15.- Nguyeät-Nga nhaân coù Luïc oâng, Kieàu-coâng môøi qua, nghe tin Vaân-Tieân maát, buoàn raàu khoùc than (caâu 1265 - caâu 1360)

Ñoaïn naày ñeán thöù Nguyeät-Nga,
Haø-kheâ phuû aáy theo cha hoïc-haønh,
Kieàu-coâng leân chöùc Thaùi-khanh,
Chæ sai ra quaän Ñoâng-thaønh chaên daân.
Ra tôø khaép heát xa gaàn,
Hoûi thaêm hoï Luïc tìm laàn ñeán nôi,
1271.- Khieán quaân ñem böùc thö môøi,
Luïc-oâng vaâng leänh tôùi nôi dinh tieàn.
Kieàu-coâng hoûi Luïc-Vaân-Tieân,
Luïc-oâng thaáy hoûi boãng lieàn khoùc-than.
Thöa raèng: " Nghe tieáng ñoàn vang,
"Con toâi nhuoám beänh giöõa ñaøng boû thaây.
"Bieät tin töø aáy nhaãn nay,
"Phuùt nghe ngöôøi noùi chaâu maøy laïi thöông!"
Kieàu-coâng trong daï baøng-hoaøng,
Trôû vaøo noùi laïi cuøng naøng Nguyeät-Nga:
1281.- "Luïc oâng noùi laïi cuøng cha,
"Duyeân con raøy ñaõ troâi hoa daït beøo."
Rieâng than chuùt phaän tô ñieàu,
Haøn giang chöa gaëp, OÂ-kieàu laïi rôi!
Naøng raèng: " Phaûi thieät nhö lôøi,
"Xin cha sai keû môøi ngöôøi vaøo trong."
Nguyeät-Nga ñöùng döïa beân phoøng.
Tay oâm böùc töôïng khoùc roøng nhö möa.
Coâng raèng: "Naøo böùc töôïng xöa ?
"Nguyeät-Nga con khaù ñem ñöa ngöôøi nhìn."
1291.- Luïc-oâng moät buoåi ngoài nhìn,
Tay chön voùc vaïc ñeàu in con mình.
Chuyeän-troø sau tröôùc phaân-minh,
Luïc oâng khi aáy söï-tình môùi hay:
"Thöông con phaän baïc laém thay,
"Nguyeàn xöa coøn ñoù, con raøy ñi ñaâu?"
Kieàu-coâng chi xieát noãi saàu,
Luïc-oâng thaáy vaäy theâm ñau gan vaøng.
Kieám lôøi khuyeân-giaûi vôùi naøng:
"Giaûi cônphieàn-naõo keûo mang laáy saàu.
1301.- "Ngöôøi ñôøi nhö boùng phuø-du,
"Sôùm coøn toái maát, coâng-phu lôõ-laøng.
"Cuõng chöa ñoàng tòch ñoàng saøng,
"Cuõng chöa neân nghóa tao-khang ñaâu maø.
"Cuõng nhö cöûa soå ngöïa qua,
"Nghó naøo maø uû maët hoa cho phieàn ?"
Naøng raèng: " Tröôùc ñaõ troïn nguyeàn,
"Daãu thay maùi toùc phaûi nhìn moái tô."
Coâng raèng: "Chuùt naëng tình xöa,
Beøn ñem tieàn-baïc taï ñöa cho ngöôøi.
1311.- Luïc-oâng caùo taï xin lui:
"Toâi ñaâu daùm chòu cuûa ngöôøi laøm chi ?
"Ngôõ laø con treû maát ñi,
"Hay ñaâu coát-caùch coøn ghi töôïng naày.
"Baây giôø con laïi thaáy ñaây,
"Taám loøng thöông nhôù deã khuaây ñaëng naøo ?."
Ngöûa than: " Ñaát roäng trôøi cao,
"Tre coøn maêng maát leõ naøo cho caân."
