17.- Nguyeät-Nga nhaûy xuoáng soâng, nhôø Quan-AÂm ñem voâ bôø; vaøo vöôøn gaëp Buøi-oâng ñem veà nuoâi, bò Buøi-Kieäm doã ngon doã ngoït (caâu 1487 - caâu 1636)

Ñeâm nay chaúng bieát ñeâm naøo,
Boùng traêng vaëc vaëc, boùng sao môø môø.
Treân trôøi laëng-leõ nhö tôø,
Nguyeät-Nga nhôù noãi toùc tô chaúng troøn.
1491.- Than raèng: " Noï nöôùc kìa non,
"Caûnh thôøi thaáy ñoù, ngöôøi coøn veà ñaâu ?"
Quaân haàu ñeàu nguû ñaõ laâu,
Leùn ra môû böùc reøm chaâu moät mình:
"Vaéng ngöôøi coù boùng traêng thanh,
"Traêm naêm xin gôûi chuùt tình laïi ñaây.
"Vaân-Tieân anh hôõi coù hay,
"Thieáp nguyeàn moät taám loøng ngay vôùi chaøng."
Than roài laáy töôïng vai mang,
Nhaém chöøng nöôùc chaûy voäi-vaøng nhaûy ngay.
1501.- Kim-Lieân thöùc daäy môùi hay,
Cuøng quaân theå-nöõ moät baøi ñeàu lo,
Cuøng nhau laëng chaúng daùm hoâ,
Thaàm toan möu-keá chaúng cho laäu tình.
Vieäc naày laø vieäc trieàu-ñình,
Ñoác-quan hay ñaëng aét mình thaùc oan.
Muoán cho caån-nhieäm traêm ñaøng,
Kim-Lieân theá laáy laøm naøng Nguyeät-Nga.
Traù hoân veà nöôùc OÂ-qua,
Ai maø vaïch laù, ai maø tìm saâu ?
1511.- Tính roài xong-xaû chöôùc maàu,
Phuùt nghe thuyeàn ñaõ ñeán ñaàu AÛi-quan.
Ñoác-quan xe giaù söûa-sang,
Kieäu tröông loïng phuïng röôùc naøng veà Phieân.
Naøo hay tæ-taát Kim-Lieân,
Ñaëng laøm Hoaøng-haäu nöôùc Phieân moät ñôøi.
Nguyeät-Nga nhaûy xuoáng giöõa vôøi.
Soùng thaàn ñöa-ñaåy vaøo nôi baõi raøy.
Boùng traêng vöøa khuaát ngoïn caây,
Nguyeät-Nga hoàn haõy chôi raøy AÂm-cung.
1521.- Xieát bao söông tuyeát ñeâm ñoâng,
Mình naèm giöõa baõi laïnh-luøng ai hay ?
Quan-aâm thöông ñaáng thaûo-ngay,
Beøn ñem naøng laïi boû raøy vöôøn hoa.
Daën raèng: " Naøng hôõi Nguyeät-Nga!
"Tìm ñöôøng nöông naùu cho qua thaùng ngaøy.
"Ñoâi ba naêm nöõa gaàn ñaây,
"Vôï choàng sao cuõng sum-vaày moät nôi."
Nguyeät-Nga giaây phuùt tænh hôi,
Ñònh hoàn môùi nghó maáy lôøi chieâm-bao.
1531.- Neân hö chöa bieát laøm sao,
Baây giôø bieát kieám choán naøo dung thaân ?
Moät mình luoáng nhöõng baâng-khuaâng,
Phuùt ñaâu trôøi ñaõ raïng höøng vöøng ñoâng.
Moät mình mang böùc töôïng choàng,
Xaûy ñaâu laïi gaëp Buøi-oâng daïo vöôøn.
OÂng raèng: " Naøng ôû haø phöông ?
"Vieäc chi maø tôùi trong vöôøn hoa ta?
Naøng raèng traän gioù thoåi qua,
"Chìm thuyeàn neân noãi mình ra theá naày.
1541.- "Toái-taêm saåy böôùc tôùi ñaây,
"Xin soi-xeùt tôùi thô-ngaây laïc ñöôøng."
Buøi-oâng ñöùng nhaém töôùng naøng,
Chaúng phen ñaøi-caùc cuõng phöôøng traâm-anh.
