tràng ngày trước đắc đạo vì họ cùng chia sẻ một quan-điểm và mục-đích, và tu hành theo cùng một lối không bị sáo trộn. Không khí nơi tu hành gợi sự thanh thoát, hòa bình. Như thế bất cứ ai bước vào cũng cảm thấy niềm kính trọng dâng cao.
Rất tiếc, có một tình trạng rất thịnh hành bây giờ ở các đạo tràng, là việc chung đụng của nhiều môn phái. Những sự trái ngược và va chạm là chuyện không thể tránh được, làm cho những người tu học khó có thể tập trung tư tưởng, và càng khó thành công. Như thế, sự hiển nhiên là việc "Cùng chung quan-điểm và mục-đích" là điều quan yếu ở các đạo tràng. Nếu những người trong một nhóm có chung một quan-điểm và cùng chia sẻ những sự ưa thích và mục tiêu thì họ có thể sống hài hòa và lập một tăng đoàn. Tuy nhiên họ có thể lập một tăng đoàn khác nếu có sự khác biệt sảy ra. Nếu không thì sẽ có những sự va chạm và không ai thành công. Bằng cách có vô số các phương-pháp để tu học, đức Phật muốn là tất cả mọi người dù có các quan-điểm và ý thích khác nhau đều có thể thành công trên đường tu học. Vì lẽ ấy, nên có câu nói "Tất cả mọi con đường đều dẫn tới cùng mục đích, và mọi phương-pháp đều ngang nhau." Điều này chứng minh cho lòng từ-bi của đức Phật, vì người không bắt buộc ai phải theo một phương-pháp nào.
Như chúng ta đã thấy trong kinh Quán Tưởng, khi hoàng hậu Vaidehi, bị tràn ngập bởi những đau khổ của thế-gian này, đã hỏi đức Phật chỉ cho bà một nơi mà không có sự đau khổ. Thay vì chỉ cho bà tới Tây phương, người trình bày những cảnh giới của các phật để bà lựa chọn. Đây không giống như đa số chúng ta chỉ muốn người khác chấp nhận quan-điểm của chúng ta bằng cách nói: "Tôi đã thử phương-pháp này. Nó rất tốt. Hãy thử đi." Khi những người khác có những ý kiến, và quan-điểm, thì việc này sẽ làm sáo trộn sự hài hòa của cả nhóm và đây là việc chúng ta cần tránh. Cách tốt nhất để giới thiệu Phật giáo là giới thiệu một cách đại cương về những sự chỉ dạy và tu tập theo phái đại thừa; rồi để cho họ lựa chọn bất cứ phương-pháp nào mà họ thích.
Những người thích niệm danh hiệu Phật thì có thể thực hành với nhau; những ai thích tu thiền thì tập với nhau. Như vậy, ai cũng có chỗ để tu và không cần phải bắt ai theo phương-cách nào. Tất cả mọi phương-pháp đều ngang nhau và được dạy để thích hợp với nhu cầu, khả năng và trình độ của chúng ta. Như thế, mỗi đạo tràng phải tôn trọng và đề cao nơi khác. Đây là sự thực hành hài hòa thật sự.
2/ Cùng tuân theo một số nguyên-tắc: Khi chúng ta sống và tu tập cùng nhau, chúng ta cần có những giới luật, nếu không có chúng thì sẽ có các sự lộn xộn. Không cần phải nói ra, những giới luật cần phải bao gồm năm nguyên-tắc căn-bản mà đức Phật đã đặt ra. Các quy luật thay đổi cho người thường và những người ở đạo-tràng. Nhóm trước tuân theo năm giới căn-bản , nhóm sau theo các tăng, ni. Thêm vào đó, những luật lệ thông thường, những phong tục địa phương cũng cần phải tôn trọng. Những điều này gộp lại là Một Bản Hợp Đồng Cư trú của một đạo tràng. Một hoặc hai người có thể được chỉ định để thảo những điều luật này; sau đó được đem ra thảo luận chung và bỏ thăm. Mỗi người sống ở đạo tràng phải tuân theo hợp đồng này một khi được công nhận. Nếu mọi người tôn trọng và tuân theo hợp đồng này thì không có các sự cãi cọ trong chúng, vì mọi người có cùng vị thế, không ai có đặc quyền gì hết. Như thế, tăng đoàn thật sự là một chế độ dân chủ và mọi người tôn trọng luật pháp.
3/ Cùng sống và thực hành một cách hòa thuận: Mục-đích việc thành-lập một đạo tràng là để giúp đỡ mọi người trong việc cùng tu. Nó không phải lập ra để cho các cá-nhân trốn tránh những trách nhiệm thế-gian. Thật là một sự sai lầm nếu nghĩ như thế, đặc biệt là trước những của cúng dường mà các phật tử dâng cúng và thực tế là tất cả các sự cúng dường phải được đền đáp lại, nếu không trong kiếp sống này thì trong kiếp kế. Theo như cách sinh sống chung không có nghĩa là mỗi người sẽ có phòng riêng. Nếu các sự sa hoa và ấm êm đều có, thì sự tu học càng khó thêm. Tại sao? Kinh Địa tạng nói rằng: "Mỗi một cử chỉ hay sao động của tư tưởng của chúng sinh là nghiệp và tội lỗi. Từ bao nhiêu kiếp trong quá khứ, chúng ta đã bị lừa gạt, bối rối và đã tạo không biết bao nhiêu lỗi lầm. Hậu quả là chúng ta đã quen và có rất nhiều thói xấu. Khi chung đụng với người khác thì chúng ta cố gắng sống văn-minh, cư sử cho phải. Nhưng khi chỉ có một mình, chúng ta có khuynh hướng buông thả trong sự thoải mái mà quên những ước lệ phải theo.
Để chống lại việc này, nhiều người chung nhau một khu ăn ở. Những khu này, theo như tập tục là một cái giường lớn có chỗ cho mỗi người. Chăn được gấp lại gọn ghẽ như trong trại lính. Đời sống ở một đạo tràng thì còn kỷ-luật hơn là ở trong trại lính, và các tăng ni phải tuân theo những kỷ-luật còn hơn là lính. Chỉ bằng cách sống một cách có kỷ-luật như thế, chúng ta mới uốn nắn tâm tánh, và sửa mình qua Ba Cách Học là kỷ-luật, định tâm và sự khôn ngoan. Đây chính là sự tu học thật sự. Tuy nhiên cũng có những ngoại lệ ở các đạo tràng. Thí dụ như vị sư trưởng và người phụ tá, vì trách nhiệm của họ, có phòng riêng và thường là rất nhỏ để họ có thể lo việc riêng của mình mà không làm rộn người khác. Các tăng, ni già hay bệnh cũng có phòng riêng. Để đạt được sự tinh tấn, sự sống chung này là cần thiết, ngay cả trong xã-hội giầu có ngày nay.
4/ Không cãi cọ: Tất cả mọi người sống chung như thế cần phải không cãi cọ nhau. Bằng cách này, họ mới có thể chú tâm tu hành. Khi chung đụng, việc thông thường sảy ra nhất là lời nói, như vậy rất dễ mắc phải nghiệp của lời nói. Chúng ta có câu: "Bệnh theo miệng mà vào, sự lộn xộn từ miệng mà ra." Câu nữa: "Nói nhiều thì họa nhiều." Một người ăn nhiều quá cũng mắc bệnh. Một người nói nhiều quá cũng dễ mang họa. Đôi khi sự hiểu lầm sảy ra vì người nghe thì để ý, còn người nói thì vô tâm. Cải hai sinh lòng giận, ghét, dẫn đến những va chạm không ngừng trong tương lai. Đây là lý-do tại sao các hiền triết ngày xưa khuyên chúng ta "Nói ít, niệm danh hiệu Phật nhiều hơn." Càng nói ít thì chúng ta càng phạm ít lỗi. Lý tưởng nhất là chỉ nói khi cần thiết.
Khi tôi tới Los Angeles, một người bạn kể cho tôi nghe về một cuộc tu thiền ba ngày mà con ông ta đã dự. Khi bước vào không ai được nói. Việc tu hành hàng ngày như sau: ngồi thiền từ 8 giờ sáng tới 5 giờ rưỡi chiều và từ 7 giờ rưỡi tới 9 giờ rưỡi. Không làm việc gì khác. Giữ yên lặng trong ba ngày ở nơi đạo tràng như thế sẽ giúp chúng ta dịu tâm tánh xuống và thấy thư thái. Người con thấy phấn khởi và muốn dự cuộc thiền dài hơn vào mùa đông. Điều đặc biệt của những đạo tràng như thế là sự hài hòa yên tĩnh, không cãi cọ nhau.
Như thế, ở một đạo tràng nghiêm ngặt mà mọi sự nói năng không cần thiết bị cấm, thì không có cơ hội cho sự cãi nhau. Hầu như chúng ta chỉ thấy sự im lặng hoàn toàn hay lời niệm "A Di Đà phật" ở sảnh đường. Theo Phật giáo Tây-tạng, việc tụng kinh thì không ngừng. Chẳng hạn như, trong thời gian đầu theo học của tôi, tôi ở dưới sự hướng dẫn của đạo sư Zhang Jia ba năm. Theo sự quan sát của tôi thì ông ta không ngừng tụng kinh bằng cách mấp máy môi dù là đang tiếp khách. Ngài chỉ dừng để nói và ngay khi nói xong lại tiếp tục tụng một cách yên lặng.
Tụng kinh bằng cách mấp máy môi là một phương pháp có tên "Giữ Kim cương" Đạo sư Zhang-Jia là một người thực hành chân chính nhất mà tôi được gặp. Tâm tư ông ta thì thanh tịnh không chút luyến ái và có ý nghĩ viển vông nào. Cách dạy của ông ta cũng đặc biệt. Ông không nói lời nào cho đến khi thấy người đối thoại chăm chú nghe. Ông nói vài lời trong khi nhìn thẳng vào mắt ta. Mỗi lời nói của ông ta có sức nặng mà người nghe không bao giờ quên và làm theo cho đến mãn đời. Mục-đích của chúng ta là loại trừ cho hết những vọng động và đạt được sự chú tâm hoàn toàn. Nếu chúng ta không tập theo cách này thì thật khó mà đạt tới đích.
5/ Sống được với sự an nhiên nội tâm và hạnh-phúc khi thực hành với nhau: Đây là hưởng niềm vui của Pháp. Bất cứ phương-pháp nào ta tập, sự thành tựu căn bản là sự vui vẻ. Nếu chúng ta cảm thấy không vui sau khi bắt đầu tu học, chúng ta chắc-chắn gặp một trở ngại trầm trọng. Nhưng vấn-đề không phải ở những sự dạy dỗ của đức Phật. Chúng ta có thể đã làm một điều gì trái ngược với lời dạy của ngài, hay ta lựa chọn phương-pháp không đúng. Nếu không, kết quả phải rõ ràng; tỉnh ngộ khỏi những sự bối rối và những ám ảnh, loại bỏ các khổ đau và thấy sung sướng.
Với năm tháng trôi qua, chúng ta sẽ có ít bận lo, và cảm thấy vui sướng hơn, tự-do hơn. Đây là những chứng minh cho sự thành công. Nếu chúng ta không đạt được điều này, thì phải xem xét lại mình về các nguyên-nhân không đạt được thành-công. Nếu ta có thể sửa các chỗ sai, tìm được căn nguyên của các sự khổ đau và cắt bỏ chúng thì chúng ta sẽ hưởng được những sự tốt lành của việc tu học.
Tu Phật là sự sống với cuộc đời mình và huấn-luyện tâm trí mình. Sự tu hành đến từ tâm ta khi chúng ta tham dự vào đời sống hàng ngày. Chúng ta tu cái tâm nào? Cái của sự trong sạch. Khi chúng ta quan-niệm và hiểu đúng và thật sự dồn hết sự cố gắng tới Phật giáo, thì không phân biệt chúng ta ở những hoàn cảnh nào, tốt hay xấu, thuận lợi hay bất thuận lợi, chúng ta đều có thể làm giảm những món nợ của nghiệp và trồng căn lành cho tương lai, sự khôn ngoan và hạnh-phúc. Như thế thì làm sao chúng ta lại không sung sướng được? Một cảm giác vui vẻ sẽ tự nhiên sinh ra trong tâm ta, khi chúng ta hưởng niềm vui của Pháp. Nếu chúng ta cùng tu tập một cách hòa thuận thì mọi người đều đạt tới Niềm vui của Pháp này.