Luïc-oâng töø-taï lui chaân,
Kieàu-coâng sai keû gia-thaàn ñöa sang.
1321.- Nguyeät-Nga nhuoám beänh thôû-than,
Naêm canh luïy ngoïc xoán-xang loøng vaøng.
Nhôù khi theà-thoát giöõa ñaøng,
Chöa nguoâi noãi thaûm, laïi vöông laáy saàu.
Coâng ñaø chôø ñôïi baáy laâu,
Thaø khoâng cho gaëp buoåi ñaàu thôøi thoâi.
Bieát nhau chöa ñaëng maáy hoài,
Keû coøn ngöôøi maát, trôøi oâi laø trôøi !
Thuôû xöa giöõ daï ghi lôøi,
Thöông ngöôøi quaân-töû bieát ñôøi naøo phai ?
1331.- Tieác thay moät döï anh-taøi,
Vieäc vaên, vieäc voõ naøo ai daùm bì ?
Thöông vì ñeøn saùch loøng ghi,
Uoång coâng naøo thaáy tieáng gì laø ñaâu !
Thöông vì hai taùm treân ñaàu,
Ngöôøi ñôøi nhö boùng phuø-du lôõ-laøng.
Thöông vì chaúng ñaëng hieån-vang,
Nöôùc troâi söï nghieäp, hoa taøn coâng-danh.
Thöông vì ñoâi löùa chöa thaønh,
Vuøa höông baùt nöôùc ai daønh ngaøy sau ?
1341.- Naêm canh chaúng ngôùt gioït chaâu,
Maët nhìn böùc töôïng ruoät ñau nhö daàn.
Döông-gian nay chaúng ñaëng gaàn,
AÂm-cung bieát coù thaønh thaân chaêng laø ?
Kieàu-coâng thöùc daäy böôùc ra,
Nghe con than-khoùc xoùt-xa loøng vaøng.
Khuyeân raèng: " Con chôù cöu-mang,
"Gaãm trong coøn maát laø ñöôøng xöa nay.
"Ñaøn caàm ai kheùo döùt daây,
"Chaúng qua con taïo ñoåi xaây khoâng thöôøng."
1351.- Naøng raèng: " Khoân xieát noãi thöông,
"Khi khoâng gaõy caùnh giöõa ñöôøng ai hay.
"Nay ñaø loan-phuïng reõ baày,
"Neäm nghieâng goái chích phaän naày ñaõ cam.
"Traêm naêm theà chaúng loøng phaøm,
"Soâng Ngaân ñöa baïn caàu Lam röôùc ngöôøi.
"Thaân con coøn ñöùng giöõa trôøi,
"Xin thôø böùc töôïng troïn ñôøi thôøi thoâi."
Kieàu-coâng trong daï chaúng vui:
"Con ñaønh giöõ tieát troïn ñôøi hay sao ?"

16.- Thaùi-sö ñi noùi Nguyeät-Nga cho con khoâng ñöôïc, neân oaùn maø xin vua ñoøi ñi coáng Hoà beân nöôùc OÂ-Qua (caâu 1361 - caâu 1486)

1361.- Coù ngöôøi sang caû ngoâi cao,
Thaùi-sö chöùc troïng trong traøo saéc phong.
Nghe ñoàn con gaùi Kieàu-coâng,
Nay möôøi saùu tuoåi tô hoàng chöa vöông,
Thaùi-sö duøng leã-vaät sang,
Möôïn ngöôøi mai-chöôùc keát ñaøng sui-gia.
Kieàu-coâng khoân eùp Nguyeät-Nga,
Leã-nghi ñöa laïi veà nhaø Thaùi-sö.
Thaùi-sö chaúng bieát roäng suy,
Ñem loøng oaùn-haän sôùm ghi vaøo loøng.