Ñaàu ñuoâi han hoûi söï tình,
Naøng beøn lôøi thieät vieäc mình baøy qua.
Buøi-oâng möøng röôùc veà nhaø,
Thay xieâm ñoåi aùo nuoâi maø laøm con:
"Ta cuõng xinh moät choài non,
"Teân laø Buøi Kieäm haõy coøn ôû Kinh.
1551.- "Trong nhaø khoâng gaùi haäu sinh,
Ngaøy nay laïi gaëp minh-linh phöôùc trôøi."
Nguyeät-Nga ôû ñaõ an nôi,
Ñeâm ñeâm nghó löôïng vieäc ñôøi gaàn xa.
Moät lo veà nöôùc OÂ-qua,
E vua baét toäi cha giaø raát oan.
Hai lo phaän gaùi hoàng nhan,
Sôï khi baûo-döôõng möu-toan leõ gì.
Nguyeät Nga luoáng nhöõng saàu bi,
Xaûy ñaâu Buøi Kieäm tôùi khi veà nhaø.
1561.- Töø ngaøy thaáy maët Nguyeät-Nga,
Ñeâm ñeâm traèn-troïc phoøng hoa maáy laàn.
Thaáy naøng thôø böùc töôïng nhaân,
Nghieäm trong tinh-yù daàn-laân hoûi lieàn:
"Töôïng naày sao gioáng Vaân-Tieân?
"Baáy laâu thôø coù linh-thieâng ñieàu gì?"
Naøng raèng: "laøm phaän nöõ-nhi,
"Moät caâu chính tieát phaûi ghi vaøo loøng.
"Traêm naêm cho troïn ñaïo toøng,
"Soáng sao thaùc vaäy moät choàng maø thoâi."
1571.- Kieäm raèng: " Naøng noùi sai roài,
"Ai töøng baùn ñaét maø ngoài chôï tröa?
"Laøm ngöôøi trong coõi gioù möa,
"Baûy möôi maáy maët ngöôøi xöa theá naøo ?
"Chuùa xuaân coøn ôû vöôøn ñaøo,
"Ong qua böôùm laïi bieát bao nhieâu laàn.
"Chuùa ñoâng ra khoûi vöôøn xuaân,
"Hoa taøn nhuïy röõa nhö röøng boû hoang.
"ÔÛ ñôøi ai caäy giaøu sang,
"Ba xuaân daãu heát ngaøn vaøng khoân mua.
1581.- "Hay chi nhö vaõi ôû chuøa,
"Moät caên cöûa kheùp boán muøa laïnh-tanh.
"Leânh-ñeânh moät chieác thuyeàn tình,
"Möôøi hai beán nöôùc bieát mình vaøo ñaâu ?
"Ai töøng maëc aùo khoâng baâu,
"AÊn côm khoâng ñuõa, aên traàu khoâng cau ?
"Naøng sao chaúng nghó tröôùc sau,
"Giöõ oâm böùc töôïng baáy laâu thieät mình."
Naøng raèng: " Xöa hoïc söû-kinh,
"Laøm thaân con gaùi chöõ trinh laøm ñaàu.
1591.- "Chaúng phen thoùi nöôùc Trònh ñaâu,
"Heïn ngöôøi tôùi cöûa vöôøn daâu tö tình."
Kieäm raèng ñaõ bieát söû-kinh,
"Sao khoâng soi-xeùt ñeå mình ngoài khoâng.
"Hoà Döông xöa môùi goùa choàng,
"Coøn mô nhan-saéc Toáng coâng cuõng vöøa.
"Haï Cô lôùn nhoû cuõng öa,
"Sôùm ñöa Doaõn Phuû toái ngöøa Traàn-quaân.
"Haùn xöa Löõ-haäu thanh-xuaân,
"Coøn vöøa Cao-toå maáy ñaønh Dò Ky.
1601.- Ñöôøng xöa Voõ--haäu thieät gì,
"Di-toâng khi treû,Tam Tö luùc giaø.
"Cöù trong saùch vôû noùi ra,
"Moät ñôøi sung-söôùng cuõng qua moät ñôøi.
"Chính-chuyeân laøm söï ñoåi-dôøi,
"Laêng vaân traéc neát heát ñôøi cuõng ma.