6/ Cùng chia sẻ những lợi lạc một cách thuận thảo: Vào thời xa xưa, những vị tăng có một đời sống hết sức giản dị, chỉ dùng một bữa một này. Họ nhận được cơm từ những cư dân trong làng, nghỉ dưới tàn cây và trồng trọt luôn luôn. Như thế, một đạo tràng giống như một nhà trường dạy dỗ cho dân chúng trong vùng học về Phật giáo. Những người có học và nhìn xa, cùng với sự giúp đỡ của những người giầu, có địa vị xây những trường học này. Những vị tăng có tiếng và được kính trọng được thỉnh về trụ trì ở nơi này. Đạo tràng là một cơ sở học tập về Phật giáo mà mọi người cùng có trách nhiệm. Nếu nguyên-tắc này được áp dụng vào xã-hội thì không có những sự bất quân bình tâm-lý và như thế không có các sự xáo trộn. Ở đạo tràng, không có điều gì trong số Sáu Điều hài hòa bị lơi là, nếu không thì không phải là một Tăng đoàn thật sự. Như câu nói sau: "Sự hài hòa trong gia-đình là căn-bản của mọi sự việc." Tương tự, nếu một nước biết đoàn-kết thì không dễ gì cho một nước khác đô-hộ, vì sức mạnh của sự đoàn-kết thì không lường được. Hậu quả là, nếu một gia-đình, một hãng xưởng, một nhóm xã-hội hay một quốc-gia có thể thực hành ba Điều trong số sáu Điều hài hòa cùng chung quan-điểm hay mục-đích, tuân theo cùng những giới và chia sẻ những quyền lợi thì sẽ được thịnh vượng.
Chúng ta kiếm thấy một thí dụ về các xí-nghiệp của Nhật-bản đã phát triển ngoạn mục sau thế chiến thứ hai. Chỉ trong vòng nửa thế-kỷ, chúng đã thành công nhất trên thế-giới. Tại sao? Họ đã thực hành ba điều hài hòa. Bằng cách có cùng quan-điểm và mục-đích, tăng đoàn có thể đạt sự hiểu biết chung cho mọi người. Bằng cách tuân theo cùng một số giới, tuân theo các luật lệ; bằng cách chia sẻ các quyền lợi đồng đều mọi người có thể an tâm là có sự công bằng trong mọi chuyện.
Sự quan-trọng về hài hoà cũng áp dụng cho gia-đình nữa. Như là câu thường nói: "Sự hài hòa trong gia-đình là căn-bản của mọi sự việc." Một hôm, một học trò của tôi hỏi tôi về hạng người mà anh ta nên cưới làm vợ. Tôi nói với anh ta: "Con hãy cố tìm một người có cùng quan-điểm và mục-đích như con. Rồi hai người sẽ giúp đỡ nhau và hưởng một gia-đình hạnh-phúc. Con không thể chỉ nhấn mạnh đến tình yêu, vì tình yêu thì dễ đổi thay và không chắc-chắn. Nó có thể phai nhạt đi sau khi hai người lấy nhau, và khi đó mọi việc sẽ thay đổi." Như thế, một gia-đình hạnh-phúc được xây dựng trên nền tảng của Sáu Điều hài hòa. Nếu chúng ta không hiểu điều này thì thật khó cho chúng ta có một gia-đình hạnh-phúc và vui vẻ.
III- Ba Điều Học hỏi
Chúng ta biết rằng bản chất của Phật-giáo là sự tu học. Nó bao gồm một số lớn đề tài, về sự hiểu biết hoàn toàn về đời sống và vũ-trụ. Những sách về các đề tài này là kinh. Tuy nhiên, không phải tất cả kinh của Ấn-độ được đem qua Trung-hoa. Vì sự khó khăn về hành trình từ Ấn-độ tới Trung-hoa trong thời trước, những vị Tăng Ấn-độ viếng Trung-hoa và Tăng Trung-hoa viếng Ấn-độ phải giới hạn số kinh sách đem theo. Họ lựa những cuốn quan-trọng nhất và bỏ những quyển khác lại. Vì thế, những sách được truyền tới Trung-hoa phải được coi là tinh hoa của Phật giáo.
Tuy nhiên, không phải tất cả kinh sách đều có thể dịch ra được. Lại phải thanh lọc và chỉ có những quyển quý nhất và quan-trọng nhất là được lựa cho việc phiên dịch khó khăn. Chương trình này được tài trợ bởi chính phủ trung-ương. Những vị thông thạo, như những vị tăng và người thường khắp nước và cả ở nước ngoài được mời tham dự công việc phiên dịch khổng lồ này. Theo như những tài liệu lịch-sử, viện dịch thuật của ngài Khương tăng hội (Ku-marajiva:344-413?) có hơn bốn trăm người, trong khi ngài Xuan-Zhuang có hơn sáu trăm người.
Tên của dịch giả mà ta thấy ở phần đầu của kinh là của vị chủ trì của nhóm dịch thuật và là công trình của cả nhóm người. Những kinh sách mà ta có ngày nay thì khá đầy đủ. Tuy nhiên, những kinh sách chữ Phạn phần lớn bị thất lạc. Sau các kinh sách của Trung-hoa, số lớn còn lại là ở Tây-Tạng. Một phần của những kinh này được dịch thẳng từ tiếng Phạn và phần còn lại là từ tiếng Trung-hoa.
Công-chúa Wen-Cheng của triều Tang đem kinh Phật tới Tây-Tạng khi cô ta lấy một vị vua Tây-Tạng. Đây là lý do tại sao Phật-giáo được truyền tới Tây-tạng lối sáu trăm năm sau Trung-hoa. Sau này nhà vua Tây-tạng giúp phát triển Phật-giáo, một phái khác được truyền thẳng từ Ấn-độ qua Tây-tạng.
Một phần quan-trọng của sự học hỏi là Ba Điều Học Hỏi: giữ giới hay tự giữ kỷ luật, trì chú hay tâm định, và sự khôn ngoan (giới, định, huệ). Đạt được ba điều này thì có thể làm vợi sự khổ đau của thế-gian này. Đức Phật Thích Ca cho chúng ta biết sự dạy dỗ của ngài sẽ được kéo dài trong bao lâu trên trái đất này. Thời Chính pháp sẽ kéo dài năm trăm năm. Thời Tượng pháp sẽ kéo dài một nghìn năm. Thời Mạt Pháp là thời gian mà chúng ta đang ở đây kéo dài mười nghìn năm.
Những sự khổ đau của chúng sinh hữu tình trong thời đại của chúng ta là những gì? Việc đầu tiên là phạm Mười Giới Xấu. Đức Phật dạy chúng ta Việc Học Đầu tiên là vượt qua những điều này. Điều khổ thứ hai là không thể giữ được sự trong sạch và hòa-bình. Đức Phật dạy chúng ta Việc Học Thứ Hai là tâm định để đạt được sự trong sạch ý-thức và thanh tịnh. Sự khổ thứ ba là Ngu si hay Vô minh. Đức Phật dạy chúng ta Việc Học Thứ Ba là sự không ngoan để vượt qua trạng thái ngu si hiện nay.
Làm những việc sai lầm, bị bối rối và ở trạng thái ngu si là ba điều quan-trọng mà các chúng sinh hữu tình mắc phải trong thế-giới đương thời. Đức Phật sẽ dạy khi những điều này gây khổ não cho chúng sinh hữu tình ở thế-giới này. Tuy nhiên, chúng sinh không bệnh thì không cần đức Phật dậy. Kinh Hoa Nghiêm nói: "Sau cùng chúng ta phải bỏ cả Phật pháp, huống gì là các pháp của thế-gian." Khi một chúng sinh được giác ngộ thì không cần sự dạy dỗ nào hết, nếu giới thiệu chúng chỉ đưa tới những vấn-đề. Việc này cũng giống như người mạnh mà mỗi ngày uống thuốc, rồi ra sẽ bịnh.
Tự giữ kỷ-luật chữa lành bệnh của chúng ta, tập trung ý-thức cao chữa ý- thức chúng ta và sự không ngoan chữa hành động của chúng ta. Như thế, một người tu hành Phật giáo sẽ khôn ngoan trong ý-nghĩ, lời nói và hành động. Một người như thế làm sao lại không sung-sướng?
IV- Sáu hạnh
Bây giờ chúng ta hiểu Ba Điều Kiện, Ba Sự Học Hỏi, và Sáu Nguyên-tắc của sự hài hòa, làm sao chúng ta áp dụng những điều này vào cuộc sống hàng ngày khi phải giao thiệp với người, cảnh và vật? Để trả lời cho câu hỏi này đức Phật cho chúng ta Sáu Hạnh: Bố thí, Trì Giới, Kiên nhẫn, Tinh tấn, Tâm định và Khôn-ngoan Nếu chúng ta theo những điều này trong khi làm bất cứ việc gì, từ đánh răng rửa mặt buổi sáng cho tới buổi tối, thì chúng ta thật sự tu hành.
1/ Hạnh bố-thí: Sự cho của cải. Nói một cách thông thường, đa số người tìm kiếm việc có của cải là quan-trọng nhất, vì nếu không có nó cuộc sống sẽ rất khó khăn. Sau đó là việc tìm kiếm sự hiểu biết và khôn-ngoan. Bất chấp là người sống ở phương Đông hay phương Tây, thời quá khứ hay hiện tại, đây là những mục tiêu theo đuổi của con người. Nếu Phật giáo giúp thoả mãn những mong cầu của chúng ta thì nó có thể cung cấp cho chúng ta những thứ này không? Chúng ta đã nghe nói: "Trong Phật giáo, tất cả những điều cầu nguyện chân thành thì sẽ được đáp ứng." Như vậy thì tại sao đa số người ta không nhận được điều mong cầu? Họ không biết ý-nghĩa thật sự về đời sống và vũ-trụ hay là phương-pháp để đạt được chúng. Nếu chúng ta biết những nguyên-tắc và sự thật, tất cả những mong ước của chúng ta có thể được thành tựu.
Đức Phật dạy chúng ta rằng của cải, sự khôn ngoan và sống lâu đều là những kết quả của nghiệp. Nếu chúng ta muốn hưởng quả thì phải lo gieo nhân. Nhân tốt sẽ cho quả tốt: nhân xấu sẽ cho quả xấu hay sự bù trừ. Nơi nào có một nhân thì sẽ có quả, và nơi nào có quả thì cũng có một nhân. Đây là định luật không thay đổi và là luật mà những luật khác dựa vào trong vũ-trụ.
Hãy xem một người thật giầu có. Tại sao việc này sảy ra? Không phải người ấy khôn ngoan vượt bực hay có những ý-kiến làm ra tiền. Có nhiều người khác thì khôn ngoan hơn và có ý-kiến tốt hơn. Tại sao họ không thành công? Đức Phật dạy rằng được giầu sang là kết quả của nghiệp đã gieo trồng từ nhiều kiếp trước. Vậy nhân ấy là gì? Đó là do hạnh bố-thí. Bố-thí của cải có kết quả là được giầu sang, bố-thí sự dạy dỗ sẽ được sự khôn ngoan và sự bố-thí sự không sợ hãi sẽ được sức khoẻ và sống lâu. Như thế, nếu chúng ta muốn có nhiều của cải, sự khôn ngoan và sống lâu mạnh khoẻ trong kiếp sống tương lai, chúng ta cần nuôi nấng và thiết lập những nhân trong kiếp sống này. Chỉ có một số nhỏ được hưởng những nhân đã làm trong cùng kiếp. Bất luận thời gian, chúng ta phải tạo nhân thì mới có quả. Đây là Định Luật về Nhân Quả. Và định luật này không thay đổi.
Một người làm công làm việc sốt sắng mỗi ngày để được lãnh lương càng nhiều càng tốt, hay được thăng trật không phải là thực hành hạnh bố-thí. Tuy nhiên, nếu người này làm việc siêng năng để giúp hãng của mình hay để giúp xã-hội, và không vì tiền bạc hay thăng trật, thì chính là gieo trồng hạnh và sẽ không thấy mệt mỏi. Phần tôi, vui vẻ đi khắp thế-giới để giúp người khác hiểu rõ các lời dạy của đức Phật thì cũng đang thực hành hạnh dạy dỗ. Tôi giúp đỡ người khác hiểu rõ cách thay đổi đời sống của họ với hy-vọng là có thể giúp họ giảm thiểu những khốn khổ, đạt được sự vui vẻ và không ngoan, như thế sẽ có đời sống tốt đẹp hơn.