1371.- Phuùt ñaâu giaëc moïi laøm hung,
Lung-laêng neát döõ binh-nhung daáy loaøn.
Ñaùnh vaøo tôùi aûi Ñoàng-quan,
Sôû-vöông phaùn hoûi löôõng ban quaàn-thaàn.
Sao cho vöõng nöôùc an daân,
Caùc quan ai bieát möu thaàn baøy ra.
Thaùi-sö nhôù vieäc cöøu nhaø,
Voäi-vaøng quì xuoáng taâu qua ngai vaøng:
"Thuûa xöa giaëc moïi daáy loaøn,
"Vì ham saéc toát phaù taøn Trung-hoa.
1381.- "Muoán cho khoûi giaëc OÂ-qua,
"Ñöa con gaùi toát giao-hoøa thôøi xong.
Nguyeät-Nga laø gaùi Kieàu-coâng,
"Tuoåi vöøa hai taùm maù hoàng ñöông xinh.
"Naøng ñaø coù saéc khuynh thaønh,
"Laïi theâm raát baäc taøi-tình haøo-hoa.
"Ñöa naøng veà nöôùc OÂ-qua,
"Phieân-vöông öng daï aét laø baõi binh,
Sôû-vöông nghe taáu thuaän tình,
Chaâu pheâ daïy söù ra dinh Ñoâng-thaønh.
1391.- Saéc phong Kieàu-laõo Thaùi-khanh:
"Vieäc trong nhaø nöôùc ñaõ ñaønh caäy ngöôi.
"Nguyeät-Nga naøng aáy neân ngöôøi,
"Löïa ngaøy thaùng chín, hai-möôi coáng Hoà."
Kieàu-coâng vaâng leänh nhaø vua,
Leõ naøo maø daùm noùi phoâ ñieàu naøo.
Nguyeät-Nga trong daï nhö baøo,
Canh chaày chaúng nguû nhöõng thao-thöùc hoaøi.
Thaát tình traâm noï bieáng caøi,
Döïa maønh boû xaû toùc daøi ngoài lo:
1401.- "Chieâu Quaân xöa cuõng coáng Hoà,
"Bôûi ngöôi Dieân Thoï hoïa ñoà gaây neân.
"Haïnh Ngöôn sau cuõng khoûi mieàn,
"Bôûi chöng Lö-Kyû cöïu hieàm coøn ghi.
"Hai naøng chaúng-ñaõ phaûi ñi,
"Moät laø ngay chuùa, moät vì thaûo cha.
"Chieâu-Quaân nhaûy xuoáng giang-haø,
"Thöông vua nhaø Hôùn, voán ñaø quyeân-sinh.
"Haïnh Ngöôn nhaûy xuoáng Trì-Linh,
"Thöông ngöôøi Löông Ngoïc duyeân laønh phoâi-pha.
1411.- Tôùi nay phaän baïc laø ta,
"Nguyeän cuøng böùc töôïng troùt ñaø chung thaân.
"Tìnhphu-phuï, nghóa quaân-thaàn,
Nghóa xa cuõng troïn, ôn gaàn cuõng neân.
Nghóa tình naëng caû hai beân,
"Neáu ngay cuøng chuùa laïi queân ôn choàng.
"Sao sao moät thaùc thôøi xong,
"Laáy mình baùo chuùa, laáy loøng söï phu."
Kieàu-coâng nöông goái ñang lo,
Nghe con than-thôû maáy caâu theâm phieàn.
1421.- Keâu vaøo ngoài döïa tröôøng tieàn,
Laáy lôøi daïy-doã cho tuyeàn thaân-danh.
"Chaúng hay laø vieäc trieàu-ñình,
"Naøo cha coù muoán eùp tình chi con ?"
Naøng raèng: " Coøn keå chi con,
"Bô vô chuùt phaän maát coøn quaûn bao.
"Thöông cha tuoåi taùc ñaõ cao,
"E khi aám-laïnh buoåi naøo bieát ñaâu.
