Nhaø Tieàn Lyù (544-603)

1. Lyù-Nam-Ñeá döïng neàn ñoäc-laäp

Keå töø Ngoâ, Taán laïi ñaây,
Hai traêm möôøi boán naêm chaày caùt-phaân.
Coû caây chan chöùa buïi traàn,
Thaùi-bình môùi coù Lyù-Phaàn höng vöông.
Voán xöa nhaäp-só nöôùc Löông,
Binh-qua gaëp luùc phaân nhöông laïi veà.
Cöùu daân ñaõ quyeát lôøi theà,
Vaên-thaàn, vuõ-töôùng öùng kyø ñeàu ra,
Tieâu-Tö nghe gioù chaïy xa,
Ñoâng taây muoân daëm quan-haø queùt thanh.
Vaïn Xuaân môùi ñaët quoác danh,
Caûi nguyeân Thieân-ñöùc, ñoâ-thaønh Long-bieân.
Lòch-ñoà vöøa môùi kyû-nieân,
Höng vöông khí-töôïng cuõng neân moät ñôøi.
Quaân Löông ñaâu ñaõ ñeán ngoaøi,
Baù-Tieân laø töôùng ñeo baøi chuyeân chinh.
Cuøng nhau maáy traän giao binh,
Thaát cô Toâ-Lòch, Gia-ninh ñoâi-ñöôøng.
Thu quaân vaøo ôû Taân-xöông,
Ñeå cho Quang-Phuïc choáng Löông maët ngoaøi.
Môùi hay "nhaät phuï moäc lai,"
Saám-vaên tröôùc ñaõ an-baøi nhöõng khi.

2. Trieäu-Quang-Phuïc phaù Löông

Baáy giôø Trieäu môùi thöøa ky ,
Cöù ñaàm Daï-traïch, lieäu beà taán-coâng.
Lyù-vöông phuùt trôû xe roàng ,
Trieäu-Quang-Phuïc môùi chuyeân loøng kinh-doanh.
Höông nguyeàn trôøi cuõng chöùng-minh,
Roâng vaøng trao vuoát giaét vaønh ñaàu maâu.
Töø khi long traûo ñoäi ñaàu,
Hoå huøng theâm maïnh, quaân naøo daùm ñöông.
Baù-Tieân ñaõ trôû veà Löông,
Döông-Saèn coøn ôû chieán-tröôøng tranh-ñua.
Moät côn gioù beû choài khoâ ,
AÛi-lang döùt daáu ngöïa Hoà vaøo ra,
Boán phöông phaúng-laëng can qua ,
Theo neàn-neáp cuõ, laïi ra Long-thaønh.

3. Lyù-Phaät-Töû ñaùnh Trieäu-quang-Phuïc

Lyù xöa coøn coù moät caønh,
Teân laø Thieân-Baûo naùu mình Ai-Lao.
Chieâu binh leân ôû Ñoäng-ñaøo,
Hoï laø Phaät-Töû cuõng vaøo hoäi-minh .
Ñaøo-lang laïi ñoåi quoác danh,
Cuõng toan thu-phuïc cöïu kinh cuûa nhaø.
Caønh daâu maây toûa boùng taø ,
Baáy giôø Phaät-Töû môùi ra noái gioøng,
Röøng xanh gioù phaát côø hoàng,
Ñeà binh keùo xuoáng beïn soâng tung hoaønh.
Trieäu vöông giaùp traän Thaùi-bình,
Lyù thua roài môùi thu binh xin hoaø.
Trieäu veà Long-ñoã Nhò-haø,
Lyù veà Haï-moã, aáy laø OÂ-dieân .
Hai nhaø laïi keát nhaân-duyeân,
Nhaõ-lang saùnh vôùi gaùi hieàn Caûo-nöông.
Coù ngöôøi: Hoáng, Haùt hoï Tröông,
Vuõ-bieàn nhöng cuõng bieát ñöôøng cô-möu.
Raèng:"Xöa Troïng-Thuûy, Mî-Chaâu,
Hoân-nhaân laø giaû, khaáu thuø laø chaân.
Maûnh göông vaõng-söï coøn gaàn,
Laïi toan daéc moái Chaâu-Traàn sao neân?"
Traêng giaø sao nôõ xe duyeân?
Ñeå cho Haäu-Lyù gaây neàn noäi-coâng.
Tình con reå, nghóa vôï choàng,
Tin nhau ai bieát ra loøng löøa nhau.
Laâu-la môùi ngoû tình-ñaâu,
Nhaõ-lang troäm laáy ñaâu-maâu ñoåi lieàn.
Trôû veà giaû chöôùc vaán-yeân,
Giaùp-binh ñaâu ñaõ baêng mieàn keùo sang.
Trieäu vöông ñeán böôùc voäi-vaøng,
Tình rieâng coøn chöûa döùt ñöôøng cho qua.
Ñem con chaïy ñeán Ñai-nha,
Than thaân baùch chieán phaûi ra ñöôøng cuøng!