Năm 1984, tôi tới Los Angeles lần thứ ba. Tôi đi thẳng từ phi-trường tới địa điểm có buổi thuyết giảng và tôi nói trong suốt chín tiếng đồng hồ. Tôi đứng nói, tới phút chót, tôi không mệt mà thính giả bị mệt. Càng nói tôi càng thấy phấn khởi và giọng nói càng vang lên. Tại sao? Vì tôi bị lôi cuốn vào cố gắng giới thiệu sự xâu xa và tế-nhị của Phật giáo với thính giả. Đây là niềm vui của việc dạy dỗ Phật giáo và thẳng thắn mà nói là món đồ ăn. Ngày nay, mọi người nói rất nhiều về đồ ăn dưỡng sinh. Nhưng đó là dưỡng sinh giả. Các người theo đạo Phật nói về việc giữ một cái tâm thanh tịnh. Có cái tâm này và đạt được niềm vui này sẽ giúp chúng ta luôn luôn khoẻ mạnh và trẻ trung. Sự lo lắng chỉ làm chúng ta già và yếu.
Tại Mỹ, một số hoạt động xã-hội chính là bố-thí. Đa số trả tiền bảo hiểm y-tế cho sự che chở về những bệnh hoạn trầm trọng trong trường-hợp họ bị bệnh. Tuy nhiên, chúng ta sửa soạn cho việc có thể mắc bệnh cũng như làm những lần trả tiền bảo hiểm. Nếu chúng ta không ốm thì mất tiền toi. Nhưng nếu chúng ta thay đổi quan niệm về việc này thành tiền của mình đóng sẽ giúp cho các người mắc bệnh, thì chúng ta đã thực hành việc bố thí và sẽ không bị bệnh. Vì sao? Vì chúng ta đã tạo nhân cho việc không bị bệnh. Nếu chúng ta bố-thí và săn sóc các người già, thì chúng ta sẽ nhận được những quả tốt trong tương lai. Khi chúng ta trở nên già yếu thì những người khác sẽ săn sóc chúng ta.
Ngày nay, đa số có bảo hiểm tai nạn xe cộ. Nếu chúng ta nghĩ mình đóng tiền để giúp những người không may bị tai nạn thì chúng ta sẽ không bị tai nạn vì chúng ta đã lập hạnh bố-thí tài và lòng từ-bi. Như thế, cách chúng ta nghĩ thay đổi mọi chuyện dù chúng ta là một vị bồ-tát hay một người thường. Sự khác biệt như thế nào? Một bồ-tát đã ngộ đạo và luôn luôn làm việc để giúp người khác, trong khi người thường luôn luôn làm việc cho chính mình. Khi chúng ta làm việc vì người khác, chúng ta sẽ nhận được những lợi lạc phi thường, không tưởng tượng được. Những cách bố-thí thì không giới hạn và có thể thực hành bất cứ lúc nào, ngày nào, theo cách nào.
Trong Phật giáo việc bố-thí có hai loại là ngoại tài và nội tài. Ngoại tài là những sự sở hữu thế-gian, còn nội tài liên quan đến cơ thể của chúng ta. Thí dụ, việc cho các bộ-phận trong người là bố-thí nội tài, cũng như việc tự tay giúp đỡ người khác. Nếu chúng ta tình-nguyện giúp đỡ những người khác mà không hy vọng được đền đáp thì chúng ta cũng thực hành bố-thí nội tài. Chúng ta có thể thực hành hạnh này bất cứ lúc nào.
Chúng ta thấy là trong Phật giáo, những hành động phát sinh từ sự mong muốn giúp đỡ người khác thì tốt, và những hành động vị kỷ thì xấu. Tất cả việc này thì có vẻ khó khăn cho một người mới tu tập. Tại sao lại không lo cho mình? Lý do mà các người bình thường không thể đạt tới Phật quả là vì hai sự quyến-luyến về 'tôi' và tất cả sự hiểu biết khác. Khi chúng ta loại trừ được việc quyến-luyến cái 'tôi' thì chúng ta đạt tới trình độ của các bậc La-hán. Khi loại bỏ được những sự quyến-luyến về các hiểu biết thế gian thì chúng ta đạt được Phật quả. Nếu chúng ta chỉ nghĩ đến chúng ta thì sự quyến-luyến cái tôi càng ngày càng gia tăng. Ngay cả khi trồng vài nhân lành, chúng ta cũng chỉ làm tăng thêm sự quyến-luyến này. Đức Phật nói cho chúng ta rằng nếu chúng ta muốn thoát khỏi vòng sinh tử thì phải loại bỏ các sự quyến-luyến về cái tôi và sự hiểu biết thế-gian. Sự quyến-luyến cái tôi là sự đau khổ cản trở chúng ta đạt được ý-thức thanh tịnh. Sự quyến-luyến về các hiểu biết thế gian cản trở chúng ta vén màn vô minh để đạt được sự khôn ngoan thật sự.

2/ Hạnh giữ giới: Hạnh thứ hai là giữ giới, có nghĩa là tuân theo những phong tục, tập quán, luật lệ. Tất cả mọi việc, lớn hay nhỏ, thế-gian hay cao cả, có những luật lệ của chúng. Chúng ta cần phải theo chúng vì chỉ bằng cách làm như thế ta mới có thể hoàn thành bổn phận một cách mau lẹ và hoàn toàn. Thí dụ, trong gia-đình, chúng ta cần những danh vị trong gia-đình hay sự trưởng thượng trong sự tương quan giữa con người để hướng dẫn cho các sự cư sử giữa cha mẹ và con cái, chồng và vợ, anh và em. Phong cách mọi việc được thực hiện và noi theo. Việc này cũng giống như nấu cơm; ta vo gạo, bỏ vào nồi rồi nấu. Nếu không theo đúng những thứ tự thì gạo sẽ không thành cơm.
Việc này lại càng đúng hơn trong việc tu hành đạo Phật. Nếu chúng ta muốn tiến-bộ thì phải tuân theo những điều hướng dẫn mà đức Phật đã lập ra: Bốn Nguyện của các vị Phật và Bồ-Tát. Trước hết, chúng ta nguyện giúp đỡ tất cả mọi sinh vật. Sau đó, bỏ mọi sự bận tâm, thói quen và quyến luyến để chấm dứt mọi khổ đau. Sau cùng, chúng ta sẽ thành Phật. Chỉ khi chúng ta thành Phật thì mới có khả năng để giúp đỡ mọi chúng sinh và thực hành viên mãn Nguyện Đầu Tiên: "Chúng sinh vô số lượng, thệ nguyện độ."
Một vài người sẽ hỏi: "Có cần thiết phải thành Phật không?" Dù một vị Bồ-tát có thể giúp các chúng sinh, nhưng không thể giúp một vị bồ-tát khác hay những người có trình độ cao hơn. Thí dụ, hai vị bồ-tát có trình độ ngang nhau, thì vị này không thể độ vị kia. Tuy nhiên, Phật có thể độ họ và các người khác. Như thế chỉ khi chúng ta thành Phật thì mới có thể giúp đỡ một cách hoàn-toàn tất cả mọi chúng sinh trong vũ-trụ. Với hạnh nguyện như thế, chúng ta có thể phát tâm từ-bi to lớn để độ những người khác, tỉnh táo trong việc dứt bỏ mọi khổ đau và học hết mọi phương-pháp. Ngày nay, nhiều người không phát tâm thề nguyện mặc dầu họ tụng kinh hàng ngày. Tại sao tôi nói thế? Vì họ vẫn còn phân biệt: ý-nghĩ thuận lợi hay bất thuận lợi, ta và họ, thương và ghét. Hậu quả là, họ thực hành sự kỳ thị. Họ giúp đỡ những người họ thích và không giúp đỡ những người họ không thích. Hạnh như thế thì không hoàn toàn. Hạnh hoàn toàn của một Bồ-tát xuất phát từ một ý-thức không kỳ thị. Tâm Bồ-đề. Đây là sự kỳ diệu, không tưởng tượng được và ngoài tầm suy xét của đầu óc bình thường.
3/ Hạnh Kiên nhẫn: Bất cứ làm điều gì, ta phải kiên nhẫn. Như nói trong kinh Hoa Nghiêm: "Tất cả mọi định luật trong vũ-trụ gắn liền sự thành-công với sự kiên nhẫn." Không có nó, chúng ta không làm việc gì thành-công. Thí-dụ, để tốt nghiệp ở trường đại học, ta phải kiên nhẫn trong bốn năm. Quý vị đây cần phải kiên nhẫn trong hai tiếng nghe tôi giảng thì mới đạt được sự hoàn toàn của bài này. Không có sự kiên nhẫn, chúng ta không thể làm việc gì thành công, dù cho chúng ta có tài như thế nào. Trong số Sáu Hạnh kể trong kinh Hoa Nghiêm, đức Phật nhấn mạnh đặc biệt sự bố-thí và kiên nhẫn. Chúng là chìa khóa cho sự thành công.
Như thường được nói: "Cầm giữ vật chất thật là khó, nhưng còn khó hơn khi phải đối sử với mọi người." Trong quá khứ sự tương giao với mọi người không khó khăn như ngày nay. Tại sao? Sự học hành ngày xưa dạy cho người ta cách cư sử. Ngày nay, nó dạy cho người ta cách kiếm sống. Thật không có gì là lạ, việc chúng ta không biết cách cư sử. Chúng ta không biết về sự thay đổi cảm xúc của mình, lại càng ít biết đến cảm xúc của người khác. Như thế, càng ngày càng trở nên khó khăn để cư sử với người khác.

Tai sao đức Phật không nói cho chúng ta biết những điều mà chúng ta cần biết? Người có nói. Nhưng chúng ta không nghe. Chúng ta được chỉ về phương-pháp nhưng chúng ta chỉ nghĩ đến mình: "Phương-pháp này có thể không phải là phương-pháp tốt, Tôi có nghe phương-pháp khác hay hơn." Như thế chúng ta lý-luận với đức Phật và các vị Bồ-tát. Vì vậy, các người đã không đến với chúng ta. Hãy xét điều này cẩn-thận. Chúng ta phải rất kiên nhẫn trước khi đạt đưỡc sự chứng ngộ. Không có sự kiên nhẫn thì không thể đạt tới mức cao hơn, vì kiên nhẫn là điều kiện đầu tiên cho tâm định và cần mẫn.
4/ Hạnh cần mẫn: Tiếng Trung hoa để chỉ cần mẫn gồm hai chữ để chỉ sự bền chí trong một lãnh vực chuyên môn và tiến bộ. Cả hai phải đi chung với nhau. Phật-giáo thì không thủ cựu , cũng không thoái hoá, nhưng tìm kiếm sự tiến bộ từng ngày. Một số nói rằng Phật giáo không còn thích hợp. Những nhận xét này thì sai lầm, vì người nói câu đó không biết Hạnh Cần Mẫn. Sự tiến bộ thì tốt, nhưng sự quan trọng là tiến bộ với sự cần mẫn. Ngày nay, có nhiều khoa-học gia của phương Tây đã có nhiều khám phá, họ kiên tâm, tìm tòi nghiên cứu hàng ngày không ngừng. Việc như thế cũng phải áp dụng cho việc tu học đạo Phật. Chúng ta thực hành sự cần mẫn khi chúng ta chọn một môn phái hay phương-pháp và chuyên chú vào sự lựa chọn, học tập cho tới khi tinh thông, trước khi chuyển sang một phương-pháp khác. Việc chú tâm vào nhiều phương-pháp cùng một lúc thì không hữu hiệu. Một khi chúng ta hiểu một phương-pháp, chúng ta hiểu tất cả những phương-pháp khác. Điều này được biết như là: "Một khi thành tựu một pháp, ta thành tựu tất cả." Nếu chúng ta cố tập nhiều phương-pháp trước khi Giác-Ngộ, thì chúng trở thành những trở ngại. Để tôi kể chuyện về một nhà sư chuyên chú việc tu Niệm Danh hiệu Phật.
Ở đầu thế-kỷ này, đạo sư Di-Xian có một đệ tử là một nhà sư ở tuổi bốn mươi, vì thế học trò cũng gần tuổi với thầy. Cả hai là bạn khi còn nhỏ. Đạo sư Di-Xian xuất thân từ một gia-đình giầu có, được theo học đầy đủ. Trong khi đó, bạn của ông ta xuất thân trong một gia-đình nghèo và ít được học hành. Khi trưởng thành thì chỉ làm những việc bằng chân tay, nên rất khổ cực.