"Ngöôøi ta chaúng laáy ngöôøi ta,
"Ngöôøi ta ñaâu laáy nhöõng laø töôïng-nhaân?
"Cho neân tieác phaän hoàng-nhan,
"Hoïc ñoøi Nhö YÙ veõ chaøng Vaên Quaân."
1611.- Nguyeät-Nga bieát ñöùa tieåu nhaân,
Laøm thinh toan chöôùc thoaùt thaân cho roài.
Buøi-oâng ngon ngoït trau-doài,
Muoán naøng cho ñaëng saùnh ñoâi con mình.
"Laøm ngöôøi chaáp-nhaát sao ñaønh,
"Heã laø lòch-söï coù kinh coù quyeàn.
"Tôùi ñaây duyeân ñaõ beùn duyeân,
"Traêng thanh gioù maùt caém thuyeàn chôø ai ?
"Nhôù caâu xuaân baát taùi lai,
"Ngaøy nay hoa nôû, e mai hoa taøn.
1621.- "Laøm chi thieät maïng hoàng-nhan,
"Naêm canh goái phuïng maøn loan laïnh-luøng.
"Voïng Phu xöa cuõng troâng choàng,
"Ngaøy xanh moøn moûi maù hoàng phoâi-pha.
"Thoâi thoâi khuyeân chôù thôû ra,
"Vaày cuøng con laõo moät nhaø cho xuoâi."
Nguyeät-Nga giaû daïng möøng vui,
Thöa raèng: " Ngöôøi coù coâng nuoâi baáy chaày.
"Toâi xin daùm hoûi lôøi naày,
"Haõy tua chaäm chaäm seõ vaày nhaân-duyeân.
1631.-- "Toâi vaøo laïy taï Vaân-Tieân,
"Chay ñaøn baûy böõa cho tuyeàn thæ-chung."
Cha con thaáy noùi möøng loøng,
Doïn nhaø söûa choã ñoäng phoøng cho xueâ.
Coã ñoà baùt böûu möôïn veà chöng ra.
Chieáu hoa goái saùch boän-beà,
Coã ñoà baùt böûu möôïn veà chöng ra.

18.- Nguyeät-Nga troán hoï Buøi, laõo baø gaëp ñem veà nuoâi (caâu 1637 - caâu 1664)

Xaûy vöøa tôùi luùc canh ba,
Nguyeät-Nga laáy buùt ñeà vaøi caâu thô.
Daùn trong vaùch phaán moät tôø,
Vai mang böùc töôïng kòp giôø ra ñi.
1641.- Hai beân bôø-buïi raäm-rì,
Ñeâm khuya vaéng-veû gaëp khi traêng lôø.
Laï chöøng ñöôøng saù bô vô,
Coù baày ñoâm-ñoám saùng nhôø ñi theo.
Qua truoâng roài laïi leân ñeøo,
Deá keâu giaéng-gioûi, söông gieo laïnh luøng.
Daøy saønh ñaïp soûi thaúng xoâng,
Vöøa may trôøi ñaõ vöøng ñoâng loá ñaàu.
Nguyeät-Nga ñi ñaëng hoài laâu,
Tìm nôi baøn thaïch ngoõ haàu nghæ chön.
1651.- Ngöôøi ngay trôøi phaät cuõng vöng,
Laõo baø choáng gaäy trong röøng böôùc ra.
Hoûi raèng: "Naøng phaûi Nguyeät-Nga,
"Khaù tua gaéng-göôïng veà nhaø cuøng ta.
"Khi khuya naèm thaáy Phaät-baø,
Ngöôøi ñaø maùch baûo neân giaø phaûi ñi."
Nguyeät-Nga baùn tín baùn nghi,
Ñaùnh lieàu nhaém maét theo ñi veà nhaø.
Böôùc vaøo thaáy nhöõng ñaøn-baø,
Laøm ngheà boâ-vaûi luïa-laø maø thoâi.
1661.- Nguyeät-Nga ñaønh daï ôû roài,
Töø ñaây môùi heát noåi-troâi choán naøo.
Hoûi thaêm qua choán OÂ-saøo,
Quan san maáy daëm ñi naøo tôùi nôi.

| |