46.- Sau khi roõ tình, hai ngöôøi cuøng khoûi beänh (caâu 1835 - caâu 1880)
47.- Mai-sinh vaø Haïnh-Nguyeân nhaän nhau ôû Chaâu phuû (caâu 1881 - caâu 1902) Beân giöôøng maáy noãi daën-doø,
Phu-nhaân nghó-ngôïi theâm hoà-nghi ra.
Cuøng nhau baøn maûnh trong nhaø,
Xuaân-Höông maùch-leûo trình baø phu-nhaân:
"Chuyeän naøy xin chôù ngaïi-ngaàn,
"Toâi ñaø toû heát noãi gaàn noãi xa.
"Cuõng vì coù moät chieác thoa,
"Keû baâng-khuaâng nhôù, ngöôøi ngôø-ngaãn thöông.
"Hai phoøng beänh cuõng moät ñöôøng,
"Meâ roài laïi tænh, mô-maøng laêng-nhaêng.
"Vaû xem nhöõng tieáng troái-traêng,
"Keû raèng chính baéc, ngöôøi raèng chính nam.
"Chuyeän naøy ñeå vaäy chöa cam,
"Xin doø nhaéc laïi xem laøm sao ñaây."
Theo Vaân-thö môùi ñi ngay,
1850.- Phen naøy quyeát toû loøng naøy cho ai.
Laúng-lô ñöùng tröôùc thö-trai,
Ñem thô tieãn-bieät Truøng-ñaøi ñoïc chôi.
Muïc-Vinh nghe vaúng beân tai,
Baèng döôøng xeùt ñaùnh löng trôøi boãng ñaâu.
Goïi vaøo, hoûi tröôùc, hoûi sau,
Mæm cöôøi, Höông môùi keå ñaàu, keå ñuoâi.
Noãi naøng maùch heát raïch-roøi:
"Khi thaàn ñöa ñeán, khi ngöôøi baét nuoâi.
"Troäm thoa, toäi aáy veà toâi,
1860.- "Khieán trong nhìn nhaän, ñeå ngoaøi xoùt-xa.
"Maáy caâu toâi ñoïc baây giôø,
"Thô naøy baét ñöôïc vôùi thoa moät laàn.
"Laøm khuaây, xin haõy tænh daàn
"Ñaõ ñaønh taøi-töû, giai-nhaân moät nhaø.
"Vaû oâng toâi daën trong tôø,
"Ñinh-ninh daønh gaû tieåu-thö cho chaøng,
"Baây giôø gaëp nghóa cuõ-caøng,
"Chaúng hay duyeân môùi coù mang-meå cuøng ?"
Sinh raèng: "Muoân ñoäi ôn loøng,
1870.- "Noãi baø traân-troïng, noãi oâng yeâu-vì.
"Ví baèng ñöôïc haún theá thì,
"Duyeân sau nghóa tröôùc, hai beà veïn hai."
Boãng nhö noùi noùi, cöôøi cöôøi,
Möôøi phaàn beänh, phoûng coøn vaøi boán phaân,
Xuaân-Höông töùc-toác dôøi chaân,
Tình ñaàu baïch vôùi phu-nhaân baáy giôø.
Laïi vaøo baûo thöïc Haïnh-thö:
"Muïc-Vinh ngoaøi aáy, aáy laø Mai-sinh."
Haïnh-Nguyeân nghe roõ thöïc tình,
1880.- Caát quang-quaûng beänh, nheï theânh-theånh ngöôøi.
48.- Chaâu-coâng veà thaêm nhaø baøn gaû Vaân Anh cho Mai-sinh (caâu 1903 - caâu 1970) Cho hay nhöõng baäc saéc taøi,
Thaûm vì tình laém, laïi vui vì tình.
Phu-nhaân choïn ñöôïc ngaøy laønh,
Môùi truyeàn doïn-deïp, môøi sinh voäi-vaøng.
Söûa-sang cuoäc röôïu hai baøn,
Caùch reøm laøm leã truy-hoanmoät nhaø.
Haïnh-Nguyeân quoác-phuïc nhö xöa,
Khoaùc maønh-maønh, môùi böôùc ra hoûi chaøng.
Roõ möôøi coøn töôûng mô-maøng,
1890.- Möøng möøng, tuûi tuûi, khoùc than moät hoài.
Khoùc roài keå leå ñaàu ñuoâi :
Noãi treân nuùi nhaïn, chuyeän ngoaøi aûi maây.
Cheát thöøa soáng thieáu laø may,
Beân kia quan gaëp, beân naøy thaàn ñöa.
Beøo troâi, soùng voã ñeán giôø,
Keû sang Chaâu-phuû, ngöôøi nhôø Phuøng-coâng.
Bieát bao nhieâu chuyeän ñau loøng,
Xuaân-sinh löu-laïc, Sôn-ñoâng caùch vôøi.
Moät phen noùi, moät boài-hoài,
1900.- Baâng-khuaâng coá-quaänngaäm nguøi thieân-lao.