Một lần ông tới thăm bạn mình là đạo sư Di-Xian. Sau khi lưu lại chùa vài ngày, ông ta nói rằng mình cũng muốn làm một nhà sư. Đạo sư hỏi: "Tại sao?" Ông này trả lời: "Ngoài đời cực khổ quá, tôi muốn làm một nhà sư." Lúc đầu vị đạo sư từ chối, vì nghĩ rằng những sự tu học ở chùa thì quá khó-khăn và việc phải học thuộc các kinh sách với một người không viết chữ và lại quá già so với các nhà sư tân học khác. Họ sẽ coi thường người bạn này của ông ta. Vì nghĩ rằng mọi việc sẽ quá đáng với bạn của mình nên vị đạo sư từ chối.
Nhưng người bạn này cứ nằn nì mãi nên ông phải đồng ý. Đạo sư Di-Xian nói với ông ta: "Tôi sẽ nhận anh làm đệ-tử. Nhưng tôi nghĩ rằng anh không cần phải nguyện thọ giới vì tôi nghĩ là anh không chịu nổi những khó nhọc của năm mươi ba ngày học tập. Có rất nhiều ngôi chùa không có người trong vùng, tôi sẽ tìm một cái cho anh ở đó." Vị đạo sư thu xếp để vài đệ tử cung cấp bữa ăn cho nhà sư mới. Ông dạy người này chỉ niệm: "Nam mô A Di Đà Phật." "Cứ tụng câu này liên tục. Khi nào mệt thì nghỉ, khi hết mệt thì tụng tiếp. Tôi nghĩ là anh sẽ được lợi lạc lớn khi làm như thế." Nhà sư mới này, sống đơn độc nơi một ngôi chùa nhỏ, và chỉ chú tâm tụng niệm. Ba năm sau, ông ta trở về để thăm viếng bạn bè và các người thân. Khi trở lại chùa, ông nói với người đàn bà vẫn lo việc nấu ăn cho ông ta: "Kể từ ngày mai, bà không cần lo bữa ăn cho tôi." Người đàn bà nghĩ rằng ông ta chưa rời chùa, và có ý-định đi thăm viếng bà con ngày hôm sau. Hôm sau nữa, bà ta tới chùa để xem ông ta đã về chưa. Bà gọi nhưng không ai trả lời. Bước vào trong thì thấy ông ta đứng, tay cầm chuỗi hạt. Bà chào ông ta nhưng không thấy trả lời. Bà bước lại gần, và nhận ra rằng ông ta đã chết nhưng ở vị thế đứng! Chưa bao giờ thấy chuyện lạ như thế, bà này về nhà và kể cho những người khác cũng có nhiệm vụ trông nom nhà sư này biết và hỏi họ nên làm gì. Họ đem chuyện thưa lại với vị sư trưởng về trường hợp này.
Vì sự giao thông trắc trở, ba ngày sau đạo sư Di-Xian mới tới nơi. Ông ta hiểu là bạn mình đã được vãng sinh nơi Tây phương cực lạc. Ông nhìn người bạn trong tư thế đứng và nói lời tán thán: "Anh đã chứng tỏ rằng quyết định ba năm trước đây muốn trở thành nhà sư là một quyết định có kết quả. Không một vị đạo sư ở các đạo tràng có thể bì được với anh." Trong ba năm, một nhà sư ít học không làm việc gì khác hơn là tụng niệm "Nam mô A Di Đà Phật". Sự chú tâm, liên tục trì tụng đã đạt được thành quả là thoát khỏi vòng sinh tử và vãng sinh ở Tây phương cực lạc.
Việc thực hành một cách cần mẫn rất quan-trọng bất kể chúng ta làm việc gì. Dù niệm "A Di Đà Phật", ngồi thiền, tụng kinh hay học tập kinh điển, chúng ta phải cần mẫn. Trong việc học các kinh điển, nếu chúng ta muốn giúp đỡ chính mình và những người khác thì nên chuyên chú vào một bộ kinh. Với cách này, mỗi khi chúng ta học và giảng, chúng ta sẽ đạt tới ý-thức cao hơn, chúng ta sẽ tiến bộ hơn. Một người giảng kinh A Di Đà trong mười năm sẽ thành Phật A Di Đà. Một người, giảng chương "Cửa phổ quát" trong mười năm, sẽ thành bồ-tát Quán thế Âm. Một người cố học mười bộ kinh trong mười năm, thì sẽ thành một người biết nhiều kinh, nhưng không đạt được gì. Bây giờ chúng ta thấy sự cần mẫn quan trọng như thế nào!
Nhiều năm về trước, khi tôi còn là một vị thầy ở một trường đại học Phật giáo ở Đài Loan, tên Ánh sáng của đức Phật. Tôi khuyến cáo vị hiệu trưởng rằng mỗi tăng sinh chỉ chuyên chú về một bộ kinh mà thôi, "Với cách này, trong mười năm, hai mươi năm, tên trường Ánh sáng của đức Phật sẽ rạng rỡ khắp thế-giới." Tuy nhiên ý-kiến của tôi đã không được chấp thuận. Nếu được chấp thuận, ngày nay chúng ta đã có nhiều nhà uyên bác giảng Đạo Pháp. Như thế có phải là một thành tựu kỳ diệu không! Với cách này, một người muốn nói chuyện về kinh A Di Đà, thì sẽ có phật A Di Đà để nói. Người muốn nói về kinh Địa tạng, sẽ có bồ-tát Địa tạng để nói. Tất cả những người tốt nghiệp ở trường học trên sẽ là những nhà uyên bác! Chỉ bằng cách này Phật giáo mới được chấp nhận một cách rộng rãi.
Như thế, tôi hy vọng tất cả những vị giảng Pháp đều là những nhà uyên bác, thay vì là những người biết tổng quát. Vì những người ấy có vẻ như hiểu biết về nhiều lãnh vực, nhưng không có khả năng để đạt đạo về phương pháp gì. Trái lại, những người chỉ chuyên chú về một đề-tài sẽ thành những nhà uyên bác đa dụng. Tất cả các Phật và Bồ-tát đều đa dụng, nhưng các ngài chỉ chuyên chú về phương-pháp của mình. Sự cần mẫn là chuyên chú xâu xa vào một phương-pháp. Những đức hạnh và lợi lạc về việc thực hành Hạnh Cần Mẫn thì vô lượng.
5/ Hạnh Tập trung tư-tưởng cao độ: Hạnh thứ năm là tập trung tư-tưởng cao độ hay Tâm định, bao gồm cả mức độ chú tâm được thực hành ở cả cung trời hay cao nữa. Sự chú tâm ở cung trời có tám bậc. Nếu chúng ta thành công, thì sẽ được sinh ra ở cung trời cao hơn. Cao hơn các cung trời, sự chú tâm cũng có ở tầng của các vị La-hán và Bồ-tát Đại thừa. Sau cùng, sự tập trung cao cả nhất được thực hành bởi các đức Phật. Chìa khóa của mọi phương-pháp nằm ở chỗ tâm định.
Thật là một sự sai lầm khi nghĩ rằng chỉ có Thiền Phật giáo mới thực hành tâm định. Phái Tịnh-độ dùng sự trì tụng Danh hiệu Phật để tập trung tư-tưởng. Phái Thiên-thai thực hành sự yên tĩnh và quán tưởng là một hình thức khác của tâm định. Phật-giáo Tây-tạng dùng Ba Sự Thực-hành Kỳ bí, ba nghiệp của thân, khẩu, ý; phù hợp với thân, khẩu, ý của Phật. Như thế, các môn phái khác nhau dùng tên gọi khác nhau nhưng đều là tâm định cả. Vì thế, trong Sáu Hạnh, tâm định bao gồm tất cả mọi hình thức và cả những hiện tượng thường nhật của chúng ta.
Tâm định là gì? Làm chủ được ý-thức của mình. Chúng ta có những mục-đích, mà không thể bị thay đổi hay ảnh hưởng bởi ngoại cảnh. Các khoa-học gia thành công trong sự nghiên-cứu vì họ không để mình bị phân tâm về những sự lưu tâm khác. Khi chúng ta thực hành viên mãn phương-pháp Niệm danh Phật, thì chúng ta đạt được Tâm Định như người học trò của đạo sư Di-Xian. Nếu chúng ta có thể chịu đựng được thì sẽ trở nên kiên nhẫn và có thể kiên tâm vững tiến để đạt được Tâm định, đó là sự chính yếu của việc tu học của chúng ta.
Trong kinh Bản nguyện, lục tổ Huệ-năng cắt nghĩa rằng định tâm không có nghĩa là chỉ ngồi thiền. Chính ông ta ngộ đạo nhờ nghe kinh Kim cang. Vì thế, tất cả sự giảng dạy của ngài đều dựa trên những nguyên-tắc của kinh này. Ngài dạy thiền không gắn liền với bất cứ hiện tượng nào. Thiền là giữ cho tâm thanh tịnh. Trong kinh Kim cang, đức Phật Thích Ca dạy thái độ đúng khi tu học: "Đừng để vướng mắc vào những sự thay đổi hình tướng, giữ cho ý-thức được yên lặng, không bị xao động: Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm"
Kinh Hoa Nghiêm cho chúng ta biết năm mươi ba lần thăm viếng của ngài Thiện-Tài. Khi ngài Thiện-Tài đi gặp đạo sư Yuxiang, một người tu tâm định, thì không thấy ông ta. Ông ta ở đâu? Không có ở nơi đạo tràng ngồi tham thiền mà đang ở ngoài chợ. Ông ta làm gì ở đó? Giữ cho tâm được định bằng cách tập trung tư-tưởng và nguyên-tắc không lưu-luyến với các hiện tượng bên ngoài. Ông ta không ngồi xếp chân, mặt hướng vào vách hàng giờ, một vị thế mà chúng ta thường cung ngưỡng nơi các vị đạo sư. Chúng ta thường trông thấy một vị Đạo sư với thân mình rung chuyển khi bị kích thích trong lúc hành thiền. Chúng ta chưa hiểu được là Đạo sư ấy đã đạt tới một mức cao hơn là những người ngồi kiết già. Việc đạt được Tâm Định có thể sảy ra ở bất cứ lúc nào.
Tại sao sự tập-trung tư-tưởng cao độ hay Tâm-Định lại quan-trọng thế? Tại sao đức Phật lưu ý chúng ta xa lánh những hình thể và giữ cho tâm không giao động? Vì mọi hiện tượng đều là ảo giác, như trong giấc mộng, bọt nước hay bóng dáng, không thể tới được. Đức Phập thấy rõ tất cả, và khuyến cáo chúng ta đừng để cho ý-tưởng phân-biệt và quyến-luyến nổi lên. Nếu chúng ta làm được như thế thì sẽ tìm lại được bản thể của mình và đạt Phật quả, hiểu được mọi sự việc trong vũ-trụ. Đây là Hạnh Khôn Ngoan.
6/ Hạnh Khôn Ngoan: Hạnh thứ sáu là sự khôn ngoan trực giác. Chúng ta áp dụng hàng ngày, khi chúng ta học theo các vị Bồ-tát. Chúng ta biết về mọi sự việc quanh ta, nhưng không bám vào một thứ nào trong khi ta cố gắng giúp đỡ người khác. Tại sao? Hành động giúp đỡ người khác bắt nguồn từ ý tưởng thực hành hạnh của Phật và Bồ-tát. "Có lòng từ-bi không điều kiện với mọi người vì tất cả chúng ta chỉ là một thể." Việc này cũng giống như một người dùng tay trái đuổi con muỗi đang đốt tay mặt. Tay trái có hỏi tại sao nó phải giúp tay mặt không? Lẽ dĩ nhiên là không. Chúng là các phần của một cơ-thể.
Ngày nay, chúng ta tạm thời đánh mất bản thể của chúng ta, và không biết được tất cả chúng ta là một thể. Chúng ta phân biệt giữa chúng ta và người khác để bị bối rối và ám ảnh, gây sự lộn xộn, tạo các điều quấy và những điều quá đáng và đem những sự đau khổ cho người khác và cho chúng ta. Đức Phật dạy chúng ta cách để thoát khỏi sự điên đảo này để được giác ngộ rằng giúp đỡ người khác cũng là giúp đỡ chúng ta. Một tấm lòng từ bi như thế thì không có điều kiện vì nó bắt nguồn từ sự hiểu biết rằng: "Có lòng từ-bi không điều kiện với mọi người vì tất cả chúng ta chỉ là một thể."
