Chuøa Traán Quoác
Chuøa Traán Quoác
Haõy noùi khi toâi ñeán nôi naøy thì thaáy ôû cöûa dinh maáy chieác quan thuyeàn buoäc ôû goùc Taây Hoà. Toâi môùi noùi vôùi Baøn Quaän coâng raèng :"Ngaøy hoâm nay naéng laém, neáu theo ñöôøng boä trôû veà thì raát meät nhoïc , xin cho moät chieác quan thuyeàn ñeå duøng cho tieän". OÂng ra leänh cho saùu ngöôøi thuûy thuû saün saøng cheøo thuyeàn ñeå tieãn hoài. Toâi ñöôïc leänh ra khoûi dinh leân thuyeàn maø veà. Moät luùc sau thuyeàn ñeán giöõa hoà, löôùt qua maët moät hoøn nuùi ñaù. Maøu trôøi saéc nöôùc long lanh treân maët hoà, coù ñaùm le ñaøn bay nhaûy nôi goùc beán. Caïnh ñeâ taïi maáy nôi Ly cung, thuï saéc aâm u hoaëc aån hoaëc hieän; trong vuøng laø moät daõy laâu ñaøi, hoa coû toát töôi phoâ luïc khoe hoàng. Gaùc chuoâng chuøa noï, tieáng vang nhö giuïc maët trôøi laën; thuyeàn ñaùnh caù kia, caâu haùt döôøng tieãn boùng chieàu taø. Toâi ôû trong thuyeàn, khoaùi yù khoân xieát keå, boãng thaáy ôû ñaèng xa moät nôi ñieän caùc nguy nga, tuøng baùch rôïp ñaát; cheøo thuyeàn thaúng tôùi môùi bieát ñoù laø chuøa Traán Quoác. Toâi sai cheøo vaøo. Toâi böôùc leân bôø, ngoài treân gheá ñaù moät mình, caïnh moät coå thuï. Toâi ñöa maét coi ñaây ñoù moät caùch nhaøn nhaõ, boãng thaáy thoån thöùc trong loøng, hai haøng gioït leä töø töø tuoân rôi. Boïn ngöôøi nhaø toâi kinh ngaïc hoûi duyeân côù. Toâi noùi :"Thuôû thieáu thôøi taïi Kinh, toâi cuøng vôùi maáy ngöôøi baïn keát laøm thi xaõ, coù öôùc vôùi nhau laø cöù veà muøa xuaân vaø muøa thu thì cuøng ñeán Hoà Taây tìm thuù vui. Moãi khi ñeán laïi chuaån bò röôïu uoáng vaø ñoà nhaém, thueâ ba, boán chieác thuyeàn ñaùnh caù ra giöõa hoà maø du ngoaïn, tieáng saùo tieáng ca vang doäi töù phía. Ñeâm khuya anh em vaøo chuøa Traán Vuõ nguû laïi, coù khi naêm ba ngaøy môùi ra veà. Ñau loøng thay ! Khaùch vaø baïn nay chaúng coøn thaáy ai nöõa, cho neân ngaøy hoâm nay thaáy caûnh ñoäng loøng. Nhö veà phía taây maáy goác caây giaø, beân nöôùc hoà moät daûi ruøng truùc, tröôùc maët laø nöôùc hoà, sau löng laø gaùc chuoâng, taát caû coøn nhö xöa. Nay troâng thaáy vaät laïi töôûng nhôù ngöôøi; neáu ruoät gan laø saét ñaù cuõng phaûi meàm ñi vaäy". Toâi gaït nöôùc maét, xuoáng thuyeàn ñeå veà nhaø. Nhöng trong daï traêm moái u saàu vöông vaán, khoâng töï caàm ñöôïc, toâi môùi ngaâm moät baøi thô ñeå taû noãi loøng :
 |
Taây hoà nhaát bieät tam thaäp xuaân Phuïc khoùa khinh chu quaù laõng taàn Caùch ngaïn laâu ñaøi sôn thöôïng laäp Thöôïng phöông tieáu ngöõ thuûy trung vaên Ly cung thuï saéc phaân taøn chieáu Traán vuõ chung thanh loaïn xuaát thaàn Phong caûnh y y tieàn daïng taïi Khoâng ta baát kieán cöïu thôøi nhaân |
| Ba möôi naêm caùch bieät Hoà Taây Cöôõi soùng ñeø thuyeàn trôû laïi ñaây Bôø noï laâu ñaøi treân nuùi döïng Ngöôøi ñaâu cöôøi noùi döôùi hoà naøy Chuoâng reàn Traán Vuõ vang luøm coû Boùng ngaû Ly cung haång saéc caây Phong caûnh vaãn laø phong caûnh cuõ Ngöôøi xöa naøo thaáy buoåi hoâm nay |
 |
Phuù quyù giai vi aûo Huaân danh baûn töï chaân Baùch nieân löu tính töï Duy höõu khaåu bi vaên |
| Phuù quyù ñeàu laø aûo Coâng danh môùi thöïc chaân Traêm naêm löu tính töï Mieäng theá ñeå bia vaên |