Phu-nhaân khuyeân-giaûi thaáp cao,
Cuøng thoâi nöôùc maét laïi vaøo tieäc hoa.
49-Mai-sinh ñi thi ñoäi teân Muïc Vinh (caâu 1971-caâu 1994) Tin Kinh boãng thaáy ñöa ra:
Chaâu-coâng thaêng chöùc hieäu laø Thò-lang.
Chæ ban veà leã töø-ñöôøng,
Chaøng ra möôøi daëm ñình-tröôøng ñoùn xa.
Ngoù troâng rôïp boùng quan-haø,
Theû baøi phuïng-chæ ngoïn côø vinh-höông.
Giaùp nhau oâng ñaõ gaëp chöôøng,
1910.- Song song ñoâi ngöïa troû ñöôøng coá-gia.
Thu quaân hoài troáng vaøo nhaø,
Treân yeân vaùch phaán, caém côø giaù son.
Vaøo trong thong-thaû oân-toàn,
Moät nhaø thaày, tôù, vôï, con laïy möøng.
Trong nhaø nhoän-nhòp, töng-böøng,
AÂm-thaàm thieàu nhaïc, laãy-löøng tieäc hoa.
Phu-nhaân giaû caùch lô-mô,
Truyeàn ñoøi ñeä-nhaát tieåu-thö ra haàu.
OÂng raèng : "Kheùo leõ doái nhau,
1920.- "Hieám-hoi moät gaùi laáy ñaâu nhaát nhì ?"
Haïnh-Nguyeân ra tröôùc laïy quì,
Noãi naøng baø keå moïi beà gian-truaân:
"Nghó raèng xa, chaúng laø gaàn,
"Ai hay con gaùi baùc Traàn Ñoâng Sô !
"Tô ñaøo nghó nhöõng bao giôø,
"Nhaân-duyeân sôùm ñònh veà nhaø hoï Mai.
"Hoâm xöa laém chuyeän nöïc cöôøi,
"Keû trong nhaän cuûa, ngöôøi ngoaøi maát thoa.
"Hai buoàng gang taác neân xa,
1930.- "Thaát tình beänh ñaõ hoùa ra maáy ngaøy.
"Toû ra möôøi maáy hoâm nay,
"Beân kia nhaän vôï, beân naây nhaän choàng."
OÂng nghe thaáu heát söï loøng,
Caû cöôøi, môùi daïy raèng: "Trong ñaïo trôøi.
"May ta gaëp caû hoøa hai,
"Troïn tình beø-baïn, ñöôïc ngöôøi thi-thö.
"Nghó chaêng, dôû moät noãi nhaø,
"Tính vaøo theá aáy, hoùa ra theá naøy !"
Baø raèng: "Toâi cuõng nghó ñaây,
1940.- "Xöa nay ñoâi quaû moät tay cuõng nhieàu.
"Vaû trong hai aû tieåu-kieàu,
"Möôøi phaàn xem ñaõ kính yeâu caû möôøi.
"Baáy nay hình-aûnh chaúng rôøi,
"Thôø chung quaân-töû moät ngöôøi cuõng neân.
"Mai-sinh nghóa caû chöa ñeàn,
"Phoûng chöøng eùp-uoång cuõng neân moät loøng."
Chaâu-coâng nghe noùi thæ-chung,
Lieàn ra tieäc ngoïc thö-phoøng vôùi sinh.
Loøng chaøng nghe ñaõ toû tình,
1950.- Leõ naøo giaáu quaån giaáu quanh ñöôïc raøy !
Thöa raèng: "Chuùt phaän heøn ngaây,
"Baáy nay giaû-doái, toäi raøy ñaõ cam."
OÂng raèng vieäc tænh Haø-nam,
"Baáy laâu caäy moät tay laøm bieát bao ?
"Kinh-luaân ñaõ toû taøi cao,
"Thôù cong, reã quaùnh, thuû dao long-tuyeàn.
"Hieám-hoi chuùt gaùi vuïng-heøn,
"Naâng khaên söûa tuùi, xin yeân phaän nhôø."
Sinh raèng: "Nguyeät laõo xe tô,
1960.- "Nhaân-duyeân ñaõ ñònh Traàn-gianhöõng ngaøy,
"Laøm chi beå aùi vôi ñaày,
"Haï-ñöôøngdaùm luïy, tieáng naøy ñeán ai ?
"Vaû con hoå phaän baát taøi,
"Taác loøng e chöûa xöùng ngoâi ñoâng-saøng."
OÂng raèng: "Thoâi chôù raãy-ruoàng,
"Nhaø Ngu xöa coù Nga Hoaøng, Nöõ Anh.
"Tröôïng-phu duø quyeát heïp tình.
"Theïn thay phuï taám loøng thaønh laõo noâ."
Chaøng nghe laïy tröôùc theàm hoa,
1970.- Xöa coøn gia-khaùch nay ra thaân tình.