Tóm lại, mọi sự việc đều có phương-pháp và sự liên tục. Đây là sự giữ hạnh. Với sự chịu đựng kiên trì, chúng ta sẽ có tính nhẫn. Chuyên chú nhưng không suy giảm sự mẫn cán. Làm chủ ý-thức của chúng ta không để bị lay chuyển bởi những điều kiện bên ngoài là sự tập-trung ý-thức. Biết được mọi hiện-tượng là sự khôn-ngoan. Như thế, đức Phật dạy cho chúng ta Sáu Hạnh: bố-thí, giữ giới, kiên nhẫn, cần mẫn, tập-trung tư-tưởng cao độ và khôn-ngoan để áp dụng hàng ngày. Với cách này chúng ta thực-hành con đường của Bồ-tát Thật là một điều sai lầm nếu nghĩ rằng khi chấp nhận các hạnh Bồ-tát, là chúng ta đương nhiên thành Bồ-tát. Nếu chúng ta không biết về Sáu Hạnh và không thể áp dụng chúng, và như chúng ta chấp nhận hạnh Bồ-tát thì chúng ta cũng chỉ là những biểu tượng bằng đất sét không thể giúp đỡ chính mình.
V- Mười Nguyện của Bồ-tát Vô Lượng
Khi chúng ta đã áp dụng bốn điều đầu của năm điều hướng dẫn, Ba Điều Kiện, Sáu Nguyên-Tắc của sự Hài Hòa, Ba Điều Học Hỏi và Sáu Hạnh thì chúng ta đúng là đệ-tử của đức Phật và gần với các vị Bồ-tát. Được vào nền tảng của Sáu Hạnh, chúng ta có thể tiến lên bậc cao hơn trong việc tu học, đó là Mười Nguyện Lớn của Bồ-tát Vô Lượng. Những nguyện này được dạy cho chúng ta trong kinh Hoa Nghiêm. Đây là chặng cuối trong việc tu học dẫn tới Phật quả. Chúng ta không thể thực hành Sáu Hạnh và tiến tới Mười Nguyện Lớn cho tới khi đã hoàn thành bốn điều hướng dẫn. Điểm chính của Bồ-tát Vô Lượng là trái tim trắc ẩn rộng mở vô bờ. Tất cả mọi nguyện của ngài thì đầy đủ hoàn toàn.
1/ Nguyện thứ nhất: Kính ngưỡng tất cả các vị Phật: Ai là những vị Phật? Ta đọc trong kinh Hoa Nghiêm có câu: "Hữu tình và Vô tình, tất cả đạt sư khôn ngoan." Như thế tất cả chúng sinh có sự hiểu biết về mình và những vật như cây cỏ, khoáng chất là Phật-sẽ-thành. Với sự kính trọng tất cả sinh vật và sự vật, chớ không riêng đức Phật ngày nay, chúng ta sẽ bồi bổ cho trái tim của Bồ-tát Vô Lượng. Tâm của ngài khác hẳn tâm của các vị Bồ-tát khác.
Các người theo đạo Phật thì kính trọng đức Phật, nhưng sự kính trọng này có thể không hoàn toàn thành thật. Tại sao? Nếu ta đang nghe một thời pháp, nhưng đột nhiên nhớ rằng chúng ta có một cuộc hẹn làm ăn, hay có một cú gọi đến từ điện thoại cầm tay hay máy nhắn tin, chúng ta làm gì? Chúng ta sẽ rời giảng đường ngay lập tức để lo công việc hay trả lời điện thoại! Như thế sự kính trọng không chân thật. Nếu chúng ta thật sự thành thật và kính trọng, thì ta phải coi việc dự buổi thuyết giảng là chính yếu. Nhưng thực tế là nếu đang nghe giảng mà có ai cho chúng ta biết một cơ hội làm ăn lời cả bạc triệu thì ta sẽ bỏ buổi giảng ngay lập tức. Sự kính trọng và tin tưởng của chúng ta không đủ sự thành thật.
Sự kính trọng xâu xa của Bồ-tát Vô Lượng thì hoàn toàn thành thật, bất kể là đối với các vị phật, chúng sinh hữu tình hay vô tình. Tại sao? Ngài hiểu rằng tất cả đều có Phật tánh. Như thế, xúc phạm đến một chúng sinh là xúc phạm đến Phật. Như thế, chúng ta cũng phải kính trọng mọi chúng sinh.
Như vậy thì chúng ta phải cư sử làm sao với cái bàn cái ghế? Chúng cũng phải được kính trọng như là một chúng sinh, vì mọi vật đều là kết quả của nhiều nguyên nhân. Vậy cách đúng để tỏ sự kính trọng với các đồ vật thì thế nào? Quỳ lạy chúng ba lần trong ngày? Không, đó là cách của một Phật tử ngu xuẩn. Để tỏ lòng kính trọng với các đồ vật, chúng ta chỉ cần giữ chúng có ngăn nắp và sạch sẽ. Thí dụ, sách vở thì được xếp ngăn nắp trên kệ. Khi chúng ta làm việc gì, thì làm với sự sốt sắng và có trách nhiệm, cố làm với tất cả khả năng của mình. Chúng ta đối sử với người và vật như nhau. Đây là con đường đạo hạnh của Bồ-tát Vô Lượng. Đây là con đường nới rộng và hoàn hảo của Sáu Hạnh, và là con đường hoàn haỏ và hữu hiệu nhất để tu hành Phật giáo.
2/ Nguyện thứ hai: Ca tụng 'Bậc Đệ nhất': Vì nguyện thứ nhất là "Kính trọng tất cả các vị Phật", tại sao chúng ta không sửa thành "Ca tụng và kính trọng tất cả các vị Phật"? Có sự khác biệt xâu xa giữa hai nguyện này. "Kính trọng tất cả các Phật" áp dụng cho sự cư sử. Về hình thức, chúng ta tỏ lòng kính trọng với tất cả mọi người, bất kể họ tốt hay xấu. Cũng thế, chúng ta tôn trọng mọi luật lệ dù chúng được công nhận hay của người theo tà giáo. "Ca tụng 'Bậc Đệ nhất'" áp dụng cho thiên nhiên. Như thế có sự khác biệt. Chúng ta khao khát cái tốt nhưng không với cái xấu, dù chúng ta cũng kính trọng cái thứ hai. Và đây là sự khác biệt. Trong kinh Hoa Nghiêm, ngài Thiện-Tài hiểu rất rõ điều này. Ông ta kính trọng và ca tụng hầu như tất cả năm mươi ba vị hướng dẫn tinh thần mà ông ta gặp. Tuy nhiên, có ba người ông ta chỉ kính trọng mà không ca tụng: Fasumiduo, Shengrepoluomen và Ganluhouwang. Người đầu tiên là một kẻ bán dâm và tượng trưng cho sự thèm khát và tham lam. Người thứ hai là người theo tà giáo và tượng trưng cho sự ngu si. Người thứ ba hay nóng giận và tượng trưng cho sự giận dữ, trừng phạt ai động chạm đến ông ta, dù chỉ là một lỗi lầm nhỏ nhoi, bằng cách nhúng họ vào dầu sôi hay đẩy họ vào một rừng gươm. Ba người này tượng trưng cho ba vị Thuốc Độc: tham, sân, si. Đối với ngài Thiện-Tài, họ chỉ đáng trọng nhưng không đáng ca tụng. Như thế ta thấy sự ca tụng gắn liền với đức hạnh.
Chỉ những tính tốt và luật lệ được chấp nhận mới đáng ca tụng. Nhưng chúng ta vẫn kính trọng mọi sinh vật và mọi đồ vật vì sự kính trọng phản ảnh ý-thức trong sạch và đức hạnh kính trọng những người, vật khác. Chúng ta kính trọng những sự tin tưởng tà đạo trong khi ca tụng những tôn giáo được công nhận như Gia-tô giáo, giúp con người đạt tới cảnh giới trời. Đây không phải là sự đạt tới sự giác ngộ hoàn toàn, nhưng tốt hơn một cách vô biên so với tà giáo dẫn người ta rơi vào tam đạo. Vì thế, chúng ta ca tụng Gia-tô giáo. Tuy nhiên, chúng ta không bao giờ ca tụng những nhóm thờ cúng vì họ khuyến khích con người làm bậy.
Chúng ta thấy là có sự khác biệt lớn lao giữa nguyện thứ nhất và thứ hai dù cả hai đều xuất phát từ ý-muốn thanh-tịnh hoàn toàn.
3/ Nguyện thứ ba: Cúng dường viên mãn. Đặc tính chính yếu của Bồ-tát Vô Lượng là một ý-thức trắc ẩn vô biên, mà trong Phật-giáo đại thừa được coi là cái dụng của bản-thể đích thực. Các Bồ-tát bình thường chỉ thấy một phần của bản thể này, như thế thì không hoàn toàn. Chỉ có đức hạnh của Bồ-tát Vô Lượng mới hoàn toàn. Tất cả nguyện của ngài đều hướng về các chúng sinh trong vũ-trụ. Đây là sự khác biệt giữa Bồ-tát Vô Lượng và các Bồ-tát khác, chỉ tu Sáu Hạnh. Sự cúng dường cho một đức Phật là sự cúng dường cho tất cả các đức Phật. Sự cúng dường của ngài không những cho tất cả các đức Phật mà còn cho hết cả những chúng sinh hữu tình và vô tình. Như thế một là tất cả, tất cả là một. Với tâm tư rộng lớn này, chúng ta có thể đạt được sự hoàn hảo không phân biệt, không giới hạn.
Bồ-tát Vô Lượng dạy rằng trong số những sự cúng dường, sự dạy dỗ là cao cả nhất. Tuy nhiên, chỉ có sự dạy dỗ của đức Phật mới giúp chúng ta xuyên thủng màn vô minh để tìm lại được bản thể hoàn hảo và đạt được Giác-Ngộ. Không có sự cúng dường nào có thể làm được việc này. Vì Phật-giáo là một sự tu học, chúng ta vinh danh và cung kính thầy mình và các sự dạy dỗ của người. Chỉ bằng cách này chúng ta mới đạt được sự giác-ngộ hoàn toàn, đầy đủ.
Trong số những sự dạy dỗ của Phật Thích Ca, kinh điển nào thì quan trọng nhất? Dưới các triều nhà Tuỳ và Đường (Sui và Tang?), hơn nghìn năm trước, những học giả về đạo Phật danh tiếng nghiên cứu và so sánh những kinh điển của bốn mươi chín năm truyền đạo của ngài. Họ công nhận rằng kinh Hoa Nghiêm là kinh quan-trọng nhất. Như thế, kinh Hoa Nghiêm thường được công nhận là sự dạy dỗ toàn hảo. Các học giả lại làm sự so sánh giữa kinh Vô Lượng thọ và kinh Hoa Nghiêm, và kết luận rằng kinh Vô Lượng thọ lại còn cao hơn kinh Hoa Nghiêm. Họ cắt nghĩa rằng kinh Hoa Nghiêm và Kinh Pháp Hoa là hai quyển kinh quan-trọng nhất. Trong Phật giáo Trung hoa, chúng được gọi là "Sự dạy dỗ Nhất thừa." Cả hai được dùng như sách hướng dẫn cho kinh Vô Lượng Thọ. Như thế, kinh Vô Lượng Thọ quả là kinh số một.
Khi tôi đọc những hàng chữ này lần đầu tiên, tôi rất hài lòng vì nó phù hợp với kinh-nghiệm của tôi. Chính kinh Hoa Nghiêm dẫn tôi tới Phật giáo Tịnh độ. Tôi giảng kinh này trong mười bảy năm. Sau đó, tôi chỉ giảng đoạn: "Chương về các nguyện của Bồ-tát Vô Lượng" trong kinh Hoa Nghiêm. Trong mười bảy năm này, tôi càng hiểu xâu hơn ý-nghĩa của mười Nguyện Lớn của Bồ-tát Vô Lượng dẫn dắt chúng sinh về Tây phương. Cõi Tây phương này là nơi chính yếu và sau cùng của Hoa Nghiêm. Từ những kinh nghiệm này tôi nhận ra rằng các vị học giả ngày trước là đúng.
Như thế chúng ta biết rõ rằng cái gì thì tốt và quan-trọng nhất trong các lời dạy của đức Phật. Tuy nhiên, chỉ tới khi ông Lian-Ju Xia, một cư sĩ, xuất bản sự so sánh của năm bản dịch của kinh Vô Lượng Thọ nguyên thủy, thì chúng ta mới được lợi lộc hoàn toàn. Công tác to lớn này chứng tỏ rằng ông Xia không phải là một người thường, nhưng là sự biểu lộ của một vị Bồ-tát. Con người có lòng từ bi cho chúng sinh ở thế giới này, thấy rằng cơ hội để cho nhiều người đạt được Phật quả đã chín mùi. Vì thế, ngài thị hiện ở thế-gian gom nhặt những bản dịch để phổ biến Phật giáo ở thời Mạt Pháp này.