Moät ngaøy kia, quan traán An Quaûng ñeán choã toâi nguï, môøi toâi veà laøng thaêm beänh cho meï. Nguyeân vò quan naøy cuøng toâi coù tình nghìa ñaäm ñaø vôùi nhau. OÂng coù coá beänh, chaúng theå tôùi Kinh, ñaõ nhieàu laàn môøi ñoùn toâi. Nhaân vì vôï ngöôøi chaùu toâi ôû Kinh bò beänh hoä saûn nguy kòch, toâi phaûi doác löïc chöõa trò, toâi ñaõ thöa thöïc caû vôùi oâng, caùi ñoù chaúng noùi laøm gì. Ñeán ñaây beänh taïm bôùt, toâi môùi giao cho ngöôøi hoïc troø cuûa toâi coi soùc thuoác thang, roài baùo cho toâi bieát beänh tình. Vò quan bieát ñöôïc nhö vaäy thì möøng rôõ vì troâng caäy ñöôïc vaøo toâi, oâng voäi ñeán truù sôû cuûa toâi ñeå môøi toâi. Toâi noùi :"Ñaõ ñaønh raèng ñi thì ñi, nhöng coøn coù vieäc khaùc nöõa, khoâng bieát coù ñi ñöôïc khoâng ?". OÂng ta kinh ngaïc, hoûi coù vieäc gì. Toâi ñaùp :"Toâi ñeán kinh thaønh ñaõ naêm thaùng nay, ñöôøng veà laøng cuõ cuõng chæ maát nöûa ngaøy thoâi maø khoâng ñöôïc ñi, huoáng chi laàn naøy vöøa ñi vöøa veà cuõng phaûi maát ñeán boán, naêm ngaøy !". OÂng t anoùi laø seõ ñeán dinh quan Chính Ñöôøng, noùi thaùc laø coù vieäc gaáp, khaån khoaûn xin thöông tình, xem coù ñöôïc khoâng. Roài oâng ta caùo bieät maø ra ñi. Moät hoài laâu, toâi thaáy oâng quay trôû laïi, saéc maët vui möøng, baûo vôùi toâi raèng :"Vieäc xong roài, ñaïi quan coù höùa seõ vaõng phaûn trong boán ngaøy". Vì theá toâi voäi vaõ thu xeáp haønh trang. Toâi ñaõ khieán ngöôøi em hoï ñem lính baûn dinh ñi theo, chôø taïi ngoaøi cöûa. Toâi laïi sai gia nhaân vaø hoïc troø giöõ nhaø. Toâi caùo bieät vò quan naøy ra ñi, qua ñoø soâng Nhò Haø. Khi ñeán beán soâng Baùt Traøng thì trôøi toái ñen, raát khoù ñi. Toâi thaáy binh lính meät nhoïc, môùi ñi nguû. Sôùm hoâm sau laïi khôûi haønh, vaøo khoaûng giôø Ngoï thì ñeán Nha Thoân. Toâi troâng ra xa, boãng nghó xöù naøy coi sao nhö quen thuoäc. Toâi cho boïn haønh nhaân nghæ ngôi, roài choáng gaäy ñi du laõm quanh boán phía, thaáy trong thoân daân coù caùi choøi xanh gioáng nhö xöa. Tröôùc choøi laø khoaûnh ñaát cao, nôi ñaây xöa coù ñaïi quaân ñoùng ñoàn. Ñi qua caùi nuùi ñaù cao, choã caùi caàu nhoû baéc qua khe thì coù moät con ñöôøng tieáp giaùp moät beân caàu m aø teõ ngang. Ñoù laø daáu veát ñoå naùt cuûa moät caùi luõy thuôû tröôùc. Toâi laïi coøn hoûi caùc boâ laõo thì ñeàu noùi nhö theá. Nguyeân thuôû xöa, giaëc Baéc cuoàng baïo, ngöôøi baïn thaân cuûa toâi phuïng meänh ñi ñoân ñoác vieäc binh, ñoùng quaân taïi ñoù. Ñeâm ñeán giaëc keùo ñeán boå vaây. Giaëc thì ñoâng ñaûo quaù maø quaân ta vöøa ít, vöøa yeáu. Nhöng giaëc töø xa ñeán, theá chöa oån ñònh. Vaû laïi caùi theá lao daät ñaõ roõ, phaûi ñaùnh gaáp; neáu chaäm treã thì tình hình beân nhieàu beân ít phôi baøy ra, quaân mình aét roái loaïn maø khoâng ñòch noåi. Beân ta môùi chia quaân noi boán ñöôøng thöøa luùc ñeâm toái xung kích. Hai quaân hoãn chieán, ñeàu töû thöông raát nhieàu. Nhôù nôi xöa ñaây chæ laø ñoàng ruoäng maø nay thì chuøa mieáu xaây caát huy hoaøng. Trong laøng, gaø gaùy choù caén, boán beà noâng phu ca haùt. Sao maø phuïc hoài choùng vaäy ! Laïi nhôù xöa queâ höông toâi ñaõ traûi hôn hai möôi naêm binh löûa, vaät taùn nhaân ly, theá maø ngaøy nay truø maät hôn xöa. Than oâi ! Chæ coù moät mình toâi ñaây laø loøng phaáp phoûng khoâng vui, khoân töï caàm giöõ, môùi ngaâm moät baøi thô taû khuùc nhoâi raèng :
 |
ÖÙc tích Hoàng Chaâu khôûi chieán qua Kim Ñoâi hoãn ñaáu huyeát thaønh haø Ñöông nieân boäc coát löu thanh chuûng Coâ luõy ñoài ngoàn xuaát baïch sa Oaùn quyû naõi thôøi vaên daï khoác Haønh nhaân kim nhaät thính noâng ca Coá höông hoaøn tuï giai nhö thöû Duy höõu Vaên thoân baûn ngaõ gia |
| Nhôù xöa binh löûa ngaát Hoàng Chaâu Doøng nöôùc Kim Ñoâi maùu moät maøu Thuôû tröôùc xöông taøn moà ñaõ laém Baây giôø luõy cuõ caùt vuøi saâu Ñeâm nghe quyû khoác ai cuøng oaùn Ngaøy laéng noâng ca chaäm laïi mau Ñoaøn tuï coá höông nhö theá ñoù Vaên thoân nhaø cuõ döïng töø laâu |
Muïc Luïc
Phaàn Tröôùc
Phaàn Sau
