13.- Du-thaàn cöùu ra khoûi hang, gaëp laõo tieàu coõng Vaân-Tieân veà nhaø (caâu 1077 - caâu 1118)

Du-thaàn xem thaáy ai hoaøi,
Xeùt trong mình gaõ coù baøi phuø-tieân.
Môùi hay laø Luïc Vaân-Tieân,
Cuøng nhau dìu-daét ñeàu lieàn ñem ra,
1081.- Khoûi hang moät daëm vöøa xa,
Ñeán nôi ñaïi-loä trôøi ñaø höøng ñoâng.
Du-thaàn trôû laïi sôn-trung,
Vaân-Tieân coøn haõy giaác noàng meâ-man.
Laõo tieàu côm goùi saên-saøng,
Sôùm mai xaùch buùa ñi ngang vaøo röøng.
Tôùi ñöôøng ñaïi-loä laø chöøng,
Xaûy nghe coù tieáng trong röøng thôû-than.
Hay laø yeâu-quaùi taø-gian,
Rung caây nhaùt laõo laøm ñöôøng haïi nhaân.
1091.- Laõo tieàu lieàn böôùc laïi gaàn,
Thieät laø moät gaõ vaên-nhaân maéc naøn,
Chi baèng leân tieáng hoûi-han :
"Nhaân sao maéc vieäc tai-naøn theá naây ?"
Vaân-Tieân nghe tieáng möøng thay,
Voäi-vaøng göôïng daäy trình-baøy tröôùc sau:
Laõo tieàu nghe noùi giôø laâu,
Gaãm trong theá-söï gaät ñaàu thôû-than :
"Ít ngöôøi trong tuyeát ñöa than,
"Khoù ngoài giöõa chôï ai maøng ñoaùi thöông."
1101.- Vaân-Tieân nghe noùi môùi töôøng,
Cuõng trang aån-daät bieát ñöôøng thaûo-ngay.
"Ngöûa troâng löôïng caû cao-daøy ,
"Cöùu trong moät buoåi, ôn taøy taùi sinh.
"Mai sau veà tôùi Ñoâng-thaønh,
"Ñeàn ôn cöùu khoå môùi ñaønh daï toâi."
Laõo tieàu môùi noùi : "Thoâi thoâi,
"Laøm ôn maø laïi troâng ngöôøi sao hay ?
"Giaø hay thöông keû thaûo-ngay,
"Naày thoâi ñeå laõo daét ngay veà nhaø."
1111.- Tieân raèng: " Trong daï xoùt-xa,
"Nay ñaø saùu böõa khoâng hoøa muøi chi.
"Laïi theâm ruõ lieät töù chi,
"Muoán ñi theo ñoù maø ñi khoân roài."
Laõo tieàu naày ngôõ nöïc cöôøi,
Môû côm trong goùi, mieäng môøi Vaân-Tieân:
"Gaéng maø aên uoáng cho yeân,
"Laõo ra söùc laõo coõng Tieân veà nhaø."

14.- Hôùn-Minh ñem Vaân-Tieân veà chuøa (caâu 1119 - caâu 1264)

Khoûi röøng ra tôùi ngaõ ba,
May ñaâu gaëp moät chaøng laø Hôùn-Minh.
1121.- Laõo tieàu laät ñaät boân-trình,
Hôùn-Minh theo hoûi söï tình moät khi.
Vaân-Tieân nghe tieáng coá tri,
Voäi möøng baïn cuõ coøn nghi noãi mình.
Minh raèng: " Daùm hoûi nhaân-huynh,
"Côù sao neân noãi thaân-hình theå ni ?"
Tieân raøng: "Chaúng xieát noùi chi,
"Thaân naày naøo coù khaùc gì caây troâi.
"Leânh-ñeânh gioù daäp soùng doài,
"Raøy ñaây mai ñoù khoân roài gian-nan."
1131.- Minh raèng: " Ñaây khoù hoûi-han,
"Xin vaøo chuøa seõ luaän-baøn cuøng nhau."
Tieàu raèng: " Chaúng daùm ngoài laâu
"Vaøo röøng ñoán cuûi baùn chaàu chôï phieân."
Hôùn-Minh quyø goái laïy lieàn :
"Ôn oâng cöùu ñaëng Vaân-Tieân baïn laønh.