Khi tôi viếng Bắc-kinh, một người học trò của ông Xia, cho tôi coi hình của vị thầy của mình. Khi về Đài Loan tôi cho in một bản phóng đại của bức hình. Không biết có phải vì sự phóng lớn nhiều lần, một hiện tượng lạ lùng có vẻ đã sảy ra. Đằng sau ông Xia, nơi đầu có hình đức Phật. Ánh sáng toả ra từ bức hình này và cả ở phía dưới giầy. Dù bức hình đã được chụp đi chụp lại nhiều lần, chúng ta cũng còn thấy hình đằng sau nơi đầu của ông Xia là đức Phật đang ngồi toà sen. Chúng tôi treo bức hình này ở một chỗ quan trọng để tỏ lòng cung kính với vị Bồ-tát này đã cho chúng tôi món quà đó và hướng dẫn chúng tôi trên bước đường tu học và phát huy Phật giáo.
Kinh Vô Lượng Thọ là quyển kinh quan-trọng nhất giúp chúng sinh được thành Phật. Nó có bốn mươi tám chương. Đâu là chương quan-trọng nhất? Trong số các chương, chương số sáu là quan-trọng nhất. Nó kể Bốn Mươi Tám Nguyện. Khi đọc kinh Vô Lượng Thọ, chúng ta thấy rằng Phật Thích Ca đã chấp thuận những nguyện này khi ngài giới thiệu lịch-sử và nguồn gốc của kinh này.
Trong các nguyện này, nguyện nào là số một? Các học-giả, và đạo sư ngày trước ở Trung hoa đồng ý rằng nguyện thứ tám là số một. Nó nói rằng niệm danh hiệu Phật A Di Đà mười lần thì được vãng sinh Cực lạc. Trong thời gian học tập đầu tiên, tôi tự hỏi đức Phật có thể nào có khả năng giúp đở một người thành Phật, nếu như người này theo nghiệp thì sẽ đọa vào địa ngục A tì, địa ngục thấp nhất. Nếu đức Phật không thể làm được điều này thì khả năng của ngài có giới hạn, và nói rằng ngài có mọi đức tính hoàn toàn thì là một lời khen ngợi hơn là một sự thật. Tuy nhiên, nếu ngài có thể giúp cho một người như thế thành Phật thì tôi tin là ngài hoàn toàn và xứng đáng cho sự ngưỡng mộ của chúng ta. Câu này không được trả lời cho tới khi tôi đọc bốn mươi tám nguyện của Phật A Di Đà trong kinh. Khi ấy tôi nhận thức được rằng các sự khôn ngoan của đức Phật và đạo hạnh của ngài thì hoàn toàn.
Đức Phật chính là người có thể giúp một người đã mắc phải trọng tội đạt tới Phật quả. Câu hỏi được đặt ra là người này có tin và chấp nhận không? Nếu không, thì lỗi tại người ấy chớ không phải tại đức Phật. Vì thế, sau khi đọc kinh Vô Lượng Thọ, chúng ta biết rằng bất cứ ai thực hành phương-pháp niệm danh hiệu Phật sẽ chắc chắn thành công.
Trong thí-dụ của đạo sư Di-Xian và người đệ-tử đã thành công trong khi niệm "Nam mô A Di Đà Phật" trong ba năm, người này biết rõ khi nào sẽ được vãng sinh nơi Tây phương cực lạc. Ông ấy nói với người đàn bà là đừng đem cơm cho ông ta kể từ hôm sau. Sau khi vãng sinh, ông ta vẫn ở thế đứng trong ba ngày đợi cho vị thầy của mình tới lo việc ma chay. Sự vãng sinh nơi Cực lạc phải ở một vị thế cao. Sự thành đạt của ông ta là bằng cớ của nguyện thứ tám, cắt nghĩa rằng sự vãng sinh này có thể được thành tựu chỉ với việc niệm mười lần "A Di Đà Phật."
Bất cứ ai tin tưởng vững chắc vào phương-pháp này hiển nhiên đã có căn lành, xứng đáng, và đức hạnh. Kinh Vô Lượng Thọ cắc nghĩa rằng được vãng sinh sau một thời gian tương đối ngắn vì ông ta đã cúng dường vô số chư Phật trong các kiếp trước. Kết quả là, ông ta đã tin và thực hành. Không có căn lành của các đời trước, thì ông ta không thể tin nơi vị thầy của mình dù ông này có nói gì đi nữa.
Tên của Phật A Di Đà có vô số nghĩa. Đó là tên của vũ-trụ, như thế nó bao gồm tất cả. Nếu chúng ta muốn biết nghĩa của tên thì chúng ta có thể đọc kinh Vô Lượng Thọ, trong ấy có cắt nghĩa về tên. Nếu chúng ta muốn hiểu kinh Vô Lượng Thọ, chúng ta có thể đọc kinh Hoa Nghiêm, vì nó là sự chỉ dẫn chi tiết của kinh Vô Lượng Thọ. Nếu chúng ta muốn hiểu kinh Hoa Nghiêm, ta có thể đọc hết Trường bộ kinh vì đó là bản cắt nghĩa chi tiết của kinh Hoa Nghiêm. Bằng cách dùng phương-pháp này để hiếu các kinh, chúng ta sẽ hiểu sự xứng đáng và đức hạnh của tên Phật A Di Đà là quả khác thường.
Chỉ một tên này thôi cũng chứa đựng tất cả Phật giáo và tất cả luật lệ trong vũ-trụ. Vì thế, niệm danh hiệu này là niệm tất cả kinh. Dưới triều vua Càn long (Qianlong?), có một vị sư nổi tiếng tên Ciyun Guan-ding. Trong số các việc ông ta làm là Quyển chỉ nam về kinh Quán tưởng, cho chúng ta biết rằng khi chúng ta muốn thoát khỏi những tai họa chúng ta có thể tìm về việc tụng các kinh, niệm các chú hay vẽ những cảnh đạo. Tuy nhiên, nếu một người đã phạm những lỗi lầm nghiêm trọng, thì việc làm duy nhất là niệm "Nam Mô A Di Đà". Từ việc này, chúng ta có thể hiểu rằng đây là phương-pháp tốt nhất để theo khi gặp tai họa. Nhiều người không biết về việc này nên dùng những phương-pháp khác. Vì thế, một người bệnh nặng có thể tụng kinh Dược Sư và khi gặp phải tai họa thì tụng "Chương Cửa vạn năng". Người này không biết rằng những sự xứng đáng và đạo đức của việc niệm danh hiệu Phật, làm cho phương-pháp này là cách số một.
Như thế thì tại sao đức Phật Thích Ca không nói thẳng cho chúng ta biết? Tại sao người dạy chúng ta nhiều kinh, và nhiều phương-pháp thế? Vì có nhiều người không tin nơi phương-pháp niệm danh hiệu Phật. Vì thế, ngài giữ phương-pháp hay nhất tới sau cùng. Đây cũng giống như điều chúng ta thấy ở Viện bảo tàng ở Đài Loan. Đa số cho rằng những sự sưu tập của bộ khắc bằng ngọc của triều đại Qing thì đáng giá hơn những đồ bằng thau, giống như những đồ kim loại, mà không hiểu rằng những đồ thau ấy là quý giá nhất của các sự sưu tầm của viện. Tương tự như thế, đa số không hiểu được tầm quan-trọng của việc Niệm Danh hiệu Phật. Vì lẽ ấy, đức Phật phải dạy các kinh khác để hướng dẫn các chúng sinh hữu tình tới Tây phương Cực lạc.
Đạo sư Thiện đạo nói với chúng ta rằng mục-đích duy nhất về sự thị hiện của tất cả các Phật là để nói cho chúng ta về những đìều nguyện của Phật A Di Đà. Ngày nay, chúng ta có thể hiểu rõ ràng, tu học và phổ biến phương-pháp Tịnh độ. Nói thật ra, thì đây là sự giúp đỡ Tam Bảo. Hơn nữa, cơ hội cho chúng sinh hữu tình đạt được giác ngộ thì rất cao. Trong năm sáu năm qua, nhiều triệu bản in của kinh Vô Lượng Thọ được phân phát đi khắp thế-giới. Tôi đã đi vòng quanh thế-giới và khuyến-khích kinh này. Nhiều người thích và chấp nhận nó. Trông thấy quý vị tinh tấn tu hành, tôi rất hài lòng, và cảm thấy sự làm việc của tôi đã được tưởng thưởng. Như thế, nếu chúng ta có thể tu hành và phổ biến phương-pháp này, thì tôi có thể làm tròn nguyện "Cúng dường viên mãn"
Những phương-pháp mà các Phật và Bồ-tát dùng thì vô số. Đó là sự trình bày của lòng tữ-bi và dẫn đến vãng sinh ở Tây phương. Thí dụ, Bồ-tát Vô Lượng là vị sáng lập ra Phật giáo Tây tạng. Cũng thế, Bồ-tát Zhuen Ti, một vị tổ lớn của Phật giáo Tây Tạng, là hiện thân của Bồ-tát Quán Âm. Cả hai Bồ-tát Vô Lượng và Bồ-tát Quán Âm kêu gọi chúng ta tìm sự vãng sinh ở Tây phương. Những người thường thì phân biệt giữa Phật giáo Tây tạng và Phật giáo Trung hoa, nhưng các đức Phật và các vị Bồ-tát với sự tự-do hoàn toàn và không phân biệt nên không phân biệt các trường phái. Tất cả tám mươi bốn ngàn phương-pháp đều dẫn đến cùng một mục-đích. Với sự hiểu biết này, chúng ta đương nhiên kính trọng mọi phương-pháp và mọi trường-phái.
4/ Nguyện thứ tư: Tiếc cho những nghiệp dư. Tất cả mọi người đều có nghiệp dư. Mỗi ý-nghĩ trong đầu tạo ra một nghiệp hành, nó sẽ dẫn đến kết quả là một nghiệp. Cái gì là một nghiệp? Bản thể của chúng ta, chứa đựng vô số sự khôn ngoan và đức hạnh. Có hai thứ cản trở: thứ gây ra vì sự đau khổ, và thứ gây ra bởi sự tự biết quyến luyến. Chúng ta gây ra chúng hoài. Đức Phật nói trong kinh Hoa Nghiêm: "Tất cả chúng sinh đều có Phật tánh nhưng không đạt tới được vì những ý nghĩ mông lung và sự quyến-luyến." Giống như một bác sĩ, đức Phật chỉ rõ nguyên do cỗi rễ về căn bệnh của chúng ta. Sự quyến luyến là gốc của sự đau khổ, và những ý nghĩ mông lung là gốc của sự tự biết quyến luyến. Với tất cả phương-pháp, việc tu học chỉ là việc loại bỏ những ý-nghĩ luôn luôn thay đổi và những sự quyến luyến. Khi thực hành việc này, chúng ta sẽ tìm được Phật tánh. Tất cả những phương-cách mà Phật giáo dạy chúng ta là tiếc cho những nghiệp của mình. Như thế, việc tiếc những nghiệp là chìa khóa của việc tu học.
Tuy nhiên, rất khó để loại bỏ được những nghiệp này. Trong tất cả các phương-pháp, cách của phái Tịnh Độ thì đặc biệt. Vì dù cho chúng ta có phạm phải Năm Trọng Tội chắc chắn sẽ bị đọa địa ngục A-tì, chúng ta cũng có thể loại trừ những nghiệp này và đạt Phật quả. Chúng ta cần cảm nhận sự cắn rứt, nguyện sẽ đổi thay và thực hành việc niệm danh hiệu Phật và tuân theo những lời dạy của đức Phật để được vãng sinh Cực Lạc. Đây là lý do đạo sư Ciyun nói rằng chỉ niệm danh hiệu không thôi thì có thể xoá được nghiệp nhưng không xoá được việc niệm kinh hay thần chú. Trong vài năm qua, có một lý-thuyết cho rằng một người còn nghiệp thì không thể vãng sinh Cực Lạc. Việc này gây sửng sốt và hoảng hốt nơi các người tu theo phái Tịnh độ. Khi tôi tới Los Angeles vào năm 1984, người ta hỏi tôi rằng việc này có đúng không. Khi nghe câu hỏi, tôi cười và nói rằng: "Nếu những người còn nghiệp không được vãng sinh Tây phương Cực lạc, thì chỉ có mình Phật A Di Đà ở đó. Vậy tới đó để làm gì?" Người ấy hỏi tôi: "Tại sao?" Tôi trả lời: "Đạo hữu có bao giờ nghe nói tới bốn địa danh, ba loại và chín tầng ở Tây phương chưa?" Ông ta trả lời là có đọc thấy trong kinh. Tôi nói với ông ta: "Nếu không có ai còn nghiệp được sinh ra ở Tây phương, thì tại sao lại có bốn địa danh, ba loại và chín tầng?" Với câu trả lời này ông ta hiểu.