4. Lyù-Phaät-Töû haøng Tuyø

Töø nay Phaät-Töû xöng huøng,
Hieäu laø Nam-ñeá noái doøng Lyù-vöông.
Phong-chaâu môùi môû trieàu-ñöôøng .
OÂ-dieân, Long-ñoã giöõ-giaøng hai kinh.
Tuøy sai ñaïi-töôùng toång binh,
Löu-Phöông laø chöùc quaûn-haønh Giao-chaâu.
Ñoâ-long moät traän giaùp nhau,
Xin haøng Lyù phaûi sang chaàu Taán-döông.
Töø giôø laïi thuoäc Baéc phöông,
Maáy naêm Tuøy loaïn roài Ñöôøng môùi ra.

| |

Chuù thích:

caùt-phaân: caét vaø chia


höng vöông: laäp nghieäp laøm vua
nhaäp-só
: ngöôøi ôû nöôùc ngoaøi vaøo laøm quan ôû Taàu
Binh-qua
: chieán tranh
phaân nhöông
: roái loaïn
nghe gioù
: nghe tin
quan-haø
: ñaát nöôùc
quoác danh
: teân nöôùc
Caûi nguyeân
: ñoåi nieân hieäu (laø Thieân-ñöùc)
Lòch-ñoà
: lòch ghi teân ñôøi vua
[Back to the top]

kyû-nieân
: ghi naêm trong moät trieàu vua
baøi chuyeân chinh
: aán hieäu laøm töôùng ñi ñaùnh deïp
nhaät phuï moäc lai
: nhaât, phuï, moäc: ba chöõ gheùp laïi thaønh chöõ Traàn, yù noùi hoï Traàn (Traàn baù Tieân) ñeán ñuùng nhö lôø saám truyeàn
thöøa ky
: thöøa cô, nhaân dòp
trôû xe roàng
: Lyù Nam Ñeá cheát
Höông nguyeàn
: thaép höông vaø khaán. Tuïc truyeàn Chöû-ñoàng-Töû hieän ra cho Trieäu-Quang-Phuïc moät caùi vuoát roàng ñeå caém vaøo muõ khi ra traän
long traûo
: vuoát roàng
choài khoâ
: yù noùi quaân Löông baây giôø ñaõ kieät queä nhö caùi caønh khoâ
AÛi-lang
: khoùi ñoát ôû cuûa thaønh ñeå baùo khi coù giaëc ñeán
can qua
: chieán tranh
[Back to the top]

hoäi-minh
: keát hôïp vôùi nhau
cöïu kinh
: kinh ñoâ cuõ
boùng taø
: caû caâu taû caûnh buoåi chieàu; yù noùi Lyù-thieân-Baûo cheát
Long-ñoã,OÂ-dieân
: Long ñoã: long bieân; OÂ-dieân thuoäc tænh Phuùc Yeân ngaøy nay
khaáu thuø
: thuø giaëc: söï thaät vaã laø thuø, coøn chuyeän vôï choàng chæ laø giaû
vaõng-söï
: vieäc ñaõ qua, chuyeän xöa
noäi-coâng
: ngöôøi trong nhaø laøm phaûn
baùch chieán
: traêm traän, chæ ngöôøi töôùng gioûi ñaõ quen ñaùnh traän
trieàu-ñöôøng
: trieàu ñình: cung ñieän nôi vua hoïp caùc quan
quaûn-haønh
: chöùc quan cai trò ñieàu khieån moïi vieäc
Taán-döông
: kinh ñoâ nhaø Tuøy (tænh Sôn-Taây phía baéc nöôùc Taàu
Ñöôøng
: nhaø Ñöôøng leân laøm vua tieáp nhaø Tuøy ôû nöôùc Taàu