"Naày hai löôïng baïc trong mình,
"Toâi xin baùo ñaùp chuùt tình cho oâng."
Tieàu raèng: " Voán laõo tình khoâng,
"Moät mình ngô-ngaån non toøng hoâm mai.
1141.- "Taám loøng chaúng muoán cuûa ai,
"Laùnh nôi danh-lôïi choâng-gai cöïc loøng.
"Kìa non, noï nöôùc thong-dong,
"Traêng thanh gioù maùt baïn cuøng höôu nai.
"Coâng-haàu phuù-quí maëc ai,
"Loäc röøng gaùnh vaùc hai vai thaùng ngaøy."
Vaân-Tieân nghe bieát ngöôøi ngay,
Hoûi thaêm teân hoï phoøng ngaøy ñeàn ôn.
Laõo tieàu trôû laïi laâm-sôn,
Tieân, Minh hai gaõ ñeàu hoaøn am maây.
1151.- Tieân raèng: " Ñaõ gaëp khoa naày,
"Côù sao ngoïc höõu ôû ñaây laøm gì ?"
Minh raèng: " Xöa doác xuoáng thi,
"Gaëp nôi mieáu-voõ ñeà ñi moät laàn.
"Anh thì veà tröôùc tænh thaân,
"Toâi thì mang goùi sau laàn ra kinh.
"Ñi vöøa tôùi huyeän Loan-minh,
"Gaëp con quan huyeän Ñaëng-sinh laø chaøng.
"Giaøu sang yû theá doïc ngang,
"Gaëp con gaùi toát cöôøng gian khoâng nghì.
1161.- "Toâi beøn noåi giaän moät khi,
"Vaät chaøng xuoáng ñoù beû ñi moät gioø.
"Mình laøm nôõ ñeå ai lo,
"Boù tay chòu troùi noäp cho huyeän-ñaøng.
"AÙn ñaøy ra quaän Soùc-phang,
"Toâi beøn vöôït nguïc laùnh ñaøng ñeán ñaây,
"Vöøa may maø gaëp chuøa naøy,
"Mai danhaån-tích baáy-chaày naùu-nöông."
Vaân-Tieân nghe noùi thaûm thöông,
Laïi baøy moät khuùc tai-öông phaän mình.
1171.- Minh nghe Tieân noùi ñoäng tình,
Hai haøng chaâu luïy nhö bình nöôùc nghieâng.
Tieân raèng: "Thöông coäi xuaân-huyeân,
"Tuoåi cao taùc lôùn chòu phieàn lao ñao.
"Troâng con nhö caù troâng daøo,
"Mình naày troâi-noåi phöông naøo bieát ñaâu ?
"Vaàng maây giaêng baïc treân ñaàu,
"Ba naêm chöa troïn moät caâu sinh-thaønh.
"Höõu tam baát hieáu ñaõ ñaønh,
"Tieåu-ñoàng tröôùc ñaõ vì mình thaùc oan.
1181.- "Töôûng thoâi nhö caét ruoät gan,
"Quaën ñau chín khuùc, chöùa-chan maáy laàn."
Minh raèng: " Ngöôøi ôû trong traàn,
"Coù khi phuù-quyù coù laàn gian-nan.
"Thaáp cao vaøng bieát tuoåi vaøng,
"Gaëp khi löûa ñoû maùu caøng theâm xueâ.
"Thoâi thoâi anh chôù voäi veà,
"ÔÛ ñaây nöông-naùu toan beà thuoác thang.
"Bao giôø heát luùc tai-naøn,
"Ñem nhau ta seõ laäp ñaøng coâng-danh.
1191.- "Cam-La sôùm gaëp cuõng xinh,
"Muoän maø Khöông-Töû cuõng vinh moät ñôøi.
"Neân hö coù soá ôû trôøi,
"Boân choân sao khoûi ñoåi dôøi sao xong."
Vaân-Tieân khi aáy an loøng,
ÔÛ nôi am-töï baïn cuøng Hôùn-Minh.
Voõ-coâng laøm vieäc trôù-trinh,
Döùt tình hoï Luïc, meán tình hoï Vöông.
Keå töø ñònh chöôùc haïi chaøng,
Theå-Loan hôùn hôû loøng caøng theâm vui.
1121.- Ngaøy naøy trang ñieåm phaán doài,
Phoøng khi gaëp-gôõ ñöùng ngoài cho xueâ.