50.- Xuaân-sinh ñi thi ñoäi teân Khaâu-Khoâi (caâu 1995 - caâu 2024) Naêm maây nghe chieáu raønh raønh,
Thi höông, thi hoäi, thi ñình moät phen.
Baøn roài döôøng leõ chöa yeân,
Chaáp kinh cöù thöïc hoï teân sao ñaønh.
Soå daâng quaùn chæ ñaïi-danh,
Quyeån ñeà hoï Muïc, teân Vinh vaøo tröôøng.
Ñua taøi tænh thí, khoa höông,
Baûng ñaàu ñaõ roõ teân chaøng Muïc Vinh.
Phuû Chaâu möøng-rôõ linh ñình,
1980.- Heát loøng saém-söûa tieán Kinh cho chaøng.
Chaân heà, giong-ruoåi daëm traøng>
Ñöùa ñeo thô tuùi, ñöùa mang röôïu baàu.
Maáy tuaàn gioùng- giaû voù caâu,
Traøng-an troâng ñaõ thoaét ñaâu tôùi gaàn.
Tôù thaày tìm choán chöùa chaân,
Chôø ngaøy nhaûy soùng, ñôïi tuaàn hoùa long.
Chen vai taøi-töû, danh coâng,
Keû toan beû queá, ngöôøi hoøng tung maây.
Qui-moâ tröôøng-oác ai xaây ?
1990.- Chia khu thaäp ñaïo, raøo vaây boán thaønh.
Ba beà chín cöûa theânh-theânh,
Coät huyeàn baûng thaúng, caây ñình lieäu cao
Caäy taøi sinh cuõng xem sao,
Vuõ-moân ba ñôït soùng ñaøo xem khinh,
Laïi coøn moät noãi Xuaân-sinh,
Khaâu-Khoâi ñaõ ñoåi tính-danh nhöõng ngaøy.
Haø-nam nhaäp baï phen naøy,
Ñoã höông cuõng ñònh ngaøy raøy tieán Kinh.
Maáy tuaàn vöøa tôùi ñoâ-thaønh,
2000.- Trôøi kia xui-khieán hai sinh ñoã ñaàu.
Cöûa Phuøng Ñoâ-saùt gaëp nhau,
Ngöôøi taàm maãu-cöõu keû caàu aân-sö.
Quaân haàu vaâng daën vaøo thöa,
Môøi hai sinh haõy ngoài nhaø ngheânh taân.
Kìa thì Mai, noï thì Traàn,
Baâng-khuaâng suoát buoåi, taàn-ngaàn giôø laâu.
Khoùc than keå heát chuyeän nhau,
Hôïp tan maáy ñoä, tröôùc sau maáy töøng.
Toû-töôøng chaân toùc keõ raêng,
2010.- Keû möøng chò soáng, ngöôøi möøng meï yeân.
Hay ñaâu Ñoâ-saùt Laïc Thieân,
Chieáu theo chuû khaûo caàm quyeàn chöôûng vaên.
Bieát ñaâu truyeàn goïi gia-nhaân,
Vaâng lôøi ra quaùn ngheânh taân ñoùn vaøo.
Phuøng coâng möøng-rôõ xieát bao,
Hai sinh keå heát tieâu-hao chuyeän mình.
OÂng raèng: "Gaùc chuyeän gia-tình,
"Tröôøng-quan, Coáng-só coù hình hieàm-nghi.
"Ra ngoaøi haõy ñôïi tröôøng kyø,
2020.- "Nhôø trôøi khi deã vieäc gì cuõng xong."
Hai chaøng baùi taï Phuøng-coâng,
Ra chuøa Töôùng-quoác, truù chung moät phöôøng.
Nhaân khi vaéng-veû ñeâm tröôøng,
Toû nguoàn côn tröôùc, keå ñöôøng ñaát xöa.
Haïnh-thö: Töùc Haïnh Nguyeân.
truy-hoan: Theo ñuoåi cuoäc vui-veû, nhöng chöõ truy-hoan ôû ñaây coù leõ khoâng oån, ñaùng ñoåi ra giao-hoan : sum-hoïp vui- veû.
quoác-phuïc: AÊn vaän quaàn aùo baûn-quoác. Coù baûn cheùp coá-phuïc, coù leõ laàm chöõ coá vôùi chöõ quoác ? Chöõ "coá" laø cuõ thì toái nghóa, vì beân döôùi coù chöõ nhö xöa.
coá-quaän: Quaän cuõ.
Thò-lang: Moät chöùc quan trong Boä.
töø-ñöôøng: Nhaø thôø.
ñình-tröôøng: töùc tröôøng-ñình ñaõ chuù-thích ôû treân.
quan-haø: nghóa ñen quan laø cöûa aæ, haø laø soâng, ñaây chæ laø noùi veà ñöôøng ñaát ñi laïi.
phuïng-chæ: vaâng chieáu-chæ nhaø vua.
vinh-höông: vinh hieån veà laøng cuõng nhö noùi phuù quyù qui coù höông, giaøu-sang veà laøng cuõ.