Sự chia ra địa danh, loại và các tầng là dựa trên số nghiệp. Với nghiệp nặng thì sinh ở mức thấp; nghiệp nhẹ thì sinh ở mức cao. Rồi tôi cắt nghĩa thêm: "Bồ-tát Quán thế âm, Bồ-tát Văn thù và Bồ-tát Vô Lượng đều là những Bồ-tát chứng ngộ ngang nhau. Kinh Phật dạy ta rằng dù là Bồ-tát ở mức cao nhất cũng vẫn còn một phần ngu si. Đây không phải là nghiệp sao?" Người hỏi tôi thấy nhẹ nhàng vì lời nói của tôi. Ngay cả Bồ-tát đã chứng ngộ cũng vãng sinh Tây phương với ít nghiệp. Chỉ có Phật A Di Đà là không còn nghiệp. Khi tôi kết luận: "Người nào nói một người còn nghiệp xấu không được vãng sinh ở Tây phương?" Lời nói của tôi hình như có kết quả tốt, vì người ấy cười vui vẻ vì hiểu được rằng tất cả chúng sinh được vãng sinh ở Tây phương đều còn có một phần nghiệp xấu. Phật giáo dạy chúng ta không nên giận dữ và giữ sự thù hằn với người khác. Rồi tôi tiếp: "Việc hô hào làm sạch nghiệp không có gì sai lầm, vì điều tốt là càng còn ít nghiệp càng tốt. Với cách này, ta sẽ sinh ra ở mực độ cao tại Tây phương."
Sau đó tôi đi Nữu Ước. Ngay khi xuống phi cơ tôi lại bị đặt câu hỏi trên. Người ta không biết sự thật. Ngay khi tôi cắt nghĩa, họ hiểu việc còn nghiệp thông thường. Dứt nghiệp thì tốt vì cảm thấy cắn rứt khi còn các sự cản trở.
Việc niệm đanh hiệu Phật là một hành động thật tình, về việc cảm thấy ray rứt và nguyện đổi thay. Tuy nhiên, khi cảm thấy ray rứt, chúng ta phải có tâm giống như của Phật A Di Đà, nguyện của chúng ta cũng giống như của Phật A Di Đà và cách cư sử của chúng ta cũng giống như Phật A Di Đà. Làm sao chúng ta làm được như thế? Với sự thành thật không phải tụng bằng miệng mà bằng tâm. Với cách này chúng ta sẽ làm tròn lời dạy trong các kinh. Chỉ bằng các làm như thế chúng ta mới thật sự là tu hành theo phương-pháp niệm danh. Cần nhất là với mỗi ý tới "A Di Đà Phật", chúng ta cũng có cùng ý nghĩ và nguyện như đức Phật. Chúng ta cần phải chuyển bốn mươi tám nguyện của ngài thành nguyện của chúng ta. chỉ bằng cách này chúng ta mới dứt được nghiệp của mình.
5/ Nguyện thứ năm: Vui với hành vi xứng đáng của người khác. Việc này đòi hỏi sự đi ngược lại với sự bình thường của chúng ta, lòng đố kỵ. Việc con người có tình cảm này là bình thường. Thí dụ, con nít có vẻ không vui khi thấy những đứa khác được nhiệu kẹo bánh hơn nó. Đây là sự ganh tị, và việc này là một trở ngại lớn cho sự tu học của chúng ta. Bồ-tát Vô Lượng thì phần lớn được gán cho nguyện này. Ngài dạy chúng ta đừng cảm thấy ghen tỵ, mà coi những hành động đáng kính của người khác như của mình và giúp đỡ họ trong công việc này.
Nguyện này bảo chúng ta là không những cảm thấy vui vẻ về những hành động đáng quý của người khác mà còn cố gắng giúp đỡ người này làm nhiều hơn nữa. Nếu chúng ta không thể giúp một tay thì nên bày tỏ sự vui mừng và ngưỡng mộ. Tuy nhiên, nếu chúng ta có thể giúp đỡ thì đó là một cơ hội để viên mãn hạnh nguyện này. Nên nhớ là giúp đỡ người khác chính là giúp đỡ chính ta. Chúng ta sẽ tốt hơn khi yêu và dung thứ những người vượt qua được chúng ta, vì như thế chúng ta hoàn thành được đức hạnh của nguyện này.
Vào thời xa xưa, ở Trung hoa, sự giáo dục theo cách thế-hệ tiếp nối được trông đợi sẽ khá hơn thế-hệ cũ. Nếu không, sự giáo dục coi như thất bại. Ngày nay, người ta lo sợ những người khác hơn mình. Khi họ dạy ai thì giữ lại những điều quan trọng. Đây là sự dạy dỗ miễn cưỡng, sẽ có hậu quả là sự ngu dốt. Miễn cưỡng về tiền bạc thì sẽ bị nghèo. Những người này không biết sự bù trừ sẽ nặng nề như thế nào. Chúng ta phải cố gắng liên tục trong việc vun sới những đức tính, sự hiểu biết, phát triển những khả năng và làm tăng những tiêu-chuẩn của cuộc đời. Chỉ bằng cách này, sự giáo-dục mới thành công cho sự thăng tiến của toàn xã-hội.
Bốn-phận của chúng ta trong thế-kỷ tới là dạy dỗ người khác. Nếu chúng ta không đạt được đức hạnh, sự hiểu biết và khả năng thì chúng ta không thể giúp đỡ thế-hệ kế tiếp của những chúng sinh hữu tình. Tại sao? Hãy nhìn những trẻ em ngày nay. Sự giáo dục mà chúng nhận được ngày hôm nay là sự hiểu biết về khoa học, và kỹ thuật trong khi xã-hội càng ngày càng phức tạp. Như thế, những ai có nguyện giúp đỡ người khác phải có trái tim thanh tịnh hơn, khôn ngoan hơn và đức hạnh cao hơn để đương đầu với thời đại mới và những cơ hội mới. Ganh tỵ và thù ghét thì rất tai hại cho bản thể của chúng ta và phải được dập tắt. Như thế, đức hạnh vui vẻ với những hành động xứng đáng của người khác lại càng trở nên quan-trọng.
6/ Hạnh nguyện tư sáu: Cầu xin đức Phật chuyển Pháp luân. Vì chúng ta hưởng được lợi lộc từ các sự dạy dỗ của đức Phật, chúng ta làm được điều gì để đền đáp sự từ bi của ngài? Ngày nay, đa số lập bàn thờ và thờ phượng, cúng dường hàng ngày trước hình của ngài. Đây có phải là cách trả ơn không? Không. Đây chỉ là những nghi thức giúp chúng ta đừng quên lòng từ bi của đức Phật. Sự hy vọng của đức Phật là tất cả các chúng sinh hữu tình nghe được sự thật, tu hành và đạt được lợi lạc là thành Phật. Cách duy nhất để trả ơn là chúng ta coi tâm của ngài như tâm của mình. Chỉ bằng cách này ta mới có thể trả ơn vị thầy đáng quý của chúng ta. Như thế, chúng ta có thể xin chuyển Pháp luân, nói cách khác, ta mời những vị đạo sư tinh thông dạy dỗ chúng ta về các kinh sách. Tại sao? Vì đó là cách đem nhưng lời dạy vào thế-giới. Nếu không có ai mời các vị đạo sư, thì họ không có cơ hội để truyền bá. Như thế, những người mời các đạo sư giảng Pháp sẽ đạt được các sự xứng đáng to lớn.
Nhiều người sẵn sàng mời các đạo sư tụng kinh, tưởng rằng làm như thế sẽ được lợi lạc lớn. Nhưng thực tế họ có thể không hiểu các lời tụng của kinh. Như thế, nếu người ấy mời các đạo sư giảng Pháp thì lợi lạc, sự xứng đáng và đức hạnh càng nhiều hơn nữa. Những người nghe hiểu được ý kinh thì sẽ dễ tụng lại và thực hành.
Khổ nỗi, nếu chúng ta muốn mời một vị đạo sư để thuyết Pháp ngày nay thì có rất ít người. Rất nhiều lần, tôi đi du phương, và được nghe rằng rất khó kiếm được người. Tôi cười và nói: "Có một vị đạo sư để dạy là cái quả. Phải gieo nhân trước khi gặt được quả! Làm sao chúng ta kiếm được việc thương lượng như thế trên cõi đời này!" Và gieo nhân là gì trong trường-hợp này? Đó là giúp cho việc đào-tạo tăng ni.
Đa số muốn nghe các vị trưởng lão, đạo sư nổi tiếng. Các vị trẻ, ít tiếng tăm ít kinh-nghiệm thì không mấy người muốn nghe họ thuyết Pháp. Như thế họ trở nên thối chí và nghĩ rằng giảng đạo là việc khó khăn, họ trở về việc cử hành lễ. Chúng ta phải làm gì để giúp đỡ những vị thiếu kinh nghiệm này? Nếu họ càng trẻ và thiếu kinh nghiệm thì chúng ta càng phải tham dự những buổi thuyết giảng của họ. Việc này sẽ khuyến khích họ thực hành và tiến bộ.
Tuy nhiên, dù chúng ta tham dự tất cả các buổi giảng này, chúng ta không nên đề cao họ. Sự ca tụng không đúng còn hại nhiều hơn là sự vu oan. Một người có thể giận dữ khi bị vu oan, nhưng đối với một người thanh liêm và nhiệt thành, kẻ vu oan chỉ kích thích họ. Càng bị bối rối, họ càng quyết tâm. Người này sẽ làm hết sức để hoàn thành. Tuy nhiên, nếu ta ca tụng và chúc phúc cho vị đạo sư, thì người này có thể nghĩ rằng mình đã qua tốt, không cần phải tu tinh tấn nữa. Ý nghĩ này sẽ dẫn đến sự thô lỗ. Như thế, chúng ta không nên ca tụng các người thiếu kinh-nghiệm và cũng đừng cúng dường họ. Với nhiều tiền tài và danh vọng họ sẽ bị hoen ố.
Một người phát tâm Bồ-tát muốn trở thành một tăng, ni; nhưng sau bị hủy bại vì nhận được quá nhiều sự ca tụng và cúng dường của các đệ tử. Như thế, lỗi này là của các vị đệ tử chớ không phải nơi các tăng ni đó. Khi các tăng ni này chịu hình phạt của luật bù trừ thì các đệ tử này cũng phải gánh chịu một phần. Như thế thì chúng ta cúng dường cho ai? Cho người có một ý-thức vững chắc, vì người này sẽ không cảm thấy bị kích thích, hay có vấn đề khi bị phỉ báng. Chỉ những người xứng đáng được nhận sự ca tụng và không bị làm hại vì việc này. Việc giới thiệu vị đạo sư này với các người khác là điều tốt để cho vị ấy có thể giúp ích cho nhiều người hơn nữa.
Việc nhận sự ca tụng và cúng dường hết sức khó khăn. Đức Phật nói: "Một hạt thóc của người cúng dường còn nặng hơn núi Tu Di. Ta sẽ phục vụ người cúng dường như một con trâu trong kiếp sống kế, nếu ta không vượt qua lục đạo luân hồi trong kiếp này." Như thế, việc nhận sự cúng dường rất khó. Ngay cả đức Phật và các vị Bồ-tát cũng không thích nhận các đồ cúng dường, trong khi chúng ta còn là người phàm. Tuy nhiên, nếu người cho muốn làm một việc tốt và đức hạnh thì vị đạo sư phải nhận rồi chuyển cho người khác.
Đầu thế-kỷ này, đạo sư Yin-Guang làm một gương sáng cho chúng ta. Các đệ tử cúng dường ngài không biết bao nhiêu phẩm vật. Ông ta dùng tất cả tiền để in kinh. Theo gương ngài, tôi cũng dùng tiền cúng dường để in kinh. Sau đó tôi phát không những kinh sách này. Tôi có ý nghĩ rằng nếu tôi không vượt qua được lục đạo trong kiếp sống này thì tôi cũng không phải trở thành con trâu trong kiếp kế vì những người nhận kinh sẽ giúp tôi mà trả nợ cho tôi! Đây là việc chuyển sự cúng dường. Với cách này, mọi người chia nhau lợi lộc. Đây là cách đúng để nhận sự cúng dường của phật tử.