Xaûy ñaâu Töû-Tröïc vöøa veà.
Vaøo nhaø hoï Voõ thaêm beà Vaân-Tieân.
Coâng raèng: " Chôù hoûi theâm phieàn,
"Tröôùc ñaø laâm beänh huyønh-tuyeàn xa chôi.
"Thöông chaøng phaän baïc trong ñôøi,
"Cuõng vì Nguyeät-laõo xe lôi moáì hoàng."
Nghe qua Töû-Tröïc chaïnh loøng,
Hai haøng nöôùc maét roøng roøng nhö möa.
1211.- Than raèng: " Chaïnh nhôù linh xöa,
"Nghóa ñaø keát nghóa, tình chöa phæ tình.
"Trôøi sao nôõ phuï taøi laønh,
"Baûng vaøng chöa thaáy, ngaøy xanh ñaõ moøn.
"Cuøng nhau chöa ñaëng vuoâng troøn,
"Ngöôøi ñaø sôùm thaùc ta coøn laøm chi ?
"Trong ñôøi maáy böïc coá tri,
"Maáy trang ñoàng ñaïo, maáy ngöôøi ñoàng taâm ?"
Coâng raèng: " Ta cuõng thöông thaàm,
"Tuûi duyeân con treû saét-caàm dôû-dang.
1221.- "Thoâi thoâi khuyeân chôù thôû-than,
"Ñaây ñaø tính ñaëng moät ñaøng raát hay.
"Tôùi ñaây thì ôû laïi ñaây,
"Cuøng con gaùi laõo sum-vaày thaát-gia.
"Phoøng khi hoâm sôùm vaøo ra,
"Thaáy ngöôi Töû-Tröïc cuõng laø thaáy Tieân."
Tröïc raèng: " Ngoøi vieát dóa nghieân,
"Anh em xöa coù theà nguyeàn cuøng nhau.
"Vôï Tieân laø Tröïc chò daâu,
"Chò daâu em baïn daùm ñaâu loãi nghì.
1231.- "Chaúng hay ngöôøi hoïc saùch chi,
"Noùi sao nhöõng tieáng dò kyø khoù nghe?
"Hay laø hoïc thoùi nöôùc Teà,
"Vôï ngöôøi Töû-Cuû ñöa veà Hoaøn-Coâng.
"Hay laø hoïc thoùi Ñöôøng cung,
"Vôï ngöôøi Tieåu-Laïc saùnh cuøng Theá-Daân.
"Ngöôøi nay sao phaûi nhaø Taàn,
"Baát Vi gaû vôï Dò Nhaân laáy laàm.
"Noùi sao chaúng bieát hoå thaàm,
"Ngöôøi ta haù phaûi laø caàm thuù sao?"
1241.- Voõ-coâng hoå theïn xieát bao,
Ngoài traên khoân caõi leõ naøo cho qua.
Theå-Loan trong cöûa böôùc ra,
Mieäng chaøo: "Thaày Cöû taân-khoa môùi veà,
"Thieáp ñaø chaúng troïn lôøi theà,
"Lôõ beà söûa traáp, lôõ beà naâng khaên.
"Tieác thay daï thoû naèng naèng,
"Ñeâm thu chôø ñôïi boùng traêng baáy chaày.
"Chaúng öng thì cuõng laøm khuaây,
"Nôõ buoâng lôøi noùi chaúng vì, chaúng kieâng?"
1251.- Tröïc raèng: "Ai Löõ-phuïng-Tieân,
"Phoøng loan ñem thoùi Ñieâu-Thuyeàn treâu ngöôi?
"Moà choàng ngoïn coû coøn töôi,
"Loøng sao maø nôõ buoâng lôøi nguyeät hoa?
"Hoå hang vaäy cuõng ngöôøi ta,
"So loaøi caàm thuù vaäy maø khaùc chi?
"Vaân-Tieân anh hôõi coá-tri,
"Suoái vaøng coù bieát söï ni chaêng laø?"
Tay lau nöôùc maét trôû ra,
Veà nhaø saém söûa tìm qua Ñoâng-thaønh.
1261.- Voõ-Coâng hoå theïn trong loøng,
Naêm ngaøy nhuoám beänh thaát tình cheát oan.
Theå-Loan cuøng muï Quyønh-Trang,
Meï con ñoùng cöûa cö tang trong nhaø.

| |