"Tuoåi giaø boùng xeá nhaønh daâu,
"Sôùm xem toái xeùt ai haàu cho cha ?"
1431.- Coâng raèng chaúng xaù vieäc nhaø,
"Haõy an daï treû maø qua nöôùc ngöôøi.
"Hoâm nay ñaõ tôùi moàng möôøi,
"Khaù toan saém-söûa hai möôi toáng haønh."
Naøng raèng: " Vieäc aáy ñaõ ñaønh.
"Coøn lo hai chöõ aân tình cho xong.
"Con xin sang laïy Luïc-oâng,
"Laøm chay baûy böõa troïn cuøng Vaân-Tieân.
"Ngoû cho nhaân nghóa veïn tuyeàn
"Phoøng sau xuoáng choán huyønh-tuyeàn gaëp nhau.
1441.- Kieàu-coâng bieát nghó tröôùc sau,
Daïy ñem tieàn baïc caáp haàu ñöa ñi.
Luïc-oâng ra tröôùc moät khi,
Nguyeät-Nga vaøo ñaët leã-nghi saün-saøng.
Ngaøy laønh giôø ngoï ñaêng ñaøn,
AÊn chay naèm ñaát cho chaøng Vaân-Tieân.
Môû ra böùc töôïng treo leân,
Trong nhaø cho tôùi laùng gieàng ñeàu thöông.
Nguyeät-Nga caát tieáng khoùc than:
"Vaân-Tieân anh hôõi suoái vaøng coù hay ?"
1451.- Baûy ngaøy roài vieäc laøm chay,
Laïi ñem tieàn-baïc taï raøy Luïc-oâng:
"Troâng choàng maø chaúng thaáy choàng,
"Ñaõ ñaønh moät chöõ maù hoàng voâ duyeân.
"Raøy vua gaû thieáp veà Phieân,
"Quyeát loøng xuoáng choán cöûu-tuyeàn thaáy nhau.
"Chaúng chi cuõng goïi laø daâu,
"Muoán lo vieäc nöôùc, phaûi aâu vieäc nhaø.
"Moät ngaøy moät böôùc moät xa,
"Cuûa naày ñeå laïi cho cha döôõng giaø."
1461.- Laïy roài nöôùc maét nhoû sa,
Nguøi nguøi laïy taï böôùc ra trôû veà.
Caùc quan xe-giaù boän beà,
Naêm möôi theå nöõ haàu keà chaân tay.
Hai möôi nay ñaõ ñeán ngaøy,
Caùc quan baûo hoä ñöa ngay xuoáng thuyeàn.
Nguyeät-Nga voäi khieán Kim-Lieân,
Leân môøi thaân phuï xuoáng thuyeàn xem qua.
1471.- Naøng raèng: "Non nöôùc cao saâu,
"Töø ñaây caùch khoûi, khoân haàu thaáy cha.
"Thaân con veà nöôùc OÂ-qua,
"Ñaõ ñaõ ñaønh moät noãi laøm ma ñaát ngöôøi.
"Hai phöông nam baéc caùch vôøi,
"Chuùt xin gôûi laïi moät lôøi laøm khuaây.
"Hiu hiu gioù thoåi ngoïn caây,
"aáy laø hoàn treû veà raøy thaêm cha."
Kieàu coâng haït luïy nhoû sa,
Caùc quan ai thaáy cuõng laø tình thöông.
1481.- Chaúng qua vieäc ôû quaân vöông,
Cho neân phuï töû hai ñöôøng xa-xuoâi.
Buoàm tröông, thuyeàn voäi taùch vôøi,
Caùc quan ñöa ñoùn, ngöôøi ngöôøi ñöùng troâng.
Möôøi ngaøy ñaõ tôùi aûi Ñoàng,
Meânh moâng bieån roäng, ñuøng ñuøng soùng xao.

| |