Dùng sự cúng dường vào việc riêng tư là điều sai lầm và không phải. Ngay cả việc dùng tiền để xây một đạo tràng, thì nơi đó phải được dùng để truyền bá Phật giáo. Chỉ bằng cách này, người cúng duờng mới nhận được các sự xứng đáng và đức hạnh. Khác đi, không có sự truyền bá và tu tập, thì đạo tràng chỉ là nơi để tranh dành, xung khắc. Như thế, chúng ta phải rất cẩn thận khi muốn xây một đạo tràng. Vị thầy của của tôi, ngài Lee, có lần nói: "Khi xây một đạo tràng thì mọi người là các vị Bồ-tát, làm hết sức cho thành. Nhưng khi xây xong thì mọi người trở thành các con quỷ." Tại sao? Vị họ đều muốn quyền lực và lợi nhuận. Họ quên ý-muốn thành thật lúc ban đầu.
Chúng ta phải hết sức cẩn thận khi cúng dường các vị đạo sư. Đức Phật dạy rằng có bốn thứ mà ta có thể cúng dường chư tăng, ni.
- Món thứ nhất là đồ ăn thức uống, nếu không có chúng thì họ không sống được.
- Món thứ hai là quần áo. Nếu chúng cũ quá và không có cái khác thì thay bằng món mới.
- Món thứ ba là thuốc men khi ốm đau.
- Món thứ tư là giường nằm.
Ngày nay, các vị đệ tử cúng dường chư tăng ni, nhà ở và những món tốt đẹp khác mà họ có khả năng. Khi được sống sung sướng thì các tăng ni này không muốn về Tây phương! Đời sống hiện tại trở nên quá hài lòng, làm cho mục đích vượt khỏi vòng sinh tử để đạt Phật quả phai mờ đi. Việc này thật là tai hại cho sự tu học của họ. Họ đã bỏ gia-đình trần tục phía sau. Cung cấp cho họ một căn nhà là khuyến khích họ trở về nhà. Việc này có tai hại cho họ không? Nếu được làm chủ một căn nhà, họ làm sở hữu chủ. Đây là sự thoái hóa của việc tu học.
Những đệ tử như thế sẽ là những kẻ tội phạm làm hại đạo sư của mình. Những người này không hiểu rằng làm như thế là hại cho Phật giáo và hại cho Tam Bảo. Họ nghĩ rằng họ đã làm một việc tốt và tích tụ sự xứng đáng. Khi họ gặp Diêm vương sau khi chết thì họ sẽ ngạc nhiên về việc bị trừng phạt. Chúng ta phải có sự khôn ngoan thật sự để vun trồng nhân lành; sự xứng đáng và đức hạnh trong Phật giáo. Các người theo đạo cần được các đạo sư nói rõ về việc này, nhưng những vị ấy không muốn nói e rằng sẽ không được cúng dường.
Đối với tôi thì thế nào? Tôi nhất định vãng sinh Tây phương. Tôi sẽ không ở nơi trần thế này để tiếp tục chịu khổ đau. Vì thế, nói trắng ra, tôi không quan tâm quý vị cúng dường cho tôi hay không. Vấn đề sẽ càng dễ cho tôi là quý vị không cúng dường cho tôi vì như thế tôi không bị trở ngại. Vì việc này, tôi lập ra một cơ sở sáng lập về Tu học Phật giáo, có mục đích in và phát hành kinh sách Phật giáo. Tôi nói với vị quản trị: "In nhiều nếu có nhiều sự cúng dường, in ít nếu có ít sự cúng dường. Nếu không có cúng dường thì không in, đó là điều tốt nhất."
Khi có nhiều sự cúng dường, chúng tôi phải mất công lựa chọn xem cuốn nào đáng in và in cách nào tốt nhất. Nếu không có cúng dường chúng tôi không phải bận tâm, rắc rối. Như thế chúng tôi không nên tìm kiếm sự cúng dường , tìm một đạo tràng hay yêu cầu một điều gì. Và chúng tôi có một ý-thức thanh tịnh và một tâm tư yên ổn trên bước đường tới giác ngộ. Trau giồi một ý-thức thanh tịnh và một tâm tư yên lặng, giúp đỡ những người khác trên cùng đường tu học và tránh xa vòng danh lợi là thực sự tu hành.
Chúng ta nên đỡ đầu các tân tăng ni bằng cách tập cho họ sống khắc khổ. Nếu chúng ta không chịu nổi cảnh họ phải chịu đựng sự khổ cực, là chúng ta hại họ. Khi đức Phật còn tại thế, các đệ tử của ngài chỉ được ăn một bữa mỗi ngày, và qua đêm ngồi dưới gốc cây. Đó có phải là một đời sống khổ hạnh không? Nếu chúng ta có mặt ở đó và thương họ và giúp họ khỏi khổ thì làm sao họ đạt đạo?
Đức Phật dạy chúng ta coi sự khổ là thầy của chúng ta. Chỉ bằng cách sống một đời sống đơn giản nhất, chúng ta mới có thể đạt được tâm Pháp và quyết tâm lià bỏ thế giới này. Như thế, sự khổ là điều tốt cho chúng ta. Nếu chúng ta không thể chịu được khổ thì phải kính trọng những người chịu khổ và không tìm cách lôi họ ra khỏi cảnh khổ. Chỉ bằng cách thật sự giúp đỡ các vị tăng ni trẻ, thiếu kinh nghiệm trau giồi khả năng rồi ra chúng ta mới có các đạo sư giỏi để phổ biến Phật giáo.
7/ Hạnh nguyện thứ bảy: Xin đức Phật lưu lại thế gian. Mục-đích chính của nguyện thứ sáu là truyền bà Phật giáo với tất cả mọi người. Nếu chúng ta hy vọng thành đạt trên đường tu học, nguyện chuyển Pháp luân không thôi thì chưa đủ. Có ai thấy một người đạt đạo chỉ bằng cách nghe các lời giảng kinh một hay hai lần trong suốt cuộc đời? Nếu việc này có thể sảy ra được thì chỉ sảy ra khi đức Phật còn tại thế, và không thể đạt được khi người đã nhập Niết Bàn. Tuy nhiên, với khả năng hữu hạn của chúng ta, ta không làm được, vì vậy ta phải xin đức Phật ngự trị ở thế-gian này. Nói cách khác, ta cần có một vị đạo sư bên cạnh ta suốt ngày, để chúng ta được hướng dẫn liên tục đặng đạt được Giác Ngộ.
Nhiều năm về trước, Giáo sư kiêm đạo sư của tôi là Lee hỏi tôi về ước nguyện của mình. Tôi nói là tôi muốn đi du lịch vòng quanh thế-giới khuyến khích người khác tu Phật. Ông gật đầu, và nói đó là việc tốt, và tôi có thể làm được nhưng không thể giúp người khác được. Tôi hỏi tại sao. Ngài nói tôi chỉ có thể tuyên truyền. Ông nói ông đã sống ở Taizhong trong hơn ba mươi năm và nhiều người đã đắc đạo. Ông cắt nghĩa thêm rằng nếu ông không ở Taizhong nhưng chỉ thăm viếng một hoặc hai lần trong một năm, thì không có ai đạt đạo. Để có thể giúp đỡ một người khác, cần có sự thân thiết. Nếu không có sự thân thiết này thì đức Phật cũng không thể giúp chúng ta được. Bằng cách đi vòng quanh thế-giới truyền bá Phật giáo, chúng ta gặp nhiều người nhưng sự thân thiết ít đi. Ở một chỗ giảng dạy đều đều có nhiều sự thân thiết hơn.
Tôi được lợi lạc rất nhiều về các chuyến đi của tôi, và cảm thấy tự-do với khái niệm nhà. Hàng ngày tôi hoặc trên đường hay ở khách-sạn. Đâu là nhà của tôi? Không có nhà. Mặc dù tôi có nơi để thuyết giảng, tôi không ở lâu hơn vài tuần. Sự đổ vỡ khái niệm về nhà chứng tỏ là một sự thoát khỏi cho tôi.
Nếu chúng ta muốn đạt tới thành quả nào, thì cần phải xin đức Phật còn ở trên đời này. Bản thân đức Phật thì không còn, nhưng những đệ-tử của ngài còn, dù họ là tăng ni, hay người thế tục. Những người có sự hiểu biết và có đức hạnh có thể được mời tới thành-phố của chúng ta để thuyết giảng. Với cách này, chúng ta luôn luôn có sự hướng dẫn. Việc cung cấp cho những vị thầy có tư cách và đức hạnh thì dễ dàng vì họ có đời sống đơn giản. Tuy nhiên, giảng đường cần phải thật đẹp để cho các người nghe thích và phát sinh lòng kính trọng đạo tràng. Nếu giảng đường có sác thái tầm thường thì họ sẽ coi thường đạo-tràng. Nhiều người chỉ nhắm vào tên tiệm mà không chú ý tới phẩm vật. Dù một người biết giá trị đích thực của một đồ vật thì không coi trọng hình dáng bên ngoài, một giảng đường đồ xộ nguy nga rất cần thiết cho mọi người cảm giác ban đầu. Tuy giảng đường và nơi cử lễ thì nguy nga, nhưng nơi sinh sống của tăng ni lại rất đơn giản. Nếu chúng ta nhìn vào các chùa chiền bên Trung hoa thì chúng ta hiểu. Ngay cả vị sư trưởng cũng sống ở trong một cái phòng nhỏ. Những phòng sang trọng bên ngoài chỉ dành cho khách và các người bình thường. Bằng cách quan sát những điểm này chúng ta sẽ hiểu cách cư sử chúng ta phải có và phương pháp phải áp dụng. Thực hành như thế sẽ giúp cho Phật giáo bén rễ, phát triển, nở hoa và kết trái bất cứ nơi nào ta ở.
Từ những điều trên, chúng ta thấy trong số Mười Điều Nguyện Lớn của Bồ-tát Vô Lượng, bảy điều trước là cho các vị Bồ-tát nguyện và cư sử; ba điều cuối là những phương cách cho các việc xứng đáng.
8/ Hạnh nguyện thứ tám: Tinh tấn tu hành theo các lời dạy của đức Phật. Dù cho đức Phật không còn tại thế nữa, nhưng chúng ta còn những kinh điển để theo học. Theo các kinh điển là tiêu chuẩn cao nhất trong sự tu học Phật giáo.
9/ Hạnh nguyện thứ chín: Thuận thảo với mọi Chúng sinh hữu tình. Chúng ta cần thuận với những ước nguyện của tất cả chúng sinh hữu tình trong vũ-trụ. Đây là việc hết sức khó khăn và là lý do tại sao người Trung hoa nói lòng hiếu kính và những sự thuận thảo đi chung với những thứ khác Học đạo Phật là tỏ lòng hiếu kính và thuận với sự cầu mong của chúng sinh. Trong khi thuận thảo, chúng ta cần tìm những cơ hội tốt để khuyến khích người khác ngừng những hành động sai lầm. Việc này sẽ giúp họ vượt qua được sự sai lầm và đạt được Giác Ngộ. Tuy nhiên, để làm được hoàn toàn, chúng ta cần nhận ra được những cách đúng và thời gian thích hợp cho việc này, ta cần có sự khôn ngoan, sốt sắng và uyển chuyển.
10/ Hạnh nguyện thứ mười: Dâng hiến các công đức. Việc này có nghĩa là hướng các công đức cho tất cả các chúng sinh hữu tình trong vũ-trụ. Nó có nghĩa là trải rộng tâm tư của chúng ta để khắp vũ trụ là một thể. Chỉ khi chúng ta đạt tới mức độ này thì mới có thể nói là đạt được Sự Toàn Hảo To Lớn.
Trong sự tu học theo phái Tịnh độ, chúng ta dùng năm quyển kinh và một chú nguyện:

Chúng ta tu hành theo năm sự Hướng dẫn:

Rất đơn giản, rất rõ ràng, không phức tạp. Nếu chúng ta tu học một cách liên tục thì chắc chắn sẽ thành công. Làm như thế, theo một hiền triết cổ xưa: "Mười ngàn người tu học, mười ngàn người thành công." Bây giờ chúng ta có nguyên-tắc và phương-pháp để tu học. Chúng ta cư sử thế nào với mọi người trong đời sống và sự việc hàng ngày? Nếu chúng ta theo năm điều hướng dẫn, kiên trì niệm danh hiệu Phật A Di Đà và cầu xin vãng sinh ở Tây phương Cực lạc thì chắc chắn chúng ta sẽ thành công.